جشنواره جابرابن حیان
پروژه علمی دانش آموزان ابتدایی
سر فصل ها
بخش اول : تعریف و هدف
بخش دوم: نقش ها
بخش سوم : چگونگی پروژه
بخش چهارم : تابلوها
بخش اول
تعریف و اهداف
تعریف پروژه علمی
پروژه ی علمی عبارت است از کوشش علمی انفرادی یا گروهی دانش آموزان درباره ی یک موضوع معین که آنان ضمن این کوشش هیجان انگیز علمی، کار یک دانشمند را انجام می دهند و نگرش ها و مهارت های علمی او را پیدا می کنند.
یعنی دانش آموزان سعی می کنند به دقت مشاهده کنند، سوال بپرسند، جمع آوری اطلاعات کنند، فرضیه بسازند، آزمایش کنند و نتایج کار علمی خود را جمع بندی و ارائه نمایند.
چرا جابر بن حیان؟؟؟؟ زندگینامه جابربن حیان
ابوعبدالله یا (ابوموسی) جابر، دانشمند سده دوم
مجموعه بزرگی از آثار در کیمیا، فلسفه، طب، ریاضیات، نجوم، شیمی و موسیقی
بیشتر منابع گفته اند که حدود سال 103 تا 107 هجری قمری متولد شد.
بیشتر منابع وی را ایرانی و زادگاهش "طوس" از شهرهای خراسان بوده است
جابر سالهای جوانی را در طوس بود و طبق تاریخ (ابن ندیم) به علت مناسب بودن آب و هوای کوفه بعدا در کوفه مشغول به کار شد و به شغل کیمیا گری و "اکسیر" پرداخت .
بیشتر مولفان تصریح دارند بر اینکه او از شاگردان امام جعفر صادق علیه السلام بود
بسیاری از کتب منسوب به جابر، اصل عربی در دست نیست و فقط ترجمه های لاتینی آن موجوداست.
بی شک ،وی اولین مسلمانی است ،که شایستگی کسب عنوان شیمیدان را دارد.
اهداف
1- زمینه ی تحقق اهداف دوره ابتدایی مصوب شورای عالی آموزش و پرورش را به ویژه در زمینه های زیر فراهم می نماید.
الف)اهداف اعتقادی:
خداوند را دوست دارد و او را بهترین یار و کمک می داند.
ب) اهداف اخلاقی
راستگو و امین باشد.
احترام به بزرگ ترها را وظیفه ی خود می داند و به نظرات آنها توجه می کند.
برای رسیدن به موفقیت پشتکار دارد و تلاش می کند.
اوقات فراغت خود را با فعالیت ها و بازیهای مناسب پر می کند.
امیدوار و با نشاط است و از مواجهه ی با مشکلات نمی هراسد.
به همکلاسان و همسالان خود در انجام وظایف یادگیری کمک می کند.
نظم و انضباط را در خانه و مدرسه و اجتماع رعایت می کند.
ج) اهداف علمی – آموزشی
نسبت به شناخت پدیده ها کنجکاو است.
در فکر کردن، شنیدن، گفتن و بیان مقصود، خواندن و نوشتن و حساب کردن معارت کافی دارد.
با زبان فارسی آشنایی دارد و می تواند از کتاب و روزنامه استفاده کند.
به اهمیت و ارزش اطلاعات و اطلاع رسانی در زندگی آگاه است.
ارزش علم را در انجام درست کارها تا حدی می داند.
مهارت های اولیه برای زندگی در جامعه را کسب کرده است.
با نحوه ی یادگیری خود تا حدودی آشناست.
به مطالعه کتاب علاقمند است.
د) اهداف فرهنگی – هنری
به زیبایی های طبیعت توجه دارد و هماهنگی آن ها را دوست دارد.
ذوق و خلاقیت هنری خود را در انجام فعالیت ها نشان می دهد.
ﻫ) اهداف اجتماعی
به حق خود قانع است و حقوق دیگران را رعایت می کند.
برای به دست آوردن حق خود از راه های درست تلاش می کند.
همکلاسی های خود را دوست دارد و به آنها کمک می کند.
به انجام وظایف و مسئولیت هایی که بر عهده ی او می گذارند پایبند است.
نظرات اصلاحی دیگران را در مورد خود می پذیرد.
اشتباهات دیگران را با رعایت احترام به آنها تذکر می دهد.
در برابر خدمت دیگران قدرنشناس است و از آنها تشکر می کند.
آداب سخن گفتن را رعایت می کند.
خدمت کردن میهن و مردم خود را دوست دارد.
و) اهداف زیستی
از حواس خود به خوبی محافظت و استفاده می کند.
در حفظ محیط زیست کوشاست.
نکات ایمنی را می داند و رعایت می کند.
در حفظ سلامتی خود و دیگران تلاش می کند.
