آموزش اصول و قواعد طبقه بندی کا لا درسیستم هماهنگ شده
-سیستم هماهنگ شده توصیف و کدگذاری کالا:
The Harmonized commodity description and coding system=Harmonized system(H.S)
سیستم هماهنگ شده که به اختصار «سیستم هماهنگ شده» نامیده می شود (HS) است، نمانکلاتور(Nomenclature) کالایی چند منظوره بین المللی واساس طبقه بندی می باشد.
(اسم =Nomen ، مجموعه Clature)
نمانکلاتور مجموعه ای از اعداد وقواعد جهت طبقه بندی بوده و کاربرد اصلی آن در زمینه تعرفه های گمرکی و آمار تجارت است.
طی اعصار و قرون گذشته، طبقه بندی کالا از توجه خاصی برخوردار بوده است. در ابتدا این توجه از جانب مقاماتی ابراز می شد که مالیاتها و عوارض راهداری را در رابطه با کالاهایی که در محدوده قلمرو یا در مناطق مرزی کشور مبادله می گردید وضع و وصول می کردند. و به مرور زمان دستیابی به اطلاعات آماری نیز بتدریج اهمیت یافت.
در ابتدای امر سیستمهای طبقه بندی کالا بسیار ساده بودند و در اکثر موارد از یک فهرست الفبایی تشکیل می شدند که کلیه یا برخی از اقلام مندرج در آن از پرداخت مالیات معاف بودند و یا مالیات خاصی به آن تعلق می گرفت.
با افزایش تعداد کالاهای مورد مبادله و تنوع حقوق گمرکی و معافیت ها، ضرورت ایجاد یک سیستم طبقه بندی مبتنی بر ضوابط ویژه احساس شد.
این امر موجبات ایجاد سیستم های طبقه بندی مختلف در طی زمان را فراهم نمود که در نهایت منجر به ایجاد «سیستم هماهنگ شده» گردیده اند.
سیستم هماهنگ شده این امکان را فراهم می آورد که با اتخاذ یک زبان مشترک، روش طبقه بندی اصولی، بین المللی و یکنواخت را در عین بکارگیری اصطلاحات ساده گمرکی مورد استفاده قرار دهیم تا بتوانیم به انواع مختلف کالاهای تجاری یک شماره خاص اختصاص دهیم. براساس کد سیستم هماهنگ شده می توان تعرفه های گمرکی، حقوق ورودی و محدودیت های مورد نیاز را برتجارت مشخص کرد.
Tariff: تعرفه: معیارهای عددی یا رقمی برای شناساندن و تعیین جایگاه کالا در یک فهرست معین می باشد. یک تعرفه گمرکی نمایانگر میزان حقوق گمرکی (حقوق ورودی) قابل پرداخت برای ورود یا صدور آن کالا می باشد.
تاریخچه
– نمانکلاتور ژنو (The Geneva Nomenclature) :
درسال1931اولین نمانکلاتوربین المللی باتبعیت ازجامعه ملل LEAGUE OF NATIONS ایجاد شد و بدلیل محل تدوین، به نام نمانکلاتور ژنو شهرت یافت. این نمانکلاتور از سال 1937 به اجرا در آمد و از 21 قسمت، 86 فصل و 991 ردیف (عنوان تعرفه) تشکیل شده بود. از دیگر خصوصیات این نمانکلاتور سه رقمی بودن تعرفه ها بود. هدف اصلی از تدوین آن ایجاد یک معیار مشترک برای نمانکلاتور های مورد استفاده در تجارت کشورها بود ودر 1946 همزمان با انحلال جامعه ملل و پایان جنگ جهانی دوم از کاربازایستاد.
-نمانکلاتوربروکسل(B.T.N= Brussles Tariff Nomenclature)
پس از جنگ جهانی دوم تلاش برای بازسازی اقتصادی و تمایل به تجارت آزاد که مشخصه آن دوران بوده است شرایط مطلوبی را برای استاندارد کردن تعرفه های گمرکی بوجود آورد و یکبار دیگر نیاز به تدوین یک نمانکلاتور مشترک قابل قبول در مقیاس بین المللی آشکار شد. و این امر بر اساس نمانکلاتور ژنو قابل تحقق بود. به این دلیل پادشاه بلژیک فراخوانی کرده و با حمایت از سازمان ملل (UN) کار در این زمینه آغاز و ضمنا تصمیم بر این شد که شماره های نمانکلاتور در بطن یک کنوانسیون عینیت پیدا کند. این کنوانسیون همزمان با کنوانسیون ایجاد شورای همکاری گمرکی (ccc) (سازمان جهانی گمرک (WCO)فعلی)و کنوانسیون تعیین ارزش کالا برای مقاصد گمرکی امضاء گردید.
این کنوانسیون در ابتدا به نام« نمانکلاتور بروکسل(BTN)» نامیده شد و از سال 1959 به اجرا در آمد و در 1974، نام جدید «نمانکلاتور شورای همکاری گمرکی»برآن نهادند (CCCN).
CCCN= Customs Co-operation Council Nomenclature
نمانکلاتور شورای همکاری گمرکی تا سال 1987 متشکل از 21 قسمت، 99 فصل، 1011 ردیف تعرفه بوده و سپس به 96 فصل و 1241 شماره تغییر یافت. کدهای آن چهار رقمی (دو گروه دو رقمی به ترتیب دورقم سمت چپ بیانگر فصل و دورقم راست نشانگر مرتبه کالا در آن فصل می باشد) بودند.
طبقه بندی استاندارد تجارت بین المللی (SITC)
SITC= Standard International Trade Classification
نمانکلاتور ژنو علاوه بر طبقه بندی کالا، بعنوان مبنایی برای تهیه نشریه فهرست حداقل کالاها برای آمارهای تجارت بین المللی بکار رفت. این نشریه در سال 1938 توسط جامعه ملل تدوین گردید.کمیسیون آماری ملل متحد بین سال های 1948 و 1950 در این فهرست حداقل، تجدیدنظر کرده و آنرا «طبقه بندی استاندارد تجارت بین المللی» نامید. و شورای اقتصادی و اجتماعی ملل متحد در 12 جولای 1950 با تصویب قطعنامه ای از کلیه کشورها خواست با قبول دو مورد ذیل در آمار تجارت خارجی خود این طبقه بندی را بکار برند.
-اتخاذ این سیستم با انجام اصلاحات لازم بدون در هم ریختن چارچوب آن
-تجدیدنظر در داده های آماری و انطباق با این سیستم بمنظور انجام مقایسه آماری در مقیاس بین المللی
ایجاد سیستم هماهنگ شده (HS)
در اواخر دهه 1960 حجم تجارت جهانی به مقدار زیادی روبه افزایش نهاد و تعداد زیادی کالای جدید تولید و روانه بازار و تجارت شده و در عمل مشاهده شده بود که در جریان یک دادوستد بین المللی حداقل 17 بار توصیف می وشود. به همین دلیل علاوه بر نیاز به کدهای جدید مناسب با تحولات تجاری، این کدها باید به تقسیمات فرعی تری تقسیم می شد و بنابراین نمانکلاتور شورای همکاری گمرکی دیگر کارایی لازم را نداشت. به این ترتیب شورای همکاری گمرکی در بروکسل تصمیم گرفت نمانکلاتور جدید کالایی بین المللی برای شناسایی و تعریف یکسان و همگون از کالا را بوجود آورد.
– اساس ساختار سیستم هماهنگ شده (HS)
نمانکلاتور سیستم هماهنگ شده براساس بخشی از نمانکلاتور قدیمی شورای همکاری گمرکی (ccc) پایه گذاری شده و از طبقه بندی تجارت بین المللی استاندارد ((SITC که نمانکلاتور بین المللی برای آمارهای تجارت است، و نمانکلاتور بازار مشترک اروپا، ایالات متحده آمریکا و ژاپن هم بهره گیری شد. این اجزاء متشکله با یکدیگر هماهنگ شده ، باعث تقویت تشکیل سیستم هماهنگ شده مورد انتظار شدند. که این سیستم در واقع یک نمانکلاتور چند منظوره (multi purpuse) است که امکان استفاده از آن برای مقاصد گوناگون علاوه برمقاصد تعرفه ای وجود دارد.
– تصویب سیستم هماهنگ شده (HS)
در 1983 شورای همکاری گمرکی تدوین یک کنوانسیون را به منظور معرفی یک سیستم جدید برای توصیف و کدگذاری کالاها با نام سیستم هماهنگ شده توصیف و کدگذاری کالا به تصویب رساند.
باوجود این، پنج سال دیگر طول کشید تا سرانجام در 1988، سیستم هماهنگ شده به اجرا درآمد. از آن تاریخ تاکنون، سیستم هماهنگ شده اساس و شالوده نمانکلاتور بیش از199 کشور و اتحادیه گمرکی و اقتصادی را از جمله درکشورهای کانادا،ایالات متحده آمریکا و جامعه اروپا تشکیل داده است.
سیستم هماهنگ شده متشکل از 21 قسمت، 97 فصل، 1241 شماره اصلی چهار رقمی و 5113 ردیف فرعی شش رقمی در سال 1996 بوده است. اما این سیستم مطابق بانیازهای تجارت تقریبا هر 4 تا6 سال تغییر می کند.
