فهرست
مقدمه
تکنولوژی بیومتریک
شیوه های عملکرد سیستم زیست سنجی
بلوک های اصلی سیستم زیست سنجی
خصوصیات ویژگی های زیست سنجی
ویژگی های زیست سنجی
انواع شناسایی زیست سنجی
مزایای سیستم های زیست سنجی
موضوعات و نگرانی های مهم زیست سنجی
کاربرد زیست سنجی در مراقبت بهداشتی
نتیجه گیری
مقدمه:
دنیای امروز دنیای اطلاعات است . امروزه پیشرفت علم و فناوری چنان سرعتو شتاب فزاینده ای به خود گرفته است که دیگر به سادگی نمی توان بر زمان دقیق پایان یک عصر و آغاز یک دوره ی جدید اتفاق نظر داشت.پدیده های جدیدپی در پی در حال ظهورند . از جمله این پدیده ها می توان فناوری بیومتریک را نام برد. بیومتریک علم شناسایی افراد از طریق مشخصات انسانی است که شاملاثر انگشت ، کف دست ، صورت ، امضاء ، اسکن عنبیه ، اسکن شبکیه ، صدا و…است این فناوری جدید و نو ، در واقع روش های تعیین یا تایید هویت افراد به صورت خودکار ، طبق شناسه های فیزیولوژیکی یا رفتاری است .
تکنولوژی بیومتریک
زیست سنجی، نمونه ای از فن آوری های نوظهور در عرصه ارتباطات و اطلاعات است. واژه زیست سنجی به طیف گسترده ای از فن آوری هایی اطلاق می شود که هویت افراد را به کمک سنجش و تحلیل ویژگی های انسانی شناسایی می کنند. ویژگی های انسانی شامل هر ویژگی فیزیولوژیکی یا رفتاری منحصر به فرد و متمایز کننده، مقاوم و قابل سنجشی است که بتواند برای تعیین یا تایید خودکار هویت افراد به کار رود.
زیست سنجی را علم و فن آوری سنجش و تحلیل آماری داده های بیولوژیکی معرفی کرده اند
شامل روش هایی برای شناسایی منحصر به فرد انسان بر اساس یک یا چند ویژگی رفتاری یا طبیعی است.
شیوه های عملکرد سیستم زیست سنجی
حالت تایید: سیستم در این حالت، مقایسه یک به یک ویژگی زیست سنجی به دست آمده را با قالب مشخص ذخیره شده در پایگاه داده زیست سنجی انجام
میصحت هویت اظهار شده به وسیله افراد را تایید نماید. در این
فرایند ممکن است از کارت هوشمند، نام کاربری یا شماره شناسایی برای تعیین
قالب مورد استفاده در مقایسه استفاده گردد. حالت تایید در تشخیص مثبت برای دهد، تا اینکه جلوگیری از استفاده افراد متعدد از یک هویت است مورد استفاده قرار می گیرد.
حالت تعیین هویت: سیستم در این حالت، مقایسه یک به چند با پایگاه داده زیست سنجی برای تعیین هویت فرد ناشناخته انجام می دهد. این حالت در تشخیص مثبت برای مواردی که کاربر مجبور به ارائه اطلاعاتی در مورد قالب مورد استفاده نیست و یا در تشخیص منفی افراد برای اثبات هویتی که فرد منکر آن است مورد استفاده قرار می گیرد. حالت تعیین هویت تنها به وسیله زیست سنجی امکان پذیر است و روش های دیگر تشخیص فرد مانند رمز عبور، کلیدها و پین ها بی فایده است.
بلوک های اصلی سیستم زیست سنجی
اولین دفعه ای که فرد از سیستم زیست سنجی استفاده می کند، ثبت نام گفته
می شود. در طول ثبت نام، اطلاعات زیست سنجی یک فرد جمع آوری و ذخیره می گردد. در استفاده های بعدی، اطلاعات زیست سنجی شناسایی شده و با اطلاعات ذخیره شده زمان ثبت نام مقایسه می شود. باید به این مسئله توجه داشت، که برای داشتن سیستم زیست سنجی با کیفیت، باید ذخیره سازی و بازیابی این سیستم ها امن باشد. این سیستم مطابق از بلوک های زیر تشکیل
شده است:
:بلوک اول(حسگر) تعامل بین دنیای واقعی و سیستم است، که باید همه داده های مورد نیاز را به دست آورد. حسگر در بیشتر موارد، یک سیستم کسب تصویر است، اما بر اساس ویژگی های مورد نظر قابل تغییر است. :بلوک دوم(پردازش اولیه) کلیه ی پردازش های ضروری اولیه را انجام می دهد. این بلوک باید اختلالات تصویر را برای بهبود ورودی از حسگر رفع نماید(مانند حذف صداهای زمینه)، که از بعضی روش های هنجارسازی استفاده کند. بلوک سوم(استخراج کننده) در این بلوک، خصوصیات لازم استخراج می گردد. این بلوک، گام مهمی است، بنابراین، باید خصوصیات صحیح به روشی بهینه استخراج گردد.
