ضرورت صرفه جوئی در مصرف انرژی
آیا می دانید که سالانه چه مقدار انرژی در بخش های مختلف صنعتی، خانگی و تجاری تلف می شود؟ طبق آخرین برآوردها هزینه های ناشی از مصرف بی رویه و نادرست انرژی در کشور، سالانه 45 میلیارد دلار است که با جلوگیری از این اتلاف می توانیم به گسترش ظرفیت واحدهای تولیدی کشور کمک نمائیم. استفاده نادرست از وسایل، دلیل اصلی اتلاف انرژی است.
تاثیر صرفه جوئی مصرف انرژی بر محیط زیست
مصرف درست و منطقی علاوه بر اینکه از هدر رفتن ذخائر با ارزش انرژی پیشگیری می کند آلودگی را کمتر و محیط زیست را سالم تر می کند. باید توجه داشت که در میان آلاینده ها، آنچه حاصل مصرف انرژی فسیلی است، بیش از همه موجب آلودگی محیط زیست می شود. جدول زیر میزان انتشار آلودگی هوا را درسال 1370 در ایران نشان می دهد.
نرخ رشد
هزارتن
آلودگی
8/10%
78500
دی اکسیدکربن
9/6%
758
اکسید ها ی ازت
9/7%
1084
مونواکسیدکربن
4/8%
505
گوگرد
6/9%
806
ترکیبات هیدروکربن
پتانسیل های موجود برای صرفه جویی انرژی
همانطور که قبلاً گفته شد در ایران پتانسیل های صرفه جویی زیادی وجود دارد. پتانسیل صرفه جویی انرژی در بخش صنعت به تنهایی حدود 20 تا 25 درصد است. در کشور ما تقریباً معادل یک پنجم برق تولیدی، به مصرف روشنایی می رسد که از این مقدار 69 درصد در خانه ها مصرف می شود، ولی اگر هر خانواده فقط یک لامپ 100 وات اضافی را از مصرف روشنایی خود بکاهد، هر سال یک میلیارد کیلووات ساعت، یعنی معادل 7/2 میلیون بشکه نفت به مبلغ 87/12 میلیارد تومان، صرفه جویی خواهد شد.
در بخش های دیگر از جمله حمل و نقل نیز می توان با اقداماتی ساده مثل تنظیم موتور و چرخ ها ، رانندگی آرام همراه با رعایت قوانین، به میزان زیادی در سوخت صرفه جویی کرد.
بهینه سازی مصرف انرژی در بخش های صنعتی
برای بهینه سازی مصرف انرژی در بخش صنعت، لازم است بخش ها و واحدهایی که تلفات انرژی بیشتری دارند مورد مطالعه قرار گیرند تا زمینه های صرفه جویی فراهم گردد. طبق بررسی های به عمل آمده در بخش های مختلف صنعتی، مدیریت بار یعنی پیدا کردن بهترین زمان و روش استفاده از وسایل برقی به صورتی که فشاری به شبکه برق وارد نیاید، در این زمینه نقش مهمی را ایفا می کند. مثلاً ، تنظیم شیفت های کاری در صورت امکان و انتقال آنها به ساعت های غیر پیک. یکی از مواردی که می توان به صورت موثر در این راه اقدام کرد، استفاده درست از موتورهای الکتریکی است که 65 درصد انرژی برقی در صنایع را را مصرف می کنند. در این مورد انتخاب موتورهایی با قدرت مناسب و عدم راه اندازی همزمان دستگاهها ضروری است. از این گذشته تنظیم برنامه ای برای استفاده متوالی از دستگاهها و بررسی امکان اجرای سیستم بازیافت حرارت گازهای خروجی از دودکشها، جلوگیری از اتلاف انرژی از طریق استفاده مناسب، تعمیر و نگهداری درست از کوره ها، دیگ های بخار و سایر تاسیسات انرژی بر در صنایع، بسیار مهم می باشد.
