1
(( Iدرس نقشه کشی صنعتی ))
2
((جلسه اول))
1- سر فصل مطالب درس نقشه کشی
2- اصول و مفاهیم
3- استاندارد های نقشه کشی
4- تعریف تصویر و نحوه رسم تصویر و انواع آن
5- ترسیم تصاویر یک جسم
6- ترسیم در فرجه اول
3
سر فصل مطالب:
4
هدف از نقشه کشی صنعتی و شرح تاریخچه
هرگاه بخواهیم آنچه را که در ذهن ما نقش میبندد به دیگران بازگو کنیم چنانچه این ذهنیت را به صورت منقوش روی کاغذ انعکاس دهیم عمل نقشه کشی را انجام داده ایم. کلمه نقشه کشی با نقاشی هم خانواده است و هر دو دارای یک ریشه می باشند و به شاخه های مختلف تقسیم می شوند
نقاشی حروف خطاطی یا خوشنویسی
نقاشی مناظر و اشیاء نقاشی،چهره نگاری
رسم قطعات صنعتی نقشه کشی صنعتی
نقشه کشی از زمانهای بسیار قدیم رایج بوده است
-قبایل جنگل نشین برای مشخص کردن قبایل و طوایف خود از نقوش مختلف استفاده می کردند.
-قبایل سرخپوست برای پیگیری پناهگاههای خود با علامت های رمزی مسیر را معین میکردند
-زمانی که انسانها فلز و طرق مختلف استفاده از آن را شناختند برای ساختن اشیاء از نقشه استفاده می کردند و ان را بین خود و سازنده قرار می دادند و آن به گونه ای بود که دیگران نمی توانستند از آن استفاده کنند
5
استانداردسازی نقشه کشی
در قرن 15 تا 18 رسم تصاویر تغییرات اساسی پیدا کرد لئوناردو داوینچی تصاویر سه بعدی را پایه گذاری کرد و گاسپار مونژ فرانسوی آن را بصورت دو بعدی یا هندسه فضایی و تصویر گیری در صفحات در آورد. تنوع قطعات صنعتی و مکانیزم ساخت انها موجب شد یک سری علایم و قراردادهایی در صنعت بخصوص در نقشه کشی پدیدار شود. که باعث بهبود در ساخت و کیفیت قطعات شده است. پراکندگی علایم و قراردادها در کارخانجات مختلف ، کشورهای صنعتی را بر آن داشت تا علایم و قراردادها را بصورت واحد و یکنواخت در آورند.
در این راستا نخستین موسسه استاندارد در سال 1902 در انگلستان و سپس در سال 1916 در هلند تاسیس شد. این کار توسط آلمانی ها در سال 1917 دسته بندی شد و در قالب استاندارد DIN که استاندارد صنعتی آلمان است در طبقه بندی های منظم ارائه گردید و ادامه آن بصورت جهانی به کشور های دیگر کشانده شد و برای آن چهارچوب مشخصی تعیین گرید.
6
در این راستا در سال 1926 اتحادیه ای متشکل از 20 موسسه استاندارد ملی از کشورهای مختلف به نام اتحادیه بین المللی موسسات ملی استاندارد (ISA) تشکیل شد و فعالیتهایی راشروع نمود. اما با پیشرفت تکنولوژی و نیاز کشورهای جهان به ارتباطات صنعتی، لزوم ایجاد یک سازمان بین المللی استاندارد مورد توجه قرار گرفت و در سال 1947 یک سازمان بین المللی به نام استاندارد ایزو (ISO) تشکیل شد وشروع بکار نمود. کشور ایران اولین موسسه استاندارد را در سال 1332 تاسیس نمود و در سال 1360 به عضویت سازمان جهانی استاندارد ISO در آمد. وکلیه قوانین دیکته شده در این استاندارد لازم الاجرا می باشد.
استانداردهای دیگری که در زمینه استانداردهای نقشه کشی در بعضی کشورها استفاده می شود عبارتند از:
ANSI (استاندارد آمریکایی)
BSI(استاندارد انگلیسی)
UNI(استاندارد ایتالیایی)
GOST(استاندارد روسی)
JISC(استاندارد ژاپنی)
7
نقشه کشی زبان صنعت است که ما برای ارائه مقاصد خود به دیگران و یا جهت اطلاع از نظرات دیگران باید به این زبان تسلط داشته باشیم. بنابراین نقشه عبارت است از مجموعه تصاویر هندسی همراه با علائم ترسیمی که برای انتقال و ثبت وضبط طرحها و ایده های ذهنی مورد استفاده قرار می گیرد. و همانند پلی است که دفاتر طراحی را با کارگاههای ساخت مرتبط می سازد.
