طبیعت- معماری تجانس- تباین- تقابل
چگونه میان معماری به عنوان یک مصنوع با محیط طبیعی خود رابطه ای شکل می گیرد؟ اصولاً برای این رابطه می توان سه حالت قایل شد. امکان اول تجانس است: آنچه بایستی ساخته شود، چه از نظر فرم، تکنیک و جنس «زبان» محیط را پذیرا می شود.
امکان دیگر تضاد است به این معنی که آنچه ساخته می شود به عمد خود را از محیط جدا کرده و به عنوان چیزی دیگر خود را نشان می دهد.
سرانجام امکان سوم تقابل است یعنی آنچه ساخته شده است نه تنها جدا از محیط است که با آن مقابله می نماید.
از طریق تجانس با محیط می توان از یک سو به وجود آمدن بی نظمی و آشفتگی جلوگیری کرد. اما از سوی دیگر همین روال مانع تکامل معماری اصیل می شود.
تجانس به مفهوم تقلید، همچون ادغام یک کلبه کوهستانی در محیط طبیعی آن به نحوی که طبیعت و ساختمان از قابل تمایز نباشد، خواستی است که می تواند جنبه ای غیر صادقانه داشته باشد:
انسان می داند که بایستی به طبیعت دست اندازی کند، اما جرات لازم برای این کار را ندارد. در عین حال فراموش می کند که هر ساختمان یک مصنوع است و به این دلیل نمی تواند جزئی از طبیعت باشد.
دومین نوع ارتباط یعنی تضاد عمدی معماری و محیط مقابله است. این نوع رابطه را می توان نوع خاصی از رابطه نوع دوم دانست.
اما بایستی به یک اختلاف اساسی بین آنها نیز توجه داشت: در ارتباط نوع دوم، بین معماری و طبیعت، نوعی اختلاف وجود دارد. حال آن که مشخصه ارتباط نوع سوم، اختلاف آن با طبیعت نیست بلکه مقابله با آن است.
در این جا، معماری به عمد در مقابله با طبیعت قرار می گیرد و می توان گفت علی رغم ارتباط موجود، هر کدام از آنها «زبانی» برای خود دارند.
در ارتباط نوع اول، یعنی تطابق، طبیعت نقشی اصلی دارد و این معماری است که از طبیعت تبعیت می کند. اگر چه که این تبعیت به معنی تقلید نباشد. در حالت دوم، طبیعت و معماری با یکدیگر اختلاف دارند و بین آ نها تباین مشاهده می شود.
ولی هر دو در کنار هم قرار دارند بی آن که یکی تابع دیگری باشد. در حالت سوم، طبیعت و معماری در واقع در کنار هم قرار ندارند بلکه در مقابل هم ایستاده اند، اثری که در این حالت بر یکدیگر دارند بسیار شدید تر از حالت دوم است.
این سه مکان عمومی ارتباط بین معماری و طبیعت در اصل قابل قیاس با سه نوع ارتباطی هستند که بین ساختمان و باغ مشاهده شد.
در باغ چینی، بنا و طبیعت مکمل یکدیگر بودند. طبیعت- یا در اینجا باغ- اثر زیادی بر روی آنچه ساخته شده بود داشت اگر چه که نقش غالب ایفاء نمی کرد.
در باغ انگلیسی تضادی بین فرم های آزاد طبیعت و فرم های هندسی ساختمان دیده می شود. در باغ های فرانسوی چنین قیاسی عملی نبود. این ساختمان بود که بر طبیعت باغ غلبه داشت.
یا به طور کلی در اینجا ساختمان بود که در مقابل محیط طبیعی سر بر می افراشت ولو اینکه همیشه هم بر آن غلبه نمی کرد.