تحقیق در مورد آداب سلام کردن

" آداب سلام کردن "
واژه ی سلام
واژه "سلام" و مشتقاتش 50 بار و به همین تعداد واژه ی "طیّبات" (پاکیزه ها) در قران به کار رفته است. 1
"سلام" درود فرستادن حضرت آدم(ع) و فرزندان و نسل اوست. خداوند متعال به آدم(ع) فرمود: بر فرشتگان من سلام کن و بگو: " السّلامُ علیکُم و رحمه ُاللّه و برکاتُه". و او نیز چنین کرد.
سپس خداوند تبارک و تعالی فرمود: ای آدم! این، سلام کردن تو و فرزندان توست تا روز قیامت.2
سلام یکی از نام های خداوند است پس آن را در میان خود پراکنده کنید. 3
( هُواللهُ الّذیی لا اله الّا هُوالملکُ القُدّ ُسُ السّلامُ المُومنُ المُهیمنُ العزیزُ الجبّارُ المُتکبّرُ سُبحان اللّه عمّا یُشرکون). 4
" اوست خدای یکتایی که غیر او خدایی نیست. سلطان مقتدر عالم، مُنزّه از هر عیب و ناشایست،5 ایمنی بخش 6 ( دلهای هراسان)، نگهبان (جهان و جهانیان)، غالب و قاهر (برهمه ی خلق)، با جبروت و با عظمت، بزرگوار و برتر (از حدّ فکرت)؛ زهی7 مُنزّه و پاک خدای یکتا که از هر چه بر او شریک پندارند مُنزّه و (از انچه در وهم8 و خیال و عقل اندیشند) مُبرّا9 است".
سلام و اخلاق
سه چیز از حقایق ایمان است: انفاق کردن در هنگام تنگ دستی، عدل و انصاف داشتن، و بذل10 سلام نسبت به همه ی عالم.
– سلام کردن به هر کوچک و بزرگ، نشانه ی تواضع و فروتنی است. 11
– به هر کسی که برخورد می کنی سلام کن تا خداوند بر نیکی های تو بیافزاید. 12
– بخیل کسی است که از یک سلام دریغ می کند. 13
– به فقیر و ثروتمند، یکسان سلام کنید تا در روز قیامت از خشم خدا در امان باشید. 14
– به کودکان سلام کنید. رسول الله (ص) نیز چنین می کردند تا "سلام کردن" پس از ایشان سنّت مسلمانان گردد. 15
– آغاز کردن به سلام، از اخلاق مومن است. 16
– آن کس که اول سلام می کند، به خدا و رسول او اولی تر (سزاوارتر) است. 17
آداب سلام کردن
– آشکارا سلام کنید چون خدا آن را دوست دارد. 18
– با صدای بلند سلام کنید و با صدای بلند سلام را پاسخ دهید تا سلام و پاسخ آن شنیده شود
– قبل از سخن گفتن باید سلام کرد. اگر کسی قبل از سلام، سخن گفت، پاسخ او را ندهید.19
– تا به شما سلام نکرده اند، ایشان را به طعام خویش نخوانید. 20
– هر گاه قبل از سلام، سخن گفتید قبل از اینکه سکوت کنید، سلام کنید.
چند شخص باید زودتر سلام کنند 21
– کوچکتر به بزرگتر؛
– رهگذر به نشسته؛
– سواره به پیاده؛
– تازه وارد به شخص حاضر؛
– یک نفر به چند نفر (فرد به گروه)؛
– گروه اندک به گروه بسیار و…
به چند شخص سلام نکنید
علی (ع): چند نفر شایستگی سلام کردن ندارند: 22
– مشروب خواران؛
– ربا23 خواران؛
– گناهکارانی که آشکارا گناه می کنند؛
– نوازندگان تار و سه تار [و سایر آلات موسیقی و لهو و لعب]؛
– مجسمه سازان (از شکل حیوانات و انسان)؛
