پروژه سیستم نرم افزاری آزمایشگاه مجتمع پزشکی



مهندسی نرم افزار

سیستم نرم افزاری
ازمایشگاه مجتمع پزشکی

استاد مربوطه :

تهیه کننده:

فصل اول

معرفی ازمایشگاه مجتمع درمانی

ازمایشگاه مجتمع درمانی

درمانگاه ها:
گوش و حلق و بینی، ، پوست ، عفونی ، غدد ، قلب . ریه ،گوارش ، اعصاب

ازمایشگاه مجتمع درمانی

مدیریت : زیر نظر گروه و اساتید lمجرب آزمایشگاه مرکزی: این واحد شامل آزمایشگاههای بیوشیمی-خون شناسی-انگل شناسی-میکروب شناسی-هورمون شناسی می باشد

نحوه پذیرش
همه روزه بجز ایام تعطیل-از ساعت 30/7 صبح الی 30/10 صبح نمونه گیری از بخشهاو بیماران سرپایی

پاسخگویی
از ساعت 7 صبح روزبعد تا پایان وقت اداری

چارت مورد استفاده

فصل دوم

طراحی و تولید
نرم افزار

تعریف مسئله:
مسلماًاولین فاز ازانجام هر پروژهای مرحله تعریف مسئله است. این پروژه نیز از این قضیه مستثنی نیست. مسئله ما درا ین جا، در واقع طراحی و تولید یک نرم افزار است که دربخش آزمایشگاه بیمارستان قائم مشهد مورد استفاده قرار گیرد. با توجه به بخشهای مختلفی که این نرم افزار قراراست در آن جاها مورد استفاده قرار گیرد سیستم باید ویژگیهای مختلفی داشته باشد این مسئله باعث میشود تابخش ترعیف مسئله از این پروژه حدود دو الی سه روز به طول انجامد. اگر بخواهیم وقت کمتری صرف این مرحله کنیم ممکن است مسئله به خوبی تعریف نشود و این امر موجب برزو اشکالاتی درمراحل و فازهای دیگر پروژه میگردد. بنابراین بهتر است تا حتماًوقت کافی را به این مسئله اختصاص دهیم.