Top صرفه جویی اجرای طرح بهینه سازی مصرف انرژی 694 هزار بشکه نفت در سال است
محمد رضا نوراللهی، دبیر تبصره 12 آئین نامه اجرایی بند "الف" قانون بودجه سال 1380 کل کشور، در گفت وگو با خبرنگار انرژی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، با بیان این مطلب گفت:" با اجرای طرح بهینه سازی مصرف انرژی در سال 1380 حدود 242 طرح از سوی فعالان بخش صنعت کشور به دبیرخانه طرح ارائه شد که پس از کارشناسی 140 طرح، حدود 52 طرح جهت دریافت تسهیلات تصویب و مشخص شدند که اجرای آنها نیازمند 42 میلیارد و 500 میلیون ریال اعتبار است."
وی ادامه داد:" تولید کنندگان و فعالان صنعت کشور با گرفتن وام از بانک ها می توانند آنرا در جهت بهینه سازی مصرف انرژی استفاده کرده و در عوض از تسهیلات دبیرخانه طرح که شامل پرداخت سود وام است استفاده کنند.
"نوراللهی با بیان اینکه صنایع انرژی بر از جمله سیمان، مواد غذایی، الکتروموتور،خودرو، کاشی، سرامیک و شیشه از طرح بهینه سازی مصرف انرژی استقبال کرده اند، گفت:" درحال حاضر این طرح با بیش از نه میلیارد ریال کسری بودجه مواجه است و به منظور پاسخ دهی به تقاضاهای رسیده، این بودجه باید نسبت به سالهای گذشته و امسال سه برابر افزایش داشه باشد."
وی با بیان اینکه تاکنون حدود 12 طرح موفق به دریافت تسهیلات درخصوص بهینه سازی مصرف انرژی شده اند و مدارک 14 متقاضی در دست بررسی است اظهار داشت:" میزان سودی که از محل تبصره 12 به دریافت کنندگان وام اختصاص می یابد به پتانسیل صرفه جویی انرژی، اهمیت طرح و مدت بازگشت سرمایه بستگی دارد."
نور اللهی کاهش قیمت تمام شده تولیدات و متعادل بودن قیمت کالاها را از جمله دستاوردهای اجرای طرح بهینه سازی انرژی عنوان کرد و گفت:" با اجرای این طرح بین 10 تا 15 درصد طی دو تا سه سال آینده در مصرف انرژی صرفه جویی خواهد شد. "
وی بودجه ای که امسال به اجرای طرح بهینه سازی مصرف انرژی از محل تبصره 12 اختصاص گرفته است را 14 میلیارد ریال عنوان کرد و گفت:" میزان بودجه درسال گذشته نیز همین مقدار بوده و با توجه به افزایش تقاضا و بیش از 9 میلیارد ریال کسری بودجه افزایش بودجه از سوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی ضروری است."
صرفه جویی در مصرف انرژی در ساختمان
شاید سنگ بنای تحول در صنعت ساختمان سازی از نظر رعایت ضوابط فنی برای جلوگیری از به هدر رفتن انرژی سرمایی و گرمایی، تدوین مقررات و ضوابط فنی برای صرفه جویی در مصرف انرژی در ساختمانها باشد. این اقدام مهم در سال۱۳۷۰ برای نخستین بار در کشور با تدوین ضوابط فنی برای پوسته ساختمان به نام مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان آغاز شد
با وجود اینکه انرژی در کشور ما نه به قیمت واقعی، بلکه ارزانتر از آن عرضه می شود، اما به هر حال مشکل محدودیت منابع انرژی در دسترس، کم و بیش برای کلیه کشورها، اعم از صنعتی وتوسعه یافته و یا در حال توسعه، مشترک است. گفته می شود که در کشورهای مختلف، بسته به میزان فعالیتهای صنعتی، بین۳۰ تا ۳۵ درصد از کل انرژی مصرفی در ارتباط با مصارف ساختمانی است که به نظر می رسد ارزش آن به قیمت جهانی سالیانه بالغ بر ۶ میلیارد دلار می گردد. حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد از این میزان صرف گرمایش و سرمایش ساختمان در فصول مختلف سال می شود و این بدان معناست که از کل انرژی مصرفی کشور بین ۱۵ تا ۲۰ درصد به مصرف گرمایش و سرمایش فضای مسکونی داخل ساختمانها می رسد. با توجه به این موضوع هر اقدامی که در جهت ارتقاء کیفیت ساختمانهای مختلف (اعم از مجتمع های مسکونی، مدارس، ادارات، رستورانها، فروشگاه ها، مراکز ورزشی، هتل ها و…) از دیدگاه تبادل حرارتی صورت گیرد، به صرفه جویی قابل توجهی در مصرف کل انرژی منتهی می شود.