8
رسم تصویر
9
هرگاه نقطه ای مانند M (جسم مادیM) را در مسیر پرتو نورانی (اشعه مصور) قرار دهیم و اثر آن را روی صفحه ای مانند P مطابق شکل ذیل بدست آوریم می گوییم جسم M را روی صفحه تصویر P تصویر کرده ایم که محل تصویر نقطه m می باشد.
تعریف تصویر:
10
انواع تصاویر:
الف) تصویر مرکزی: هرگاه اشعه های مصور مانند شکل ذیل در محدوده تصویر همگرا شوند تصویر را تصویر مرکزی گویند
11
ب) تصویر موازی :
هرگاه اشعه های مصور در بی نهایت دور متقارب باشند در محدوده تصویر با هم موازی هستند که اینگونه تصاویر را تصاویر موازی می نامند و به دو گونه اند.
1- تصاویر موازی قائم(محوری): چنانچه اشعه های مصور علاوه بر موازی بودن به صفحه تصویر هم عمود باشند به آن تصویر موازی قائم گویند ما از اینگونه تصویرگیری استفاده می کنیم
12
2- تصاویر موازی مایل: وقتی اشعه های مصور مانند قبل با هم موازی باشند ولی بر صفحه تصویر عمود نباشند اینگونه تصویرگیری را تصویر موازی مایل می نامند
13
روشهای ترسیم:
الف) روش اروپایی: هر گاه مطابق شکل زیر جسم بین اشعه های مصور و صفحه تصویر قرار گیرد به این روش تصویر گیری روش اروپایی می گویند که اکثر تصاویر به این روش ترسیم می گردند. اکثر کشورهایی که مطابق استاندارد ISO کار میکنند این روش را اعمال می کنند.
14
ب) روش آمریکایی:
اگر مانند شکل زیر صفحه تصویر بین اشعه های مصور و جسم قرار گیرد این روش تصویر گیری را روش آمریکایی گویند .
15
تصویر خط روی صفحه تصویر: با توجه به اینکه تصویر هر خط مستقیمی خطی است مستقیم ، بنابراین برای پیدا کردن تصویر یک پاره خط روی صفحه کافیست تصاویر دو نقطه AوB (نقاط ابتدا و انتهای پاره خط) را روی صفحه پیدا کرده و به هم وصل نماییم. موقعیت خط نسبت به صفحه تصویر می تواند حالتهای مختلف داشته باشد به همین دلیل اندازه تصویر نسبت به اندازه خط نیز حالتهای مختلفی دارد.
16
تصویر سطح روی صفحه تصویر: با توجه به موقعیت قرار گرفتن یک سطح نسبت به صفحه تصویر ، تصاویر مختلفی از سطوح حاصل می شود.
17
ترسیم تصاویر یک جسم: تعریف صفحات تصویر برای رسم تصاویر یک جسم احتیاج به دو یا چند صفحه تصویر می باشد دو صفحه متقاطع عمود بر هم VوH که H موازی سطح افقی می باشد صفحه افقی تصویر و صفحه V را که عمود بر صفحه H می باشد صفحه قائم تصویر می نامند و برای تعیین تصویر یک جسم از صفحه دیگری که عمود بر دو صفحه V وH استفاده می نمایند و آن را صفحه نیمرخ یا P می نامند
همانطور که در شکل روبرو مشاهده می شود صفحه افقی و قائم تصویر فضا را به چهار ناحیه یا فرجه تقسیم کرده است و جسم می تواند در یکی از این فرجه ها قرار گیرد
18
هر وجه مورد نظر ترسیم جسم، عمود بر معرض دید ناظر قرار گرفته و تصویر متناظر آن ترسیم می گردد.
19
ترسیم در فرجه اول:
بر طبق استاندارد ISO جسم در فرجه اول که به روش اروپایی نیز معروف است قرار می گیرد و کلیه نقشه های صنعتی در ایران از فرجه اول تبعیت می کنند . جسم در فرجه اول طوری قرار می دهیم که وجوه آن موازی یا عمود بر صفحات تصویر واقع شود و نسبت به
ناظر در جلوی صفحه تصویر قرار گیرد و طبق تعریف ، تصویر قائم،نیمرخ و افقی را مطابق شکل رسم می نماییم.
خطوطی که توسط ناظر مشاهده نمی گردند در تصویر بصورت خط چین رسم می شوند
20
سپس صفحات افقی و نیمرخ را به اندازه 90درجه نسبت به صفحه قائم دوران می دهیم تا با تصویر قائم در یک سطح قرار گیرند
21
مشاهده می شود پس از باز شدن صفحات تصویر، سه تصویر کاملاً در راستای همدیگر قرار دارند و این همراستایی از اصول نقشه کشی می باشد.
22
23
تصویر نماهای یک جسم:
24
تمرین شماره 1:
25
26
27
28