– امکان سنجی:
یکی از مهم ترین بخش های پروژه،مرحله امکان سنجی است. دراین مرحله میبایستامکان اجرای پروژه از جهتهای مختلف از جمله از لحاظ تکنیکی ، عملیاتی و اقتصادی مورد بررسی قرار گیرد. این مرحله باید به دقت انجام شود تا مشخص گردد آیا اجرای این پروژه امکان پذیر است یا خیر و اگرامکان پذیر است، آیا به صرفه است یا خیر. برایا جرای این فاز، درابتدا نیاز به جمع آوری اطلاعات مختلف داریم. هرچ هاطلاعات کاملتر، بهتر و دقیقتری دراختیارداشته باشیم بهترمیتوانیم کارامکان سنجی را انام دهیم. بنابراین درابتدابایدبه سراغ جمع آوری اطلاعات برویم.جمع آوری اطلاعات میتواند از طرق مختلف انجام گیرد. یکی از این روشهامراعه به سایتهای اینترنتی میباشد.با مراجعه به به این سایتها میتوانیماطلاعات زیادی را درم ورد مکانی که میخواهیم پروژه را پیاده سازی کنیم، در اختیارمان قرار میدهد. روش دوم برای جمعآوری اطلاعات روش انجام مصاحبه با افراد مختلفاست. این روش در واقع دقیقترین روش برای جمعآوری اطلاعات است که سبب میشود ماکاملاًمتوجه شویم که کسانی که قراراست ازنرم افزار استفاده کنند، چه نیازهایی دارند و این مسئله در امکان سنجی تکنیکی کمک شایانی به ما خواهد نمود.
مصاحبه میتواند با افراد مختلفی که در آن بخش حضور دارند انجام شود. از جمله رئیس یا مسئول آن بخش. در واقع مسئول هر بخش کسی است که ما بهتر است حتماً مصاحبهای با او انجام دهیم. کارمندان هم گرینههایی مناسبی برای انجام مصاحبه هستند. پس از ازجمعآوری اطلاعات به اندازهای کافی باید امکان سنجیهای مختلفی را رانجام دهیم. امکان سنجی تکنیکی اولین بخش امکان سنجی است اگر از لحاظ تکنیکی امکان ارجای پروژه وجود نداشته باشد. کار همین جا متوقف میگردد. اما اگر از لحاظ تکنیکی پروژه قابل اجرا باشد، به سراغ امکان سنجی عملیاتی میرویم. این مرحله هم مانند مرحله قبل باید به دقت انجام شود تا مشخص گردد پروژه قابل اجرا هست یا خیر. پس از انجام انکان سنجیهای تکنیکی و عملیاتی نوبت به امکان سنجی اقتصادی میرسد. دراین پروژه با توجه به حالتهای مختلف طراحی و پیادهسازی که بعداً در مورد آنها صحبت خواهد شد، هزینه احتمالی طرح حدود سه ای ده میلیون تومان پیشبینی شد. پس از پیشبینی و ارزیابی هزینه احتمای، طی سلسله جلساتی با مسئول طرف مقابل به بحث در مورد مسائل اقتصادی و مالی پروژه پرداخته میشود تا مشخص گردد پروژه از لحاظا قتصادی قابل اجرا هست یا خیر. خروجی مرحله امکان سنجی، کتابچه جامع امکان سنجی است که همهی مسائل از جمله اطلاعات جمعآوری شده و امکان سنجیهای مختلف انجام شده در آن موجود است. با توجه به این کتابچه و نتایج آن، در صورتی که اجرای پروژه بلامانع باشد، این پروه انجام میشود. بهتر است یک نسخه از این کتابچه درا ختیار طرف مقابل قرار گیرد.
با توجه به توضیحات داده شده و با توجه به این که درا ین مرحله باید مصاحبههای مختلف و سلسله جلسات مشترکزیادی انجام شود، مرحله امکان سنجی حدود دو ماه به طول میانجامد. و پس از آن در صورتی که پروژه از هر جهت قابلیت اجرا شدن داشته باشد بهمرحله بعد که مرحله طراحی اولیه است میرویم.