فیزیولوژیکی: این ویژگی ها مربوط به شکل بدن است. برای مثال، اثر انگشت، تشخیص چهره، اثر کف دست، اثر کف پا، شکل هندسی دست و انگشت، اثر لب، الگوی وریدها و عروق، گوش، تشخیص عنبیه، ساختار رگهای پشت شبکیه، و بوی بدن فرد رفتاری: این ویژگی ها مربوط به رفتار فرد است. برای مثال، چگونگی تایپ با صفحه کلید، طرز حرکت، نحوه حرکت لب ها دست خط و امضا و صدا. تعدادی ازپژوهشگران از واژه رفتارسنجی برای این گروه استفاده کرده اند.
ویژگی های زیست سنجی
جامعیت: در تمامی افراد وجود داشته باشد.
تمایز: مختص هر فرد باشد و بین هیچ دو فردی مشابه نباشد.
دوام: در طول زمان ثابت باشد و تغییر نکند.
قابل جمع آوری: با روش های موجود بتوان داده های مربوط به آن را جمع آوری نمود.
خصوصیات ویژگی های زیست سنجی
انواع شناسایی زیست سنجی
در این روش، طرح مویرگ های پشت شبکیه پویش می شود. برای پویش این بخش از چشم، نوری ویژه و به میزان مشخص، به چشم کاربر تابانده می شود. برای بالا بردن دقت این پویش، چشم فرد باید در فاصله چند سانتی متری دستگاه پویش شبکیه قرار داشته باشد. از آن جهت که امکان دسترسی به شبکیه وجود ندارد، این روش در مقایسه با روش های دیگر مانند اثر انگشت و تشخیص عنبیه از امنیت بالاتری برخوردار است و امکان تقلب در آن وجود ندارد. این روش، به دلیل تابش نور به مردمک در هنگام پویش تا حدی آزار دهنده است. بنابراین، رواج کمتری دارد.
پویش شبکیه
پویش عنبیه
عنبیه هر فرد از لحاظ رنگ و الگوی بافتی، برای وی منحصر به فرد بوده و با افراد دیگر متفاوت است. بنابراین، پویش عنبیه، روشی مناسب برای شناسایی دقیق افراد محسوب می شود. برای این کار بخش های رنگی چشم فرد پویش و مورد تحلیل قرار می گیرد. در این روش به دلیل لزوم رعایت مواردی مانند ثابت ماندن نور محیط، مناسب بودن زاویه چرخش چشم و غیره در هنگام تصویر برداری، امکان خطا بسیار بالا است.
شناسایی چهره
مشخصات فیزیکی صورت مانند مکان اجزای صورت و ارتباط بین آن ها را تحلیل می کنند.
ین روش پرکاربردتر از سایر روش ها است.
ساختار هندسی چهره
تشخیص الگوی پوست
گرما نگار صورت
لبخند
الگوی پوست و چین و چروک های صورت بررسی می شود.
توسط دوربین های مادون قرمز از صورت تصویربرداری می شود. نقشه ای از سطح صور براساس میزان حرارت و دمای نقاط مختلف صورت تهیه می گردد. این تصویر در افراد مختلف به دلیل منحصر به فرد بودن الگوی تجمع رگ های زیر پوست صورت، متفاوت است
تفاوت بین چهره در حالت عادی و لبخند را تحلیل می کند.
اثرانگشت هر فرد با فرد دیگر متفاوت است. تطبیق اثرانگشت از قدیمی ترین و شناخته شده ترین روش های شناسایی زیست سنجی افراد است. اما شناسایی
افراد با استفاده از اثر انگشت در سالهای اخیر تغییرات عمده ای داشته است.قبلا،
اثر انگشت را توسط فشار دادن انگشت جوهری بر کاغذ به دست می آوردند، ولی امروزه، از نوک انگشت تصویری دیجیتالی تهیه می گردد.