درسیستم هماهنگ شده نسخه(1) 2002، 21 قسمت(2) ، 97 فصل(3)، 1244 ردیف چهاررقمی(4) و 5225 ردیف فرعی(5) شش رقمی وجود دارد.ردیف های چهاررقمی سیستم هماهنگ شده به استثنای یک ردیف 2716 که نیروی برق را در برگرفته و اختیاری است مابقی یعنی 1243 ردیف دیگر اجباری هستند و فصل 77 ،98 و 99 نیز جهت احتیاجات آتی سیستم هماهنگ شده خالی است.
توصیف کالا:
برای طبقه بندی کالاها درجریان تجارت بین المللی نیاز به یک نمانکلاتور مشترک است تا بتوان به موارد زیر دست یافت:
وضع حقوق ورودی
تهیه آمارهای قابل اطمینان در تجارت بین المللی
تعیین مبدا کالاها
وضع قوانین خاص برای بعضی از کالاهای تجاری
حذف موانع تجاری و ایجاد تسهیلات درتجارت بین الملل
حذف موانع غیر تعرفه ای و تبدیل آن به محدودیتهای تعرفه ای.
کلیه کالاهای مورد دادوستد بین المللی باید به طور یکنواخت پایدار وبایک فرم مشترک طبقه بندی شوند. این امر موجب جلوگیری از طبقه بندی مجدد کالاهای جا به جا شده از کشوری به کشور دیگر می شود.
واژه ها و اصطلاحات گمرکی می توانند استاندارد شوند تا استفاده آسان تر را برای موسسات ، تولیدکنندگان حمل ونقل کنندگان و ادارات گمرکی فراهم آورند. همچنین می توان آنها را در مذاکرات تجاری مورد استفاده قرارداد.
چون ارقام و اعداد تجاری منطبق بریک استاندارد، یکنواخت شده اند، بنابراین می توانند در سطح بین المللی مورد مقایسه قرار گیرند. این امر، تحلیل های آماری و مقایسه تجارت بین المللی را تسهیل می نماید.
کنوانسیون بین المللی:
– نمانکلاتور HS به ضمیمه کنوانسیون ، جزء لایتجزای کنوانسیون است.
– کشورهای عضو ملزم بوده سیستم هماهنگ شده را بعنوان اساس و پایه برای تعرفه های گمرکی و آمارهای تجاری خود به کاربرند.
– کمیته سیستم هماهنگ شده (HSC) متشکل از نمایندگان هریک از کشورهای عضو می باشد.
– حل وفصل اختلافات مربوط به طبقه بندی کالا به منظور اطمینان از تفسیر و کاربرد یکنواخت از سیستم هماهنگ شده.
– حفظ محتوای نمانکلاتور سیستم هماهنگ شده به روز، منطبق با تحولات و تغییرات در تکنولوژی و ساخت های بازرگانی بین المللی و سایر نیازهای کاربران سیستم هماهنگ شده.
– کشورهای متعاهد ملزم به رعایت متون و کدهای سیستم هماهنگ شده می باشند.
– کشورهای متعاهد می توانند برای برطرف کردن نیازهای خود شماره های فرعی بیش تری بیش از شماره های 6 رقمی به نمانکلاتور تعرفه ای خود اضافه کنند. مشروط به این که 6 رقم اول شماره های جدید برابر باکدسیستم هماهنگ شده باشند.
نمانکلاتور سیستم هماهنگ شده شامل اجزاء زیراست:
الف- قواعد عمومی تفسیری (1) که اصول حاکم برسیستم طبقه بندی را مقرر میدارد.
ب- یادداشت های فصل و قسمت و شماره های فرعی که دامنه شمول ومحدوده اجرای متون قسمت ها و فصل ها و برخی از شماره ها را تعیین میکند بعنوان یادداشت های قانونی(Legal Note)این امکان را فراهم می آورد که بتوان متن شماره ها که قانونی است را بدون لطمه زدن به دقت و صحت آنها مورد بررسی و تفسیر قرار دارد. و جزء لامینک سیستم هماهنگ شده به شمار می روندبرخی از این یادداشتها که تحت عنوان یادداشت های شماره های فرعی آورده شده اند فقط به تفهیم و توضیح در مورد شماره فرعی اشاره دارند که به انواع مختلف به شرح ذیل طبقه بندی می گردند.
انواع یادداشتها در سیستم هماهنگ شده:
یادداشتهای مستثنی کننده: عبارت است از یادداشتی که بعضی از کالاها را از شمول ردیف قسمت یا فصل مستثنی می کند.
مثال ) اسب های سیرک: اسب های زنده در فصل 1 " حیوانات زنده" طبقه بندی میشوند. ولی اگر این اسب ها همراه با مجموعه یک سیرک، بعنوان اسب های سیرک آورده شده باشند، مشمول فصل 95"اسباب بازی" بازیچه و لوازم ورزش؛ اجزاء وقطعات و متفرعات آنها " می شوند.
یادداشت تعریف کننده: تعریف برخی کالاها یا گروهی از کالا.
مثال از یادداشت تعریف کننده (دندان میمون): این واقعیت که دندان میمون عاج تلقی میشود، کمی ناشناخته است ولی در یادداشت 3 فصل 5 آمده است محصولات حیوانی دارای منشا حیوانی را که در جای دیگری ذکر نشده باشند مشخص کرده است و چنین شرح میدهد: " درسراسر نمانکلاتور(Throughout the Nomenclature) ، دندان فیل، شیرماهی، کرگدن دریایی قطبی، گراز، شاخ کرگدن ودندان تمام حیوانات به عنوان "عاج" تلقی میشود"
بنابراین دندان میمون در شماره 07/05 تحت عنوان عاج … ، کارنشده یا بطورساده آماده شده. طبقه بندی می شود. (این مثال خاص همچنین نشان می دهد که یک یادداشت ممکن است نه تنها برای یک فصل خاص نوشته شده باشد بلکه ممکن است تاثیرش را درتمام نمانکلاتور بگذارد).
یادداشت های دربرگیرنده یا محدودکننده : دامنه شمول در زمینه گستردگی یا محدودیت یک قسمت ، فصل یا شماره های خاص را نشان می دهد.
مثال از یادداشت های محدودکننده (پلاتین) مفهوم پلاتین در یادداشت 4 ب فصل 71 (فلزات گرانبها) تعریف شده است . این یادداشت چنین بیان می کند« اصطلاح " پلاتین شامل پلاتین، ایریدیوم، اسمیوم، پالادیوم، رودیوم و روتنیوم می شود. » ولی یادداشت فرعی 11/7110 و 19/7110 کاربرد آن را محدود می کند « علی رغم مقررات یادداشت 4ب این فصل، به مفهوم شماره های فرعی 11/7110 و 19/7110،اصطلاح "پلاتین" شامل ایریدیوم، اسمیوم،پالادیوم،رودیوم یا پلاتنیوم نمی شود.»
یادداشت گسترش دهنده (پنیر)
دریادداشت 3 فصل 4 (محصولات لبنی ) چنین بیان شده است: « محصولات حاصل از تغلیظ آب پنیر (whey) و با افزودن شیر یاچربی شیر با یستی بعنوان پنیر در شماره 06/04 طبقه بندی میشود، … » بنابراین (باشرایط خاص)، پنیر cottage پنیر خامه ای (Cream Cheese) در اصطلاح نمانکلاتور «پنیر» تلقی می شوند.
بنابراین مطالعه یادداشتها برای پیدا کردن طبقه بندی صحیح یک اصل است.
ج) فهرستی از شماره ها که به ترتیب سیستماتیک تنظیم شده و شامل کلیه اقلام مورد دادوستد در تجارت بین المللی می شود.
قسمتها وفصول و شماره ها اکثرا به تدریج با ترتیب منطقی تکامل یافته اند، بدین معنی که از موادخام شروع و به تدریج به کالاهای ساخته شده خاتمه می یابند. لازم به ذکر است برخی کالاها در (HS) مذکور نیست یعنی مستقیما به اسم آنها اشاره نشده است که به صورت سایر یا غیر مذکور نوشته شده . همچنین از 97 فصل ، فصل 77 آزاد گذاشته شده برای ابداعات آتی که صورت می گیرد و درهیچ یک از سایر فصل ها قابل قرارگرفتن و طبقه بندی نباشد.
اختصاص یک کد چهار رقمی به کالا درسیستم (HS) به متوسط حجم معاملاتی و سطح مبادلات بین المللی آن بستگی دارد. این میزان در نسخه قبلی 50 میلیون دلار و در نسخه 2002 به 100 میلیون دلار تغییر نموده است.
– معیارهای طبقه بندی کالا:
طبقه بندی براساس برخی کیفیت های کالا انجام می گیرد. یک کالا یا محصول ممکن است قابل طبقه بندی براساس موارد زیر باشد.