باید توجه داشت که انبوه سازی مسکن جدای از تامین مزایای دیگر، امکان اجرای طرحهای کنترل مصرف، استفاده از سیستم های برنامه ریزی روزانه و هفتگی جهت گرمایش و سرمایش و به طور کلی "مدیریت انرژی در ساختمانها" را فراهم می کند. همچنین پیروی از الگوی مسکن (از حیث داشتن زیربنای کافی و نه بیش از حد لازم) که از سوی شورای عالی الگوی مصرف کشور تدوین شده است، در این زمینه بسیار مفید است. در کنار این موارد بهره گیری از طراحی اقلیمی متداول در معماری کهن ایرانی با توجه به کاربریهای جدید ساختمانی از سوی کارشناسان توصیه می شود. به هر حال قسمت بزرگی از تلفات گرمایشی و سرمایشی ساختمان از طریق سقف، دیوارها، شیشه ها و کف صورت می گیرد و از این جهت اقداماتی در جهت عایقکاری این قسمتها از موثرترین و مهمترین راه های صرفه جویی خواهد بود
گرفته به کار کامل مجموعه یک به صورت انرژی مصرف در صرفه جویی ابزارهای باید
قرارگیرند مدنظر کشور اقتصادی و اجتماعی شاخص های و شوند
.دارد انرژی مصرف کارآیی افزایش در عمده ای نقش مصرف کنندگان آگاه سازی
افزایش مفهوم به اشاره ضمن زیست محیط و انرژی پژوهشکده رئیس فروغی داریوش مهندس
انرژی ، از حاصل خدمات سطح کاهش بدون که اقداماتی مجموعه به عنوان انرژی بازده
پاسخگویی جدید روش های انرژی ، بازده افزایش :افزود دهد ، کاهش را انرژی مصرف میزان
حداقل و انرژی برای تقاضا مدیریت بر مبتنی که دربرمی گیرد را انرژی نیازهای به
بازده بهبود قبیل از بی شماری منافع متضمن انرژی بازده افزایش .است هزینه ها کردن
از صیانت و نفت صادرات ظرفیت حفظ بین المللی ، رقابت قابلیت سطح ارتقای اقتصادی ،
.است کشور انرژی ذخایر :داشت اظهار کشور در انرژی بازده افزایش در موجود موانع به اشاره با وی
کشور به کشوری از مختلف دلایل به بنا انرژی بازده افزایش راه سر بر موانع موجود
دارد وجود انرژی بازده افزایش راه سر بر متعددی موانع ما کشور در.است متفاوت دیگر
مصرف کنندگان فنی مهارت های و تجربه دانش ، کفایت عدم از عبارتند آنها از برخی که
کفایت عدم انرژی ، مصرف در صرفه جویی و بازده افزایش بالقوه منابع و امکانات درمورد
کارآتر انواع با موجود سرمایه ای تجهیزات کلیه جایگزینی برای کشور سرمایه ای منابع
ملی سیاست های و برنامه ها فقدان جدید ، تکنولوژی های واردات و مصرف انرژی لحاظ به
انطباق اخیر سیاست های موفقیت شرط که انرژی بازده افزایش برای بلندمدت و مدت میان
نگرفته قرار موردتوجه تاکنون نیز مهم این که است کشور اقتصادی توسعه اهداف با آنها
بین المللی ، ارتباطات فنی ، دانش و تکنولوژی انتقال به مربوط مشکلات وی .است
و انرژی حامل های قیمت گذاری نظام ناکارآمدی و گاز و برق تعرفه های نظام ناکارآمدی
کشور در انرژی بازده افزایش برسرراه موجود دیگر موانع ازجمله را یارانه ها مبحث
نکاتی ذکر یارانه ها و انرژی قیمت گذاری نظام ناکارآمدی درمورد:افزود و کرد ذکر
انرژی خدمات سطح کاهش بدون انرژی بازده افزایش که باشد این ما هدف اگر.دارد ضرورت
انرژی مصرف در صرفه جویی ابزارهای باید پذیرد ، تحقق مردم بر فشار اعمال بدون و
کشور اقتصادی و اجتماعی شاخص های و شوند گرفته به کار کامل مجموعه یک به صورت
برابر چندین بنزین قیمت آن در که شرایطی مثال به عنوان باشند ، داشته قرار مدنظر