اثر لب را ثبت می گردد. لب نیز همانند انگشت دارای منحنی ها و خط و خطوط مختص به هر فرد است. این روش از اطمینان بالایی برخوردار است.
اثر لب
اثرانگشت
این الگوی شناسایی زیست سنجی، برپایه تفاوت قرارگیری دست ها و انگشتان افراد با یکدیگر به وجود آمده است و در آن، طول و قطر انگشت ها، مکان مفاصل، شکل و سایز کف دست مورد مقایسه قرار می گیرد. فرد مورد نظر در این روش، دست خود را بر روی پویشگری خاص قرار می دهد و پویشگر، تصویر کامل دست را پویش می کند. با این حال ساختار هندسی بیان شده در افراد مختلف یک پدیده منحصر به فرد نیست. بنابراین برای تشخیص هویت در بین تعداد انبوه کاربران استفاده نمی شود. از طرفی ساختار هندسی اشاره شده می تواند در طول رشد و یا عوامل دیگر مانند استفاده از انگشتر تغییر یابد و این مسائل به شدت از کارایی این روش می کاهند.
شکل هندسی دست ها وانگشتان
با توجه به صدا و لحن گفتار افراد در تلفظ عبارتی خاص، انجام می شود. زیرا، صدای هر فرد در حالت عادی و از آن دقیق تر هنگام ادای کلمه رمز دارای دامنه های خاصی از فرکانس های مختلف است. البته، در صورت وجود اختلال و صداهای اضافه هنگام ضبط صدا، دقت این روش کاهش می یابد.
این روش همانندطرز حرکت یک روش رفتاری است و در تشخیص گوینده به ما کمک می کند. از این روش به دلیل دقت پایین، تنها برای تایید هویت استفاده شود.
شناسایی از طریق صدا
نحوه حرکت لب ها
روش جدیدی است که در آن، نحوه تحرک اندام های مختلف بدن هنگام راه رفتن بررسی و تحلیل می گردد.
1-این روش، دقت بالایی ندارد
2-مواردی که به امنیت بالایی نیاز ندارند، مناسب است.
3-پردازش راه رفتن بر روی تصاویر ویدیویی، روشی سنگین و گران قیمت است.
طرز حرکت
زیست سنجی های رفتاری هستند.
دو حالت ایستا و پویا.
تحلیل نحوه امضا کردن یک شخص به عنوان تشخیص امضای پویا شناخته می شود امضای نهایی حالت ایستا
مدت زمان صرف شده برای امضا، سرعت، شتاب، مسیر جابجایی قلم برای امضا، زاویه قلم، فشار وارده برقلم، فشار وارده بر کاغذ و تعداد دفعات برداشتن قلم از روی کاغذ از پارامترهای اصلی تحلیل امضا هستند.
دست خط و امضا
پارامترهای تحیل امضا ودست خط
هر فرد هنگام تایپ با کیبورد، از الگوی رفتاری خاصی جهت ضربه زدن به کیبورد استفاده می کند. به این روش ریتم تایپ نیز گفته می شود.
در این سیستم کاربر کلمه خاصی را بطور متناوب وارد می کند و فواصل زمانی بین ضربه زدن به کلیدها ثبت و سپس تحلیل می گردد. این روش، از کارایی لازم برای تشخیص هویت برخوردار نیست و تنها برای تایید هویت بکار گرفته می شود.
چگونگی تایپ با صفحه کلید
از این روش در تعدادی از کامپیوترهای شخصی و رایانه های کتابی برای افزایش امنیت استفاده شده است.
مزایای سیستم های زیست سنجی
امکان حدس زدن، قرض دادن و تقلب در آن وجود ندارد.
سرقت نمی گردند.
مفقود، فراموش و خراب نمی شوند.
نیاز به هزینه های امنیتی جهت استفاده از نیروی انسانی ندارد.
امکان تعیین هویت اصلی و واقعی افراد وجود دارد.
