هپاتیت ب چیست؟
هپاتیت ب یک ویروس است که کبد را درگیر می کند. بیشتر افرادی که مبتلا می شوند مدتی بعد خوب می شوند و ویروس در بدنشان باقی نمی ماند. در این صورت مبتلا به هپاتیت حاد هستند. ممکن است فرد از ابتلای خود آگاه نباشد، چون بیماری می تواند بدون علامت باشد یا علائمی خفیف مانند آنفولانزا داشته باشد. در این صورت فرد بدون اینکه بداند ویروس را به دیگران منتقل می کند. در مواردی ویروس در بدن باقی می ماند که هپاتیت مزمن نامیده می شود. این حالت در دراز مدت موجب آسیب کبد می شود. شیرخواران و کودکان خرد سال بیشتر دچار هپاتیت مزمن می شوند.
عامل ایجاد کننده چیست؟
بیماری توسط ویروس هپاتیت ب ایجاد می شود. ویروس از طریق خون و مایعات بدن فرد مبتلا منتشر می شود.
هپاتیت ب از چه طریقی منتقل می شود؟
١- تماس جنسی با فرد آلوده بدون استفاده از کاندوم
٢- سرنگ تزریقی مشترک
٣- خالکوبی و تاتو با وسایلی که استریل نشده اند.
٤- استفاده از وسایل شخصی مشترک مانند مسواک،تیغ، موچین، لنز تماسی و هر وسیله ای که ممکن است با خون و مایعات بدن تماس داشته باشد.
٥- انتقال از مادر به نوزاد حین زایمان
انتقال از طریق عطسه، سرفه، و معاشرت معمولی صورت نمی گیرد.
علائم:
بسیاری از افراد از بیماری خود مطلع نیستند.چون بیماری می تواند بدون علامت باشد یا علائمی خفیف مانند آنفولانزا داشته باشد.
علائم بیماری شامل:
* احساس خستگی مفرط
* تب خفیف
* سردرد
* کاهش اشتها
* شکم درد یا استفراغ
* اسهال یا یبوست
* درد عضلات و مفاصل
* کهیر
* زردی چشم و پوست (یرقان) که معمولاً علامت دیررسی است.
– بیشتر بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن هیچ علامتی ندارند.
هپاتیت ب چگونه تشخیص داده می شود؟
هپاتیت ب با انجام آزمایش تشخیص داده می شود. همچنین با آزمایش می توان بیماران بی علامت را شناسایی کرد. با آزمایش خون می توان فهمید که آیا واکسن حفاظت کافی ایجاد کرده یا نه. در مراحل بعدی ممکن است برای بیماران آزمایش آنزیمهای کبدی و نیز نمونه گیری از بافت کبد برای تعیین میزان آسیبی که به کبد وارد شده انجام شود.
هپاتیت ب چگونه درمان می شود؟
در بسیاری از موارد هپاتیت ب حاد خود به خود از بین می رود.
علائم بیماری را می توان با:
استراحت، خوردن غذاهای سالم، مایعات فراوان و خودداری از مصرف داروهای غیر ضروری، الکل و
مواد مخدر تسکین داد.
درمان هپاتیت ب مزمن به میزان آسیب کبد بستگی دارد. بسیاری از این بیماران می توانند با مراقبت و معاینات منظم زندگی معمول خود را داشته باشند.
درمانهای خاصی وجود دارند که پزشک بسته به شرایط بیمار تجویز می کند. اگر هپاتیت ب مزمن
منجر به آسیب شدید و دائمی کبد گردد ممکن است نیاز به پیوند کبد باشد.
چگونه پیشگیری کنیم؟
1-واکسن هپاتیت ب:
که در سه نوبت تزریق می شود، بهترین راه پیشگیری از بیماری است. پس از انجام دوره ی کامل واکسیناسون آزمایشی صورت می گیرد تا میزان حفاظت ایجاد شده بر علیه بیماری بررسی شود زیرا ممکن است ایمنی فرد پاسخ کافی نداده و برای ایمن شدن به واکسن بیشتری نیاز باشد.
2- استفاده از کاندوم
3- خودداری از استفاده از سرنگ مشترک، مسواک، تیغ، و سایر وسایل فردی که احتمال آلوده بودن دارند.
4- استفاده از دستکش :
در افرادی که با خون و مایعات بدن سر و کار دارند توصیه می شود.
5- دریافت پادتن:
در مواردی که مواجهه با ویروس صورت می گیرد با مراجعه به پزشک ودریافت پادتن می توان از احتمال ابتلا کاست.
6- زنان باردار:
زنان باردار در صورتی که احتمال آلودگی خود را می دهند باید به پزشک مراجعه کنند تا با تدابیری ویژه
از احتمال ابتلای نوزادشان کاسته شود.
