نکات آموزشی، روش تدریس و طرح درس
کتاب: ریاضی
پایـه: دوم دبستان
فصل 6 : جمع و تفریق اعداد سه رقمی
مبحث: جمع در جدول ارزش مکانی
مباحث این فصل: مقایسه ی اعداد، جمع و تفریق عددهای سه رقمی، حل مسئله، جمع در جدول ارزش مکانی
مقدمه فصل6
عنوان فصل6 کتاب ریاضی پایه دوم دبستان، جمع و تفریق اعداد سه رقمی است. هدف از صفحه عنوان این فصل آشنا ساختن دانش آموزان با جمع دو عدد سه رقمی با استفاده از چرتکه، آشنایی و ایجاد انگیزه برای جمع دو عدد سه رقمی، بالابردن سطح آگاهی و دانستنی ها، نمایش عدد سه رقمی روی چرتکه و آشنایی و ایجاد انگیزه برای تفریق دو عدد سه رقمی می باشد. در این فصل به مباحث مختلفی پرداخته شده است از جمله: مقایسه ی اعداد، جمع و تفریق عددهای سه رقمی، حل مسئله، جمع و تفریق در جدول ارزش مکانی.
معلمان گرامی برای ایجاد انگیزه چه بهتر است با آوردن چرتکه ای به سرکلاس و انداختن مهره و حلقه های رنگی درون میله های یکی، ده تایی و صدتایی و اضافه ساختن مهره شروع به فعالیت کنند و عدد حاصل از جمع دو عدد دو رقمی و یا جمع سه رقمی را بیان نمایند تا به جمع دو عدد سه رقمی و ساخت دو عدد سه رقمی روی چرتکه و جمع آن ها با یکدیگر پی ببرند. با این مهارت دست ورزی در جمع و یا تفریق و برداشتن مهره از درون میله ها، با ایجاد انگیزه وارد جمع و تفریق دو عدد سه رقمی می شوند.
** در ادامه، نکات آموزشی و طرح درس برای آموزش مبحث جمع در جدول ارزش مکانی آورده شده است. **
اهداف کلی
– آموزش جمع در جدول ارزش مکانی
– آشنایی دانش آموزان با جمع دو عدد سه رقمی به روش انتقال و با استفاده از تکنیک عمل
اهداف جزئی
– محاسبه جمع سه رقمی در جدول ارزش مکانی با سکه، با تصویر
– محاسبه جمع با تکنیک انتقال و نمایش آن
– گسترده نویسی عدد و جمع عدد سه رقمی
پیامدهای آموزشی
دانش آموزان در پایان فعالیت های یاددهی یادگیری معلم به این فرایندهای آموزشی باید برسند و پیامد عملشان…
– محاسبه جمع دو عدد سه رقمی با استفاده از جدول ارزش مکانی باشد.
– همچنین نماد سکه را تبدیل به عدد و سپس دو عدد را جمع نمایند.
– از جدول ارزش مکانی خارج نمایند و مستقل از جدول در روش تکنیک حل نمایند.
– بتوانند در گسترده نویسی عدد به یک عدد که حاصل جمع چند عدد دو رقمی و سه رقمی است برسند.
– ارزش سکه ها را به دست آورند.
– حاصل جمع دو عدد سه رقمی را به کمک رسم تصویر چینه های صدتایی و ده تایی و یکی به دست آورند.
– با تکنیک عمل مراحل انتقال را نشان دهند.
– به توانایی درست کردن دسته های صدتایی و ده تایی و انتقال و نمایش انتقال برسند.
مهارت ها
– انتقال صدتایی ها و ده تایی ها و تبدیل آنها به یکدیگر
– درست کردن دسته های صدتایی از ده تایی ها و انتقال آن
– درست کردن دسته های ده تایی از یکی ها و انتقال آن
– محاسبه دو عدد سه رقمی با کمک انتقال
– برقراری ارتباط بین نمایش های مختلف از یک عدد
پیشنهاداتی برای تدریس و پیشبرد درس
* معلم با دادن سکه در مرحله دست ورزی می خواهد ارزش سکه ها را بگوید.