1- توصیف و شرح کالا
2- درجه و مرحله ساخت کالا
3- کاربرد یا عمل کالا
4- نحوه عرضه کالا
5- ترکیب و سایر مشخصات فنی
1- توصیف و شرح کالا: مشخصات واقعی کالا برای طبقه بندی آن بسیار حائز اهمیت است. این امر با مراجعه به اسناد پیوست کالا یا اظهارنامه و درصورت لزوم کاتالوگ و کاربرد فنی وگزارش تحلیلی کالا امکان پذیر است. همچنین آزمایش کالا در بسیاری موارد ضروری است. بنابراین توصیف و شرح مناسب کالا بر آن آشکار می شود.
2- درجه و مرحله ساخت، معمولا برای محصولات صنعتی، طبقه بندی برحسب درجه و مرحله ساخت محصول صورت می گیرد. درجه و مرحله ساخت را می توان به موارد زیر تقسیم کرد:
موادخام
محصولات کارنشده
محصولات نیمه تمام
محصولات تمام شده.
3- کاربرد یا عمل: طبقه بندی کالا براساس کاربرد یا عمل، بویژه برای محصولات حاصل از صنایع تولیدی انجام میشود. این محصولات عبارتنداز: مواد سوخت- دارو- کالاهای سرمایه ای- کالاهای مصرفی.
4- نحوه عرضه کالا (مثلا برای خرده فروشی یا عمده فروشی)
5- ترکیب و سایر مشخصات فنی که باتوجه به کاتالگ و یا بروشور مشخص می گردد.
– انتشارات سیستم هماهنگ شده:
نمانکلاتور سیستم هماهنگ شده پایه و اساس تعرفه های گمرکی را تشکیل می دهد. تعرفه های گمرکی می توانندحتی بیش از شماره های 6 رقمی (HS) به شماره های فرعی تری تقسیم شوند که مشخص کننده تفکیک کالاهای مشخص بوسیله دولت ها یا اتحادیه های ذینفع است. بجز نمانکلاتور سیستم هماهنگ شده (HS)، نشریات متمم دیگری از انتشارات سازمان جهان گمرک (WCO) برای استفاده آسان تر و اطمینان از تفسیر و کاربرد یکنواخت نمانکلاتور تدوین شده است که علاوه بر ذکر آنها به توضیح اهم آنها پرداخته میشود.
1- بروشور سیستم هماهنگ شده توصیف کدگذاری کالا را شرح داده است.
2-یادداشتهای توضیحی (EN = Explanatory Notes)
یادداشتهای توضیحی جنبه قانونی ندارد با این حال، بعنوان تفسیر رسمی سیستم هماهنگ شده تلقی شده، یک مکمل ضروری برای سیستم هماهنگ شده است و برای حصول اطمینان از تفسیر صحیح سیستم هماهنگ شده، مراجعه به آنها ضرورت دارد. این یادداشت ها باید همواره در رابطه تنگاتنگ با سیستم هماهنگ شده مورد مطالعه قرار گیرند، زیرا نمی توان آنها را از سیستم بویژه قواعد عمومی تفسیری و یادداشتهای قانونی ارجع تر دانست. یادداشت های توضیحی نظم نظام یافته سیستم هماهنگ شده را دنبال می کنند. یادداشتهای توضیحی 5 جلداست که به زبان های رسمی شورا (انگلیسی و فرانسه) نوشته شده وبرای یکسان سازی طبقه بندی کالاهاست. یادداشتهای توضیحی سالی 2 بار اصلاح می شود.
3-خلاصه آراء طبقه بندی سیستم هماهنگ شده The compendium of classification opinion خلاصه آراء طبقه بندی متشکل از یک فهرست یک جلدی آراء طبقه بندی شده مصوب شورای همکاری گمرکی است که براساس ترتیب شماره های اصلی و شماره های فرعی سیستم هماهنگ شده تنظیم گردیده است. و ثمره بررسی مسائلی است که کشورهای عضو برای نظر خواهی به شورا ارسال کرده اند. کمیته سیستم هماهنگ شده درجریان انجام اموری که به عهده دارد. ازجمله درباره طبقه بندی دقیق محصولاتی که طبقه بندی آنها مورد تردید و اختلاف است تصمیم می گیرد و سپس در کتاب خلاصه آراء طبقه بندی منظور می نماید.
ذکر این نکته ضروری است که متون انگلیسی و فرانسه نمانکلاتور و نشریات مکمل آن به طور مساوی معتبرند. نمانکلاتور و مجموعه آراء طبقه بندی به دوزبان و یادداشت های توضیحی و فهرست الفبایی به یک زبان منتشر می شوند.
4- تصمیمات طبقه بندی کمیته سیستم هماهنگ شده در اینترنت:
تصمیماتی که در کمیته سیستم هماهنگ شده در مورد طبقه بندی کالا گرفته میشود، همراه با سایر اطلاعات مربوط به سازمان جهانی گمرک (wco) در شبکه جهانی اینترنت در نشانی www.wcoomd.org قابل دسترسی است.
5- فهرست الفبایی سیستم هماهنگ شده: The Alphabetical Index
سازمان جهانی گمرک (wco) ، برای تسهیل دریافت شماره تعرفه کالاهای تجاری در نمانکلاتور و یادداشتهای توضیحی آن یک فهرست الفبایی از کالاها را به زبان انگلسی و فرانسه تنظیم کرده و در دو جلد منتشر ساخته که موارد زیر در آن گنجانده شده است:
الف) نام کلیه کالاهای مذکور در یادداشتهای قسمت و فصل و همچنین نام کالاهای مذکور در متن شماره تعرفه های اصلی و شماره تعرفه های فرعی نمانکلاتور سیستم هماهنگ شده.
ب) نام کلیه کالاهای مذکور و مشروح در 5 جلد کتاب یادداشتهای توضیحی سیستم هماهنگ شده.
درمجموع راهنمای الفبایی سیستم هماهنگ شده شامل بیش از پنجاه هزار قلم از کالاهای تجاری قابل دادو ستد بین المللی است که در سیستم هماهنگ شده تدوین گردیده است و درمقابل شرح هرقلم کالا و یا گروهی از کالاها در ستون به شرح مندرج در بند الف و ب بالا در نظر گرفته شده است.
ترجمه فارسی فهرست الفبایی سیستم هماهنگ شده براساس حروف الفبای فارسی و با استفاده از لغات مترادف نام کالاها مجددا تنظیم و در دوجلد آماده گردیده است.
بانک اطلاعات کالایی سیستم هماهنگ شده (CD-ROM)
The Commodity Data Base
سازمان جهانی گمرک علاوه بر فهرست الفبایی کالاها، به منظور طبقه بندی کالا ها و تعیین شماره تعرفه گمرکی آنها در سیستم هماهنگ شده اقدام به تهیه بانک اطلاعاتی کالایی الکترونیکی شامل فهرست کاملی از نام کالاهایی که عملا در سطح تجارت بین الملل دادو ستد می شود با شماره های تعرفه 6 رقمی کرده است. در این سیستم هم از طریق دادن شماره تعرفه و هم با ارائه نام کالا می توان هم به نام کالا و هم شماره تعرفه آن دسترسی یافت .
– قسمتهای سیستم هماهنگ شده و فصلهای مربوط به هرقسمت :
97 فصل سیستم هماهنگ شده در 21 قسمت قرار می گیرند که این 21 قسمت به چهار گروه تقسیم می شود:
گروه 1: کالاهای کشاورزی، حیوانی و معدنی از قسمت 1 تا 6 (فصول 1 الی 38)
گروه 2: کالاهای مصرفی خام،نیمه خام، و ساخته شده از قسمت 7 تا 15 (فصول 39تا 83)
گروه 3: کالاهای کاربردی از قسمت 16 تا 19 (فصول 84 الی 93)
گروه 4: گروه سایر کالاها از قسمت 20تا21 (فصول 94 الی 97)
در سیستم هماهنگ شده, کالاهایی که از بعضی جهات به یکدیگر تعلق دارند مثلا در بخش صنعتی در یک قسمت طبقه بندی شده اند.
مثلا گاو و گاو میش متعلق به قسمت اول (حیوانات زنده) است. پوست حاصل از گاو و گاو میش متعلق به قسمت هشتم (پوست های خام) و اگر کفش از چرم ساخته شده باشد, در قسمت دوازدهم (کفش و .. ) طبقه بندی می شود.
قسمتهای 3 ( فصل 15: چربیها …) و 14 (فصل 71: زیورآلات، طلا…) و 19 (فصل 93: اسلحه و مهمات ) و 21 (فصل 97: آثار هنری، عتیقه جات ) تک فصلی هستند.
بطور کلی دو نوع قسمت قابل تشخیص است.
بعضی از قسمت ها شامل مواد و اشیاء ساخته شده از مواد مشمول همان فصل بوده (مانند قسمت دوم محصولات نباتی و قسمت پانزدهم فلزات معمولی و اشیاء ساخته شده از آن ها) و بعضی دیگر از قسمتها شامل کالاهایی اند که مربوط به کاربرد یا عمل آن ها می شود.(مانند قسمت هفدهم وسایل نقلیه زمینی, هوایی, آبی و تجهیزات ترابری مربوط به آن ها و قسمت نوزدهم اسلحه, مهمات و اجزاء و قطعات آن ها ).