ز) اهداف اقتصادی
کارکردن را دوست دارد و به افرادی که کارهاهی مفید دارند احترام می گذارد.
وسایل خود را سالم و تمیز نگه می دارد.
تن پروری و بیکاری و راحت طلبی را از عوامل شکست فرد و جامعه می داند.
مشاغل و حرف موجود در محیط زندگی خود را می شناسد.
به استفاده از تولیدات داخلی علاقمند است.
2- این طرح همچنین زمینه تحقق اهداف دوره ابتدایی در سند برنامه راهبردی آموزش و پرورش دوره ی ابتدایی را به ویژه در زمینه های زیر فراهم می آورد.
افزایش کیفیت فرآیند ها و برون دادهای نظام آموزش و پرورش ابتدایی
توسعه یادگیری مشارکتی و روش های نوین و فعال تدریس با تاکید بر حضور فعال دانش آموزان در فرآیند یاددهی- یادگیری و توسعه مهارت ها و نگرش های مورد نیاز برای زندگی در عصر حاضر
ایجاد محیط یادگیرنده در مدارس با محوریت فعالیت های یادگیری و استفاده از کتاب های درسی به عنوان یکی از ابزارهای آموزشی
تعامل موثر با خانواده ها، سازمان ها و نهادهای دولتی و مردم نهاد مرتبط و استفاده از فرصت های موجود.
بهره گیری فعال از فناوری های نو پدید ارتباطی و اطلاعاتی در آموزش ابتدایی و دسترسی آسان به معلمان و دانش آموزان به آنها
3- اجرای این طرح به تحقق اهداف مهارتی درس علوم تجربی نیز کمک خواهد کرد که شامل:
مشاهده
طراحی تحقیق
برقراری ارتباط
پیش بینی
تشخیص متغیرها
فرضیه سازی
کاربرد ابزار
اندازه گیری
تفسیر یافته ها و نتیجه گیری
4- تقویت مهارت های زندگی در دانش آموزان نظیر:
تصمیم گیری
حل مسئله
برقرای ارتباط موثر با دیگران
دوست یابی
سخنرانی و دفاع از کار خود در جمع
خود آگاهی
تفکر
عزت نفس
مدیریت هیجانات
روابط بین فردی و همدلی
5- کسب نگرش های ضروری شامل
رعایت نوبت
نظافت درکار و ظاهر
توجه به محیط اطراف پرساده کنجکاوی و جستجوگری
شرکت فعال در کارها
همکاری و قبول مسئولیت در گروه
پشتکار در حل مسائل
تحمل نظر مخالف
علاقه به حفظ محیط زیست
ارائه پیشنهاد برای حل مشکلات
قانون پذیری انعطاف پذیری و قبول اشتباهات
جسارت مخالفت با نظریات غلط
توجه به صحبت های دیگران قبول مسئولیت های
6- شناخت استعدادهای فردی دانش آموزان و هدایت آنها به سوی شکوفایی آن.
7- کمک به ارتقاء و رشد دانش آموزان در دروس مختلف (ارائه ی مواد درسی به صورت تلفیقی)
8- تحکیم مبانی اعتقادی و معنوی براساس تفکر در نظام آفرینش.
9- ایجاد موفقیت مناسب برای ارزشیابی توصیفی از عملکرد دانش آموزان ارزشیابی از پروژه های علمی در طی انجام فرایند پروژه و در پایان آن صورت می گیرد و دقیقاً با نکات و موارد ذیل که در بحث ارزشیابی توصیفی به عنوان ویژگی های آن برشمرده شده است همخوانی دارد:
توجه به ارزشیابی به مثابه ی ابزار یادگیری
تاکید بر معیارها و ملاک های موفقیت در فرآیند آموزش
توجه به حیطه های مختلف یادگیری به جای تاکید صرف به حیطه شناختی
تغییر در رویکرد ارزشیابی پایانی به ارزشیابی تکوینی.
توجه به اقدامات اصلاحی، جبرانی و تکمیلی در فرآیند آموزش.
افزایش بهداشت روانی محیط یاددهی – یادگیری
ایجاد زمینه بروز و رشد خلاقیت
توجه به انتظارات برنامه درسی به جای توجه صرف به انتظارات کتاب درسی
در تمامی مراحل انجام پروژه های دانش آموز لازم است به تفکرپرداخته سپس و تصمیم گیری نماید، و این یکی از اهداف اساسی در تعلیم و تربیت کودکان دوره ابتدایی می باشد.
بخش دوم
نقش ها
نقش ها و مسئولیت ها در پروژه علمی
جهت تحقق کامل اهداف یک پروژه علمی و برای اینکه دانش آموزان بتوانند از فرصت های کسب تجربه در جریان پروژه خود حداکثر استفاده را به عمل آورند هر یک از افرادی که در انجام پروژه دخالت دارند (دانش آموز، معلم راهنما و والدین) باید به خوبی مسئولیت های خود را شناخته و نقش خود را به موقع و به اندازه ایفا نمایند.
