به نام خدا
DMPA
متد میکس روشهای پیشگیری از بارداری IMES – 1384
روند کاربران آمپول DMPA 87-1378
تعداد مصرفی در استان مرکزی در سال های 87-84
توضیح روش
یک روش تزریقی پیشگیری از بارداری
ماده موثر : دپو مدروکسی پروژسترون استات
دوره پیشگیری : سه ماه
مکانیسم عمل
جلوگیری از تخمک گذاری
دشوار نمودن رسیدن اسپرم به رحم از طریق افزایش غلظت ترشحات دهانه رحم
تاثیر بر مخاط داخلی رحم
اثر بخشی
سال اول : بیش از99/7 درصد
مزایا
اثر بخشی بالا
آسانی استفاده
فاصله های استفاده نسبتا طولانی
مناسب برای افراد فراموشکار – کوچ نشین ها – عقب ماندگان ذهنی و ….
قابل استفاده در آنمی سیکل سل
کاهش ابتلا به سرطانهای آندومتر و تخمدان، بیماریهای التهابی لگن، کم خونی، فیبروم رحم، آندومتریوز، حاملگی خارج از رحم، کاندیدای واژن، سندرم قبل از قاعدگی، درد زمان قاعدگی و متیل اشمرز
نداشتن عوارض استروژنی
مزایا
مناسب برای افراد مبتلا به دیابت
مناسب برای افراد مبتلا به بیماری تیرویید
قابل استفاده ازسن 16 سالگی
قابل استفاده در دوران شیر دهی
افزایش شیر مادر
عدم تداخل با تماس جنسی
عدم نیاز به قطع مصرف قبل از اعمال بزرگ جراحی
مناسب برای بیماران تشنجی ( اگر همراه بااستفاده کاربامازپین و فنی تویین نباشد . )
عیب ها
تاخیر در بازگشت باروری
لزوم تزریق در فاصله های زمانی سه ماهه
عدم پیشگیری از بیماریهای مقاربتی از جمله ایدز
اختلالات خونریزی قاعدگی :آمنوره،لکه بینی و خونریزی قاعدگی
احتمال بروز تغییرات خلقی
عوارض شایع
اختلالات قاعدگی ( لکه بینی،آمنوره وخونریزی نا مرتب )
افزایش وزن
حساس شدن پستان ها
عوارض غیر شایع
تغییر خلق(بی خوابی و افسردگی):ارجاع به روانپزشک
سردرد و گیجی: ارجاع به متخصص زنان
نفخ شکم : ارجاع به پزشک مرکز
کاهش میل جنسی : ارجاع به روانپزشک
تاخیر در برگشت باروری : ارجاع به متخصص زنان
شک به وجود سرطان پستان : ارجاع به متخصص جراحی
حساسیت : اقدام متناسب
موارد منع مصرف مطلق
بارداری
سرطان پستان
خونریزی واژینال بدون علت مشخص
اختلالات شدید انعقادی
سابقه تومور (آدنوم)کبدی ناشی از مصرف هورمونهای استرویید جنسی
ترومبو آمبولی فعلی
سابقه سکته مغزی
فشار خون کنترل نشده
موارد منع مصرف نسبی
بیماری کبدی
سابقه و بیماری فعلی قلبی عروقی شدید
وجود عوامل متعدد ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی (سیگاری بودن ،دیابت ،فشار خون بالا و سن بالای 45 سال )
تمایل به برگشت سریع باروری
مشکلات مرتبط با تزریق (ترس ….)
چاقی
افسردگی شدید
موارد منع مصرف نسبی
فشار خون کنترل شده
دیابت با ضایعه عروقی و یا ابتلای به دیابت به مدت بیست سال یا بیشتر از آن
سابقه مول
سن کمتر از 16 سال
زمان شروع
در زمان قاعدگی
شروع استفاده از روش در یکی ازپنج روز اول قاعدگی و تا یک هفته استفاده از روش کمکی کاندوم
مادران غیر شیرده
پس از زایمان : اولین تزریق تا سه هفته پس از آن و نیازی به برگشت قاعدگی نیست .
پس از سقط : استفاده از آن تا 5 روز بعد از سقط سه ماهه اول یا دوم امکان پذیر است . تزریق پس از این فاصله زمانی منوط به دریافت پاسخ منفی بتا خواهد بود .
شیردهی
در صورت عدم قاعدگی و تغذیه انحصاری با شیر مادر باید 6 هفته پس از زایمان تزریق گردد .
در صورت قاعدگی در پنج روز اول قاعدگی تزریق شود و تا یک هفته از روش کمکی کاندوم استفاده شود .
به دنبال قطع روش : مراجعه در 5 روز اول قاعدگی بلافاصله تزریق و تا یک هفته از روش کمکی کاندوم استفاده شود ، در غیر این صورت تا فرا رسیدن دوره قاعدگی بعدی کاندوم در اختیار فرد گذارده شود .
