تحقیق روستا

فهرست مطالب صفحه
مقدمه 3
1) معرفی اجمالی شهرستان 5
1-1 موقعیت جغرافیایی 5
1-2 ویژگی های طبیعی 6
1-3 ویژگی های انسانی 13
1-4 ویژگی های اقتصادی 14

2)شناسایی حوزه نفوذ 16
2-1تعیین حوزه نفوذ روستا 17
2-2بررسی ویژگی های طبیعی حوزه نفوذ روستا
2-3 بررسی ویژگی های انسانی حوزه نفوذ روستا
2-4 بررسی چگونگی و نحوه عملکرد خدمات موجود در روستا های حوزه نفوذ
2-5 بررسی موقعیت ایلات و عشایر و تاثیرات ناشی از آنها

3) آشنایی روستا 18
3-1 موقعیت جغرافیایی 18
3-2 تعیین محدوده اراضی کشاورزی و منابع طبیعی 18
3-3 بررسی منابع آب 18
3-4 بررسی ویژگی های جمعیتی 20
3-5 بررسی ویژگی های اقتصادی 28
3-6 شناخت عوامل موثر در پیدایش روستا 31
3-7 شناخت و تعیین نحوه کاربری فضاهای موجود 32
3-8 بررسی چگونگی مالکیت اراضی روستا 32
3-9 شناخت کیفیت ابنیه و بررسی مصالح ساختمانی 33
3-10 بررسی شبکه های ارتباطی 33
3-11 تعیین مراکز اولیه روستا و مراکز محلات فعلی 34
3-12 بررسی تا سیسات و تجهیزات در روستا 34
3-13 بررسی ویژگی های معماری و ترکیب فضاهای مسکونی در روستا 34
3-14تجزیه و تحلیل و پیش بینی روستا 36

مقدمه:

رابطه شهرو روستا موضوعی است جغرافیایی که در شکل دهی نظام اسکان جمعیت و سلسله مراتب سکونتگاهی و در نهایت توسعه جغرافیایی متوازن از طریق انتشار امواج توسعه از کانون های توسعه (شهر) به نقاط پیرامونی (روستا) نقش به سزایی دارند اما هنگامی که این توسعه روند یک طرفه پیدا کند منجر به مهاجرت روستائیان و تخلیه روستاها می گردد . خالی شدن روستا مترادف با از بین رفتن سرمایه های انسانی و مالی کشور است در صورت ادامه این فرآیند روستائیان روز به روز فقیرتر می شوند برای برقراری عدالت اجتماعی و فقرزدائی رشد و توسعه یکپارچه نواحی کشور روستا و روستائیان در الویت هستند در این راستا برنامه ریزان و کارشناسان توسعه در سال های اخیر اقدام به طرح های مختلف توسعه در مناطق روستایی نموده اند که از آن جمله می توان به طرح های بهسازی ،طرح تجمیع ،طرح هادی روستایی اشاره نمود این مسئولیت خطیر به عهده نهاد ها و سازمان های عمرانی کشور است که در راس آنها بنیاد مسکن انقلاب اسلامی قرار دارد . طرح هادی روستایی که از مهمترین پروژه های روستایی است در سال های اخیر در روستاهای زیادی به اجرا درآمده است بر اساس تعریف ارائه شده . طرح هادی عبارتند ازفراهم آوردن بستر تجدید حیات و هدایت روستا به لحاظ ابعاد اجتماعی ،اقتصادی و فیزیکی حیات روستا به ویژگی های محیطی (کوهستانی ،دره ای،دشتی بودن روستا)،اجتماعی(میزان و خصوصیات جمعیتی ،سواد ،بهداشتی ودرمان)و اقتصادی(درآمد، چگونگی اشتغال و فعالیت های اقتصادی) بستگی دارد . طرح هادی روستا با در نظر گرفتن پتانسیل های موجود که در بالا به ذکر آن پرداختیم سعیدر هدایت اقتصادی و اجتماعی آینده روستا دارد حال با توجه به زیرساختهای موجود ارائه خدمات و امکانات تسهیلی و رفاهی به روستا ضروری به نظر می رسد مهمترین اهداف طرح هادی عبارتند از :
1 – ایجاد زمینه توسعه و عمران روستاها با توجه به شرایط فرهنگی ،اقتصادی، اجتماعی و فیزیکی .
2 – تامین عادلانه امکانات از طریق ابعاد تسهیلات اجتماعی ،تولیدی و رفاهی هدایت و توسعه کالبدی .
3- ایجاد تسهیلات لازم جهت بهبود مسکن روستائیان وخدمت زیست محیطی عمومی .
4 – ایجاد و استقرار ساخت و سازمان فضایی مناسب در پیکره روستاها برای تقویت کار کرد های تولیدی روستا .
5 – ایجاد زمینه های فعالیت و اشتغال با در نظر گرفتن قابلیت ها و امکانات بالقوه موجود و سعی در فعالیت بخشیدن به آنها .
6 – فراهم آوردن محیطی سالم جهت سکونت جمعیت روستا به نحوی که علاوه به تثبیت جمعیت از جمعیت گریزی روستاها کاسته شود .
7 – ایجاد بستر لازم برای گسترش صنایع روستایی و فعالیت های کشاورزی .

1)معرفی اجمالی شهرستان:

1 – 1 موقعیت جغرافیایی:

شهرستان مشهد در موقعیت ریاضی بین 35 درجه و 43 دقیقه تا 37 درجه و8 دقیقه عرض شمالی و59 درجه و 4 دقیقه تا 60 دقیقه طول شرقی قرار گرفته است . این شهرستان در بین ارتفاعات هزار مسجد بینالود و چهل تن و یک تن در شمال شرقی استان خراسان واقع شده است. این ناحیه از شرق به شهرستان سرخس از جنوب شرقی به شهرستان تربت جام از جنوب و جنوب غربی به ارتفاعات چهل تن و یک تن در شمال تربت حیدریه از غرب به شهرستان قوچان و از شمال و شمال شرقی به شهرستان درگز و کشور ترکمنستان محدود می شود وسهت این شهرستان 13500کیلو متر مربع می باشد.

1 – 2 – 1 تقسیمات سیاسی :

شهرستان مشهد بر اساس قانون اداری و تقسیمات کشوری سال 1385 یکی از ولایات هجده گانه خراسان بوده و مرکز آن شهر مشهد بوده است در سال 1316 با اجرای قانون تقسیمات کشوری جزءهفت شهرستان استان خراسان گردید که شامل بخش های حومه، ارداک، طرقبه، فریمان ،تربت جام، جنت آباد، سرخس و تایباد بوده است در سال 1339 بخش های تایباد ،تربت جام و جنت آباد در سال 1369 بخش های چناران و سرخس در سال 1372 بخش فریمان و در سال 1382 بخش کلات نادر از این بخش متزع شدند. بر اساس آخرین تقسیمات کشوری انجام شده این شهرستان دارای 4 بخش ( مرکزی، احمد آباد، رضویه و طرقبه) 13 دهستان (تبادکان، طوس، کارده).

شهرستان
بخش
دهستان
تعداد آبادی
وسعت دهستان
مرکز دهستان

مسکونی
غیرمسکونی

مشهد

مرکزی
تبادکان
88
33
886
فاز

طوس
89
38
500
کاظم آباد

کارده
17
48
873
کارده نو

کنویست
45
32
785
کنویست

میان ولایت
81
46
220
عسگریه

درزآباد
50
20
801
گوارشک

احمد آباد
پیوه ژن
41
190
936
امام تقی

سرجام
42
79
661
ملک آباد

رضویه
ابروان
27
17
973
ابروان

پایین ولایت
24
29
1693
کلاته منار

میامی
35
38
1210
رضویه

طرقبه
شاندیز
27
40
315
ارچنگ

طرقبه
50
122
686
حصار گلستان
جمع
616
732
10538

جدول تقسیمات اداری و سیاسی شهرستان مشهد

1-3ویژگی های طبیعی:

1-3-1 توپوگرافی:

بلند ترین ارتفاعات مشهد در ارتفاعات بینالود با 3211 متر و پست ترین نقطه در امتداد کشف رود در جنوب شهر مشهد با ارتفاع 500 متر از سطح دریا واقع شده است ارتفاع شهر مشهد به طور متوسط 970 متر می باشد . این شهرستان بر روی جلگه ارتفاعات بینالود و هزار مسجد واقع شده است . دشت مشهد سرزمینی است هموار که در میان کوه های هزار مسجد در شمال کوه های بینالود در جنوب قرار دارد و با جهت شمال غرب ،جنوب شرق امتداد می یابد عرض این دره قسمتی که در شهر مشهد قرار دارد به 28 تا 30کیلومتری می رسد.
رودخانه کشف رود و در آبراهه های متعدد آن و همچنین اراضی هموار پایکوهی و حاصلخیزی خاک ، سبب وجود سکونتگاه های روستایی و شهری متعدد و در دشت مشهد گردیده است . اراضی منطقه با هم متفاوت هستند دارای خصوصیات زیر می باشد:
1- دشت های مسطح در طول کشف رود و فرورفتگی های مرکزی و جنوبی منطقه که دارای خاک های شور بوده و زهکشی نا مناسب دارند
2- مخروطه افکنه ها در غرب و در جنوب شهر مشهد قرار دارند که در قسمت مرتفع تقریبا با نوک تیز در قسمت تحتانی تقریبا مسطح می باشد و دارای خاک سنگریزه ای و کم عمق است و قسمت پایین آن منحصرا از قلوه سنگ های آذرین و دگرگونی تشکیل شده است .
3- تپه ها و دشت های کوهپایه در امتداد کوه ها و فلات های کوهپایه قرار دارند در قسمت های پایین دست که شیب زیاد تر است دارای خاک های عمیق تری می باشد .
4- تپه های کوهپایه ای، دشت های کوهپایه که در مرکز منطقه قرار گرفته اند کمی شیب دار می باشند و قابل آبیاری بدون محدودیت ظاهری است اما در قسمت های مرتفع تر با شیب بیشتر و خاک کم عمق تر آبیاری با محدودیت همراه است.
5- فلات ها که در امتداد رشته کوه ها قرار دارند و به علت شیب زیاد و عمق کم خاک برای کشت های آبی مناسب نمی باشد.

1-3-2 ناهمواری ها :

دشت مشهد بیشتر لایه های آن در دوران چهارم زمین شناسی شکل گرفته است و شامل کنگلومراهای پلیمو ، پلیمستوسن، مخروطه افکنه ها ، پادگا نه های آبرفتی قدیمی و جدید ، رسوبات آبرفتی بستر رودخانه ،رسوبات دشت ها و بالاخره پهنه های پوشیده از مس می گردد.
1-ارتفاعات سمت راست کشف رود که جزءرشته کوههای بینالود و اکثرا از سنگ های زیر تشکیل شده است سنک های رسوبی که بیشتر شامل آهک های ژوراسیک و کرتاسه با مسیل های زیادی از دو کنه ها می باشد و همچنین ماسه سنگ و مارن و کنگلومرای بختیاری نیز دیده می شود . سنگ های دگرگونی بیشتر شامل شیست های لیاس (ژوراسیک)و مرمر است که ضخامت زیادی را داراست و منشا بسیاریاز خاک های سمت راست کشف رود می باشد . سنگ های آذرین بیشتر شامل سنگ های درونی و گرانیت و پریدوتیت می باشد.
2- ارتفاعات سمت چپ رودخانه کشف رود که جزء کوه های هزار مسجد و بیشتر شامل ماسه سنگ های سرخ و طبقات مارن و گچ و منشا اصلی خاک های منطقه مورد مطالعه و آهک های ژوراسیک است که بر روی آنها تشکیلات آهکی مزدوران قرار دارد.

1-3-3 اقلیم شهرستان:

الف) رطوبت:
رطوبت متوسط مشهد 4/56 درصد و متوسط حداقل و حداکثر سالانه 5/36 درصد در تیر ماه و 19/7 درصد در دی ماه است.
ب)درجه حرارت:
درجه حرارت در طی دوره آماری 1330-1380 4/14 درجه سانتی گراد و اختلاف میانگین درجه حرارت در سرد ترین ماه و گرم ترین ماه 35 درجه است میانگین حداکثر دمای سالانه 4/26 درجه مربوط به ماه تیر و میانگین حداقل دمای سالانه 4 درجه مربوط به ماه دی است.
ج)بارندگی:
متوسط بارندگی در طی دوره آماری 1380-1330 در شهرستان مشهد 64/259 میلیمتر است حداکثر میانگین ماهانه بارش در شهرستان مشهد 8/55 میلیمتر در اسفند ماه و حداقل میانگین ماهانه بارش 7/0 میلیمتر در مرداد ماه می باشد . به طور کلی میزان نزولات در این شهرستان کم است.

ردیف
ماه های سال
میانگین درجه حرارت ماهیانه
میانگین بارش ماهیانه
1
فروردین
7/14
2/50
2
اردیبهشت
4/19
8/28
3
خرداد
9/24
5/6
4
تیر
2/27
1/0
5
مرداد
3/25
1
6
شهریور
4/20
5/3
7
مهر
2/14
4/6
8
آبان
9/9
4/10
9
آذر
2/4
3/27
10
دی
3/2
3/33
11
بهمن
5/3
8/40
12
اسفند
8/7
6/57

میانگین سالانه
5/14
1/266

جدول وضعیت اقلیمی شهرستان مشهد در سال های 1361-1375

د)باد:

جریان هوا در مشهد تحت تاثیر توده های هوای متفاوتی است کم سهم تریت آنها عبارتند از توده هوای پر فشار سیبری- جریان های مدیترانه ای – جریان های شمالی و غربی

ر)تابش خورشید:

میانگین مجموع سالانه ساعات آفتابی مشهد 2500 ساعت است که از این میزان کم ترین ساعات آفتابی در بهمن ماه بیشترین آنها در تیرماه است . زاویه تابش خورشید در عرض جغرافیایی 37 درجه در ظهر محلی ، اول تیر ماه برابر 90 درجه و در ظهر محلی دی ماه 45 درجه است . عوامل تاثیر گذار بر اقلیم مشهد عبارتند از عرض جغرافیایی، هوای گرم وخشک کویر قره قوم.

1-3-4 آب و هوای شهرستان:

اگر چه بخش های جنوبی و شمالی شهرستان مشهد کوهستانی می باشد و این باعث شده تا این نواحی از آب و هوای معتدلی برخوردار گردند لیکن ارتفاع کم دشت مشهد و همچنین نفوذ توده های گرم و خشک دشت های مرکزی ایران در فصل گرم سال و نفوذ توده های سردو خشک در فصل سرد سال باعث شده است تا بخش های عمده ای از این شهرستان از اقلیم گرم و نیمه خشک برخوردار شوند.
نتایج بدست آمده از ایستگاه هواشناسی مشهد در سال های 1361تا 1375 نشان می دهد شهرستان مشهد دارای میانگین درجه حرارت سالانه 5/14 درجه سانتی گراد می باشد که تیر ماه با میانگین 2/27 درجه سانتی گراد گرمترین ماه سال و ماه بهمن با 3/2 درجه سانتی گراد سردترین ماه سال می با شند همچنین میانگین سالیانه بارش در این شهرستان حدود 266 میلی متر در سال است.

1-3-5 منابع آب:

شهرستان مشهد عمدتا در حوزه آبریز رودخانه کشف رود قرار دارد مهمترین رودخانه این شهرستان رودخانه کشف رود است که متوسط دبی سالیانه آن حدود 87 میلیون متر مکعب می با شد سایر منابع آب های سطحی این شهرستان رودخانه های کارده با حدود 24 میلیون متر مکعب رودخانه شاندیز با حدود 22 میلیون متر مکعب رودخانه طرق با حدود 26 میلیون متر مکعب رودخانه جاغرق با حدود 15 میلیون متر مکعب رودخانه میامی با حدود 11 میلیون متر مکعب و سدهای کارده با گنجایش 36 میلیون متر مکعب طرق با گنجایش 31 میلیون متر مکعب چالی دره با گنجایش11 میلیون متر مکعب و بند گلستان با گنجایش5 میلیون متر مکعب می باشد ضمن آنکه طبق برنامه ریزی ها و اقدامات انجام شده در سال های آتی بخش عمده آب شرب مورد نیاز شهر مشهد از طریق سد در دست احداث واقع در مرز ایران و ترکمنستان تامین خواهد شد .
علاوه بر آب های سطحی منابع آب های زیرزمینی این شهرستان از طریق 766 رشته قنات ، تعداد 246 دهنه چشمه ،تعداد 2510 حلقه چاه عمیق و تعداد 1109 حلقه چاه نیمه عمیق مورد بهره برداری قرار می گیرد .

منابع آب سطحی شهرستان مشهد : مهمترین رود های شهرستان مشهد عبارتند از کشف رود ،کارده، ماه نساء، میامی ،شاندیز، طرقبه، طرق، سنگ بست ،جاغرق، مراغه، مایان،برگ ،زشک، چشمه گیلاس، قره تیکان، چهچهه ، کلات، ارچنگان . علاوه بر رئدهای فوق میلی هایی مانند کال شریف آباد و کال سرغایه که حالت فصلی دارند و نیز در بخشی از سال دارای آب می باشد.

