شناسائی گونه های علف های هرز اموزشکده کشاورزی


بسم الله الر حمن الرحیم

عنوان پروژه:
شناسائی گونه های علف های هرز اموزشکده کشاورزی

استاد ارجمند: آقای مهندس انصاریان

گرداورندگان: الیاس پاک طینت

زمستان 1385

مقدمه علفهای هرز بعنوان جزء جدایی ناپذیر اکوسیستمهای زراعی و غیر زراعی و یکی از مهمترین عوامل کاهش دهنده محصولات کشاورزی  به شمار می روند، به طوریکه مشکلات این گیاهان،میلیونها کشاورز و هزاران محقق را به خود مشغول داشته است. به عقیده برخی از محققین، خسارت علفهای هرز به محصولات زراعی می تواند بین10 تا 100 درصد متغیر باشد و به طوری که اگر این گیاهان بدرستی کنترل یا مدیریت نشوند، زیان آنها به تولیدات کشاورزی می تواند بیش از آفات وبیماریها باشد

از 250000 گونه گیاهی شناخته شده حدود 250 گونه (1/0 درصد) آن علف هرز می باشند که 76 گونه از آنها جزء مضرترین علفهای هرز دنیا به شمار می روند. این 76 گونه به 30 خانواده گیاهی تعلق دارند که حدود نیمی از آنها متعلق به دو خانواد ه گندمیان(Poaceae) و کاسنی(Asteraceae) میباشند.
مشکل علفهای هرز و کنترل آنها با آنکه در کشور ما سابقه طولانی دارد اما تا دهه های اخیر بعنوان فعالیتی جنبی به حساب می آمد. شناخت بیشتر نقش علفهای هرز در کاهش تولید باعث آن گردیده که در سالهای اخیر توجه به شناخت و کنترل این گیاهان بیشتر شود . به طوری که امروزه تلاش تعدادی از کشاورزان ما درجهت کنترل علفهای هرز، مبتنی بر روشهای علمی است که در کشورهای پیشرفته رایج می باشد. از طرف دیگر مشکلات زیست محیطی ناشی از کاربرد بی رویه علف کشها سبب شده که در رابطه با کنترل علفهای هرز قبل از هر چیز توجه ویژه ای به شناخت بیولوژی و اکولوژی این گیاهان معطوف شود.

برای دست یابی به یک نظر جامع در مورد مسئله علفهای هرز، شناخت دقیق فلور علفهای هرز ضروری است، در حقیقت ماهیت فلور علفهای هرز تا حد زیادی زمان و روش کنترل را تعیین می کند. بنا بر این شناسایی و برآورد جمعیت علفهای هرز هر منطقه به عنوان یک نیاز اولیه برای اتخاذ روشی موثر در اجرای برنامه های کنترل مطرح است.
شناسایی فلور علفهای هرز یک منطقه علاوه بر نقشی که در مدیریت این گیاهان دارد، می تواند در زمینه استفاده های دارویی و مرتعی از این گیاهان نیز حائز اهمیت باشد.

فهرست بندی تاپیک علفهای هرز _______________________________________________ 1.فهرست بندی تاپیک علفهای هرز 2.دم روباهی باریک 3.بو مادران 4.خارشتر 5.بیدگیاه(علف گندمی) 6.یولاف وحشی (جو دوسر) 7.سیرموک(سیروحشی)

8.گون 9.برموس آویخته(علف پشمکی) 10.کیسه کشیش 11.سلمه تره(سلمک) 12. اویارسلام
13 . گل گندم(شش بر تیغ( 14.گنگر صحرایی(خارلته یا خار کنگر)

دم روباهی باریک Alopecurus myosuroides Foxtail grass(Slender foxtail) از علفهای هرز یکساله با ساقه های باریک است.از خانواده poaceae که توسط بذر تکثیر می یابد .با ساقه هایی که درازای ان تا60سانتی متر میرسد و به صورت توده های نزدیک به هم دیده میشوند.در انتهای هرساقه، سنبله باریک و طویل ریشکدار به طول 3-10سانتیمتر قرار دارد.گل اذین از نوع Spike و متراکم ،شبیه به دم روباه است. برگها دارای لیگول غشایی و محل اتصالشان به ساقه متورم است.