نقش دانش آموزان
انتخاب یک موضوع برای پروژه، دنبال کردن دستور العمل های مربوط به نمایشگاه علمی مدرسه و در نهایت کسب موافقت مدرسه برای انجام پروژه مورد نظر.
انجام و تکمیل پروژه خود
ساخت یک تابلوی نمایش- متناسب با توانمندی و پایه دانش آموز و نوشتن یک گزارش کتبی جهت شرح و توصیف پروژه خود (معمولاً دانش آموزان پایه های چهارم و بالاتر قادرند این مرحله را مستقل انجام دهند و دانش آموزان پایه های پایین تر نیاز به کمک معلم و والدین دارند.)
توضیح و تبیین پروژه خود برای سایر دانش آموزان و بازدیدکنندگان در جریان نمایشگاه
پیروی از دستورالعمل های مربوط به ایمنی نمایشگاه علمی
نقش معلمان
ایجاد انگیزه در دانش آموزان
ایفای نقش یک مشاور
پشتیبانی از ایده های دانش آموزان و ارتقای خلاقیت آنها
نشان دادن اشتیاق نسبت به پروژه دانش آموزان، پی گیری مداوم و تحسین کار آنان
تماس با افراد متخصص جهت ایفای هر چه بهتر نقش خود به عنوان معلم راهنمای دانش آموز
جور کردن تجهیزات خاص در صورت نیاز
کنترل املاء و نگارش نوشته های تابلوی نمایش و گزارش کتبی
تائید نهایی کامل بودن پروژه برای ارائه به نمایشگاه
برقراری یک محیط امن
فراهم نمودن شرایط استفاده از کتابخانه و پزوهشسرا یا ملاقات افراد متخصص
نقش والدین
مطالعه دستورالعمل های مربوط به پروژه علمی
ارائه اطلاعات درباره موضوع پروژه به عنوان یک فرد مطلع
تدارک وسایل و کمک به استقرار تجهیزات
بردن دانش آموز به کتابخانه یا ملاقات افراد متخصص
فراهم کردن فضایی مثل پارکینگ یا اتاق برای کار کردن دانش آموز روی پروژه
نشان دادن علاقه و تشویق دانش آموز به تکمیل پروژه
اطمینان از ایمنی دانش آموز و پیروی او از دستور العمل های ایمنی نمایشگاه
برنامه ریزی و مدیریت زمان های مربوط به انجام کارهای پروژه و اتمام آنها
گوش دادن به توضیحات شفاهی فرزندشان درباره پروژه
درک این مسئله که دانش آموز باید خودش پروژه را انجام دهد. هدف اصلی پروژه علمی این است که دانش آموز مهارت های دانشمندان را بیاموزد، روش علمی را بفهمد و از تجربه کردن لذت ببرد.
درک این مسئله که لازم نیست پروژه علمی گران قیمت باشد.
بخش سوم
چگونگی پروژه
چگونه یک پروژه علمی را انجام دهید؟
مخاطب دانش آموز
1-دفتر یادداشت تهیه کنید.
2- عناوین مختلف علمی را کنکاش کنید و با نیروی فکرتان یک موضوع جدید برای پروژه خود بسازید.
3- نوع پروژه را مشخص کنید 4- موضوع مورد علاقه را به یک پروژه علمی تبدیل کنید.
5- ارائه پروژه به نمایشگاه:
الف: دفتر کارنما
ب: تابلو نمایش
ج: گزارش کتبی
د: مواد نمایشی
الف) طبقه بندی
دفتر کارنما
اقلام مشابه و قابل دسترس (دانه انگوری- پر- فسیل- برگ) کتابهای مفید
تحقیق زمینه ای – منابع سایت ها
افراد مطلع
سازماندهی تحقیقات زمینه ای
شباهت و تفاوت ها (سنگ صاف ناصاف)
طبقه بندی کاربرد(گیاهان دارویی، خوراکی، صنعتی)
عملکرد (عدسی ها)
تهیه مجموعه و تابلو نمایش
ب) نمایش علمی
انواع نمایش علمی مدل
نمایش
تحقیق
1- تحقیق
جمع آوری اطلاعات در مورد یک موضوع و ارائه گزارش علمی (تحقیق مراحل دگردیسی قورباغه)
مشاهده مستقیم
منابع مختلف اطلاعاتی
2- مدل
الف: اشیای خیلی کوچک (ملکول)
ب: اشیای خیلی بزرگ (منظومه شمسی)
ج: اشیاء به سادگی دردسترس نیست (اندام ودستگاههای بدن)
د: وسایلی که به ندرت دردسترس است (هواپیما)
(مدل برشی از شیء و یا به صورت کامل ساخته می شود.)