منابع آب های زیرزمینی شهرستان مشهد: آب های زیرزمینی که به صورت قنوات و چاه های عمیق و نیمه عمیق چشمه ها مورد استفاده قرار می گیرند به دلیل حفر چاه های عمیق اکثر قنات ها خشک شده و آب رودهایی چون کشف رود ،جام، رود اترک به حداقل رسیده است .آب خوان های دشت مشهد به مصرف گیاهان زراعی و محصولات باغی می رسد زیرا به طور متوسط در فصل زمستان و مهار بارندگی صورت می گیرد . هر ساله 1071 میلیون متر مکعب آب از این دشت تخلیه می شود . ییلاق آب منفی (کسری مخزن) این دشت 136 میلیون متر مکعب است.

1-3-6 خاک ها :

از نظر اقتصادی خاک وسیله و عامل اصلی تولید محصول زراعی به شمار می آید به کارگیری سایر عوامل تولید مانند سرمایه ، کار ،مدیریت به طور نسبی به حاصلخیزی و قابلیت بهره دهی آن افزوده می شود . انواع خاک های شهر مشهد به شرایط توپوگرافی نوع و جنس رسوبات و لیتولوژی زمین و نیز فرآیند اقلیمی و فرسایش متفاوت است مهمترین مشکل خاک درشهرستان مشهد به ویژه در نواحی کوهستانی فرسایش شدید خاک های سطحی می باشد که این مسئله اثرات زیست محیطی زیادی مانند : آلودگی خاک ،شستشوی خاک ،تخریب پوشش گیاهی و حتی خطرات جانبی را به همراه داشته و دارد .
جهت دقت مطالعه و شناسایی نسبتا کامل خاک های مشهد از نظر توزیع جغرافیایی خاک ها که در 4 ناحیه و شهرستان مورد بررسی قرار دارد که هر یک معرف مشخصه های خاک از نظر تیپ و استعداد در قسمت های شرقی و شمالی است.
الف)خاک های دشت مشهد که عمدتا شامل قسمتهای جلگه ای و دشت آبرفتی است .
ب)خاک های نقاط شهری طرقبه و شاندیز که نمونه های کوهستانی در جنوب شهرستان است.
ج)خاک های شهر کلات نادری نمونه خاک های کوهستانی در شمال شهرستان مشهد.
د) خاک های بخش شرقی و شمال شرقی کنویس که محدوده استقرار کوره های آهک پزی و گچ پزی است همانطور که گفته شد شهرستان مشهد بر روی آبرفت کوه های هزارمسجد واقع شده است جنس خاک دره سطحی بسیار نرم و قابل نفوذ می باشد . ضخامت عمق خاک در ناحیه مشهد بین 150 تا 200 متر می باشد که دشت مشهد را به همین خاطر از مرغوب ترین و مستعدترین زمین های کشاورزی استان کرده است.

1-3-7 پوشش گیاهی:

پوشش گیاهی هر منطقه به میزان بارش و اقلیم آن می باشد با وجودی که قسمت وسیعی از مناطق خشک کشت و زرع شده اند ولی نباید چنین تصور کرد که پوشش گیاهی آنها ثابت بوده و دستخوش اثرات حاصله از انسان واقع نشده اند این موضوع در مورد بیابان ها که در آنها تعادل بین پوشش گیاهی و محیط بسیار متزلزل است بیشتر صدق می کند . گیاهان این منطقه شامل بوته ای از نوع گون ،زنبق وحشی ،اسپند،درمنه، چرفه یا مشکمبه گاو میباشد . درخچه ای از نوع زرشک وحشی ،بادام وحشی ،گز، کلپوره،قیاق می باشد اما وسعت جنگل های شهرستان مشهد براساس آمار اداره منابع طبیعی شهرستان مشهد 29750 هکتار برآورد شده است .که شامل جنگل های پسته ،ارس، ارغوان می گردد و مراتع آن وسعتی معادل1886000 هکتار را به خود اختصاص می دهد که 3/1 آنها مراتع درجه 2 و مابقی مراتع درجه 3 هستند.

1- 4ویژگی های انسانی:

جمعیت شهرستان مشهد در سال 1375 معادل 1887405 نفر برآورده شده است که این رقم در سال 1365 معادل 1463508 نفر بوده است با توجه به جمعیت این شهرستان در دو دهه اخیر رشد آن برابر 5/2 درصد در سال محاسبه شده است وسعت شهرستان مشهور بالغ 13500کیلو متر مربع می باشد و تراکم نسبی آن در سال 1375 معادل 8/139 نفر کیلومتر مربع بوده است .

1-4-1 توزیع فضایی جمعیت :
بر اساس آمار 1375 از مجموع 1887405 نفر جمعیت شهرستان مشهد 51/85 درصد در نقاط شهری برابر 16139200 نفر و 49/14 درصد معادل 2738484 نفر در نقاط روستایی سکونت داشتند

مکان
تعداد خانوار
تعداد جمعیت
مرد
زن
شهرستان مشهد
482746
2247996
1137632
1110364
مناطق شهری
412781
1908083
967837
940246

مناطق
روستایی

بخش
مرکزی
تبادکان
10959
52749
26725
26024

میان ولایت
3249
15734
7858
7876

طوس
15712
75879
38378
37501

کارده
1674
8310
4018
4292

کنویست
4733
23562
11758
11804

درزآباد
2902
15028
7481
7547

بخش طرقبه
شاندیز
2951
13253
6722
6531

طرقبه
3583
15446
7675
7771

بخش
احمدآباد
پیوه ژن
4081
18821
9225
9596

سرجام
5758
27254
13456
13798

بخش
رضویه
پایین ولایت
1158
6316
3128
3188

آبروان
2341
12186
6027
6159

میامی
8286
42878
21392
21416

جدول توزیع جمعیت در شهرستان مشهد در سال 1375

1-4-2سواد و اشتغال :

از مجموع جمعیت شهرستان مشهد در سال 1375 معادل 1965903 نفر را افراد واقع در گروه سنی بالای 6 سال تشکیل می داده است که از این تعداد 993884 نفر مرد و 972519 نفر زن بوده اند که از این تعداد 1732369 نفر باسواد بوده اند که در مقایسه با جمعیت بالای 6 سال 1/88 درصد را شامل می شود از کل جمعیت بالای 10 سال که معادل 573487 نفر می شوند و 79/33 در صد جمعیت را در برمی گیرد که 18 /33 درصد در نقاط شهری 49/37 درصد در نقاط روستایی بوده از کل جمعیت شهرستان 538212 نفر شاغل و 35275 نفر بیکاران و افراد جویای کار تشکیل می دهد.

1-5ویژگی های اقتصادی :
فعالیت های اقتصادی شهرستان مشهد را می توان به سه بخش : کشاورزی ،صنعت ، خدمات تقیسم بندی کرد.
1-5-1زراعت :
بر اساس آمار سال 1379 ادره کشاورزی شهرستان مشهد سطح زیر کشت محصولات زراعتی شهرستان مشهد 143794هکتار بوده است از این میزان غلات (گندم و جو) 91328 هکتار(5/63) درصد سطح زیر کشت را به خود اختصاص داده اند از سطح زیر کشت محصولات این شهرستان 65941 هکتار (9/45) درصد مربوط به کشت آبی و 77813 (1/54) درصد را کشت های دیم به خود اختصاص داده اند . محصولات عمده شهرستان شامل :گندم،جو، چغندرقند، محصولات جالیزی و نباتات علوفه ای می باشد که به صورت آبی و دیم کشت می شود .

نوع محصول
سطح زیر کشت
مقدار تولید (تن)
گندم و جو
55000
98418
هندوانه و خربزه
8123
41028
چغندر قند
3300
90750
پنبه
450
1035
علوفه
3620
53380
صیفی جات
7969
242886
سایر
1087
1500
حبوبات
1965
1203
زیره سبز
48
61
جمع
88990
530261

جدول سطح زیر کشت و میزان تولید محصولات زراعی شهرستان مشهد در سال1380

باغداری: باغات شهرستان مشهد شامل سیب ،گیلاس ،آلبالو و گردو می باشد که در بخش های مختلف شهرستان واقع شده اند سطح زیر کشت محصولات باغی شهرستان 12955 هکتار می باشد که 12532 هکتار (7/96) درصد آن را اراضی آبی و 423 هکتار (3/3) درصد آن اراضی دیم باغی تشکیل می شود .

دامداری: شیوه دامداری در این شهرستان به دو صورت سنتی و صنعتی بود که شیوه غالب به صورت صنعتی می باشد بر اساس اطلاعات شبکه پست دامپزشکی شهرستان در سال 1379 مجموعا 2396093 واحد دامی معادل 67/11 درصد از کل واحد دامی استان است.

1-5-2صنایع:

صنایع این شهرستان را در دو بخش صنایع دستی و صنایع سنگین مورد بررسی قرار می دهیم .
الف) صنایع دستی : این صنایع که با استفاده از مواد اولیه محلی و اتکاء به نیروی دست در نواحی روستایی شکل می گیرند در سطح شهرستان مشهد از اهمیت زیادی برخوردار است . مهمترین صنایع دستی شهرستان قالیبافی و صنایع چوبیاست که در بخش های مختلف شهرستان تولید می شوند که صنعت فرش بافی به تنهایی 1077 نفر را مشغول به کار کرده است .