عنوان قسمت ها صرفا برای مراجعه بوده و به طور کلی بیانگر محتویات آن قسمت می باشد. بنابراین فقط بعنوان راهنمایی برای طبقه بندی اند و نمی توان از عنوان هر قسمت کالاها را در آن طبقه بندی نمود.
بطور مثال اسب می بایستی متعلق به قسمت اول باشد که تحت عنوان حیوانات زنده است. ولی اسب های سیرک در قسمت بیستم طبقه بندی می شوند که عنوان کالاها و محصولات گوناگون را دارد.
قسمت های سیستم هماهنگ شده :
قسمت های 1, 2, 3, 4 محصولات حیوانی و نباتی
قسمت 5 محصولات معدنی
قسمت 6 محصولات شیمیایی
قسمت 7 محصولات پلاستیکی و لاستیکی
قسمت 8 محصولات چرم و پوست
قسمت های 9, 10 محصولات صنایع جنگل
قسمتهای 15,14,13,11 محصولات نیمه تمام و تمام شده
قسمت های 12, 16تا 21 محصولات تمام شده
فصل های سیستم هماهنگ شده (Chapters)
تقسیم کالا در قسمت های سیستم هماهنگ شده کلی بوده و باید برای رسیدن به طبقه بندی کامل کالا, به فصول مختلف نمانکلاتور مراجعه نمود.
سیستم هماهنگ شده شامل 97 فصل است که 96 فصل آن به کار برده شده و فصل 77 برای نیازهای آینده نمانکلاتور ذخیره شده است.
ضمنا دو فصل 98 و 99 بطور اختیاری و برای مصارف خاص کلیه کشورها در نظر گرفته شده است.
شماره های فصول عددی دو رقمی است. بنابراین فصول با شماره یک رقمی را به صورت مثلا 01, 02, 03 و … نشان میدهند.
تقسیم بندی در هر فصل نیز نظیر قسمت, بر حسب موارد و اصول مختلف صورت می گیرد و ذیلا به آن اشاره می شود.
الف) بر حسب مواد
مانند لاستیک در فصل 40, چوب و اشیاء چوبی در فصل 44
ب) بر حسب کاربرد
مانند پیراهن در فصل62,ابزارها از فلزات معمولی در فصل 82
ج) بر حسب درجه ساخت و فرآیند تولید
مانند آهن, چدن و فولاد در فصل 72, اشیاء آهنی در فصل 73
زیر فصل ها (Sub chapters)
در بعضی از فصل ها, به منظور مشخص کردن و تاکید بر تفاوت های میان محصولات و کالاها در یک فصل , ایجاد بخش ها یا زیر فصل ها ضروری است.
مثلا فصل 71 (مروارید طبیعی یا پرورده, سنگ های گرانبها یا نیمه گرانبها و فلزات گرانبها, فلزات روکش شده با فلزات گرانبها و اشیاء ساخته شده از آن ها , جواهر آلات بدلی, سکه) به سه بخش تقسیم شده است.
بخش 1 مروارید طبیعی یا پرورده, سنگ های گرانبها یا نیمه گرانبها
بخش 2 فلزات گرانبها, فلزات روکش شده با فلزات گرانبها
بخش 3 زیور آلات یا جواهر آلات, طلا آلات و نقره آلات
عناوین فصول نیز مانند قسمت ها نمی تواند به تنهایی برای طبقه بندی کالاها در نظر گرفته شود و صرفا برای راهنمایی و سهولت مراجعه است. برای مثال ماهی سفید زنده باید به عنوان حیوانات زنده در فصل 01 طبقه بندی شود ولی در متن سیستم هماهنگ شده, ماهی ها در فصل 03 طبقه بندی شده اند.
شماره های اصلی (Headings)
تقسیم بندی کالاها در عنوان قسمتها و فصول مختلف بطور کلی بوده و در هر مورد شرح مختصری از کالا را ارائه می دهد, در حالی که شماره های اصلی جزئیات بیش تری از گروه بندی کالاها را بیان می کنند. سیستم هماهنگ شده دارای بیش از 1244 شماره اصلی است که در 96 فصل آن پراکنده شده اند.
هر شماره اصلی متشکل است از یک شماره 4 رقمی و در متن هر شماره (Heading Text) شرح مختصری از کالا آمده است.
بطور مثال یک شماره اصلی را می توان به صورت زیر نشان داد:
0805 مرکبات تازه یا خشک کرده
هر بار که از یک شماره اصلی نام برده می شود, منظور کد 4 رقمی است و شرح کالا نشان دهنده کالاهایی است که در آن کد طبقه بندی می گردد. برای مثال در شماره اصلی 0805 مرکبات تازه یا خشک کرده قابل طبقه بندی هستند و در شماره اصلی 9205 ترمپت که یکی از آلات موسیقی بادی است طبقه بندی می گردد.
نمانکلاتور سیستم هماهنگ شده (HS) دارای نظم منطقی است. به این ترتیب که کالاهای عمل نیامده باید حتی الامکان در شماره اصلی پایین تری قرار گیرند و کالاهای عمل آمده معمولا دارای شماره های اصلی بالاتری هستند و در هر فصل, بر حسب درجه و فرآیند ساخت گروه بندی شده اند. یعنی بالاترین درجه و فرآیند ساخت در بالاترین شماره اصلی قرار می گیرد.
برای مثال: سرب به صورت کار نشده در شماره 7801, قراضه و ضایعات سرب در شماره 7802, میله, پروفیل و مفتول از سرب در شماره 7803, صفحه, ورق, نوار و پودر از سرب در شماره 7804, لوله, لوازم و اتصالات لوله کشی از سرب در شماره 7805 و مصنوعات دیگر از سرب در شماره 7806 طبقه بندی می شود.
شرح کالا که همراه شماره اصلی است, دارای علامت های نقطه گذاری است. این علامات در تفسیر شرح کالا موثرند و برای طبقه بندی صحیح کالا بکار می آیند. بنابراین دانستن آنها ضروری است.
علامت کاما (،) تعمیم دهنده است. یعنی چنانچه یک شرح یا یک متن به طور متوالی با چند کاما ادامه یابد, شامل تمام کالاهای پیش گفته در آن متن یا جمله متوالی می شود.
علامت نقطه کاما (؛) جدا کننده است. یعنی دارای عملکرد نقطه در یک جمله است.
یک مثال از موارد فوق قادر به توضیح بهتر خواهد بود.
متن شماره 11/69 عبارت است از: «اشیاء سر میز، اشیاء آشپزخانه، سایر اشیاء خانه داری و اشیاء پاکیزگی، از چینی»
متن شماره 02/42 عبارت است از: «رختدان، چمدان و رختدان کوچک، همچنین کیف آرایش و کیف اسناد، کیف مدرسه، جلد آلات موسیقی، جلد اسلحه و محفظه های همانند؛ کیف های سفری، کیف دستی، کیف خرید، کیف اوراق، کیف پول. جلد و محفظه و قوطی سیگار، کیسه توتون، کیف ابزار، کیف وسایل ورزشی، جلد قرابه و بطری،جعبه جواهرات، قوطی پودر، جعبه قاشق و چنگال و همانند، از چرم طبیعی یا از چرم دوباره ساخته شده، از ورق پلاستیکی، از مواد نسجی، از فیبر ولکانیزه یا از مقوا، یا کلا یا بیش تر آن ها با این مواد پوشانده شده باشند.»
این بدان معنی است که کلیه اشیاء مذکور در متن شماره 11/69، باید از چینی باشند و اشیاء و کالاهای ذکر شده تا قبل از نقطه کاما (؛) در شماره 02/42 می توانند از هر نوع ماده ای ساخته شده باشند ولی اشیایی که پس از نقطه کاما ذکر شده اند، می بایستی از چرم طبیعی یا از چرم دوباره ساخته شده، از ورق پلاستیک، از مواد نسجی، از فیبر ولکانیزه یا از مقوا، یا کلا یا بیش تر آن ها با همین مواد یا با کاغذ پوشانده شده باشد.
اگر بخواهیم سیستم هماهنگ شده به درستی مورد بهره برداری قرار گیرد، باید شرح کالا در متن شماره ها بدقت تفسیر شود.
الزام قانونی
التزام به شرح کالا در متن شماره ها یک الزام قانونی است. درحالی که در مورد عناوین قسمت ها یا فصول، چنین التزامی وجود ندارد. زیرا که این عناوین صرفا به منظور راهنمایی و برای سهولت مراجعه هستند.
در سیستم هماهنگ شده، هر کالای مربوط به تجارت بین المللی با یک شماره و کد خاص موسوم به کد سیستم هماهنگ شده طبقه بندی شده اند. دلیل اصلی این طبقه بندی این است که بعضی کالاها می توانند اهمیت زیادی در تجارت داشته باشند.
بطور کلی کالاهایی که در سطح تجارت جهانی سالانه بیش از 20 میلیون دلار داد و ستد می شوند، دارای کد مشخصی هستند. با این حال استثنائاتی نیز وجود دارد. برای مثال کالاهایی که در کنترل و نظارت بین المللی قرار دارند و می بایستی در مورد آن ها نظارت بیش تری اعمال شود مانند مواد مخدر و پیش ماده های شیمیایی آن ها، مواد شیمیایی کاهش دهنده لایه ازن و مواد شیمیایی مورد استفاده در سلاح های شیمیایی.