چگونگی استفاده
یک آمپول 150 میلی گرمی هر سه ماه یک بار تزریق شود (دو هفته زودتر یا دو هفته دیرتر می تواند تزریق انجام شود . )
قبل از تزریق باید ویال یا آمپول به شدت تکان داده شود .
تزریق عضلانی عمیق با سر سوزن بلند
محل تزریق نباید ماساژ داده شود .
آزمایش های لازم
اندازه گیری و ثبت وزن
اندازه گیری و ثبت فشارخون
انجام پاپ اسمیر
اندازه گیری LDL (یکبار)
کنترل سالانه لیپیدهای سرم
توجه : اگر انجام آزمایشات و معاینات در اولین مراجعه ممکن نباشد ، می توان اولین نوبت را تزریق کرد ولی حداکثر تا سه ماه بعد باید ویزیت پزشک انجام شود.
آزمایش های لازم
اگر LDL پایه متقاضی خدمت از 200 میلی گرم در دسی لیتر بیشتر باشد و دوفاکتور خطر عروقی مثل سن بالا،سیگار کشیدن،دیابت و فشارخون بالا و…..و یا اختلالاتنادر لیپیدی مانند FAMILIAR HYPER CHOLESTROLEMIAوجود داشته باشد آغاز استفاده از روش توصیه نمی شود.
هشدارها
ضرورت ارجاع فوری به پزشک اگر:
افزایش فشارخون در حد نیاز به درمان (100/160و بیشتر)
زردی چشم و پوست
سردرد شدید همراه با تاری دید
خونریزی شدید
هشدارها
ضرورت ارجاع غیرفوری به پزشک اگر:
5-خونریزی طولانی (در هنگام قاعدگی یا جز آن)
6-تاخیر قاعدگی (در فردی که در حین استفاده از این روش قاعدگی مرتب داشته است )
موارد قابل توجه در پیگیری ها و مراجعه های بعدی
وجود قاعدگی ماهانه در طول روش و تاخیر بیش از دوهفته برای تزریق بعدی :
بررسی بارداری و تذکر استفاده از کاندوم تا قاعدگی بعدی
وجود آمنوره به دلیل تزریق وتاخیر بیش از دوهفته در تزریق بعدی:
تزریق بعدازپاسخ منفی آزمایش بتا
موارد قابل توجه در پیگیری ها و مراجعه های بعدی
آمنوره بعداز تزریق های منظم ،شایع است ،اشکال ندارد و نیاز به پیگیری ندارد .مگر این که فرد در تزریق های قبلی قاعدگی منظم داشته باشد.
لکه بینی یا خونریزی های بین دوره های قاعدگی اغلب تا 2-3ماه کاهش می یابد وگاهی تا 12-6 ماه، رفع این عارضه طول میکشد .
تا پنج روز،روزی سه بار ،دو عدد کپسول مفنامیک اسید250 میلی گرمی
موارد قابل توجه در پیگیری ها و مراجعه های بعدی
اگر مقدار یا مدت خونریزی قاعدگی دوبرابر شود مهم وارجاع به پزشک لازم است .
مصرف روزانه یک قرص آهن و خوردن غذاهای آهن دار مثل گوشت و جگر پرندگان و گوساله وحبوبات پیشنهاد می شود.
موارد قابل توجه در پیگیری ها و مراجعه های بعدی
سابقه سردرد شدید (میگرن)مانع از استفاده از این روش نیست . اگر پس از استفاده شروع و تشدید سردرد ،تاری دید،ازبین رفتن موقت بینایی،برق زدن در چشم فدیدن خطوط زیگزاگی یا اختلال درتکلم و حرکت همرا گردد،اتفاده از روش غیر هورمونی توصیه می شود. و ارجاعاین فرد برای درمان مناسب لازم است.
موارد قابل توجه در پیگیری ها و مراجعه های بعدی
در تداوم استفاده زنان 45-18 ساله از DMPA نباید محدودیت قایل شد.
تراکم مواد معدنی استخوان پس از فاصله 3-2 سال پیش از یائسگی، در افراد استفاده کننده و سایرین یک سان است.
در هر مراجعه برای تزریق باید رضایت از روش، شکایت ها،هشدارهاو عارضه ها سوال و بررسی شود.
تزریق قبل از بارداری اول
در مشاوره تاخیر در بازگشت باروری باید مورد تاکید قرار بگیرد
DMPA حاملگی هم زمان با استفاده از
احتمال افزایش مرگ ومیر نوزادی به علت کاهش وزن هنگام تولد وجود دارد.
برگشت باروری پس از قطع روش
تاخیر بطور معمول حدود 8 تا 9 ماه پس از آخرین تزریق بطول می انجامد
ناباروری دایمی ایجاد نمی کند
اگر فرد نخواهد باردار شود و نخواهد آمپول مجدد بزند علی رغم تاخیر در بازگشت باروری باید از یک روش دیگر پیشگیری استفاده کند .
با تشکر از توجه شما