– طراحی اولیه:
پس از انجام بخش امکان سنجی، درصورتی که امکان اجرای پروژه وجود دشات، باید نرم افزار را طراحی وپیاده سازی کنیم.
برای طراحی نرم افزار، ابتدا یک طراحی اولیه و کلی انجا میدهیم. این طراحی باید به صورت کلی انجا مشود در این مرحله به هیچ وجه نباید وارد جزئیات شویم. در مرحله طراحی اولیه روشهای مختلفی مورد بررسی قرار میگیرد تا در انتها یکی از روشها را برای پیاده سازی نهایی انتخاب کنیم. درا ین پروژه با بررسیهای انجام شده مشخص شد که به سه طریق میتوان این سیستم را پیاده سازی نمود که این سه طریق بدین شرح است:
1 – استفاده از تنها یک کامپیوتر:
در این حالت کل آزمایشگاه تنها دارای یک دستگاه کامپیوتر است که اطلاعات ازبخش-های مختلف به شکل دستی جمعآوری میشوند و در اختیار این یک کامپیوتر قرارمیگیرند تا ثبت شوند. این روش گر چه بسیار کمهزینهتر ازروشهای بعدی است اما در عمل به هیچ وجه کارایی و اثر بخشی لازم را ندارد. به همین علت استفاده ازا ین روش پیشنهاد نمیگردد و بهتر است از روشهای دوم و سوم که درا دامه خواهند آمد استفاده شود.
2- استفاده از یک کامپیوتر برای هرقسمت:
در این روش هر قسمت دارای یک کامپیوتر است که اطلاعات مشتریان و بیماران قسمت خود را در آن ثبت میکند و سپس توسط CD یا وسایل دیگر این اطلاعات به بخشهای دیگری که لازم است تا این اطلاعات را دارا باشند منتقل میگردد. مسلماً این روش نسبت به روش قبلی اثر بخشی و کارایی بیشتری دراد، هر چند که پرهزینهتر از آن است. زیرا خریداری یک دستگاه کامپیوتر برای هر بخش به هزینههای قبلی اضافه میشود. اما این روش نسبت به روش بعد کمهزینهتر است و در عوض کارایی و اثر بخش کمتری دارد.
3- استفاده از یک کامپیوتر برای هر بخش و اتصال آن ها از طریق شبکه:
در این روش هر بخش دارای یک دستگاه کامپیوتر است که اطلاعات مشتریان و بیماران قسمت خود را در آن ثبت میکنند اما در صورت نیاز به انتقال این اطلاعات به قسمتهای دیگر آزمایشگاه، این کار از طریق شبکه انجام میشود تا باکمتر کردن کارهای یدی، کارایی و اثربخشی سیستم افزایش یابد. مسلماً در این بخش با اضافه شدن شبکه هزینههایی نیز برای راهاندازی شبکه باید صرف شود از جمله هزینه خریداری تجهیزاتی از قبیل هاب یا سوئیچ و… هر چند این بخش دارای هزینههای بیشتری است اما در عوض بیشترین کارایی را در مقایسه با دو سیستم قبلی دارا است.
پس از ارائه راهکارهای مختلف برای پیادهسازی سیستم، طی سلسله جلساتی با طرف مقابل، یکی از این روشها (با توجه به مسائل اقتصادی و کارایی هر سیستم) انتخاب میگردد تا به مرحله طراحی کامی و سپس اجرا برسد.
با توجه به توضیحات داده شده و بررسیهای انجام شده پیشبینی میشود این مرحله حدود یک ماه به طول انجامد و پس از این مرحله با توجه به طرحی که انتخاب شده است به مرحله طراحی کامل میرویم.
– طراحی کامل:
پس از طراحی اولیه سیستم، یکی از روشهای پیشنهادی به عنوان روش نهایی برای پیاده سازی سیستم انتخاب میشود. بنابراین این روش قبل از مرحله پیادهسازی باید به طور کامل طراحی شود. درمرحله طراحی کامل باید تمام مسائل به دقت مورد توجه قرار گیرند و هیچ چیزی از قلم نیفتد. هر چه طراحی کاملتر، جامعتر و دقیقتری انجام دهیم کار آسانتری را در مرحله پیادهسازی پیش رو خواهیم داشت. درا ین مرحله باید به تمام جزئیات توجه شود. به همین دلیل بهتر است از تمام آن چه در اختیار دارمی از جمله نمودارهای DFD و چارتها اتسافده کنیم تا طراحی مناسب-تری داشته باشیم. برای طراحی میوانیم از تکنولوژیهایی از قبیلUML استفاده کنیم. UML به ما کمک میکند تا آن چه که میخواهیم پیادهسازی کنیم را به خوبی مدلسازی کنیم و با توجه به دیاگرامهایی که درا ختیارمان قرار میدهد، سبب میشود تا طراحی به خوب و به طور کامل انجام شود.
پیشبینی میشود این کار حدود 2 ماه طول بکشد و پس از این دو ماه سیستم آماده پیادهسازی میباشد.
نمودار DFD و چارت مورد استفاده در این پروژه در ادامه آورده شده است.