زیر مجموعه شماره اصلی برای طبقه بندی هر کالا، کد های سیستم هماهنگ شده می باشند که شرح اختصاصی تری از کالا بدست می دهد. کد سیستم هماهنگ شده در واقع یک تقسیم فرعی از یک شماره اصلی است.
کد های سیستم هماهنگ شده، دارای 5 رقم بوده و پیش از شرح کالای یک کد 5 رقمی، یک خط تیره (-) گذاشته می شود و به اقلام طبقه بندی شده در هر شماره اصلی، به ترتیب از عدد 1 به بعد شماره تعلق می گیرد. از سوی دیگر چون کدهای سیستم هماهنگ شده همیشه باید به صورت 6 رقمی باشند، بنابراین باید به آن یک صفر اضافه نمود. مثلا 010410 یک کد فرعی است که به طبقه بندی گوسفند اختصاص دارد. به منظور محقق شدن کدهای 6 رقمی درجلوی متن شرح کالا دوخط تیره ( – – ) قرار می دهند.
در سطح شماره های فرعی، شماره 9 همیشه برای کالاهایی که به طور مشخص ذکر نشده اند در نظر گرفته شده است و با کلمه «سایر» که به معنی سایر کالاها یا سایر انواع کالاها در یک شماره اصلی است، مشخص می شود.
برای مثال:
مرکبات تازه یا خشک کرده در شماره اصلی 05/08 دارای تقسیمات فرعی زیر است:
کالایی هنگامی دوخطی می شود که تفکیک اول پاسخگو نباشد و نیاز به تفکیک دوباره باشد.
مثال):
10/0805 – پرتقال
20/0805 -نارنگی (از جمله….)
30/0805 – لیمو
40/0805 – گریپ فروت
41/0805 – – پوست کنده
42/0805 – – پوست نکنده
90/0805 – سایر (یعنی سایر مرکبات تازه یا خشک کرده که قبلا در کدهای مذکور نام برده نشده است.)
– قواعد عمومی تفسیر General Interpretative Rules
درسیستم هماهنگ شده، کالاهای تجاری بین المللی تا آنجا که میسر بوده در قسمت ها، فصل ها و زیرفصل ها بطور مشخص قرارگرفته اند به دلیل اختلاف و تفاوت میان کالاها و وجود تعداد بسیارزیادی از انواع مختلف آنها، همیشه امکان در برگرفتن نام تمام کالاها در این شماره های تعرفه وجود ندارد. بنابراین باید فصول و قواعدی وجود داشته باشد که نشان بدهند چگونه این شماره های تعرفه به تنهایی یا در ارتباط با دیگر شماره ها مورد تفسیر و تجزیه و تحلیل قرارگیرند. به همین دلیل قواعد عمومی وضع شده است.
تعداد قواعد عمومی 6 قاعده است. قواعد 1 تا 5 مربوط به شماره های اصلی چهار رقمی است. قاعده 6 مربوط به طبقه بندی در شماره های فرعی، یعنی کدهای سیستم هماهنگ شده 6 رقمی است.
قواعد 1 تا 4 به ترتیب اولویت به کاربرده می شوند. بنابراین هرگاه مشکلی در طبقه بندی پیش بیاید، باید سعی شود این قواعد به ترتیب به کارروند.
لازم به تذکر است که مندرجات یادداشتها و متن شماره ها بر قواعد عمومی تقدم دارد و منظور از این قواعد اطمینان از کاربرد یکنواخت و منطقی نمانکلاتور سیستم هماهنگ شده می باشد.
« قواعد عمومی برای تفسیر سیستم هماهنگ شده »
طبقه بندی کالاها در نمانکلاتور طبق اصول ذیل انجام می گیرد.
« قاعده1 »
عناوین قسمت ها، فصل ها وبخش ها دارای ارزشی جز شناساندن و تسهیل امر مراجعه نمی باشند، زیرا طبقه بندی طبق متن شماره ها و یادداشتهای مقدماتی قسمت ها و فصلها و درقواعد زیر، تا آنجایی که این قواعد با مندرجات شماره ها و یادداشتها مغایرت نداشته باشند، قانونا تعیین گردیده است .
یادداشت توضیحی :
(یکم) این نمانکلاتور کالاهای مورد مبادله در تجارت بین المللی را بایک قاعده منظم شرح می دهد و کالاها را به قسمت ها، فصل ها و بخش ها دسته بندی می کند و به آنها عناوینی می دهد که تا حدامکان به طور دقیق نوع کالا یا طبقه بندی آنها را معین می کند. ولی در بسیاری از موارد، تنوع و تعداد اشیاء طبقه بندی در یک قسمت یا فصل بگونه ای است که جمع آوری و نام بردن تمام آنها بطور مشخص ، تحت عناوین، امکان پذیر نمی باشد.
(دوم) بنابراین قاعده 1 در مقدمه چنین مقرر می دارد که عناوین دارای "ارزشی جز شناساندن و تسهیل امر مراجعه " نمی باشند. از این رو این عناوین هچگونه امر قانونی برای طبقه بندی ندارد.
(سوم) قسمت دوم این قاعده مقرر می دارد که طبقه بندی باید بشرح ذیل تعیین گردد:
الف: طبق مندرجات متن شماره ها و یادداشت های قسمت ها یا فصل های مربوطه.
ب- در صورت لزوم ، طبق مقررات قواعد2، 3، 4، 5 مشروط براینکه مغایر با متن شماره ها یا یادداشتها نباشد.
(چهارم) مقررات بند سوم – الف بخودی خود صراحت، و تعداد زیادی از کالاها را می توان، بدون مراجعه به سایر قواعد عمومی تفسیری ، در نمانکلاتور طبقه بندی کرد. ( مثلا اسب زنده (شماره 01/01 ) ، فرآورده و اشیاء داروئی مذکور در یادداشت 3 فصل 30(شماره 06/30)
(پنجم) درمقررات بند سوم عبارت «مشروط براینکه، مغایر بامتن شماره ها یا یادداشت ها نباشد» بدین منظوراست که ، بدون اینکه جائی برای ابهام باقی بگذارد، دقیقا معلوم گردد که مندرجات متن شماره ها و یادداشت های قسمت ها یا فصل ها برای طبقه بندی برکلیه ملاحظات دیگر برتری دارند. مثلا درفصل31، یادداشت های آن مقرر دارد که بعضی از شماره ها شامل نمی گردند مگر کالاها ئی را که تصریح شده باشند. نتیجتا حیطه شمول این شماره ها را نمی توان تا جائی توسعه داد که طبق قاعده 2-ب ممکن است مشمول آن شماره ها گردند.
« قاعده 2 »
الف) هراشاره ای به یک شی در شماره ای معین ، شامل این شی می شود ولو به حالت غیرکامل یا تمام نشده، بشرط اینکه به همان حالت صفت و خاصیت اساسی شی کامل یا تمام شده را داشته باشد. این اشاره شامل شیئی کامل یا تمام شده یا اشیائی که طبق مقررات پیش گفته باید کامل یا تمام شده تلقی شوند، وقتی که بصورت پیاده شده یا سوارنشده عرضه می گردند نیز می شود.
ب- هرذکری از یک ماده در شماره ای معین، شامل آن ماده می شود خواه بحالت خالص یا مخلوط و یاحتی ترکیب شده (جورشده ) با مواد دیگر . همچنین هرذکر از مصنوعات ساخته شده ازیک ماده معین ، شامل آن میشود که تماما یا جزئا از این ماده متشکل شده باشد، مصنوعات مخلوط یا اشیاء مرکب (Composite) طبق اصول بیان شده در قاعده 3 طبقه بندی می شوند.
توضیح قاعده 2- الف (اشیاء غیرکامل یا تمام نشده- مونتاژ نشده، پیاده شده)
قاعده 2 الف حیطه شمول هرشماره که به یک کالای خاص اشاره دارد را گسترش میدهد بنحوی که شامل آن کالا به حالت غیر کامل یا تمام نشده نیز بشود. مشروط به اینکه به همان
حالت خصوصیات اساسی (Essential charecter) شیء کامل یا تمام شده را دارا باشد.
مقررات این قاعده به طرح اولیه اشیاء (Blanks)نیز تسری می باید، مگر اینکه این اشیاء در شماره معینی ذکر شده باشند. اشیائی بعنوان Blank تلقی می شوند که به همان صورت قابل استفاده نبوده، شکل یاطرح تقریبی قطعه یا شی تمام شده را داشته باشند و جز در موارد استثنائی، فقط برای تکمیل به صورت قطعه یا شی تمام شده مورد نظر قابل مصرف باشند. بنابراین کالای BLANK خصوصیت اساسی کالای کامل را دارد.