1- محرمانگی و تبعیض 2- ایجاد خطر برای مالکان اقلام حفاظت شده و صاحبان ویژگی های زیست سنجی 3- تجارت بین المللی داده های زیست سنجی 4- عدم افشای قابلیت های کامل استقرار زیست سنجی توسط دولت ها 5-زیست سنجی های لغو شدنی
موضوعات و نگرانی های مهم زیست سنجی
کاربرد زیست سنجی در مراقبت بهداشتی
مدارک پزشکی، محرمانه هستند و قوانین دولتی مانند قانون مسئولیت و انتقال بیمه سلامت در لزوم کنترل دسترسی به آنها تاکید دارند. هیچ فرد دیگری به غیر از پزشکان مجاز، پرستاران، مدیر بیمارستان، خود بیمارو سایر افراد مجاز نباید به این مدارک دسترسی داشته باشد. علاوه بر این باید امکان دسترسی فوری به مدارک مورد نیاز وجود داشته باشد. پزشکان و پرستاران اغلب از کامپیوتر استفاده نمی کنند و بنابراین، معمولاً رمز عبورشان را فراموش می کنند. با استفاده از یک سیستم کنترل دسترسی منطقی زیست سنجی، دیگر نیازی به به خاطر سپردن رمز عبور نیست و مدارک پزشکی با استفاده از روش تایید زیست سنجی آسان و سریع در دسترس فوری آنان قرار دارد.
محدود نمودن دسترسی منطقی به سیستم های اطلاعات سلامت
مدارک پزشکی، محرمانه هستند. هیچ فرد دیگری به غیر از پزشکان مجاز، پرستاران، مدیر بیمارستان، کارکنان آزمایشگاه، خود بیمار و سایر افراد مجاز نباید به این مدارک دسترسی داشته باشد. علاوه بر این باید امکان دسترسی فوری به مدارک مورد نیاز وجود داشته باشد. پزشکان و پرستاران اغلب از کامپیوتر استفاده نمی کنند و بنابراین، معمولاً رمز عبورشان را فراموش می کنند.
بااستفاده از یک سیستم کنترل دسترسی منطقی زیست سنجی، دیگر نیازی به به خاطر سپردن رمز عبور نیست و مدارک پزشکی با استفاده از روش تایید زیست سنجی آسان و سریع در دسترس فوری آنان قرار دارد. اینچنین سیستم های زیست سنجی، اغلب موارد دسترسی را در سابقه ی خود به صورت شفاف و واضحی ثبت می نمایند و آن را با قوانین کاری مطابقت می دهند.
بهبود کارایی بیمارستان
زمانی که پزشک دستور دارویی را برای بیمار بستری می دهد، به طور معمول، دارو از داروخانه مرکزی بیمارستان ارسال می گردد. بیمارستان ها برای بهبود بازدهی توزیع دارو از کابینت های دارویی شبکه ای هوشمند استفاده کردند که شبیه یک دستگاه خودپرداز عمل می کرد. این کابینت ها، موجب عدم تمرکز توزیع دارو در بیمارستان و توزیع آن در ایستگاه های پرستاری و طبقات مختلف گردید و داروها به جای اینکه از داروخانه مرکزی ارسال گردد، به سادگی، در همه ی طبقات یا مکان های بیمارستان در دسترس بود.
این کابینت های دارویی، که اغلب برای محدود نمودن دسترسی به داروهای حساس مانند نارکوتیکها از سیستم های زیست سنجی استفاده می کنند، موجب کاهش اشتباهات دارویی و رعایت قوانین حکومتی می گردند. همچنین، تمیز کردن(اسکراب) هر ساله هزینه های زیادی را به بیمارستان ها تحمیل می نماید. یک سیستم اسکراب دارای فناوری زیست سنجی می تواند امکان دسترسی را تنها برای افراد مجاز با استفاده از یک ایستگاه ایمن برای مدیریتاسکراب فراهم نماید و سبب بهبود بازدهی عملیاتی و هزینه ی مدیریت اسکراب گردد.
بهبود کارایی داروخانه
در آمریکا، داروساز باید خود شخصاً هر نسخه ی دارویی را امضا نماید. در یک داروخانه امکان دارد، تعداد زیادی داروساز وجود داشته باشد، که هر یک باید نسخه پیچیده شده را در کامپیوتر اشتراکی با دیگر داروسازان ثبت نماید. بنابراین، داروساز قبلی باید ابتدا از سیسستم خارج شود تا داروساز دیگر بتواند با نام کاربری خود وارد شود.این ورود و خروج های مکرر و رمز عبورهای متفاوت برای رعایت سیاست ها و الزامات قوانین امنیت و محرمانگی موجب خستگی و کندی کار می گردد.