درمان :
درمان دارویی در افراد مبتلا به هپاتیت ب حاد توصیه نمی شود. درمان ضد ویروسی در هپاتیت ب مزمن ، در آسیب کبد و یا در مراحل تکثیر شدید ویروس استفاده می شود. با این وجود درمان بستگی به شرایط بیماری و میزان آسیب کبد دارد و در افراد مختلف متفاوت است. احتمال عود بیماری پس از درمان وجود دارد.
آیا هپاتیت C مانند سایر انواع هپاتیت است؟
هپاتیت به معنی التهاب کبد است. انواع مختلفی از هپاتیت وجود دارد. بعضی از آنها قابل سرایت هستند و برخی مسری نیستند.
ابتلا به هپاتیت C می تواند منجر به بیماری مزمن کبدی و در صورت پیشرفت نمودن باعث سیروز (فرسودگی کبد) و در گروه بسیار کوچکی باعث سرطان کبد گردد.
علائم بیماری هپاتیت
•بیشتر مبتلایان به هپاتیت C هیچ علامتی ندارند. برخی از بیماران علائم عمومی عفونت ویروسی را نشان میدهند، از قبیل خستگی، دل درد، درد عضلانی و تهوع و بی اشتهایی، ولی در موارد پیشرفته علائم نارسایی کبدی بروز می کند که شامل تورم شکم و اندامها، یرقان، خونریزیهای گوارشی و… است.
•منگی و خواب آلودگی در مراحل بسیار پیشرفته دیده میشود.
•بیماران ممکن است خارش داشته باشند.
ویروس هپاتیت C
عامل بیماری هپاتیت C یک ویروس است و در ابتدا می تواند مثل یک سرماخوردگی معمولی بروز نماید. ولی بیماری مزمن هپاتیت Cبرعکس سرماخوردگی معمولی، به دلیل از کار افتادن کبد و مشکل بودن درمان میتواند حیات بیمار را تهدید کند.
هپاتیت C چگونه انتشار می یابد؟
در کشور ما بالغ بر دویست هزار نفر آلوده به ویرورس هپاتیت C هستند. این ویروس عمدتاً از طریق تماس با خون شخص آلوده منتقل می شود. همچنین روشهای زیر میتواند باعث انتقال ویروس گردد.
•استفاده از سوزن سرنگهای آلوده، بویژه در افراد معتاد به مواد مخدر تزریقی، سوراخ شدن بدن با هر وسیله تیز یا سوزن آلوده (مثل خالکوبی غیربهداشتی)
•زخمی شدن پوست بدن شما در یک بخش آلوده بیمارستانی
•استفاده از لوازم شخصی به صورت مشارکتی
•مقاربت بدون کاندوم با یک فرد آلوده ( احتمال انتقال از این راه بسیار کم است)
•دریافت فرآوردههای خون و پلاسمای آلوده که در ایران اکثراً در بیماران هموفیلی و تالاسمی دیده میشود.
•در بسیاری موارد هرگز راه انتقال ویروس مشخص نمیشود
هپاتیت C به کندی پیشرفت میکند
این ویروس بیماری هپاتیت C مزمن را سبب می گردد. این بیماری به تدریج به کبد آسیب میرساند.
یک کبد سالم مواد شیمیایی مورد نیاز بدن را می سازد و مواد سمی را از خون خارج می کند. وقتی شما هپاتیت C دارید کبد شما ملتهب می شود و بافت طبیعی آن تخریب شده و به جای آن بافت فیبری و فرسوده میماند. طی 10 تا 30 سال بعد مشکلات کبدی مزمن از قبیل سیروز و سرطان هم ممکن است ایجاد شوند.
بطور منظم پیگیر بیماریتان باشید
چون هپاتیت C می تواند بدون تظاهرات بالینی به کبد آسیب برساند در صورت ابتلا به این بیماری هرچه زودتر با پزشک خود موضوع را درمیان بگذارید. طبیب و تیم مراقبت های بهداشتی شما را تحت نظر قرار میدهند. آنها نتایج تحقیقات جدید در مورد هپاتیت C و انواع درمان هپاتیت C را با شما درمیان می گذارند و آگاهی های لازم را جهت پیشگیری از انتقال ویروس به دیگران را به شما خواهند داد.
آزمایش کبدی
با انجام آزمایشهای مخصوص می توان هپاتیت C را تشخیص داد. به محض کشف هپاتیت C ارزیابی وضعیت کبد الزامی است. این کار از طریق آزمایشهای خون، سونوگرافی و نمونهبرداری از کبد انجام می شود. نمونه برداری از کبد کار بسیار آسانی است، به این صورت که از طریق بیحسی موضعی با یک سوزن نمونه گیری انجام میشود و حداکثر ممکن است بیمار یک روز در بیمارستان بستری گردد.