قاعده 2 الف قسمت 2: اشیاء عرضه شده بصورت پیاده شده یا سوارنشده معمولا بنابه دلایلی از قبیل ضرورت یا سهولت در امر بسته بندی، جابجایی یا حمل ونقل و یابه دلایل اقتصادی کالایی ممکن است بصورت مونتاژ نشده یا پیاده شده عرضه شود. همچنین این قاعده اشیاء غیر کامل یا تمام نشده ای که مقررات جزء اول این قاعده را داشته باشند یعنی دارای خصوصیات اساسی شیء کامل یا تمام شده را دارا باشد، و به صورت پیاده شده و سوار نشده عرضه می گردند را نیز شامل می شود.
مونتاژ(سوارکردن) Assemble
کاملا پیاده شده CKD:complete knocked down
سوارنشده un assembled
نیمه پیاده شده SKD: semi knocked down
پیاده شده dis-assembled
کالای کاملاً آماده CBU: complete built up
بخاطر ابهام و اختلافی که کلمه ساده در عبارت «… فقط عملیات ساده سوارکردن…» ایجاد کرده بود در اجلاس سال 95 کمیته سیستم هماهنگ شده کلمه «ساده» از عبارت فوق الذکر برداشته و قسمت آخر عبارت به این صورت اصلاح گردید:
«… فقط عملیات ساده سوارکردن را شامل گردد… »
زیرا سوارکردن قطعات یک کالا برای یک کشور ساده بود و برای برخی دیگر مشکل و لذا یک کالای سوار نشده ممکن بود که در دو کشور به دوصورت طبقه بندی شده که اصل و اساس در سیستم هماهنگ شده که فقط استفاده یکسان است را زیرسوال می برد لذا برای شفاف تر شدن موضوع یک پاراگراف بدین شرح که «پیچیدگی روش سوارکردن تاثیری در طبقه بندی ندارد در هر حال قطعات نباید برای تکمیل شدن به حالت تمام شده تحت عملیات کاری «Working operation» بیشترین قرار گیرند» اضافه شده است.
قاعده 2-ب (اشیاء یا مواد مخلوط و مرکب « جورشده»)
هرذکری از کالای خالص در یک شماره شامل کالای ناخالص هم می شود به شرطی که کالای ناخالص خصوصیت اساسی کالا خالص را داشته باشد و همچنین درصورتیکه کالای ناخالص یک کالا باشد. درغیر اینصورت باتوجه به مقررات قاعده 3 طبقه بندی می شود.
هر ذکری از یک کالای موضوع در یک شماره شامل مصنوع جورشده آن کالا نیز می شود. درصورتیکه در بدو امر ، ذیل دویاچند شماره قابل طبقه بندی نباشد. در غیراینصورت طبق قاعده 3 طبقه بندی میشود.
« قاعده 3 »
در مواردی که خواه دراجرای مقررات قاعده 2 ب یا به هر صورت دیگر، کالایی قابل طبقه بندی در دویا چند شماره بنظر برسد، طبقه بندی آن بنحو زیرانجام می گیرد.
الف- شماره ای که کالا را بصورت مشخص تری توصیف کند، برشماره هائی که صورت عمومی تری را بیان می کند ارجح خواهدبود. بااین حال، وقتی که دویاچند شماره هرکدام فقط به یک قسمت از مواد متشکله یک محصول مخلوط یا مرکب به یک قسمت از اقلام درون یک مجموعه عرضه شده بصورت خرده فروشی اشاره کرده باشد، آن شماره ها در ارتباط با آن کالاها باید بصورت توصیف یکسان مدنظر قرار گیرد، حتی اگر یکی از آن شماره ها توصیف دقیق تری یا کامل تری از کالا کرده باشد.
ب- کالاهای مخلوط، مرکب، مصنوعاتی که از مواد مختلف تشکیل شده و یا ازبهم متصل کردن اشیاء گوناگون ساخته شده اند و کالاهائی که بصورت مجموعه برای خرده فروشی عرضه شده اند ولی طبقه بندی آنها با توجه به قاعده 3-الف میسرنباشد، باید باتوجه به ماده یا شی که صفت و خاصیت اساسی خود را به آن کالا می دهد، طبقه بندی شوند. بشرط آنکه تشخیص این امر امکانپذیر باشد.
ج- درمواردی که باتوجه به قاعده 3 الف و 3-ب نتوان طبقه بندی کالایی را تعیین کرد آن کالا در شماره ای که از لحاظ ترتیب عددی در آخرین شماره از بین آنهایی که به طور مساوی قابل اعتبار تشخیص داده شده است، طبقه بندی گردد.
توضیح قاعده 3:
وقتی وارد قاعده 3 می شویم که برای طبقه بندی یک کالا چند شماره مدنظر است و برای رفع تردید به این قاعده مراجعه می شود. لذا ترتیب اولویت در این قاعده بدین گونه است:
(الف) اختصاصی ترین توصیف ،
(ب) صفت یا خاصیت اساسی
(ج) شماره موخر از لحاظ ترتیب عددی.
قاعده 3 الف:
شماره ای که توصیف بهتری از کالا ارائه می دهد برسایر شماره ها ارجحیت دارد. توصیفی را باید مشخص تر تلقی کنیم که کالا را روشن تر، دقیق تر و کامل تر شرح داده باشد. باید توجه داشت که در صورتی که دویاچند شماره هرکدام فقط به قسمتی از مواد یا اجزاء متشکله کالاهای مخلوط یا مرکب و یا فقط به قسمتی از اقلام درون یک مجموعه خرده فروشی اشاره کرده باشد نمی توان از قاعده 3 الف استفاده کرد.
قاعده 3ب:
اگر طبق قاعده 3 الف نتوانستیم طبقه بندی کنیم پس کالا بصورتهای مخلوط، مرکب، جورشده یا مجموعه می باشد . که درهرسه مورد باید توجه داشت که کدام جزء از همه مهمتر است و خصوصیت اساسی را به مخلوط یا مرکب یا جورشده با مجموعه می دهد . پس دراینجا Essential character اهمیت پیدا می کند وباید به ارزش ، کیفیت کمیت و کاربرد توجه کرد.
به مفهوم این قاعده اصطلاح کالاهای عرضه شده بصورت مجموعه برای خرده فروشی به کالاهایی با خصوصیات زیر اطلاق می شود:
1- حداقل از دوشیء مختلف تشکیل شده که قابل طبقه بندی در شماره های مختلف باشند.
2- متشکل از محصولات یا اشیایی باشند که برای رفع یک نیاز خاص یا کار یعنی با هم عرضه شوند.
3- بنحوی عرضه شوند که بدون بسته بندی مجدد آماده فروش مستقیم باشند.
مثال: مجموعه رسامی متشکل از یک خط کش (17/90)، یک دایره محاسب (شماره 17/90) . یک پرگار (17/90)، یک مداد (14/82)، یک مدادتراش(14/82)، عرضه شده در یک جعبه از ورق پلاستیکی (02/42) درشماره 17/90 طبقه بندی می شود.
این قاعده در مورد کالاهائی که اجزاء متشکله آن بصورت جداگانه بسته بندی شده و باهم عرضه می شوند. حتی در یک بسته بندی مشترک، که به نسبت های معین برای ساخت صنعتی، مورد استفاده قرار می گیرد اجرا نمی شود.
مثال: یک قوطی میگو (شماره 05/16)، قوطی پاته جگر (شماره 06/04)، یک قوطی گوشت خوک برش داده شده (شماره 02/16) و یک قوطی سوسیس کوچک مخصوص کوکتل (شماره 01/16).
قاعده 2-ب در مورد مجموعه هایی که به طور مشخص در متن شماره ای ذکر شده و یا بر اساس مقررات ویژه ای که در یادداشتهای فصل یا قسمت قابل طبقه بندی است، قابل اجرا نیست. مثلا: یادداشت 3 قسمت ششم، یادداشت 1 قسمت هفتم، یادداشت 3 فصل 82 و …
قاعده 3-ج
هرگاه کالایی باشد که همه اعضای آن به یک اندازه حائز اهمیت باشند و قاعده 3 الف و ب درمورد آن قابل اجرا نباشد طبق قاعده 3 ج در شماره ای که از لحاظ ترتیب عددی موخر تراست قرار می گیرد.
« قاعده 4 »
کالائی را که نتوان طبق قواعد مذکور در فوق طبقه بندی کرد، درشماره مربوطه به کالائی که بیشترین شباهت را به آن دارد، طبقه بندی می شود.
توضیح : هرگاه کالایی طبق قاعده 1 الی 3 طبقه بندی نشد بوسیله قاعده 4 طبقه بندی می شود. مهمترین مطلب در این قاعده انتخاب کالای مشابه است یعنی کالایی که نزدیکترین شباهت را به کالای مورد نظر برای طبقه بندی داشته باشد. شباهت می تواند به عوامل متعددی از قبیل صنعت و خاصیت و کاربرد بستگی داشته باشد.
« قاعده 5 »
علاوه برمقررات پیش گفته، قواعد زیر درمورد کالاهای آتی الذکر اجراء می گردد.