ب) صنایع بزرگ: معم.لا مواد اولیه آن از خارج منطقه تامین شده و در تولید آنها انرژی جایگزین کارگر می شود . شهرستان مشهد در پایان سال 1378 دارای 1997 واحد صنعتی فعال بوده است که پروانه بهره برداری تحت پوشش اداره کل صنایع سازمان جهاد سازندگی و اداره کل معادن و فلزات استان را اخذ کرده هند و در واحدهای فوق الذکر تعداد 59140 نفر مشغول به کار بوده اند که این رقم 66 درصد از شاغلین واحدها صنعتی استان را دربر می گیرد . مهمترین صنایع شهرستان مشهد شامل : صنایع غذایی ،صنایع نساجی و چرم، صنایع چوبی و سلولزی ،صنایع شیمیایی ، صنایع فلزی ،صنایع برق و الکترونیک و صنایع ماشین سازی و ساخت تجهیزات می باشد.

ج)معادن :در شهرستان مشهد 27 معدن با تولید سالانه 27540تن در حال بهره برداری می باشد این معادن در سطح شهرستان عبارتند از: معدن آهک،معدن مارن، معدن گچ خاکی و سنگ گچ ، سنگ لاشه ، معدن سنگ تزیینی ، معدن سنگ نمک ،معدن فلدسپات و معدن سنگ آهن.

1-5-3 خدمات:

خدمات مهمترین سهم را در بین فعالیت های مزبور بخش خدمات به خود اختصاص داده خدمات این شهرستان شامل : عمده فروشی ،تعمیر وسایل نقلیه موتوری ، موتور سیکلت و کالاهای شخصی و خانگی و هتل و رستوران ،حمل و نقل، انبارداری و ارتباطات ، واسطه گرهای مالی ،مستغلات و اجاره و فعالیت های کار و کسب ، اداره امور عمومی و دفاع و تامین اجتماعی و شخصی ،خانوار های معمولی و دارای مستخدم سازمان ها و هیئت های برون مرزی و دفاتر و ادارات مرکزی . این بخش در نقاط شهری تمرکزبیشتری دارد تا نقاط روستایی به طوری که فعالیت های خدماتی در نقاط شهری 3/61 درصد و در نقاط روستایی برابر 55/21 درصد می باشد در مجموع شاغلین بخش خدمات شهرستان مشهد 92/54 درصد از کل شاغلین را به خود اختصاص داده است.

2)شناخت حوزه نفوذ:

مطالعه و بررسی وضعیت سکونتگاهی روستایی نشان می دهد بعضی از روستاها به دلیل برخورداری از موقعیت اداری ،ارتباطی ،خدماتی،اقتصادی و… مناسب در چنان شرایطی قرار می گیرند که سایر روستاهای پیرامون آنها بخشی از خدمات مورد نیاز خود را از این روستاها تامین می نماید در چنین وضعیتی روستاهای پیرامون اثرات خاص خود را در روستا ی نافذ به جای می گذارند که مهمترین آنها تقویت هر چه بیشتر موقعیت روستای مرکزی در نظام سلسله مراتب خدماتی روستاها و جذب خدمات بیشتر تقویت موقعیت اقتصادی روستا و … می باشد بدین جهت می توان گفت شناخت حوزه نفوذ و نافذ روستاها در مطالعات و برنامه ریزهای توسعه روستایی از جهت والایی برخوردار است برای حوزه نفوذ تعاریف مختلفی تا کنون ارائه شده است مهمترین آنها عبارتند از حوزه نفوذ یک روستا فضایی است که ساکنین سکونتگاه های پیرامون برای انجام امور روزمره و با تامین خدمات مورد نیاز به آن روستا مراجعه می نمایند.
در مطالعات حاضر به منظور شناخت تاثیرات روستاهای حوزه نفوذ ر روستای خادم آباد وضعیت حوزه نفوذ این روستا به شرح ذیل مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است تا با درک هر چه بیشتر شرایط حاکم بر این روستا نسبت به تهیه طرح هادی روستا اقدام گردد.

2-1 تعیین حوزه نفوذ :

برای تعیین حوزه نفوذ روستای خادم آباد از روش ضریب برخورداری از خدمات عمومی مورد نیاز جوامع روستایی و همچنین میزان وابستگی روستاهای پیرامون خادم آباد به یکدیگر و موقعیت این روستا در سلسله مراتب خدماتی تعیین شده در طرح های بالا دست (طرح های سطح بندی خدماتی و طرح جامع شهرستان مشهد) استفاده شده است .
الف) خدمات موجود در روستای خادم آباد :
این روستا در حال حاضر با برخورداری از 860 نفر جمعیت دارای :
1- دبستان ابتدایی پسرانه و دخترانه . 2- مدرسه راهنمایی پسرانه و دخترانه .3- دبیرستان و پیش دانشگاهی پسرانه .4- حمام عمومی.5- خانه بهداشت.6- غسلخانه .7- دفتر پست و مرکز تلفن .8- برق سراسری .9- لوله کشی آب .10- پایگاه مقاومت بسیج و شورای اسلامی
ب)در حال حاضر ساکنین هیچ یک از روستاهای پیرامون جهت بهره برداری از خدمات موجود در روستای خادم آباد به ای روستا مراجعه نمی نمایند به جز دبیرستان و پیش دانشگاهی که تعداد زیادی از اطراف روستا به این دبیرستان مشغول به تحصیل هستند.
ج)روستای خادم آباد فاقد حوزه نفوذ می باشد و خدمات موجود در این روستا صرفا مورد استفاده مردم خود روستا می باشد ضمن آنکه این روستا وضعیت در آینده کماکان ادامه خواهد داشت در طرح هادی روستای خادم آباد خدمات در نظر گرفته شده صرفا برای جمعیت ساکن در این روستا خواهد بود .

3)آشنایی روستا

3-1 موقعیت جغرافیایی روستا:

روستای خادم آباد واقع در دهستان میامی از بخش رضویه شهرستان مشهد می باشد این روستا در طول جغرافیایی 59 درجه 48 دقیقه و در عرض جغرافیایی 36 درجه 13 دقیقه قرار گرفته است و فاصله اش به مرکز شهرستان کیلومتر می باشد این روستا در 13 کیلومتری جاده مشهد واقع شده است و از نظر توپوگرافی این روستا جلگه ای است.روستای خادم آباد از سمت شمال به ارتفاعات و از سمت جنوب به باغات و از سمت شرق به بخش رضویه محدود می گردد .

3-2 تعیین محدوده اراضی کشاورزی و منابع طبیعی:

وسعت روستا ها تا حد زیادی بیانگر ویژگی های محیط طبیعی و شرایط اجتماعی و اقتصادی آنهاست در نواحی که مسطح بوده و خاک حاصل خیز و آب کافی در دسترس است . روستاها معمولا بزرگ و برعکس در نواحی تپه ماهوری و کوهستانی که قشر خاک ناچیز می باشد و در نتیجه حاصلخیزی خاک و بهره دهی پایین است روستا ها کوچک می باشند . اکنون روستای خادم آباد دارای وسعت کمی است و محدوده اراضی کشاورزی این روستا است که از نظر حاصل خیزی خاک و آب کافی در سطح خیلی پایینی است .

3-3 بررسی منابع آب :

اصولا در کشور ایران هر جایی که روستایی شکل گرفته قطعا منبع آبی داشته و تعیینتوسعه روستا تا حد زیادی با میزان کیفیت آ ب و در مراحل بعدی با زمبن و پیشرفت های فنی جوامع انسانی مرتبط است .
تنها یک قنات در روستا وجود دارد که تقریبا 10 سال پیش مردم روستا از همین قنات برای آشامیدن و برای کشاورزی استفاده می کردند اکنون آب آشامیدنی این روستا از طرف دولت لوله کشی شده و آب مورد نیاز مردم از طریق لوله کشی تامین می گردد که تنها از آب قنات برای کشاورزی استفاده می کنند که طبق مقررات افراد روستا هر 6 ساعت به 6 ساعت حق استفاده از آب را دارند و گاهی که مردم با کمبود آب یا قحطی آب مواجه می شوند افرادی که وسیله نقلیه دارند از شهرک رضویه آب تهیه می کنند و افراد دیگر هم مجبور هستند از آب قنات که کمی شور است استفاده کنند.

3-3-1اقلیم روستا :

ج)بارندگی:
متوسط بارندگی در طی دوره آماری 1380-1330 در شهرستان مشهد 64/259 میلیمتر است حداکثر میانگین ماهانه بارش در شهرستان مشهد 8/55 میلیمتر در اسفند ماه و حداقل میانگین ماهانه بارش 7/0 میلیمتر در مرداد ماه می باشد . به طور کلی میزان نزولات در این شهرستان کم است.