* سپس با اضافه کردن سکه های ده ریالی و 1 ریالی می خواهد این بار بگوید ارزش سکه ها چقدر شده است؟
* بیان کلامی نمایند چند سکه داشتند؟ حالا چند سکه دارند؟ از هر سکه چند تا دارند؟
* سپس می خواهد همین مراحل عمل و محاسبه را در جدول ارزش مکانی انجام دهند و بیرون از جدول به صورت مستقل نمایش دهند.
* یعنی ابتدا 54 ریال از سکه را نمایش دهند. سپس به 54 ریال سکه 27 ریال اضافه نمایند.
و بعد بیرون از جدول عبارت را نمایش دهند، یعنی
* با برقراری ارتباط بین نمایش های مختلف از جمع دو عدد و با انتقال در یکی ها بچه ها به تبدیل یکی ها به ده تایی ها و تبدیل و تکنیک و انتقال از یکی ها به ده تایی ها می رسند.
* این بار می توانند با یادگیری محاسبه جمع دو عدد سه رقمی با انتقال در یکی ها و صدتایی ها و ده تایی ها و بیرون از جدول به توانایی محاسبات با تکنیک و انتقال و محاسبات مالی برسند. مثلاً در تمرین 3 ص 100 ابتدا 597 ریال پول مرتضی را می سازد سپس بیان می کند اگر 130 ریال دیگر بگیرد حال از هر سکه چند ریال و چه تعداد دارد؟ این بار متوجه می شود که 7 سکه یک ریالی، 12 سکه 10 ریالی و 6 سکه صد ریالی دارد.
* در مرحله بعد با دست ورزی 12 سکه را به 10 سکه ده ریالی و 2 تا سکه ده ریالی تقسیم می کنند. این بار ده سکه ده ریالی را روی هم گذاشته با تبدیل به یک سکه صد ریالی آن ها را روی صد ریالی ها می گذارند و این بار محاسبه را به صورت کلامی بیان می کنند که 7 سکه یک ریالی و 2 سکه ده ریالی و 7 سکه صد ریالی دارند.
* همین محاسبات را در جدول ارزش مکانی انجام می دهند. و بعد بیرون از جدول به 727 می رسند و عمل انتقال را با انتقال ده سکه ده ریالی و درست شدن یک سکه صد ریالی به نمایش می گذارند.
* همچنین با انجام محاسبات و حل مسئله در ص 101 هم به گستره عدد و حاصل یک گستره عددی و هم به ارزش سکه ها در هر ردیف می رسند و محاسبه می نمایند.
* در صفحه 102 کتاب توصیه می گردد با دست ورزی و انتقال چینه ها محاسبات را به نمایش بگذارند و سپس با رسم دسته های صدتایی و ده تایی و یکی جمع نمایند، و تبدیل و انتقال ها را نشان دهند و رسم شکل نمایند.
چگونگی تدریس(طرح درس)
* هدف کلی
آموزش جمع در جدول ارزش مکانی
* اهداف جزیی
– آشنایی دانش آموزان با جمع دو عدد سه رقمی به روش انتقال و با استفاده از تکنیک عمل
– دانش آموزان بتوانند در گسترده نویسی عدد به یک عدد که حاصل جمع چند عدد دو رقمی و سه رقمی است برسند.
– دانش آموزان ارزش سکه ها را به دست آورند.
– دانش آموزان به توانایی درست کردن دسته های صدتایی و ده تایی و انتقال و نمایش انتقال برسند.