گلومهای آن نوک تیز و مایل به سفید است که سه رگبرگ سبزرنگ،ان را از گلوم سایر گندمیان متمایز میکند،پوشینه های دم روباهی باریک،به درازای گلوم آن است و ریشکهای ان نیز خمیده هستند.در محل غلاف،زبانک بزرگ غشایی دیده میشود. از گونه های دیگر دم روباهیA.agrestis,A.pratensisرا میتوان نام برد. دم روباهی از علفهای هرز مزارع گندم،جو،بادام زمینی،ذرت،باغهای سبزی و صیفی و نیز زمینهای ایش است. روشهای کنترل: در مزارع غلات از علفکش فلم پروپ-ام-ایزوپروپیل(EC20%) (سافیکس بی دیلیو) به میزان3لیتر در هکتار در مرحله2-4برگی علف هرز استفاده میشود
__________________

بو مادران Achillea Spp Western yarrow بومادران گیاهی است معطر و دوساله،از خانواده Asteraceae (Composite) که از طریق بذر و ریزوم تکثیر می یابد.با ساقه هایی به ارتفاع30تا60سانتی متر،پوشیده از کرکهای ظریف و ریزی که از ریزوم های رونده ضعیفی به وجود می ایند.برگهای پرمانند،نرم و نیزه ای شکل،با بریدگی های متعدد و باریک به فواصل مساوی از یکدیگر،روی محور ساقه قرار دارند.

گل اذین به صورت کلاپرک که مجموع انها گل اذین دیهیم را در انتهای ساقه و انشعابات ان به وجود می اورد.قطعات گل 5تایی است.تعداد پرچم ها5عدد و مادگی از دو برچه تشکیل شده ،مجموعه گلها به رنگ زرد مشاهده می شود،میوه فندقه،بذر کوچک و مسطح،بیضی شکل به رنگ سفید مایل به خاکستری به طول تقریبی 2میلیمتر می باشد.بومادران بویی زننده و تند دارد و به عنوان گیاهی دارویی مورد استفاده قرار می گیرد. از گونه های دیگر ان که رفتار علف هرزی دارند شاملA.lanulosa ,A.santolina ,Amicrantha می باشد. بومادران از علفهای هرز مزارع،گندم،جو،توتون، پنبه،چغندرقند، سبزی و صیفی و باغهای میوه و زمینهای بایر محسوب می شود

خارشتر Alhagi psuedalhagi Camelthorn خارشتر گیاهی است علفی و چند ساله از خانوادهLeguminosae،تکثیر ان توسط بذر و ریزوم صورت میگیرد.دارای شاخه هایی انبوه و در هم، ساقه سبز رنگ است. این گیاه برگهای ساده ای دارد که2تا4میلیمتر عرض و2تا10 میلیمتر طول دارند. برگها به شکل بیضی کشیده هستند که در پایه خارها قرار گرفته اند.گلها به طور منفرد یا دوتایی در طرفین شاخه ها قرار دارند. کاسه گل تقریبا 2 میلیمتر طول دارد و بدون کرک است.دندانه های کاسه نوک تیزوتخمدان نیز بدون کرک است. میوه این گیاه باریک و بدون کرک بوده سطح رویی ان صاف و سطح زیرش بند بند است.رنگ گلها صورتی یا صورتی مایل به بنفش است. دمگل 1 تا 3 میلیمتر است.

این علف هرز به شوری مقاوم بوده و بیشتر در نواحی خشک وبیابانی وجود دارد گوسفندان و شتر از آن تغذیه میکنند.از گونه های دیگر ان میتوان A.persarum را نام برد. خارشتر از علفهای هرز مزارع پنبه،نیشکر،چغندرقند،گندم، جو،سبزی و صیفی است. روشهای کنترل: خارشتر را میتوان با سم پاشی با علفکش تو-فور-دی پس از سبز شدن در مزارع غلات به نسبت 5 لیتر در هکتار کنترل کرد. مصرف علفکشها قبل از سبز شدن تاثیر چندانی در کنترل این گیاه ندارد.

بیدگیاه(علف گندمی) Agropyrum repens Quack grass گیاهی است علفی چندساله و ریزوم دار که مبارزه با ان کار چندان ساده ای نیست.از خانواده Poaceae که از طریق بذر و ریزوم تکثیر می یابد.این ریزوم ها تا اندازه ای آبدار،سفید مایل به زرد با انتهای تیز و مقاوم بوده وقادر به نفوذ در خاکهای سخت و حتی در غده ها و ریشه های گیاهان دیگر است.