د)تابش خورشید:

آمارهای به دست آمده نشان می دهد که روستای خادم آباد دارای آب و هوای معتدل و مرطوب می باشد و وضع طبیعی ان به صورت جلگه ای است . باد روستا از سمت شمال به جنوب است به همین دلیل خانه ها تقریبا به صورت شرقی غربی ساخته شده اند ولی باید برای طرح پیشنهادی با دقت بیشتری طراحی را ارائه داد. و همچنین به دلیل رطوبتی بودن روستا باد مزاحمی ندارد.

3-4 بررسی ویژگی های جمعیتی :

جمعیت مهمترین عامل انسانی در شکل گیری روستا و همچنین توزیع و تراکم و معیشت و توسعه آنهاست بنابراین آگاهی از کمیت و کیفیت جمعیت ساکن در منطقه از ضروریات برنامه ریزی می باشد . چنانچه هدف از مطالعه اجرای یک پروژه عمرانی باشد این امر مضاعف می شود چرا که با مطالعه دقیق عناصر مختلف جمعیت می توان نسبت به توانایی مشارکت فکری و دستی و قدرت ریسک و عواملی از این دست آگاهی لازم را به دست آورد .

3-4-1 تعداد جمعیت و بعد خانوار:

واضح ترین نوع سنجش در جمعیت شناسی شمارش ساده تعداد افراد جمعیت است ولی دانستن رقم کل جمعیت به تنهایی کافی نیست و باید رابطه ای میان این رقم و بعضی عوامل دیگر مثلا تعداد خانوار برقرار کرد که به این ترتیب بعد خانوار بدست می آید.

سال سرشماری

1345
1355
1365
1375
1384
جمعیت
385
469
938
752
853
تعداد خانوار
90
125
160
114
138
بعد خانوار
27/4
75/3
8/5
6/6
18/6

تعداد جمعیت و بعد خانوار بر اساس آمارهای 45 تا 75 جمعیت این روستا به ترتیب 385،469،938،752 نفر بوده است که بعد خانوار همین سال ها به ترتیب عبارتند از 27/4 ،75/3،8/5 ، 6/6 بوده است . برای شناخت وضعیت جمعیت و خانوار روستا از نتایج سرشماری های عمومی ومسکن نشان می دهد روستای خادم آباد در سال 45 در قالب 90 خانوار با بعد خانوار 27/4 این روستا در سال 55 دارای 469 نفر در قلب 125 خانوار با بعد خانوار 75/3 و در سال 65 دارای 938 نفر در قالب 160 خانوار با بعد خانوار 8/5 و در نهایت در سال 75 با 752 نفر جمعیت در قالب 6/6 بوده است.

3-4-2 بررسی تحولات جمعیتی و روند مهاجرت :

در بررسی روند افزایش و کاهش جمعیت این روستا تنها موالید و مرگ و میر تاثیر ندارد بلکه درون کوچی و برون کوچی نیز جمعیت در این امر نقش مهمی ایفا می کند از این افزایش جمعیت یک منطقه با محاسبه نرخ رشد مطلق و نرخ رشد طبیعی و نرخ مهاجرت مواجه است .

نرخ رشد مطلق:

در مطالعه نرخ رشد مطلق جمعیت یک روستا از آمارهای سرشماری فرهنگ آبادی در دوره های مختلف و همچنین از آمار خانه بهداشت استفاده شده است تحولات جمعیت روستا را طی دوره های مختلف زمانی در یک جدول نشان داده شده است.

Pt = po (1+r) *100

سال

1345
1355
رشد 5545
1365
رشد65 -55
1375
رشد 75-65
رشد 75-45
جمعیت

385
469
9/1
938
1/7
752
1/2-
02/2

دلیل عدم تعلدل:
به طور کلی با بررسی های انجام شده در این روستا روند کلی جمعیت در سال 45-55
جمعیت رو به کاهش است به دلیل این که قبل از انقلاب بوده و مردم روستا به اطراف
مهاجرت کرده بودند و همچنین در سال 55-65 جمعیت افزایش یافته که روال طبیعی خود
را دارد ولی جمعیت در سال 65-75 روند جمعیت باید کاهش داشته باشد به دلیل سواد کم و زاد و ولد بیش از حد و همچنین به دلیل ورشکستگی افراد از شهر به روستا مهاجرت کرده بودند و به همین دلیل از روال طبیعی خود خارج شده ولی در سال 75-84 به دلیل آگاهی دادن به افراد روستا از طریق خانه بهداشت و به وجود آمدن فرهنگ در روستا جمعیت روستا رئ به کاهش بوده و روند جمعیت را به طور طبیعی به وجود آورده است.

نرخ رشد طبیعی:
نرخ رشد طبیعی بر اساس آمار تولد و مرگ و میر جمعیت روستا محاسبه شده است با توجه به نرخ رشد طبیعی و نرخ رشد مطلق می توان نرخ هماجرت را مشخص کرد.

سال
جمعیت
جمعیت میانه
تعداد متولدین
تعداد فوت شدگان
نرخ رشد طبیعی
نرخ رشد مطلق
نرخ مهاجرت
1379
842
865
12
4
9/0
3/3
38/2
1380
870
5/860
18
2
8/1
1/2-
9/3-
1381
851
5/868
9
3
7/0
03/2
33/1
1383
886
873
13
0
4/1
72/3-
12/5-
1384
853
5/869
14
4
2/1

میانگین
8/861
75/866
2/13
25/3
2/1
08/0
3/1-

3-4-3ساخت جمعیت:

3-4-3-1ترکیب سنی :
در برنامه ریزی های اقتصادی ، آموزشی ،بهداشتی آگاهی از ویژگی های طبقاتی سنی جمعیت الزامی است این آگاهی ها سبب می شود تا نیاز به تعداد مشاغل در آینده را فراهم نمود و از قبل به تعداد مورد نیاز برای جوانان وارد بازار کار می شوند وبه افزایش جمعیت پی برد در مطالعات جمعیتی روستای خادم آباد از اطلاعات و آمار خانه بهداشت در سال 84 استفاده شده است بر اساس این آمار جمعیت روستای خادم آباد 860 نفر می باشد از مجموع این افراد 47/29 درصد از گروه سنی کودکان و نوجوانان ، 15/43 درصد از گروه سنی جوانان ،46/22 درصد در گروه سنی بزرگسالان و 92/4 درصد از گروه سنی سال خوردگان واقع شده اند .

سال
گروههای سنی
14-0
34-15
64-35
65+
جمع
1375
تعداد
263
464
25
752

درصد
97/34
7/61
33/3
100
1384
تعداد
252
369
192
42
855

درصد
47/29
15/43
46/22
92/4
100

3-4-3-2ترکیب جنسی:

آمارهای ارائه شده از سوی خانه بهداشت روستای خادم اباد نشان می دهد که نسبت جنسی این روستا در سال 1385 26/649 محاسبه شد که نشان دهنده عدم تعادل بین زنان و مردان روستا است البته این وضعیت در طبقات مختلف سنی متفاوت از هم می باشد به طوری که در جدول نشان می دهد نوعی عدم تعادل در نسبت جنسی طبقات مختلف مشاهده می شود بررسی های انجام شده نشان می دهد این اصل بنا به دلایلی از قبیل عدم تعادل در زمان تولد و مهاجرت در سالهای بعد ایجاد شده است.

گروه سنی
مرد
زن
نسبت چنسی
درصد از جمعیت
4-0
34
35
14/97
08/8
9-5
38
41
68/92
26/9
14-10
66
38
68/173
19/12
19-15
73
57
07/128
24/15
24-20
49
56
5/87
3/12
29-25
39
26
150
6/7
34-30
40
29
93/137
08/8
39-35
20
21
23/95
8/4
44-40
25
18
88/138
04/5
49-45
21
16
25/131
3/4
54-50
13
17
47/76
5/3
59-55
10
11
9/90
4/2
64-60
8
10
80
1/2
69-65
13
6
6/216
2/2
74-70
7
6
6/116
5/1
79-75
4
2
200
7/0
84-80
1
3
3/33
46/0
جمع
461
392
38/2046
100

در می یابیم که در سنین 9-0 سال گروه دختران بر پسران برتری دارد ولی نسبت جنسی در گروه 14-10 افزایش زیادی یافته است اختلاف زیدی ارقام این دو گروه سنی و افزایش پسران نسبت به گروه سنی قبلی ناشی از اختلاف میزان مرگ ومیر بین دو جنس می باشد . از علاقه بیشتر خانواده های روستایی به جنس پسر مراقبت بیشتری از آنها به عمل آمده در نتیجه مرگ ومیر پسرها مقابل دخترها با کاهش مواجه می باشد .نسبت جنسی در گروه24-15 افزایش یافته در این بین نسبت جنسی مربوط به گروه سنی 24-20 کاهش یافته به دلیل اینکه این گروه سنی شامل نیروی جوان می باشد برای دستیابی به امکانات و خدمات بیشتر از قبیل فرصت های شغلی و برخورداری از خدمات رفاهی بیشتر اقدام به مهاجرت نموده اند در گروه سنی 49-25 نسبت جنسی افزایش یافته است و به دلیل نداشتن در آمد کافی وورشکستگی مردان به روستای خود بازگشته اند و همچنین در سنین 84-50 نسبت جنسی به دلیل عدم تعادل درآمد دچاد اختلال شده است.