جریان داده

موجودیت خارجی
مقصد/منبع
جریان داده
بیمار
منبع
منبع
منبع
مقصد
منبع
درخواست پذیرش
نمونه دادن
نسخه ونوع ازمایش
صورتحساب
فیش پرداخت
ازمایشگاه
مقصد
منبع
ارسال نمونه(بخش مربوطه)
نتیجه ازمایش
حسابداری
منبع
مقصد
منبع

میزان بدهکاری
فیش پرداخت
تاییدیه پرداخت

انبار
منبع
مقصد
منبع
منبع

موجودی اولیه انبار
درخواست وسایل
موارد موجود در انبار
مواردی که باید تهیه شود

نمودار سطح صفر

نمودار سطح صفر

اسامی دیگر
مقادیر غیرمجاز
دامنه مقادیر
طول
نوع فیلد
نام فیلد
ردیف

*,9..1,",{}
ا-ی
20
varchr
نام
1

*,9..1,",{}
ا-ی
20
varchr
نام خانوادگی
2

a-z,A-Z
0-9
12
integer
شماره بیمه
3
year
a-z,A-Z
0-9
4
integer
سال
4
month
a-z,A-Z
0-9
2
integer
ماه
5
day
a-z,A-Z
0-9
2
integer
روز
6

دیکشنری ساختار داده

دیکشنری اجزای داده
دیکشنری ساختار داده
نام فایل: بیماران

مشخصات بیمار: نام+نام خانوادگی+شماره بیمه
تاریخ مراجعه بیمار: سال.ماه.روز

دیکشنری اجزای داده

اسامی دیگر
مقادیر غیرمجاز
دامنه مقادیر
طول
نوع فیلد
نام فیلد
ردیف

*,9..1,",{}
ا-ی
20
varchr
نام
1

*,9..1,",{}
ا-ی
20
varchr
نام خانوادگی
2
year
a-z,A-Z
0-9
4
integer
سال
3
month
a-z,A-Z
0-9
2
integer
ماه
4
day
a-z,A-Z
0-9
2
integer
روز
5
phone
a-z,A-Z
0-9
12
integer
تلفن
6

a-z,A-Z
0-9
2
integer
مدت استخدام
7

a-z,A-Z
0-9
6
integer
ساعت کاری
8

دیکشنری ساختار داده
نام فایل: پزشکان

مشخصات: نام+نام خانوادگی+تلفن
تاریخ استخدام: سال.ماه.روز
تاریخ اتمام قرارداد: سال.ماه.روز
بقیه موارد: مدت استخدام+ساعت کاری
دیکشنری ساختار داده
نام فایل: فاکتور (صورتحساب)

مشخصات فاکتور: نام بیمار+نام خانوادگی+شماره فاکتور
تاریخ فاکتور: سال.روز .ماه

دیکشنری اجزای داده

اسامی دیگر
مقادیر غیرمجاز
دامنه مقادیر
طول
نوع فیلد
نام فیلد
ردیف

*,9..1,",{}
ا-ی
20
varchr
نام
1

*,9..1,",{}
ا-ی
20
varchr
نام خانوادگی
2

a-z,A-Z
0-9
12
integer
شماره فاکتور
3
year
a-z,A-Z
0-9
4
integer
سال
4
day
a-z,A-Z
0-9
2
integer
روز
5
month
a-z,A-Z
0-9
2
integer
ماه
6

دیکشنری ساختار داده
نام فایل : جواب ازمایش

مشخصات جواب ازمایش:نام بیمار+نام خانوادگی+شماره نسخه+تاریخ جواب ازمایش

اسامی دیگر
مقادیر غیرمجاز
دامنه مقادیر
طول
نوع فیلد
نام فیلد
ردیف

*,9..1,",{}
ا-ی
20
varchr
نام
1

*,9..1,",{}
ا-ی
20
varchr
نام خانوادگی
2

a-z,A-Z
0-9
12
integer
شماره نسخه
3
year
a-z,A-Z
0-9
4
integer
سال
4
day
a-z,A-Z
0-9
2
integer
روز
5
month
a-z,A-Z
0-9
2
integer
ماه
6