* اهداف رفتاری
– انتقال صدتایی ها و ده تایی ها و تبدیل آنها به یکدیگر
– درست کردن دسته های صدتایی از ده تایی ها و انتقال آن
– درست کردن دسته های ده تایی از یکی ها و انتقال آن
– محاسبه دو عدد سه رقمی با کمک انتقال
– برقراری ارتباط بین نمایش های مختلف از یک عدد
* ابزار و وسایل
تابلو، کتاب، سکه، تصویر
* ارزشیابی آغازین
چند نمونه جمع و تفریق و یک مسئله از جمع و تفریق به دانش آموزان می دهیم و از ان ها می خواهیم تا حل کنند.
* ایجاد انگیزه
برای ایجاد انگیزه تصاویری از سکه ها را پای تابلو نصب می کنیم.
* ارایه محتوا
معلم با دادن سکه در مرحله دست ورزی می خواهد ارزش سکه ها را بگوید. سپس با اضافه کردن سکه های ده ریالی و 1 ریالی می خواهد این بار بگوید ارزش سکه ها چقدر شده است؟
بیان کلامی نمایند چند سکه داشتند؟ حالا چند سکه دارند؟ از هر سکه چند تا دارند؟
سپس می خواهد همین مراحل عمل و محاسبه را در جدول ارزش مکانی انجام دهند و بیرون از جدول به صورت مستقل نمایش دهند.
یعنی ابتدا 55 ریال از سکه را نمایش دهند. سپس به 55 ریال سکه 72 ریال اضافه نمایند و بعد بیرون از جدول 55 بعلاوه 72 را نمایش دهد.
با برقراری ارتباط بین نمایش های مختلف از جمع دو عدد و با انتقال در یکی ها بچه ها به تبدیل یکی ها به ده تایی ها و تبدیل وتکنیک و انتقال از یکی ها به ده تایی ها می رسند.
این بار می توانند با یادگیری محاسبه جمع دو عدد سه رقمی با انتقال در یکی ها و صدتایی ها و ده تایی ها و بیرون از جدول به توانایی محاسبات با تکنیک و انتقال و محاسبات مالی برسند. مثلاً در تمرین 3 صفحه 100 ابتدا 597 ریال پول مرتضی را می سازد سپس بیان می کند اگر 130 ریال دیگر بگیرد حال از هر سکه چند ریال و چه تعداد دارد؟
این بار متوجه می شود که 7 سکه یک ریالی دارد 12 سکه 10 ریالی دارد و 6 سکه صد ریالی دارد.
در مرحله بعد با دست ورزی 12 سکه را به 10 سکه ده ریالی و 2 تا سکه ده ریالی تقسیم می کنند. این بار ده سکه ده ریالی را روی هم گذاشته با تبدیل به یک سکه صد ریالی آن ها را روی صد ریالی ها می گذارند و این بار محاسبه را به صورت کلامی بیان می کنند که 7 سکه یک ریالی و 2 سکه ده ریالی و 7 سکه صد ریالی دارند. همین محاسبات را در جدول ارزش مکانی انجام می دهند.
و بعد در بیرون از جدول به 727 می رسند و عمل انتقال را با انتقال ده سکه ده ریالی و درست شدن یک سکه صد ریالی به نمایش می گذارند. همچنین با انجام محاسبات و حل مسئله در صفحه 101 هم به گستره عدد و حاصل یک گستره عددی و هم به ارزش سکه ها در هر ردیف می رسند و محاسبه می نمایند.
در صفحه 102 کتاب توصیه می گردد با دست ورزی و انتقال چینه ها محاسبات را به نمایش بگذارند و سپس با رسم دسته های صدتایی و ده تایی و یکی جمع نمایند، و تبدیل و انتقال ها را نشان دهند و رسم شکل نمایند.
* ارزشیابی پایانی
تمرین کار در کلاس را ابتدا از دانش آموزان می خواهیم تا به صورت گروهی حل کنند و سپس معلم حل می کند.
* جمع بندی
با پرسش و پاسخ از دانش آموزان حل نمونه مروری بر شیوه ی جمع در جدول ارزش مکانی انجام می دهیم.
* فعالیت تکمیلی
از دانش آموزان می خواهیم تا تمرین صفحه 102 را درخانه انجام دهند.