3-4-4سواد و تحصیلات:

عمده ترین دلایل عقب ماندگی سرزمین ها ریشه در ککم سوادی و ضعف آموزشی آنها دارد و جمعیت ها در سایه دانش و تخصص بالا تر آنها عملی می شود فعالیت های اجتماعی و اقتصادی یک جمعیت متاثر از سطح سواد و میزان تحصیلات جمعیت است . جمعیتی که از نظر تحصیلات در ستون پایین قرار دارد ناگزیر به مشاغل ساده و بی اهمیت می باشد چنین جمعیتی دارای خلاقیت و نوع آوری کمتری می باشد پس باید برای سطح سواد کوشید زیرا هرگونه تحول و رشد وتوسعه در جامعه متزمل دارا بودن یک جمعیت با سواد می باشد بنابراین آگاهی از میزان کمیت و کیفیت سواد هر جامعه نقش موثری در میزان پذیرش یافته های جدید و افزایش قدرت ریسک و مسائل اجتماعی دارد هر جه میزان باسوادی در یک جامعه بیشتر باشد علاوه بر این که آگاهی افراد نسبت به طرح های عمرانی بیشتر می شود میزان مشارکت فکری آنها در به ثمر رسیدن طرح ها نیز بیشتر خواهد شد .
عوامل سواد پایین:
1- پایین بودن سطح در آمد
2- موقعیت جغرافیایی روستا
3- عدم وجود مراکز آموزشی در روستا در زمان گذشته

نام مکان
با سوادی نقاط روستایی

مردان
زنان
ایران
74/76
41/62
روستای خادم آباد
25/54
27/23

همان طور که در جدول مشاهده می کنید وضعیت باسوادی مردان بیشتر از زنان است به خاطر این که دبیرستان این روستا فقط پسرانه است و همچنین این دبیرستان به عنوان قمر حساب می آید .

3-4-4-1اشتغال به تحصیل:

مقطع تحصیلی
پسران
دختران
جمع
درصد
دبستان
41
33
74
34/64
راهنمایی
16
15
31
27
متوسطه
10
0
10
69/8
جمع
67
48
115
100

نرخ اشتغال به تحصیل عمومی برابر است با:

3-4-5 وضعیت فعالیت و اشتغال:

رشد و توسعه اقتصادی هر سرزمین متکی به قدرت تولیدی آن سرزمین است قدرت تولیدی خود عامل عمده در تفاوت های فضایی است جمعیتی که از قدرت تولیدی بالایی برخردار است علاوه بر تامین نیازهای مصرفی جمعیت خود مازاد تولید را صادر می نمایدو از طریق آن پول کافی را برای تامین وارددات بدست می آورد مسلما برای رسیدن به سطح بالایی از تولید به یک نیروی فعال کاری و دارای مهارت و تخصص کافی نیاز است کل جمعیت بالای 10 سال را می توان به دو گروه فعال اقتصادی و غیر فعال اقتصادی تقسیم نمود جمعیت فعال شامل افراد شاغل و بیکاران جویای کار است جمعیت غیر فعال اقتصادی شامل دانش آموزان ،دانشجویان ،زنان خانه دار ،افراد دارای درآمدهای بدون کار و بازنشسته ها می باشد.

جمعیت بیکار+جمعیت شاغل =جمعیت فعال

139=5 +134 =جمعیت فعال روستای خادم آباد(سال 75)

40/96=100 134 =نرخ اشتغال روستای خادم آباد(سال75)

59/3=100 5 =نرخ بیکاری روستای خادم آباد(سال75)

100 جمعیت فعال = میزان فعالیت اقتصادی

41/22 = 100 139 = میزان فعالیت اقتصادی روستای خادم آباد(سال75)

همچنین بار تکفل خالص در روستا نیز محاسبه گردیده است بار تکفل نشا ن دهنده بار حقیقی و اقتصادی است که از نظر تامین معاش زندگی افراد غیر شاغل بر دوش افراد شاغل جامعه قرار دارد.

جمعیت شاغل – جمعیت کل = بار تکفل خالص

751= 134-752 = بار تکفل خالص روستای خادم آباد (سال75)

3-5 ویژگی های اقتصادی:

توان اقتصاد روستایی به عنوان عامل موثر در جذب و دفع جمعیت می تواند نقش موثری در چگونگی پیش بینی جمعیت و در نهایت طراحی روستاداشته باشد . به طور کلی فعالیت های روستا در سه محور اصلی کشاورزی ،صنعت و خدمات قرار دارند.

3-5-1 کشاورزی:
کشاورزی به طور کلی به سه بخش باغداری ،زراعت و دامداری تقسیم میشود ولی در این روستا به دلیل کمبود آب بخش باغداری در این روستا وجود ندارد.

الف)زراعت:
در هر منطقه با توجه به نوع اقلیم ،خاک،وضعیت ناهمواری ها و سایر عوامل طبیعی یک یا چند محصول زراعی داشته و سایر محصولات را تحت تاثیر خود قرار می دهد .

نام محصول
سطح زیر کشت
راندومان
(kg)
کل تولید
(kg)
قیمت هر کیلو(ریال)
هزینه در هکتار(ریال)
هزینه کل(ریال)
درآمد ناخالص
درآمد خالص
گندم آبی
5/169
2790
472905
1500
1100000
18900000
709357500
523457500
گندم دیم
12
290
3480
1500
300000
3600000
5220000
1620000
جو دیم
33
280
9240
1350
300000
9900000
12474000
2574000
جو آبی
5/14
2100
30450
1350
1300000
18850000
41107500
22257500
یونجه
2
68000
136000
1000
100000
200000
136000000
135800000
اسپرس آبی
2
68000
136000
1000
100000
200000
136000000
135800000
نباتات جالیزی
5
800
4000
4500
800000
4000000
18000000
14000000
گوجه فرنگی
2
2200
44000
2500
2000000
4000000
11000000
7000000
جمع
240

226650000
29000000
84259000

ب)دامداری:
در هر روستایی با توجه به اقلیم ، آب و هوا و سایر عوامل طبیعی دارای تعدای دام است.که در جدول زیر موقعیت دامی روستای خادم آباد را مورد بررسی قرار داده شده است.

نوع دام
تعداد دام
درآمد نا خالص هر راس(ریال)
درآمد خالص هر راس(ریال)
کل درآمد خالص
(ریال)
گاو
67
4000000
2500000
167500000
گوسفند
610
500000
350000
213500000
بز
101
400000
300000
30300000
جمع
778
4900000
3150000
411300000

3-5-2 صنعت:
در این روستا متاسفانه صنعتی که قابل محاسبه باشد و همچنین در اقتصاد آنها تاثیر بگذارد ندارند.

3-5-3 خدمات:
در هر روستایی با توجه به نیازهای افراد روستا امکاناتی وجود دارد که در این روستا خدمات آن را مورد بررسی قرار داده ایم.

نوع اشتغال

تعداد شاغلین
درآمد ماهانه
(ریال)
درآمد سالانه
(ریال)
خانه بهداشت
1
1200000
14400000
مخابرات
1
1000000
12000000
نانوایی
1
900000
19200000
فروش نفت
1
1000000
12000000
مواد غذایی
2
1000000
12000000
جمع
6
5100000
69600000

3-5-4 درآمد حاصل از بخش های اقتصادی:

بخش های اقتصادی
میزان درآمد
درصد از کل درآمد
روستا
درآمد سرانه
جمعیت
درآمد سرانه
خانوار
زراعت
842509000
66 /63
713/1120357
825/7390429
دامداری
411300000
07/31
4894/546941
737/3607894
خدمات
69600000
25/5
19149/92553
3158/610526
جمع
132340900
100
3939/259282
88/11608850

3-5-5 سرانه درآمد جمعیت و خانوار از کل درآمد روستا :

درآمد سرانه
سالانه
درآمد سرانه
ماهانه
جمعیت (سال75)
752
3939/259282
86616/21606
خانوار
114
88/11608850
24/967404

3-6 شناخت عوامل موثر در پیدایش روستا :

شکل و نحوه استقرار و در مجموع علت وجودی سکونتگاه های وستایی نازمند یک بررسی همه جانبه و دقیق است چرا که ب پایه سکونتگاه های انسانی عوامل و نیروهای گوناگون اعم از محیطی،اجتماعی ،اقتصادی،فرهنگی و سیاسی در محل استقرار و وسعت سکونتگاه ها تاثیر گذارند که تاثیر این عوامل در گذر زمان تفاوت می نماید نه تنها عوامل و نیروهای درونی بلکه نیروهای بیرونی نیز در گستره دخل و تصرف گروه های انسانی در محیط و نهایتا شکل بخشی به فضاهای زیستی معیشتی تاثیر به سزایی داشته است بر این اساس گروه های انسانی به نوعی آرامش مکانی ،فضایی و طبیعی دست می بابند که عمدتا کل محور منابع طبیعی به ویژه آب و خاک می گرد.