دیکشنری ساختار داده
نام فایل: انبار

مشخصات انبار: نام کالا+کد کالا+تعداد کالا
تاریخ درخواست کالا: سال.روز.ماه

اسامی دیگر
مقادیر غیرمجاز
دامنه مقادیر
طول
نوع فیلد
نام فیلد
ردیف

*,9..1,",{}
ا-ی
20
varchar
نام کالا
1

a-z,A-Z
0-9
12
integer
کد کالا

a-z,A-Z
0-9
12
integer
تعداد کالا

year
a-z,A-Z
0-9
4
integer
سال

day
a-z,A-Z
0-9
2
integer
روز

month
a-z,A-Z
0-9
2
integer
ماه

پیاده سازی:
– پس از طراحی کامل سیستم نوبت به ژیاده سازی نهایی میرسد. اگر طراحی کامل به صورت دقیق انجام شده باشد احتمالاً درا ین مرحله به مشکل خاصی برخورد نخواهیم کرد. برای پیاده سازی، مدیر پروژه بخشهای مختلف آن را بین کدنویسان تقسیم میکند تا کار پیادهسازی به طور موازی توسط آن ها پیش برده شود و مجموعه کار در زمان کمتری پایان یابد.
– پس از این که پیاده سازی انجام شد، برنامه باید خطایابی شود بهتر است برای خطایابی از دادههای وقاعی استفاده کنیم تا مشکلات احتمالی کاملاً برطرف شوند. خطایابی باید چندین بار انجام شود تا از صحت اجرای برنامه مطمئن شویم. پس از این که از صحت کامل برنامه مطمئن شدیم، آن را بروی سیستمهای مکان مورد نظر نصب میکنیم و کارمان خاتمه مییابد.
این مرحله حدود شش ماه الی هشت ماه در این پروژه به طول خواهد انجامید. پس از تحویل پروژه به طرف مقابل میتوانیم با توافق طرفین، کار پشتیبانی را نیز تقبل کنیم که در آن صورت باید توافقهای مالی صورت پذیرد. قراردادهای مالی میتواند از چند ماهه تا چند ساله باشد.

فصل سوم

پیشنهاد

پیشنهاد:
پس ازبررسی کلی سیستم، پیشنهادی که مطرح میشود، کامپیوتری کردن سیستم پاسخگویی به بیماران است. همان طور که اشاره شد، جوابها و نتایج آزمایشات بیماران همگی به طور یجا و به صورت کاغذی آماده میگردد و پس از مراجعه هر بیمار پس از جستجوی دستی و نسبتاً زمانبر بین کاغذها، جواب آزمایش هر بیمار به او داده میشود.به نظر میرسد اگر اطلاعات مربوط به آزمایش هر بیمار، روی کامپیوتر باشد و پس از مراجعه هر بیمار پس از یک جستجویسریع در کامپیوتر، چاپ شود و در اختیار وی قرار گیرد سیستم بسیار کاراتر و اثربخشتر خواهد بود. ممکن است نتیجه هر آزمایش نیاز به تایید و یا امضای مسئول رده بالای آزمایشگاه را داشته باشد که در آ‹ صورت میتوان با استفاده از امضای دیجیتال این مشکل را حل کرد. حتی میتوان نتایج آزمایشات را روی وب سایت بیمارستان همر قرارد داد و به هر بیمار برای گرفتن نتیجه آزمایشش یک نام کاربری و کلمه عبور اختصاص داد تا بتواند نتیجه آزمایش را از آن جا هم دریافت کند.
هزینهها: هزینههای اجرایی کردن این پیشنهاد شامل خرید یک دستگاه کامپیوتر به همراه وسایل جانبی از قبیل چاپگر، تهیه نرم افزار و آموزشبه مسئول بخش پاسخگویی است که هزینههای زیادی به شمار نمیآیند. در صورت نیاز به امضای دیجیتال ، هزینهی آن را نیز میبایست به هزینههای قبلی اضافه نمود.

10