بررسی مزیت نسبی صادراتی صنایع غذایی
فرض تحقیق:
هدف تحقیق:
شناسایی و تعیین مزیت نسبی در گروه صنایع غذایی (کالاهای منتخب) و بررسی عملکرد صادراتی آن طی چند سال اخیر
روش تحقیق:
در این تحقیق از روش کاربردی مزیت نسبی آشکار شده که اولین بار توسط بالاسا ارائه شده استفاده شده است
ایران در تولید و صادرات اقلام گروه صنایع غذایی دارای مزیت نسبی است.
نظریات مزیت نسبی در زمینه تجارت بین الملل
آدام اسمیت: توجیه اقتصادی تجارت را بر مبنای اصل تقسیم کار و تخصص بنیان نهاد.
دیوید ریکاردو: مزیت نسبی را در چهار چوب نظریه ارزش- کار ارائه کرد.
هابرلر: مزیت نسبی را بر اساس نظریه هزینه فرصت تشریح کرد.
هکشر اهلین: این نظریه بر اختلاف میان موجودی عوامل و شدت کاربرد عوامل استوار است.
لیندر: این نظریه درباره تجارت کالا در دو کشور بدون در نظر گرفتن مسیر تجارت بحث می کند.
تمایز میان مزیت نسبی از لحاظ نظری و کاربردی و عوامل موثر بر آن
مفهوم نظریه مزیت نسبی از لحاظ نظری
مفهوم نظریه مزیت نسبی از لحاظ کاربردی
عوامل تعیین کننده مزیت نسبی
معیار مزیت نسبی آشکار شده
شاخص لیزنر
شاخص بالاسا
شاخص تکامل یافته بالاسا
شاخص مدرن ( RCA)
مطالعات کاربردی انجام شده
جعفری صمیمی احمد، شفیعی شهریار، (1380) بررسی مزیت نسبی اشتغال زایی، صادراتی و ارزش افزوده ای صنعت نساجی در استان مازندران
ابراهیمی سالاری تقی، (79-1370) بررسی کمی مزیت نسبی صادراتی کنستانتره میوه استان خراسان
فرح بخش، ندا – نوروزی، بیتا (1380) تجزیه و تحلیل توانمندیهای تولیدی و صادراتی صنایع غذایی ایران
IMRE FERTO and LIONEL J.HUBBARD, Department of agricultural Economics and Food Marketing, University of Newcastle upon Tyne, UK Budapest October (2007)
بررسی مزیت نسبی و رقابت پذیری بخش کشاورزی مجارستان در مقایسه با اتحادیه اروپا با بکار گرفتن چهار شاخص مزیت نسبی آشکار در طول سالهای 1992تا 1998
Elias Sanidas, Economics, university of Wollongong Australia (2003)
بررسی مزیت نسبی آشکار و توسعه اقتصادی با تکیه بر آسیای شرقی
K.A.Koekkoek and L.B.M.Mennes, Erasmus University. Rotterdam Netherlands' (2005)
بررسی مزیت نسبی آشکار در صنایع تولیدی با تمرکز بر کشور هلند
مقاله های خارجی در زمینه مزیت نسبی
محاسبه RCA – SRCA
ر
: ارزش صادرات کالای a (تولیدی و غیر تولیدی) در کشورi
: ارزش صادرات تمام کالاهای صادراتی کشورi
: ارزش کل صادرات کالایa درسطح جهان
: ارزش صادرات تمام کالاهای صادراتی در سطح جهان
بررسی توانمندیهای تولیدی و صادراتی صنایع غذایی
تقاضای تاسیس واحدهای صنعتی
جدول ( 1 – 3 ) جوازهای تاسیس صادر شده برای ایجاد کارگاههای صنعتی طی دوره زمانی 85 – 1375 ( فقره )
ماخذ: سالنامه آماری، مرکز آمار ایران، سالهای مختلف
جدول (2–3) پروانه های بهره برداری صادر شده کارگاههای طی 85 – 1375 (فقره)