الف)عوامل طبیعی:

ب)عوامل فرهنگی ،اجتماعی و اقتصادی:

روستای خادم آباد از نظر جمعیتی ،اقتصادی از روستاهای تقریبا کم جمعیت شهرستان مشهد به شمار می آید همچنین بنا به مطالعات انجام شده این روستا از قدمت زیادی برخوردار می باشد علی پیدایش اولیه این روستا در محل فعلی آن وجود آب و فضل و بخشش ارباب روستا به نام آقای هاشم زاده بوده است که سند بیشتر زمین ها و خانه ها به نام ارباب بوده . مطالعات انجام شده نشان می دهد روستای خادم آباد در سال حدود 300 ه.ق وجود داشته است سنگ قبر هایی در گورستان عمومی این روستا تاریخ آن را در سال های 389 ه.ق نشان می دهد.

3-7 شناخت وتعیین نحوه کاربری وضع موجود:

شناخت و تعیین فضاهای وضع موجود و آگاهی از میزان هر یک از آنها کمک شایانی به بررسی و ارائه پیشنهاد جهت رفع مشکلات فضاهای مورد نیاز روستا می نماید لذا بررسی نوع و مساحت و سرانه کاربری های مختلف در روستا ضروری است.

کاربری موجود
مساحت m2
سرانهm2
درصد از وسعت
مسکونی
32/33664
46/39
46/67
تجاری
52/46
05/0
08/0
آموزشی
8/861
01/1
72/1
بهداشتی -درمانی
74/261
3/0
51/0
مذهبی -فرهنگی
66/308
36/0
61/0
تاسیسات و تجهیزات
86/290
34/0
58/0
ارضی بایر
22/12519
67/14
09/25
معابر
6/1941
27/2
88/3
جمع
72/49894
46/58
95/99

3-8 بررسی چگونگی مالکیت اراضی:

با بررسی های انجام شده می توان مالکیت اراضی را به چهار گروه مالکیت خصوصی ،مالکیت دولتی، مالکیت وقفی و مالکیت عمومی تقسیم بندی کردکه خانه های خصوصی در اصل به نام ارباب بوده که اکنون به عنوان خصوصی استفاده می کنند . مالکیت دولتی این روستا مدرسه ،خانه بهداشت و اداره پست است .مالکیت وقفی آن دو فضای مذهبی است که وقف شده است و در نهایت مالکیت عمومی این روستا را میتوان حمام و گورستان نام برد.

3-9 شناخت کیفیت ابنیه روستا و بررسی مصالح ساختمانی:

در بررسی کیفیت ابنیه عوامل مختلفی همچون شرایط اقلیمی ،اقتصادی،فرهنگی ،نوع مصالح ساختمانی موجود در روستا و امکان دسترسی به مصالح خارج روستا نقش دارد مجموعه این عوامل ابنیه موجود درروستا را به چهار گروه با دوام ،نیمه با دوام، کم دوام و بی دوام (مخروبه)تقسیم بندی می کنیم.

3-10 بررسی شبکه های ارتباطی:

شبکه ها امکان مبادله را درون یک اجتماع و اجتماعات مختلف فراهم می آورد روستاها واسطه شبکه در هم تنیده ای که تار و پود آن را یکی از عناصر اساسی ادغام فضاها در میان فضای مسکونی تشکیل می دهد سازمان می یابد.
جابه جایی انسان ،حیوان از نقطه ای به نقطه دیگر از مسائل مهم هر جامعه استاگر سیستم حمل .نقل کافی در اختیار نباشد مسلما امکان اتصال نواحی تولید و مصرف امکان نداشته بنابراین سیستم حمل ونقل مناسب نتایج مثبت و پراهمیتی را برای بهره دهی بهینه ایجاد می نماید.
بسیاری از نواحی منزوی و دور افتاده هنگامی که از امکانات ارتباطی مناسب برخوردار می گردند از انزوای جغرافیایی خارج شده و ارزش اقتصادی مناسبی را کسب می نمایند در جوامع روستای شبکه های ارتباطی به حیث تنوع محدود می باشد عمدتا دارای شبکه های ارتباطی داخل روستا ،شبکه هایی که روستا را به مزارع سوق می دهد و شبکه هایی که روستاهای مجاور را به یکدیگر مرتبط می نماید و به اصطللاح راه بین روستایی نامیده می شود.

3-11 تعیین مراکز اولیه روستا و مراحل توسعه:

مطالعات و بررسی های انجام شده در این زمینه نشان می دهد اولین مساکن روستا در قسمت شمال غربی و حاشیه باغات و اطراف مسجد به وجود آمده و پس از آن در جهات مختلف گسترش یافته شکل فعلی خود را پیدا می کند.
همچنان که اشاره گردید هسته اولیه روستای خادم آباد در حاشیه باغات و اطراف مسجد روستا به وجود آمده و در طی زمان ،توسعه پیدا نموده است . مراحل مختلف توسعه روستای خادم آباد در سه دوره زمانی :

1- توسعه روستا قبل از سال 42 که در بالا اشاره گردید.
2-توسعه روستا در سال های 42 تا75 که روستای خادم آباد در بین این سال ها شمال شرق آن شکل گرفت.
3- توسعه روستا پس از پیروزی انقلاب اسلامی سال 57 و بعد از آن که روستای خادم آباد به تدریج با شکل گرفتن قسمت مرکزی شکل فعلی خود را به وجود آورده است.

3-12 وضعیت شیب روستا:

می دانیم که شیب هر منطقه با توجه به وضعیت توپوگرافی باید با دقت کامل در نظر گرفته شود شیب روستای خادم آباد از سمت جنوب به شمال شکل گرفته است که در زمان بارندگی آب باران به سمت باغات سرازیر می شود و خانه هایی که در این مسیر قرار داشته باشند باعث مزاحمت افراد خانه می شود .به طورکلی با در نظر گرفتن شیب روستا می توان طرح های پیشنهادی خود را ارائه داد که در مسیر شیب روستا قرار نگیرد.

3-13 بررسی معماری و ترکیب فضاهای مسکونی و واحدهای همسایگی:

اگر چه نیاز انسان تامین مواد غذایی است اما نیاز به محافظت از خود ،یافتن سر پناه نیازی بنیادی و همه گیر است اگر چه تامین سر پناه و چهار دیواری بسیا ر مهم است و اگر همه ساختمانهای مسکونی نیز با توجه دقیق به استاندارد های فنی و ضوابط معماری بنا شوند بسیاری از معضلات امروزی از قبیل ناپایداری ساختمانها در طول زمان ،هزینه های غیر منطقی تعمیر مداوم و عدم مقاومت در مقابل زلزله بر طرف خواهند شد وظیفه معماری فقط تامین این نیازهای عملی نیست به طور کلی تقلیل معماری به چنین سطحی نه فقط با رسالت معماری در تضاد است بلکه عملا به ناچیز شمردن همان حداقل های فنی و کاربردی منجر می شود.
به طور کلی انتخاب جهت استقرار ساختمان به عواملی چون وضع طبیعی زمین ،میزان نیاز به فضاهای خصوصی ،کنترل و کاهش صدا و دو عامل باد و تابش آفتاب بستگی دارد مهمترین وظیفه آ ن است که با توجه به شرایط حرارتی ،بهداشتی و روانی مورد نیاز ساختمان را در جهتی قرار دهد که بیشترین استفاده از نور خورشید حاصل شود همان طور که فصل های مختلف سال به دلیل تغییر محور زمین نسبت به خورشید از یکدیگر متمایزاند جهت یک ساختمان نیز تحت تاثیر مقدار انرژی خورشیدی تابیده به دیوارهای آن در ساعات مختلف قرار دارد.
شکل ساختمان نیز می تواند تاثیر زیادی در هماهنگ ساختن ساختمان با شرایط اقلیمی همچنین در تعدیل انتقال شرایط بحرانی هوای خارج به داخل ساختمان داشته باشد بهترین فرم ساختمان فرمی است که کمترین مقدار حرارت را در زمستان از دست بدهد و در تابستان نیز کمترین مقدار حرارت را از آفتاب و محیط اطراف دریافت کند بنابراین پلان مربع بهترین فرم ساختمان محسوب می شود زیرا با وجود بیشترین حجم کمترین سطح خارجی را دارد . البته این مسئله در مورد ساختمان های قدیمی که معمولا پنجره های کوچکی دارند و به همین دلیل می توان نفوذ بسار کم آفتاب به داخل آنها را نادیده انگاشت صدق می کند ولی در مورد ساختمان های امروزی که دارای قسمت های شیشه خور بزرگی است این مسئله صادق نییست تعیین بهترین فرم برای ساختمان ها با توجه به تاثیر دمای هوا و تابش آفتاب در شرایط حرارتی هوای داخلی ساختمان صورت گیرد.
در تمامی نظریه هایی که در مورد ارتباط جهت ساختمان با تابش آفتاب ارائه شده جهت جنوبی بهترین جهت برای ساختمان ها اعلام شده است البته بی تردید این جهت باعث دریافت بیشترین مقدار انرژی خورشیدی در زمستان و کمترین آندر تابستان می شود . عمده ترین و قابل توجه ترین ویژگی مصالح ساختمانی ظرفیت و مقاومت حرارتی آن است مهمترین ویژگی مصالح ساختمان به شرایط اقلیمی محیط آن بستگی دارد از این رو ویژگی لازم برای مصالح ساختمانی در مناطق اقلیمی گوناگون متفاوت است . در فصل گرم به دلیل اختلاف زیاد دمای هوای شب و روز مصالح ساختمانی باید با دقت بیشتری انتخاب شود بنابراین بهترین نتیجه زمانی حاصل می شود که قسمت هایی از ساختمان که هنگام روز مورد استفاده قرار می گیرد با مصالح ساختمانی سنگین مورد استفاده هنگام عصر و شب با مصالح سبک و با ظرفیت حرارتی کم ساخته شوند .
در طراحی خانه ها ی روستایی باید مصالح فضای مسکونی با فضای دامی تفاوت داشته باشد و همچنین باید ورودی فضای مسکونی با فضای دامی جدا باشد . در طراحی خانه های روستایی باید دقت کرد که در مسیر وزش باد و همچنین در مسیر شیب قرار نگیرد و باید با توجه به فرهنگ و معیشتی که دارند خانه ها طراحی شود.

3-14 تجزیه و تحلیل و پیش بینی جمعیت آینده:

اسامی هر گونه برنامه ریزی اقتصادی ،فرهنگی ،اجتماعی …. تحولات جمعیتی است به دلیل تغییرات اجتماعی ،فرهنگی و معیشتی در روستا و مراکزی که با آن روستا مرتبط هستند افزایش جمعیت متغیر است بنابراین نمی توان به طور قطع نسبت به تعیین تعداد جمعیت در سال های آینده اقدام کرداما به جمعیت اینکه به طور تقریبی شرایط آتی جمعیت مشخص شده است .

پیش بینی جمعیت 10سال آینده :

الف)توجه به نرخ رشد 30 ساله روستا =02/2
ب)توجه به نرخ رشد طبیعی 5 دوره اخیر=44/2
ج)توجه به عامل مهاجرت که نرخ رشد واقعی در آن محاسبه شده است=08/0

80224/1039 = (02/0 +1) 853 =94p

افراد افزایش یافته 8022403/186 =853 -80224/1039

خانوار افزایش یافته 36/37=8022403/186

نرخ رشد پیشنهادی 2

بعد خانوار پیشنهادی 5

کاربری موجود
مساحت m2
سرانهm2
درصد از وسعت
مسکونی
6/5435
37/6
67/41
حمل و نقل
48/1012
18/1
7/7
صنعتی
1240
45/1
48/9
تاسیسات
1580
85/1
1/12
بهداشتی- درمانی
720
84/0
49/5
تجاری
30
035/0
22/0
ورزشی
1040
21/1
9/7
اداری
880
03/1
7/6
دامداری
260
3/0
9/1
فرهنگی -آموزشی
1040
21/1
9/7
فضای سبز
708
83/0
43/5
جمع
08/13946
285/15
100

جدول وضع موجود پیشنهادی

نقد پلان:

این بنا یک ساختمان نیمه با دوام است که به صورت شرقی غربی در داخل روستا واقع شده است از آنجا که می دانیم تابش خورشید همیشه برای روشنایی طبیعی در ساختمان لازم است ولی از آنجا که این نور در نهایت به حرارت تبدیل می شود میزان تابش مورد نیاز برای ساختمان باید با توجه به نوع آن و شرایط اقلیمی محل آن تعیین شود و این بنا از لحاظ تابش خورشید ضعیف است .
دیوار های شرقی غربی در زمستان پرتوی آفتاب کمتر از تابستان به این دیوارهامی تابد.این ساختمان دارای فضاهای داخلی :دو اتاق خواب ،آشپزخانه کهفضای مناسبی برای آشپزخانه وجود ندارد و همچنین دارای یک سرویس است که در خارج از ساختمان قرار دارد و دارای یک فضایی برای نگهداری مرغ و همچنین فضایی برای نگهداری دام وجود دارد و قسمتی از این ساختمان به صورت مخروبه است که استفاده ای جز انباری نشده است از معایبی که در این ساختمان وجود دارد اینکه ورودی حیوانات و افراد خانه یکی است که باید ورودی را جدا کرد . این ساختمان تقریبا در جهت مخالف وزش باد قرار گرفته است به طور کلی ایجاد تهویه طبیعی در ساختمان به اختلاف فشاری که وزش باد در جداره های خارجی آن به وجود می آورد بستگی دارد و جریان هوای ایجاد شده در اثر اختلاف دمای سطوح مختلف ساختمان در فضای داخلی آن ناچیز و قابل اغماض است و فقط وزش باد در چگونگی تهویه طبیعی و دمای هوای داخل یک ساختمان و در نتیجه آسایش آن تاثیر می گذارد . بنابراین نیاز به تهویه در ساختمان لازم است که به نوع اقلیم بستگی دارد و بر اساس فصل های مختلف سال در منطقه مورد نظر تغییر می کند در این بنا بسته به نوع اقلیم و کمبود امکانات تهویه مناسبی وجود ندارد و همچنین اندازه پنجره های اتاق در شرایط تهویه داخل آن تا حد زیادی به وجود یا عدم وجود کوران در اتاق بستگی دارد در اتاق هایی که پنجره های آن در یک طرف دیوار قرار دارد و اندازه پنجره ها تا حد بسیار کمی در سذعت جریان هوا در آن اتاق تاثیر دارد که در این ساختمان متاسفانه از پنجره چندانی استفاده نشده است .
مصالح این ساختمان قسمتی آجر و قسمتی که محل نگهداری دام است از کاه گل استفاده شده است عمده ترین و قاب توجه ترین ویژگی مصالح ساختمانی ظرفیت و مقاومت حرارتی آن است مهمترین ویژگی مصالح ساختمانی به شرایط اقلیمی محیط آن بستگی دارد از این رو ویژگی لازم برای مصالح ساختمانی در مناطق اقلیمی گوناگون متفاوت است.

نقد پلان نوساز

با توجه به اینکه مسیر باد در روستا شمالی -جنوبی است جهت بازشوها در سمت شرقی – غربی قرار می گیرد . فضائی که مربوط به نگهداری دام است در حیاطی که پشت نمای اصلی لست قرار گرفته که باعث شده تا این قسمت از فضای مسکونی ساختمان جدا شود و دارای ورودی مجزا می باشد . حیاط دیگر برای رفت و آمد افراد مورد استفاده قرار می گیرد . این بنا در دو طبقه طراحی شده است که طبقه پایین فضاهای آشپزخانه ،اتاق نشیمن و اتاق قرار دارد و در طبقه بالا حال پذیرایی ،حمام و آشپزخانه و اتاق قرار دارد حال پذیرایی نسبتا وسیع است که البته وسیع بودن فضاها در ابنیه قدیمی کمتر دیده می شود که دلیل آن این بوده تا فضاها به آسانی گرم شوند و تبادل حرارتی کمتری داشته باشد که در پلان های نوساز این امر کمتر دیده می شود

نقد پلان با دوام

این خانه به صورت شمالی می باشد تقریبا خانه به دو بخش مساوی دامی و مسکونی تقسیم شده که یکی از معایب آن نیز همین است بنا براین حداقل حدود 60 درصد مسکونی و بقیه دامی است یکی دیگر از معایب آن محل سرویس می باشد که خارج از خانه در حیاط می باشد حمام نیز ندارد یکی از اتاق های داخل خانه تهویه ندارد آشپزخانه نیز همین طور یکی از محاسن آن فیلتر ، تقسیم فضاست که دارای نورگیر می باشد.

تعداد صفحات : 48 | فرمت فایل : word

بلافاصله بعد از پرداخت لینک دانلود فعال می شود