– نرد بازان24؛
– شطرنج بازان و…
امام رضا (ع): وقتی سر مبارک امام حسین (ع) را به شام حمل می کردند، یزید (لعنهُ الله علیه) فرمان داد تا آن سر را قرار داده و در مقابل آن، سفره چیدند. سپس با یاران خود مشغول خوردن غذا و نوشیدن شراب (فُقاّع) شد. سپس فرمان داد تا آن سر مبارک را در تشتی قرار داده و تخته ی شطرنج را در مقابل آن پهن کرده و به بازی مشغول گشت و در همین حال حسین بن علی،پدر و جدّش (ع) را نیز یاد کرده و مسخره می نمود.
وقتی که در بازی، بر رفیقش چیره و غالب گشت، سه بار شراب نوشید و اضافی آن را بر روی زمین و در کنار آن تشت خالی کرد. اینک هر که شیعه ی ماست، باید از نوشیدن شراب و بازی با شطرنج بپرهیزد؛ و هر کس که نگاهش به شراب یا شطرنج افتد، حسین (ع) را یاد کرده و یزید و آل زیاد را لعنت کند، تا خداوند گناهانش را هر چند که به عدد ستارگان آسمان باشد ببخشاید. 25
– بعضی از فقهاء عظام حرمت شطرنج را به خاطر قمار بودن آن می دانند و معتقدند هنوزهم وسیله و ابزار قمار است و بعضی دیگر مطلقاً آن را حرام می دانند.
به عنوان مثال، آیت الله العظمی گلپایگانی (ره) و همچنین حضرت آیت الله العظمی سیستانی دام ظلّه العالی می فرمایند: "بازی با آن ها مطلقاً حرام است".
از محضر رهبر فقید انقلاب،امام خمینی رحمه الله علیه نیز چنین سوال شده است:
" اگر شطرنج، آلت قمار بودن خود را به طور کلّی از دست داده باشد و چون امروز تنها به عنوان یک ورزش فکری از آن استفاده می گردد، بازی با آن چه صورت دارد؟"
ایشان نیز در فرض مذکور که شطرنج به طور کلّی آلت قمار بودن خود را داشته باشد فرمودند: " بر فرض مذکور، اگر برد و باختی در بین نباشد، اشکال ندارد."
با توجه به تعابیر تندی که در مورد شطرنج در روایات وارد شده است و با توجه بر فتاوای فقها به حرمت آن و با توجه به این که شطرنج در اصل و اساس از آلات قمار بوده و تاکنون خروج آن از آلت قمار بودن ثابت نشده ( هر چند که در میان مردم و مسابقات با آن قمار نشود) واجب است فرد مسلمان شیعه، از بازی با آن اجتناب کرده و آن را به اهلش واگذارد.
ثواب سلام کردن و پاسخ سلام دادن
– گفتن " السّلامُ علیکُم و رحمه ُالله " در پاسخ سلام، ده حسنه دارد؛
" السّلامُ علیکُم و رحمه الله و برکاتُه "،20 حسنه؛
و " السّلامُ علیکُم و رحمه الله و برکاتُه "، 30 حسنه؛26
– امیرالمومنین (ع) سلام 70 حسنه دارد، 69 حسنه برای آغاز کننده به سلام است و یکی برای کسی که آن را پاسخ می دهد27.
– امام صادق (ع): رسول خدا (ص) به زن ها سلام می کرد و پاسخ سلام آنان را می داد.
امیرالمومنین (ع) نیز چنین می کرد و البتّه دوست نمی داشت به زنان سلام کند و می فرمود: می ترسم صدایش مرا به وجد آورد و بیش از اجری که می جویم به گناه هفتم.28