بید گیاه دارای گوشک کوچک بوده و در مرحله رویشی، برگهایش در نزدیک نوک ، به صورت افقی مچاله شده است. گل آذین آن از نوع سنبله است و سنبلچه های آن به صورت دو ردیف بلند مانند تخت خوابیده، بر روی ساقه قرار گرفته اند.هر سنبلچه از دو پوشینه یا گلوم بزرگ و مشخص تشکیل شده است. ساقه ها راست ،منشعب،برگها به صورت شل و ول(Lax leaves) و سبزرنگند. در قسمت بالایی برگها تعداد کمی وجود دارد و دارای لیگول غشایی است که روی هم قرار گرفته اند(Clasping)و دارای4-7گلچه که در هر خوشه چه قسمتهای پهن در مقابل محور خوشه قرار گرفته اند. بید گیاه از علفهای هرز مزارع گندم و جو میباشد. در مورد مبارزه با این گیاه کار تحقیقاتی انجام نشده و در حال حاضر وجین دستی انجام میشود

یولاف وحشی (جو دوسر) Avena fatua Wild oat گیاهی است یکساله،تک لپه ای و از خانواده گندمیان(Poaceae)که با بذر تکثیر می یابد. گل اذین خوشه ای خیلی باز و پانیکول منظمی دارد که در تمام جهات به طور یکنواخت رشد میکنند.سنبلچه های ان منفرد و از پهلو فشرده شده اند.ودرهریک از انها2تا3گل ریشکدار دیده میشودکه معمولا گل انتهایی ان عقیم است. پایه این سنبلچه ها تقریبا2 سانتیمتر طول دارد.گلومهای فوقانی و تحتانی با یکدیگر مساوی و طول انها به8میلیمتر میرسد.قاعده گلومها با موهای سفید یا قهوه ای رنگ خشن و طویلی پوشیده شده است واز وسط ان رگبرگ میانی واز نزدیکی قاعده گلومل ریشک طویل و زانوداری خارج میشود که قاعده ان پیچیده و تابیده به نظر میرسد.گل این گیاه 3 پرچم دارد و دانه در داخل گلومل باقی میماند.

ساختمان ظاهری یولاف در نواحی مختلف نسبت به نوع زمین تغییر میکند مثلا در نواحی پست و شنی از هر بوته چندساقه باریک منشعب میشودبرگها کوتاه،سخت و مقاوم و غلاف ان را موهایی پوشانده است.ولی در اراضی حاصلخیز و مرتفع بوته ها منحصرا یک ساقه نسبتا قوی دارند.برگهایشان دراز بوده،غلاف انها غالبا بدون موست. روشهای مبارزه: در زمین های گندم کاری شده از دیفنزوکوات(SL25%)به نسبت 4لیتردرهکتاراز3برگی تا اواسط پنجه زنی علفها و در یک نوبت استفاده میشود. همچنین از ترالکوکسیدیم(SC25%)به میزان1.2لیتر در هکتاراز2-3برگیتا اواسط پنجه زنی علفهای هرز و در یک نوبت توصیه میشود. همچنین از دیکلوفوپ متیل(EC36%)به نسبت2.5لیتر در هکتار در یک نوبت ویا از علفکش فلم پروپ-ام-ایزوپروپیل(EC20%)به نسبت3لیتر در هکتار میتوان استفاده کرد

سیرموک(سیروحشی) Allium canadense Wild onion گیاهی است چندساله از خانواده Liliaceae که از طریق بذر و پیاز تکثیر می یابد.ریشه ها به قسمت پیاز متصلند و تار مانند ورشته ای بوده،به پیاز قهوه ای رنگ متصل میشوند.ساقه ها بلند ،ایستاده،نرم و دارای بوی شبیه بوی پیاز،برگها کشیده و باریک و نرم و در قسمت پایه قرار میگیرند.گلها به صورت مجتمع در انتهای ساقه گل دهنده دیده میشوند.اجتماع گلها دایره ای شکل بوده و به رنگ صورتی می باشد. بذرها داخل کپسول تولید میشوند و هر کپسول محتوی3-6 بذر سیاه و گرد میباشد.بذرها دارای زوائد بال مانند در اطراف خود میباشند.

گون Astragalus bisulcatus Two grooved milk vetch گون گیاهی است چندساله که ارتفاع ان تا 75 سانتیمتر میرسد.از خانواده Leguminoseae که تولید مثل ان از طریق بذر صورت میگیرد. ساقه های رشد یافته ان به رنگ بنفش تیره است برگهای ان مرکب از برگچه هایی است که،به صورت متقابل به تعداد11تا30جفت در محورهر برگ قرار گرفته اند.گلهای ان معمولا به رنگ ارغوانی،گاهی ابی یا سفید بوده،نزدیک به انتهای شاخه های گل دهنده قرار دارند.