جایگزین نمودن این مکانیزم تایید خسته کننده با یک روش تایید زیست سنجی ساده باعث افزایش امنیت، رعایت قوانین، ثبت دسترسی ها و ارتقای سطح درستی نسخه ها و محرمانگی مشتری می گردد.
کاهش کلاهبرداری بیمه های پزشکی
کلاهبرداری در زمانی روی می دهد، که بیمه ی فرد دارای بیمه سلامت به وسیله بسیاری از افراد دیگر استفاده می گردد. اثبات پوشش بیمه معمولا با استفاده از یک کارت بیمه صورت می گیرد. این کارت ها ممکن است به وسیله ی دوستان یا اعضای خانواده بیمار مورد سوء استفاده قرار گیرد. بیمارستان ها با پیاده سازی سیستم زیست سنجی این نوع کلاهبرداری را کاهش داده اند.
زمانی که بیمار برای استفاده از مزایای بیمه کارتش را ارائه می دهد، سیستم، مدارک بیمار را از پایگاه داده بیمارستان بازیابی می کند. بیماران جدیدی که پرونده ای ندارند، باید در سیستم زیست سنجی بیمارستان برای تایید مالکیت کارتشان، ثبت نام کنند.
در ویزیت بعدی، مجاز بودن فرد برای استفاده از کارت بیمه در بیمارستان مورد تایید قرار می گیرد. برای جلوگیری از استفاده افراد دیگر از این کارت در بیمارستان های دیگر باید بیمارستان ها و نمایندگی های بیمه با هم همکاری نزدیکی داشته باشند و فعالیت های ثبت نام زیست سنجی و صدور کارت بیمه را با هم ترکیب نمایند.
بهبود کارایی داروخانه
در آمریکا، داروساز باید خود شخصاً هر نسخه ی دارویی را امضا نماید. در یک داروخانه امکان دارد، تعداد زیادی داروساز وجود داشته باشد، که هر یک باید نسخه پیچیده شده را در کامپیوتر اشتراکی با دیگر داروسازان ثبت نماید.
بنابراین، داروساز قبلی باید ابتدا از سیسستم خارج شود تا داروساز دیگر بتواند با نام کاربری خود وارد شود.
این ورود و خروج های مکرر و رمز عبورهای متفاوت برای رعایت سیاست ها و الزامات قوانین امنیت و محرمانگی موجب خستگی و کندی کار می گردد.
جایگزین نمودن این مکانیزم تایید خسته کننده با یک روش تایید زیست سنجی ساده باعث افزایش امنیت، رعایت قوانین، ثبت دسترسی ها و ارتقای سطح درستی نسخه ها و محرمانگی مشتری می گردد.
تایید بیمار
موارد نادری در بیمارستان ها اتفاق می افتد که جراحی بر روی یک بیمار اشتباه انجام می پذیرد.
این موارد هر چند نادر، جراحتی را به بیمار وارد نموده و مایه ی شرمساری بیمارستان است. زیست سنجی برای حل این مشکل بسیار سودمند است.
بیمار قبل از عمل جراحی برای اطمینان بخشیدن فوری به پزشکان و پرستاران در مورد انجام اقدام درست بر روی بیمار درست می تواند با استفاده از زیست سنجی اش مورد تایید قرار گیرد.
این سیستم می تواند برای مطابقت بیمار با اقدام تجویز شده در شرایطی که او قادر به پاسخ گویی به سوالات نیست مورد استفاده قرار گیرد.
بیومتریک روشهای قابل اطمینان و غیر قابل جعل یا کپی برداری را ارائه می دهد ، مخصوصاً در مواردی که اطلاعات حیاتی مانند اطلاعات تجاری مربوط به یک شرکت و یا در حسابهای با نکی این روش بسیار موفق است . از این روش در انتخابات الکترونیک نیز می توان بهره جست . این روش کاربردهای فراوانی دارد واز طرق مختلفی مانند تعیین و تایید هویت از طریق اثر انگشت ، امضاء ، چهره و اسکن چشم و صدا و … صورت می پذیرد. به امید روزی که بتوانیم از این علم و فناوری جدید و نو ظهور در کلیه عملیات مالی ، بانکی ، گذرنامه ها و … . بهره ببریم . انشاء الله
نتیجه گیری
شما به آن چیزی می رسید که به آن باور دارید.
جایگاهی که امروز دارید،
ریشه در باوری دارد که داشته اید.