.است مردم بر فشار اعمال نوعی باشند ، نداشته دسترسی کم مصرف خودرو به مردم و شود
.است انرژی صرفه جویی و بازده افزایش بر اثرگذار مجموعه ای از جزء یک انرژی قیمت
انرژی حامل های قیمت افزایش برای متعددی توجیهی ابزارهای از اخیر سال های در اما
.است آمده به عمل بهره برداری
اتلاف و اضافی مصرف می تواند انرژی ، قیمت نازل سطح که است فروغی درست گفته به
اما باشد ، پاکیزه سوخت های جایگزین شقوق توسعه مانع و باشد داشته به دنبال آن را
و مستقیم اثرات تحمل توانایی درآمدی نظر از مردم که است آن مستلزم یارانه ها حذف
در که است داده نشان اخیر سال های تجربه .باشند داشته را قیمت افزایش غیرمستقیم
و کالاها قیمت عمومی سطح افزایش موج سوخت ، جدید نرخ های اعمال از قبل یک ماه فاصله
.است نشده پیش بینی جبرانی مکانیزم هیچ پدیده این قبال در و پیوسته به وقوع خدمات
بازده افزایش روش های اقتصادی جذابیت یارانه ای ، قیمت های که نمی کنیم انکار ما
یارانه طریق از اجتماعی تامین سیاست سنتی مفاهیم رعایت به و می دهند کاهش را انرژی
قشر داشتن قرار و کشور در درآمد نامناسب توزیع لحاظ به امانداریم اعتقادی نیز
قیمت اگر که داریم باور ،(بانک مرکزی اطلاعات براساس ) فقر خط زیر در مردم از وسیعی
مردم از کثیری جمعیت شود ، حذف یارانه ها یا کند پیدا زیادی افزایش انرژی حامل های
کارآمدتر انواع با را خود قیمت ارزان ناکارآمد خانگی وسایل نمی توانند که هستند
اثرات و غیرمستقیم و مستقیم اثرات تحمل مالی نظر از و کنند جایگزین گرانتر اما
جبرانی مکانیزم های برنامه ریزی توانایی ما اگر اساسا.ندارند را قیمت ها روانی
سهل الوصولی ابزارهای به خود ضعف کردن برطرف به جای چرا نداریم ، را تورمی اثرات
.می شویم متوسل قیمت افزایش نظیر
سایر و زیست محیط سرمایه ، تولید ، هزینه های کردن لحاظ برای هم اکنون :افزود وی
موثری قدم و ندارد وجود کشور در لازم حسابداری اطلاعات و کافی دانش برونی ، عوامل
.است نشده برداشته زمینه این در هم
کشور در انرژی بازده افزایش در موجود موانع بر غلبه راه های درزمینه فروغی مهندس
دارد وجود کشور در بازدهی افزایش راه سر بر مختلفی موانع شد ذکر که همانطور:افزود
می توان که شیوه هایی ازجمله .کرد چاره اندیشی موانع این بر غلبه برای باید که
اهداف ، تدوین کرد رفع را کشور در انرژی بازده افزایش راه سر بر موجود موانع
در زیربخشی و بخشی کلان ، سطح در انرژی بازده بهبود سیاست های و استراتژی ها
عوامل معیارهای بر بیشتر هرچه تاکید با بلندمدت و میان مدت زمانی افق های
داشته کشور در انرژی بازدهی افزایش در عمده ای نقش می تواند که است زیست محیطی
کشور در انرژی صرفه جویی و بازدهی افزایش متولی نهادهای پیش بینی البته .باشد
برای مذکور سازمان های آموزشی و مالی حمایت و حقوقی شخصیت از نهادها این برخورداری
مصرف کردن بهینه راستای در مهمی گام می تواند نیز شده پیش بینی برنامه های اجرای
.باشد کشور در آن بازده افزایش و انرژی
با است لازم کشور در انرژی کارآیی افزایش و موانع حذف راستای در:داد ادامه وی
کشورهای با لازم همکاری های انجام و اطلاعات تبادل و بین المللی مناسبات توسعه
.کنیم تسریع را بخش این در کارآیی افزایش روند زمینه این در پیشرفته
10