این گیاه در برابر خشکی مقاوم ودر خاکهای شور به خوبی رشد میکند و دارای بوی تند سلنیوم است. بسیاری از گونها سمی هستند و باعث مسمومیت گاوها، گوسفندان و اسبها میشوند.در طول فصل رویش گون،ماده سمی گلوکوزید تولید میشود که باعث ایجاد اختلالات تنفسی و فلج حیوانات میشود.از گونه های دیگر این جنس میتوانA.alpinus ,A.cicer ,A.pendulilorus ,A.arenarius، A.norvegicusرا نام برد. گون از علفهای هرز مناطق کویری، زمینهای بایر، مزارع چغندر قند، نیشکر،سبزی و صیفی است

برموس آویخته(علف پشمکی) Bromus tectorum Downy brome گیاهی است یکساله،از خانواده Poaceae که با بذر تکثیر میکند.با ارتفاع10تا75سانتی متر.غلاف و پهنک برگهای ان از کرکهای نرم و فشرده ای پوشیده شده و دارای زبانک کوتاه است.گل آذین ان خوشه ای مرکب باریک وآویزان بوده ودارای سنبلچه های شمشیری و کشیده با ریشکهای یک تا یک ونیم سانتیمتری بنفش است

بصورت غشایی و دندانه دار،رنگ گلوم های خارجی و رنگ گیاه بالغ در هنگام بلوغ قرمز یا ارغوانی است. گلوم خارجی روی بذر طویل بوده،باریک و دارای5-7رگه و سیخک بلند میباشد. روشهای کنترل: برای برموس مبارزه شیمیایی توصیه نشده و از روشهای مکانیکی استفاده می کنیم.

کیسه کشیش Capsella bursa-pastoris Shepherds purse گیاهی است یکساله زمستانه از خانواده Cruciferae که با بذر تکثیر میابد و به ان خورجینک گفته میشود با سا قه هایی راست به ارتفاع 10 تا 50 سانتیمتر که به صورت انفرادی یا چند تایی از بوته ها منشعب میشود. برگهای پایینی به صورت متراکم، متقابل و دارای بریدگی عمیق هستند و برگها در قاعده باریک شده به حالت دمبرگ در آمده اند برگهای بالایی ساقه را در برگرفته اند و تعداد آنها محدود است که به شکل زبانکی طویل با دو زایده گوشدار به ساقه متصلند

گلبرگها نیم تا 1 میلیمتر عرض و2 تا2.5 میلیمتر طول دارند. دم میوه طویل است و به 6 تا 12 میلیمتر میرسد. میوه بدون بال و مثلثی شکل است وتا30دانه دارد که درهر حجره10تا15دانه دیده میشود رنگ گلها سفید یاصورتی و گل آذین گیاه خوشه ای کشیده است. این علف هرز در مزارع گیاهان علو فه ای، مزارع توتون ، چغندرقند، نیشکر، بادام زمینی، باغهای میوه، حبوبات وحاشیه جاده ها دیده میشود. نحوه مبارزه کیسه کشیش بر حسب نوع زراعت فرق میکند.

سلمه تره(سلمک) Chenopodium album Common lambsquarter گیاهی است از خانواده اسفناجیان(chenopodiaceae) و یکساله با ساقه های ایستا و انشعابات فراوان که غالباً دارای خطوط صورتی یا بنفش هستند. ارتفاع آن بر حسب آب و هوا و نوع خاک تغییر میکند. برگهای سلمک کشیده، تخم مرغی شکل و دندانه دار است. برگهای قسمت فوقانی گیاه باریکتر و دارای حاشیه صاف است. کرکهای سفیدرنگی برگ و ساقه های این گیاه را پوشانده است

گل آذین آن از نوع سنبله و سبز رنگ است. میوه نیز سبز رنگ ودارای بذرهای ریزی است. این گیاه در اکثر مزارع به خصوص مزارع صیفی و غلات زیاد دیده میشود. تکثیر ان از طریق بذر صورت میگیرد. گیاهان این جنس تولید مقادیر زیادی گلوکوزیدسیانوژنیک کرده باعث مسمومیت دام میشوند. روشهای کنترل: برای مبارزه با سلمک در مزارع چغندر و پنبه میتوان از علف کش ترفلان به نسبت 1.2تا2.4لیتر در هکتار قبل از رویش گیاه مخلوط با خاک استفاده کرد. در مزارع غلات با استفاده از تو-فور-دی((2-4-Dبه نسبت 3لیتر درهکتاربعد از رویش اقدام کرد.همچنین در باغات میتوان از پاراکوات(گراماکسون) استفاده کرد.
__________________