درمان هپاتیت C
درمان هپاتیت C اگرچه مشکل است اما در بسیاری موارد موفقیتآمیز است.
•پرهیز از تحت فشار قراردادن کبد: از هر چه که کبد را آزار میدهد پرهیز کنید. اینها شامل مصرف الکل و داروهای غیر ضروری است، حتی داروهایی که بدن نسخه میتوانند در دسترس قرار گیرند مثل استامینوفن در صورتی که بیرویه مصرف شوند میتواند برای کبد بسیار خطرناک باشند.
•غذای متعادل بخورید: استفاده از غذای کم چرب با فیبر زیاد، میوه و سبزیجات تازه و فراوان کمک به حفظ سلامتی است.
•تحت درمان قرار گیرید: اینترفرون الفا 2b در بعضی افراد باعث بهبود علمکرد کبد می شود که شامل 3 تزریق در هفته برای 6 تا 12 ماه است. عوارض جانبی این دارو بیشتر اوقات قابل اغماض است ولی در مواردی میتوانند بسیار جدی باشند.
•استفاده همزمان از داروی ضد ویروسی ریباویرین میتواند کمک کننده باشد.
برای رهایی از بعضی عوارض جانبی اینترفرون آلفا از دستورات زیر پیروی کنید.
الف) ضد دردها از قبیل استامینوفن یا بروفن میتوانند برای جلوگیری یا آرام بخشی نسبی تب و درد بکار روند.
ب) تزریق اینترفرون آلفا به هنگام خواب به شما اجازه خواهد داد تا در زمان بروز علائم شبیه آنفولانزا خواب باشید.
ج) انرژیتان را حفظ کنید: بکوشید تا بیشتر استراحت کنید.
د) به اندازه کافی مایعات بنوشید: قبل از درمان و طی درمان مایعات کافی بنوشید.
ه) غذاهای متعادل بخورید: از وجود مقدار کالری لازم هر وعده غذایی اطمینان داشته باشید.
و) به چیزهای مثبت فکر کنید: دورنمای فکری سالمی داشته باشید.
اگرچه شما تحت درمان با اینترفرون آلفا هستید، می توانید کار کنید و حتی مسافرت کنید. فقط همیشه دارو را به همراه داشته باشید. طرز تلقی شما نسبت به بیماری و چگونگی پذیرش آن عواملی است که وضعیت شما را تعیین خواهد نمود. هرچقدر دید مثبت تری داشته باشید وضعیت عمومی شما بهتر خواهد بود. فقط به خاطر بسپارید که صبوری و پایداری و جدیت در درمان به شما کمک خواهد کرد تا حداکثر بهره را از اینترفرون آلفا ببرید.
فقط شما میتوانید جلوی انتشار را بگیرید
تا به حال بدلیل خصوصیات این ویروس، دانشمندان موفق به ساخت واکسن موثر نشدهاند، متاسفانه مبتلایان را نمیتوان براحتی درمان کرد. لذا لازم است شما با رعایت نکات بهداشتی مانع از ابتلای خود و دیگران شوید.
موارد زیر در پیشگیری از انتقال ویروس نقش بسزایی دارند:
•زخم و بریدگی های پوست را خودتان پانسمان کنید. در صورت نیاز به کمک برای پانسمان زخم از دستکش استریل استفاده شود.
•در صورتیکه به این بیماری مبتلا هستید، خون، پلاسما، اعضای بدن یا بافت اهدا نکنید.
•سوزن را به اشتراک نگذارید.
•از ریش تراش، مسواک و لوازم آرایشی یا لوازم شخصی دیگران بطور مشترک استفاده نکنید.
•بیاد داشته باشید هپاتیت C واکسن ندارد و درمان کامل نیز ندارد لذا پیشگیری از آلودگی دیگران با عمل به توصیه های بهداشتی بر عهده شماست.
ریباویرین
ریباویرین یک داروی خوراکی ضد ویروسی است که مصرف همزمان آن با انترفرون در درمان هپاتیت C موثر است این دارو در حال حاضر نباید بتنهایی مصرف شود. مهمترین عارضه آن از بین رفتن گویچه های قرمز خون میباشد. که ممکن است تا ده درصد موارد منجر به قطع دارو گردد. بنابراین هنگام مصرف ریباویرین در فواصل منظم باید توسط پزشک معاینه شوید و آزمایشهای لازم را انجام دهید. مدت مصرف این دارو 12- 6 ماه می باشد این دارو نیز بسیار گران قیمت است.
12