الف- جلد برای دوربین عکاسی، برای آلات موسیقی، اسلحه، آلات رسامی، گردن بند و محفظه های همانند که بخصوص برای جا دادن یک شیء معین یا یک مجموعه کالا ساخته شده و دارای قابلیت استعمال طولانی بوده و با اشیایی که برای آنها درنظر گرفته شده عرضه می شوند، بااین اشیاء طبقه بندی می شوند، درصورتی که از نوعی باشند که معمولا با آنها فروخته می شوند. با این حال، این قاعده در مورد محفظه هائی که صفت وخاصیت اساسی خودر ابه مجموع (ظرف و مظروف ) می بخشند، قابل اجراء نمی باشد،
ب- با رعایت مقررات قاعده 5-الف مذکور در فوق لوازم بسته بندی و محفظه های بسته بندی عرضه شده همراه با کالاهای درون آنها، چنانچه از نوعی باشند که معمولا برای بسته بندی این قبیل کالاها صرف می شوند، همراه با کالاها طبقه بندی می شوند. به این حال، درصورتی که ، این گونه لوازم بسته بندی یا محفظه های بسته بندی و وضوح، قابل استفاده مکرر باشد، این قاعده اجراء نمی گردد.
توضیح :
این قاعده فقط شامل ظروفی می باشدکه:
1- مخصوص جای دادن شئ خاص یا یک مجموعه اشیاءباشد.
2- برای مصرف طولانی (طول عمر و توام کافی) متناسب با زمان مصرف مظروف باشد.
3- همراه با اشیائی که برای آن در نظر گرفته شده اند، عرضه شده باشد. حتی اگر این اشیاء برای سهولت حمل ونقل بطور جداگانه بسته بندی شده باشد. این ظروف اگر بطور جداگانه ای عرضه شده باشند، در شماره مربوط به خود طبقه بندی می شوند.
4- از نوعی باشند که عادتا و عرفا با چنین اشیایی فروخته می شوند.
5- خاصیت اساسی خود را به مجموع (ظروف و مظروف) ندهند.
قاعده 5 ب (لوازم بسته بندی و ظروف بسته بندی)
این قاعده برای طبقه بندی لوازم و ظروف بسته بندی از نوعی که معمولا برای بسته بندی کالاهائی که به آنها مربوط می شوند حاکم است. با این حال ، وقتی که این قبیل ظروف و لوازم بسته بندی به وضوح برای استفاده مکرر مناسب باشند این مقررات الزام آور نمی باشد. برای مثال برخی از شبکه های فلزی یا ظروف فلزی از آهن یا فولاد برای گازهای فشرده یا مایع شده.
این قاعده تابع مقررات قاعده 5- الف است بنابراین طبقه بندی جلد، جعبه و ظروف همانند از انواع که در قاعده 5-الف ذکر گردیده باید براساس کاربرد آن قاعده تعیین شود.
« قاعده 6 »
طبقه بندی کالاها در شماره های فرعی یک شماره طبق متن این شماره های فرعی و یادداشت های شماره های فرعی مربوطه و همچنین، با انجام تغییرات لازم، طبق قواعد فوق، با این شرط که فقط شماره های فرعی هم سطح مورد مقایسه قرار گیرند، قانونا تعیین می گردد. به مفهوم این قاعده ، یادداشت های قسمت ها و فصل های مربوطه نیز جز در مواردی که مقررات مغایری باشد، قابل اجراء می باشد.
توضیح : قواعد 1 تا 5 فوق با انجام تغییرات لازم حاکم بر طبقه بندی در سطوح شماره های فرعی همان شماره نیز می باشند. برای اجرای قاعده 6 ، عبارات زیر دارای معنایی است که برای آنها تعیین گردیده:
الف- شماره فرعی هم سطح یعنی شماره های فرعی یک خطی (سطح1) یا شماره های فرعی دوخطی (سطح 2). بنابراین در مواقعی که در محدوده یک شماره (چهاررقمی) دویا چند شماره فرعی یک خطی را بتوان طبق مفاد قاعده 3-الف مورد توجه قرار دارد، اختصاصی بودن یا مشابهت هریک از این شماره های فرعی یک خطی نسبت به یک شی معین منحصرا براساس متن هریک از این شماره های فرعی یک خطی مورد نظر ، تعیین شود. وقتی که اختصاصی ترین شماره فرعی یک خطی انتخاب شده و این شماره فرعی نیز خود به شماره های فرعی تر تقسیم شده باشد، آنگاه، و فقط در این صورت است که امر بررسی شماره های فرعی دوخطی مورد نظر برای تعیین این که کدام یک از شماره های فرعی دوخطی نهایتا انتخاب شود، مطرح می شود.
ب- « جز در مواردی که مقررات مغایری باشد» یعنی جزء درمواردی که یادداشت های قسمت یافصل با متن شماره فرعی یادداشت های شماره فرعی مغایر باشند.
دامنه شمول یک شماره فرعی دوخطی نباید از دامنه شمول فرعی یک خطی که این شماره فرعی متعلق به آن است فراتر رود و دامنه شمول یک شماره فرعی یک خطی که متعلق به آن است فراتر باشد.
راهنمای طبقه بندی اجزاء و قطعات (Parts) کالاها در سیستم هماهنگ شده (HS)
در بسیاری از موارد، کالاهای تجاری بین المللی به عنوان «اجزاء و قطعات» کالاهای معینی عرضه می شوند. در سیستم هماهنگ شده، اشیاء و کالاهای کامل و تمام شده به وضوح قابل طبقه بندی هستند، اما در مورد اجزاء و قطعات آن ها ممکن است چنین به نظر نرسد. در بعضی از شماره های سیستم هماهنگ شده، اشاره به اجزاء و قطعات شده ولی در بعضی دیگر ذکری به میان نیامده است. بنابراین، مسئله اصلی این است که اجزاء و قطعات کالاها را چگونه باید طبقه بندی نمود؟
بطور کلی اجزاء و قطعات ، اشیائی هستند که با سوار شدن به یکدیگر (مونتاژ) یا با دیگر کالاها و همچنین با جای گرفتن در اشیاء دیگر، تشکیل یک شیء یا کالایی را می دهند.
در سیستم هماهنگ شده، قاعده عمومی مشخصی برای طبقه بندی اجزاء و قطعات پیش بینی نشده است. بنابراین در مورد طبقه بندی آن ها، باید نظیر سایر کالاها اقدام گردد، مگر اینکه مقررات ویژه ای در یادداشت های قسمت، فصل، شماره اصلی یا شماره فرعی درج گردیده باشد.
در پاره ای موارد، اجزاء و قطعات خود به عنوان یک کالا در یک شماره معین ذکر گردیده است. بطور مثال دسته ابزار از جنس چوب در ردیف 17/44 درج گردیده و بنابراین به عنوان اجزاء و قطعات ابزار در ردیف ابزار مربوطه قابل طبقه بندی نمی باشد. به همین ترتیب شاسی مجهز به موتور (شماره 06/87) و بدنه وسایل نقلیه از جمله اتاق راننده (شماره 08/87) که هر دو اشیاء و کالاهای مونتاژ شده اند. یا موتور الکتریکی (شماره 01/85) که قابل استفاده در محصولات و کالاهای دیگر است.
ممکن است اجزاء و قطعات در یک شماره معین ذکر نشده باشد. در این صورت باید آن ها را بر اساس مواد تشکیل دهنده و نوع جنس آنها در شماره ای که در بر گیرنده «سایر اشیاء ساخته شده از….» طبقه بندی نمود.
برای مثال در پوش برای لوازم سر میز از چوب، در شماره 21/44 (سایر اشیاء از چوب) طبقه بندی می شود و در شماره 19/44 (لوازم سرمیز آشپزخانه طبقه بندی نمی شود. به همین ترتیب در پوش های پلاستیکی برای شکر پاش های شیشه ای که در شماره 26/39 (سایر اشیاء از پلاستیک) طبقه بندی می شود و در شماره 13/70 (شیشه آلات از نوع مورد استفاده برای سرمیز ….)
همین اصول در مورد کالاهایی که خود در شماره های سایر طبقه بندی می شوند نیز اجرا می شود. برای مثال کارد برش کاغذ و پاکت از پلاستیک، در شماره 26/39 (10/3926) طبقه بندی می گردد و اجزاء و قطعات پلاستیکی این نوع کاردها نیز در همان شماره تعرفه (90/3926) طبقه بندی می شود. البته اجزاء و قطعات چوبی این قبیل کاردها، در شماره 21/44 طبقه بندی می شود.
مقررات خاص
بعضی از قسمت ها و فصل های سیستم هماهنگ شده، دارای مقررات خاصی برای طبقه بندی اجزاء و قطعات می باشند که به شرح ذیل است:
1- فصولی که دارای شماره خاص برای اجزاء و قطعات هستند.
2- شماره هایی که به کالاهای معین و اجزاء و قطعات مربوط به آنها اختصاص دارد.
3- یادداشت های قسمت یا فصل که در طبقه بندی اجزاء و قطعات موثرند. شرح هر یک از موارد بالا در ذیل آورده شده است.
1- فصولی که دارای شماره خاص برای اجزاء و قطعات هستند.