اویارسلام Cyprus rotundus Not grass اویارسلام،گیاهی است یکساله از خانواده Cypraceae که از طریق بذر،غده و ریزوم تکثیر می یابد.و در اکثر مزارع ابی و به خصوص در شالی کاریها به وفور یافت می شود.ارتفاع این گیاه به70سانتی متر می رسد،این گیاه به صورت دسته ای و انبوه می روید. ساقه اویارسلام مقطع مثلثی شکل دارد و ضخامت ان نزدیک 4میلیمتر است.ریشه این گیاه قرمز رنگ و انبوه است و دارای ریشه های افشان است.برگها ناودانی بوده از ساقه گل دهنده کوتاهترند،طول ساقه های گل دهنده بین10تا40سانتیمتر است.گل اذین از نوع چتر باز است.

گلهای اویارسلام،مجتمع و متراکم و از چترهایی تشکیل شده اند. سنبلکها سبزرنگ وکشیده اند.میوه اویارسلام گندمه،بیضی شکل و به رنگ قهوه ای است . گل اذین از نوع چترباز که توسط برگهای نامساوی احاطه شده اند. بذرها به رنگ سیاه براق،عدسی شکل و در دو طرف محدب که دارای یک شکاف کوچک در کنار بذر می باشد.تراکم ان در مزارع اغلب بسیار زیاد است،تراکم در مزارع کمیاب گاهی به200بوته در هر متر مربع می رسد که خوشبختانه همه انها به مرحله گل دادن و تولید دانه نمی رسند وبه تدریج از بین می روند وقادر به ادامه رویش تا مرحله گل دادن نخواهند بود

اویارسلام از علفهای هرز سمج باغهای چای،مزارع توتون،پنبه، گندم،جو، باغهای میوه و زمین های بایر است. روشهای کنترل: در مزارع حبوبات می توان از علف کش بنتازون به میزان2-3لیتر در هکتار و در مرحله2-4برگی علف هرز استفاده کرد.در مزارع سویا می توان از دی نیترامین به نسبت3لیتر در هکتار قبل از سبز شدن محصول و علف هرز استفاده کرد. درباغات چند ساله از گلیفوزیت به میزان 12-6 لیتر در هکتار استفاده می کنیم. (رانداپ توسط اندام سبز گیاه جذب می شود)
__________________

گل گندم(شش بر تیغ) Centaurea iberica Iberien starthistle گیاهی است یکساله یا چندساله،تولیدمثل توسط بذر وریزوم،از خانواده compositae که برگهای تحتانی ساقه ان بریده بریده و انتهای آن نوک تیز است.برگهای فوقانی ان باریک ونیزه ای است

گل آذین گندم با موهای نرمی پوشیده شده است و در بین آنها گلچه های نیلی رنگی قرار دارد. گلهای داخل ان هرمافرودیت بوده،گلهای حاشیه درشت تر و کمی نامنظم اند و با چند ردیف برگه های سخت احاطه شده اند. سطح آنها عاری از مو و حاشیه اشان قهوهای رنگ وخشک است. که با دندانه های سفید و باریکی مزین شده است.

میله های پرچم آزاد بوده و به لوله جام اتصال دارد، بساک پرچم ها به یکدیگر متصلندولوله ای توخالی را درست میکنند که خامه ای باریک در بین انها قرار دارد. تخمدان گل گندم تحتانی و به جدار کاسه گل متصل است.تخمدان از یک خانه تشکیل شده است و یک تخمک آزاد دارد. میوه آن خشک وناشکوفا و کاسه گل که عبارت ازتارهای نرم وابریشمی است در انتهای آن قرار دارد.سطح خارجی میوه،صاف،بدون مو وفاقد شیار است.

گونه های دیگر این جنس که علف هرزهستند شاملC.brugeriana ,C.hyalolepis ,C.solstitials ,C.picris ,C.balsamitha, C.oxycantha, C.behenمیباشد. این علف هرز در اکثر مزارع گندم،جو،چغندرقند،نیشکر،گی اهان علوفه ای،صیفی و حبوبات میروید. روشهای کنترل: برای مبارزه با گل گندم میتوان از لینورون(SC45%)و پیریدات(EC60%)به میزان2 لیتر در هکتار استفاده کرد

THE END