2- نمایش علمی
چرایی و چگونگی عملکرد اشیاء (نحوه کار قطب نما)
نمایش یک واقعیت یا اصل عملی (بالارفتن رنگ از ساقه گل میخک)(نمایش رنگین کمان)
نحوه کار پروژه نمایش علمی
1- دفتر کارنما
2- عکس
3- نوع نمایش علمی را مشخص (تحقیق، مدل، نمایش)
4- وسایل را تهیه کنید.
5-تحقیق زمینه ای ) منابع،کتاب ،سایتها ،افراد مطلع)
6- شرح نمایش
7-نتیجه گیری
8-تهیه تابلو نمایش (سپاسگزاری را فراموش نکنید.)
نحوه کار پروژه آزمایش
دفتر کارنما
مدیریت زمان (توجه به جدول زمان بندی)
انتخاب موضوع و تعریف مسئله
جمع آوری اطلاعات
فرضیه سازی
تعیین متغیرها (متغیر مستقل ، متغیر وابسته و تعاریف ، کنترل شده)
طراحی آزمایش
فهرست مواد، روش کار، گروه متغیر و گروه کنترل
اجرای آزمایش (3 بار تکرار- گام به گام- یادداشت وقایع دردفتر کارنما- توجه به زمان)
ثبت و سازماندهی نتایج – (جدول و نمودار)
نتیجه گیری
گزارش کتبی
تابلو نمایش (فونت 16، اندازه تابلو از 70 در 100 تا 90 در 120cm-عنوان درشت- تیتر ها متوسط – زمینه سفید)
عنوان خلاقانه
صفحات گزارش کتبی آزمایش
صفحه 1: عنوان و مشخصات
صفحه 2: سئوال – تعاریف و فرضیه
صفحه 3- 5 تحقیق زمینه ای
صفحه 6: مواد و روش کار
صفحه 7: نتایج
صفحه 8: نتیجه گیری
صفحه 9: منابع و سپاسگزاری
تعریف نیاز
تحقیق زمینه ای
تعیین مشخصات طرح
طراحی مقدماتی و نهایی
ساخت ، آزمایش ، ثبت داده ها و تحلیل نتایج نمونه اولیه
طراحی مجدد ، آزمایش مجدد ، ثبت و تحلیل داده ها در صورت نیاز
نتیجه گیری
تابلو نمایش
گزارش کتبی
طراحی و ساخت
تابلو نمایش طراحی و ساخت
صفحه 1 : عنوان
صفحه 2 : تعریف نیاز
صفحه 3 : تحقیق زمینه ای ( حداکثر تا صفحه 5)
صفحه 6 : مشخصات طرح
صفحات 7 تا10 : طراحی :
صفحه 7 : طرح مقدماتی
صفحه 8 : طرح نهایی
صفحه 9 : فهرست مواد
صفحه 10 : روش گام به گام
صفحات 11 تا 13: ساخت ، آزمایش ، ثبت داده ها و تحلیل نتایج نمونه اولیه
صفحه 11 : ساخت نمونه اولیه
صفحه 12 : آزمایش و داده های آن
صفحه 13 : تحلیل داده ها
صفحات 14 تا 16: طراحی مجدد ، آزمایش مجدد ، ثبت و تحلیل داده ها (در صورت نیاز )
صفحه 14 : طراحی مجدد
صفحه 15 : آزمایش مجدد و ثبت داده
صفحه 16 : تحلیل داده ها
صفحه 17 : نتیجه گیری
صفحه 18 : کتابشناسی و سپاسگزاری
گزارش کتبی طراحی و ساخت
راهکارهای کیفیت بخشی به پروژه علمی
1- بازدید علمی
(پژوهشکده زیرک زاده، پارک منابع طبیعی پردیسان)
2- آموزش مطالعه صحیح
3-آموزش استفاده از فن آوری اطلاعات
4-آموزش وقایع نگاری – گزارش نویسی
5-توجیه اولیا و مربیان
6- دعوت از نخبگان برای حضور در جلسات شورای معلمان و یا در کلاس و (مخترعین و برگزیدگان جشنواره خوارزمی)
شماره پروژه: نوع پروژه:
جمع آوری :
نمایش علمی: الف :تحقیق ب: مدل ج:نمایش
آزمایش:
طراحی و ساخت
نام و نام خانوادگی:
1-
2-
3-
مدرسه : منطقه:
نام معلم راهنما:
عنوان پروژه:
مشخصات: پروژه های علمی
با تشکر و قدردانی از توجه شما
www.jaberbnehayyan.blogfa.com وبلاگ:
www.bazbaran6.ir سایت:
Mohsenmaygoni@yahoo.com :ایمیل