الف) فصل های 61و62 (به ترتیب شماره های 17/61 و 17/62) اجزاء لباس از کشباف و غیر کشباف
ب) شماره های معینی در فصل های 86 و 87 و 88 به ترتیب شماره 07/86، 08/87، 14/87 و 03/88
ج) شمازه های 09/92 (اجزاء و قطعات آلات موسیقی) و 05/93 اجزاء و قطعات تفنگ و تپانچه که به ترتیب مربوط به اجزاء و قطعات (و متفرعات) کالاهای مشمول شماره 01/92 لغایت 08/92 و شماره های 01/93 لغایت 04/93 است.
2- شماره هایی که به کالاهای معین و اجزاء و قطعات مربوط به آنها اختصاص دارد.
الف) شماره 15/73 ( زنجیر و اجزاء و قطعات آن ها، از آهن یا فولاد)
ب) شماره های خاص از فصل 87، مثلا شماره های 09/87(ارابه کارگاهی و اجزاء و قطعات آنها ) و 01/87 (تانکها و اجزاء و قطعات آنها ) و 05/88 ( دستگاه ها و ادوات پرتاب و فرود وسایل نقلیه هوایی و اجزاء و قطعات آنها )
ج) شماره های 11/91 و 12/91 و 13/91 ( به ترتیب در مورد قاب ساعت، قفسه ساعت، بند ساعت و اجزاء و قطعات آنها )
د) شماره های 06/93 و 07/93 ( به ترتیب در مورد بمب، نارنجک، موشک و اجزاء و قطعات آنها و سلاح های سرد مانند شمشیر و سرنیزه و اجزاء و قطعات آنها )
ه) شماره های 01/94 لغایت 03/94 ( به ترتیب در مورد صندلی و مبل و اجزاء و قطعات آنها، صندلی دندانپزشکی و سایر مبل های پزشکی- جراحی و اجزاء و قطعات آنها و سایر مبل ها مانند کمد و کابینت و غیره و اجزاء و قطعات آنها) و همچنین شماره 05/94 ( مربوط به چراغ ها و اجزاء و قطعات آنها )
و) شماره های 06/96 ( انواع دگمه ها و اجزاء و قطعات آنها )، 07/96 (زیپ و اجزاء و قطعات آن)، قلم خود نویس، خودکار و ماژیک و اجزاء و قطعات آنها )، 13/96 (فندک و اجزاء و قطعات آنها )، پیپ و چوب سیگار و اجزاء و قطعات آنها )، 15/96 (شانه ، گیره زلف و ….و اجزاء و قطعات آنها ) و 17/96 (فلاسک و اجزاء و قطعات آن)
3-یادداشت های قسمت یا فصل که در طبقه بندی اجزاء و قطعات موثرند.
الف) یادداشت 2 فصل 82
این یادداشت با برخی موارد استثناء، اشاره می نماید که اجزاء و قطعات از فلزات معمولی مربوط به اشیاء مشمول آن فصل (ابزار آلات و مصنوعات چاقو سازی از فلزات معمولی) در همان شماره مربوط به اشیاء و مصنوعات طبقه بندی می شوند.
در شماره های فصل 82، به اجزاء و قطعات اشاره ای نشده است. بنابراین در سطح شماره های فرعی، این اجزاء و قطعات در شماره مربوط به اشیاء و مصنوعات آن ها طبقه بندی می شود؛ مگر اینکه مقررات دیگری پیش بینی شده باشد. برای مثال، این یادداشت در مورد اجزاء و قطعاتی که خود دارای شماره خاصی باشند، قابل اجرا نیست؛ مانند زنجیر، میخ و پیچ و مهره و …. (اجزاء و قطعات مورد مصرف عمومی به مفهوم یادداشت 2 قسمت پانزدهم) که در شماره های مربوط به خود طبقه بندی می شوند.
ب) یادداشت 1 فصل 83
مبنی بر اینکه اجزاء و قطعات از فلزات معمولی در شماره مربوط به مصنوعاتی که با آن ها طبقه بندی می شوند، قابل طبقه بندی هستند. در این یادداشت، همانند یادداشت 2 فصل 82 اجزاء و قطعات در سطح شماره های فرعی نیز در شماره فرعی متعلق به اشیاء و مصنوعات آن ها طبقه بندی می شوند. مگر اینکه مقررات دیگری در نمانکلاتور سیستم هماهنگ شده وجود داشته باشد. این روش برای اجزاء و قطعاتی که خود دارای شماره خاصی باشند، قابل اجرا نیست؛ مانند زنجیر، میخ، پیچ و مهره و ….(اجزاء و قطعات مورد مصرف عمومی به مفهوم یادداشت 2 قسمت پانزدهم) که در شماره های مربوط به خود طبقه بندی می شوند.
ج) یادداشت 2 قسمت شانزدهم
نحوه طبقه بندی اجزاء و صطعات ماشین آلات مشمول فصول 84 و 85 را شرح می دهد. این یادداشت منحصرا مربوط به آن اجزاء و قطعاتی است که بوسیله یادداشت 1 قسمت شانزدهم و یادداشت 1 فصل 84 و 85 مستثنی نشده باشد. مثلا زنجیر برای ماشین خرمن کوبی با توجه به یادداشت 1 (ز) قسمت شانزدهم و حباب شیشه ای برای لامپ های رشته ای برقی، با توجه با یادداشت 1(ب) از قسمت شانزدهم و فصل 85 مستثنی می شوند.
یادداشت 2 قسمت شانزدهم ، سه قاعده اساسی برای طبقه بندی اجزاء و قطعات قسمت شانزدهم پیش بینی می کند که باید به ترتیب عمل شود.
1- یادداشت 2 الف
طبقه بندی اجزاء و قطعاتی که خود متشکل از اشیاء مشمول یک شماره از این قسمت باشد (غیر از شماره 85/84 و 84/85) آنها را باید در شماره ای که ذکر شده است، طبقه بندی نمود. حتی اگر این اجزاء و قطعات برای ماشین خاص طراحی شده باشند. از جمله می توان نام برد:
تلمبه و کمپرسورها (شماره های 13/84 و 14/84)
ماشین آلات و دستگاه های صاف کردن (شماره 21/84)
ماشین آلات بلند کردن و جا به جا کردن (شماره های 25/84، 26/84 یا 28/84) ….
چنانچه یادداشت 2 الف کاربرد نداشت آنگاه
2- یادداشت 2 ب :
سایر اجزاء و قطعاتی که منحصرا یا اساسا برای استفاده یک نوع ماشین خاص یا تعدادی ماشین های مربوط به یک شماره باشد، با آن نوع ماشین خاص طبقه بندی می شود.
با این حال در فصول 84 و 85 تعدادی شماره های جداگانه برای اجزاء و قطعات یک گروه ماشین آلات یا دستگاه ها در نظر گرفته شده است. مثلا شماره 09/84 اجزاء و قطعاتی که منحصرا مربوط به موتورهای شماره 07/84 و 08/84 است.
چنانچه یادداشت 2 ب نیز کاربرد نداشت آنگاه
3- یادداشت 2 ج :
سایر اجزاء و قطعات (یعنی اجزاء و قطعاتی چند مصرفی ماشین ها که منحصرا برا ی یک ماشین نیست) در شماره 85/84 (چنانچه غیر برقی باشد مثل کاسه نمد) یا در شماره 48/85 (چنانچه برقی باشد) طبقه بندی می شوند؛ مگر اینکه طبق مقررات یاد شده مستثنی شده باشد.
د) یادداشت 2 فصل 90
مربوط به طبقه بندی اجزاء و قطعات و متفرعات برای آلات و دستگاه های مشمول فصل 90 است. این یادداشت نیز باید به ترتیب توالی در طبقه بندی مورد توجه و استفاده قرار گیرد.
بند الف یادداشت 2، اجزاء و قطعات و متفرعاتی که کالاهای مشمول یکی از شماره های این فصل یا مشمول فصول 84، 85 یا 91 می شوند، در شماره مربوط به خود طبقه بندی می شوند. برای مثال موتور الکتریکی برای دوربین سینماتوگرافی در شماره 01/85 طبقه بندی می شود.
بند ب یادداشت 2، چنانچه اجزاء و قطعات آلات یا دستگاه های مشمول فصل 90 منحصرا یا اساسا برای نوع خاصی از آلات یا دستگاه هایا با تعدادی از ماشین ها یا دستگاه های یک شماره مناسب باشند، باید با همان نوع آلات و دستگاه ها طبقه بندی شوند.
بند ج یادداشت 2، سایر اجزاء و قطعاتی که برای استفاده با چندین گروه از ماشین ها ، الات و دستگاه های مشمول شماره های مختلف فصل 90 مناسب باشند، در شماره 33/90 (اجزاء و قطعات غیر مذکور در فصل 90) طبقه بندی می شوند.
اصول ذکر شده در بالا، به موجب قاعده 6 از قواعد عمومی در سطح شماره های فرعی نیز قابل اجرا است. با این حال در بسیاری موارد که شماره اصلی شامل هم اجزاء و قطعات و هم کالای اصلی است، ممکن است یک شماره فرعی جداگانه برای اجزاء و قطعات پیش بینی شده باشد که در این حالت اجزاء و قطعات در آن شماره طبقه بندی می شوند و نه کالای اصلی.
VERSION
HEADING
SECTION SUB HEADING
CHAPTER
General Interpretative Rules = GIRS