ماخذ: سالنامه آماری، مرکز آمار ایران، سالهای مختلف
بررسی شاخصهای خرد واحد های صنعتی موجود
جدول (4–3) تعداد کارگاههای صنعتی به تفکیک تعداد شاغلان طی (84 – 1375) (فقره)
ماخذ: نتایج آمارگیری از کارگاههای صنعتی ده نفر کارکن و بیشتر، مرکز آمار ایران
جدول (5–3) تعداد شاغلان کارگاههای صنعتی طی دوره 84 – 1375 (نفر– درصد)
ماخذ: نتایج آمارگیری از کارگاههای صنعتی ده نفر کارکن و بیشتر، مرکز آمار ایران، محاسبات محقق
جدول (7–3) ارزش افزوده فعالیت های کارگاههای صنعتی طی 84 – 1375 (میلیون ریال – درصد)
ماخذ: نتایج آمارگیری از کارگاههای صنعتی ده نفر کارکن و بیشتر، مرکز آمار ایران، محاسبات محقق
روش تحقیق
ساختار مدل
شاخص تکامل یافته بالاسا
منابع مورد استفاده
سالنامه آماری گمرک
اطلاعات بانک جهانی pctas
استاندارد بین المللی HS
Directon of Trade Statistic YearBook 2006
(شیر و خامه با بیش از 6% چربی) با کد HS 040130
(شیر و خامه با 1% چربی) با کد HS 040210
(دوغ، شیر و خامه بسته شده) با کد HS 040390
(پنیر تازه، پنیر حاصل از شیر منعقد شده) با کد HS 040610
(عسل طبیعی) با کد HS 040900
(زیتون محفوظ شده بطور موقت) با کد HS 071120
(انجیر تازه یا خشک کرده) با کد HS 080420
(چای سیاه و چای جز تا تخمیر) با کد HS 090230
(آرد گندم یاآرد مخلوط گندم و چاودار) با کد HS 110100
(دانه سویا، بادام زمینی) با کد HS 120100
(روغن دانه آفتابگردان) با کد HS 151219
(چربیها و روغنهای نباتی) با کد HS 151620
(شیرینی بدون کاکائو) با کد HS 170490
(شکلات، حاوی کاکائو به صورت تختهای) با کد HS 180690
(خمیرهای پخته شده بدون تخم مرغ) با کد HS 190219
(بیسکویت که مواد شیرین به آن افزودند) با کد HS 190530
(سایر مرباها و ژله میوه و مارمالاد) با کد HS 200799
(آب سیب تخمیر نشده بدون الکل) با کد HS 200970
(سسها و فراوردهها برای چاشنی و ادویه) با کد HS 210390
(انواع بستنی حتی دارای کاکائو) با کد HS 210500
(آب معدنی و آب گازدار شده) با کد HS 220110
(سرکه خوراکی و بدل سرکه ازجوهر سرکه) باکد HS 220900
معرفی کالاهای منتخب گروه صنایع غذایی
مقایسه نموداری
کالاهای منتخب کروه صنایع غذایی
نگرش رتبه ای RCA از بزرگ به کوچک در هر سال طبق کد تعرفه ( جدول 25 – 4 )
نتیجه گیری
با محاسبه متوسط شاخصهای RCA و SRCA در طی سالهای 2005-2001 ملاحظه می شود که روند حرکت وضعیت نسبی این 22 قلم کالا در سال 2004-2001 بطور نوسانی نزولی بوده ولی در سال 2005 سیر صعودی را طی می کند. در طی سالهای مودر مطالعه ایران با نوساناتی در مزیت نسبی همراه بوده و در این 22 کالا بطور تقریبی در طی سالهای مورد بررسی حدوداً نیمی از کالاهای منتخب هر ساله دارای مزیت بوده است. شاید بتوان به این نتیجه رسید که ایران در صنایع غذایی بطور تقریبی دارای مزیت می باشد.