" آداب صلوات فرستادن "
سلام و درور فرستادن بر پیامبراکرم(ص) و معصومین (ع)
– پیامبراکرم (ص): اولی ترین (سزاوارترین) مردم نسبت به من کسی است که بیشتر بر من صلوات می فرستد29.
– هر گاه نام یکی از معصومین (ع) برده می شود یا نوشته می شود، بر آنان سلام و صلوات می فرستیم.
– در نوشته های خود، نام مبارک آنان را با سلام و صلوات همراه می کنیم.
پیامبراکرم (ص): هر که در نوشته ای بر من صلوات فرستد،تا آن هنگام که نام من در آن نوشته باقی است، فرشتگان بر او درود می فرستند30.
هر گاه کسی بگوید:
" صلواتُ الله و صلواتُ و ملائکته و انبیائه و رُسُله و جمیع خلقه علی مُحمّدٍ و آل مُحمّدٍ و السّلامُ علیه و علیهم و رحمه ُالله و برکاتُه " تمامی گناهان او پاک می شود آن گونه که گویی تازه از مادر متولد شده است31.

" نتیجه و اثر صلوات "

– پیامبراکرم (ص): صلوات شما بر من، موجب قبولی دعا و پاک شدن اعمال شماست32.
– بین دعا و آسمان حجابی است که صلوات، آن را می شکافد تا دعا اوج گیرد وگر نه به سوی شما باز می گردد33.
– قبل از دعا، صلوات بفرستید زیرا خداوند متعال،کریمتر از آن است که صلوات بنده اش را بپذیرد ولی حاجت او را رد کند34.
– پیامبراکرم (ص): برای حل مشکلات خود، زیاد بر من صلوات بفرستید؛ زیرا صلوات:
– غم و غصه را از بین می برد؛
– روزی را زیاد می کند؛
– و حاجتها را روا می سازد35.
در قیامت، چیزی سنگین تر از صلوات در ترازوی اعمال نیست36.
صلوات بر پیامبراکرم (ص) و آل او (ع)، و بلند کردن صدا به صلوات، نفاق را از بین می برد37.
پیمبر گفت ای مردم بدانید درودم را جلّی38 هر دم بخوانید
نفاق و کینه ها را می کند دور بدینسان از دوئیّت39 در امانید

" ثواب و پاداش صلوات فرستادن "
هر که یک بار بر پیامبراکرم (ص) صلوات فرستد:
خدا، هزار بار، در هزار صف از فرشتگان، بر او صلوات می فرستد، و مخلوقی باقی نماند مگر آنکه به پیروی از خدا و فرشتگان او، بر آن بنده درود فرستد.
پس هر کس که نسبت به این امر، بی میل و بی رغبت باشد، نادان و مغرور است و خدا ورسولش و اهل بیت او از او بیزاری می جویند40.
پیامبراکرم (ص):
– هر که یک صلوات بر من فرستد، ده نیکی (حسنه) برایش نوشته شود و ده بدی (سیّئه)
از او پاک گردد41.
– هر که ده بار در صبح بر من صلوات فرستد، گناهان چهل سال او محو گردد42.
– کسی که بر من صلوات فرستد، روز قیامت و بر پل صراط ، نوری خواهد داشت و از دوزخ در امان خواهد ماند43.
– زیاد بر من صلوات فرستید، زیرا صلوات، نور قبر و نور صراط و نور بهشت است44.
امام علی (ع): بهتر از آن که آب، آتش را خاموش می کند، صلوات، گناهان و خطاها را نابود می سازد45.

" جزا و عقاب صلوات نفرستادن "
جفا کارترین مردم کسی است که نام پیامبراکرم (ص) را می شنود و بر او صلوات نمی فرستد46.
پیامبراکرم (ص): هر کس نام مرا بشنود و صلوات بر من را فراموش کند، راه بهشت را گم خواهد کرد47.

احکام صلوات
مستحب است هر گاه نمازگزار نام پیامبراکرم (ص)
(محمّد، احمد، ابوالقاسم، مصطفی و …) را در نماز بشنود یا بر زبان آورد، صلوات فرستد48.
" آداب روبرو شدن با یکدیگر "
1. دست دادن49
گفته شده است اولین کسانی که بر روی زمین با یکدیگر دست دادن،
ذو القرنین50 و حضرت ابراهیم (ع) بودند51.
فضیلت دست دادن
پیامبراکرم (ص): به برادرت سلام کن و با او دست بده. خداوند، فرشتگان خویش را به دست دادن با هم گرامی داشته است. شما نیز مانند آنان با هم دست دهید52.
دست دادن مومن، برتر از دست دادن فرستگان است53.
آثار و ثواب دست دادن
رسول اکرم (ص): آنان که برای خدا به یکدیگر دست می دهند، گناهانشان آن گونه فرو می ریزد که گویی دوباره از مادر تولد یافته اند54.

امام باقر(ع): وقتی دو نفر مومن به هم بر می خورند و با هم دست می دهند، گناهان آنان مثل برگهای خشک درختان در زمستان شروع به ریزش می کند و خداوند متعال نیز با نگاه خود آنان را تا آنگاه که از یکدیگر جدا گردند بدرقه می کند55.

امام صادق (ع):
– با یکدیگر دست دهید تا کینه های شما از بین برود56.
– در دست دادن شما با یکدیگر، اجر مجاهدین در راه خدا نهفته است57.
– دست دادن مومن، هزار حسنه دارد58.
وقتی مومنین با یکدیگر دست می دهند، خداوند نیز دست خود را دراز کرده و با آن کسی که محبّت و علاقه ی شدیدتری نسبت به دوستش دارد دست می دهد59.
هر گاه مومنین با یکدیگر دیدار کرده و دست می دهند، خداوند، 100 رحمت بر آنان نازل
می کند که 99 رحمت آن نصیب فردی می شود که علاقه ی بیشتری نسبت به برادر مومنش دارد60.
چگونه دست بدهیم؟
کسی که دیرتر دست خود را از دست دوستش رها می کند، اجر بیشتری می برد61.
هر گاه پیامبراکرم (ص) با کسی دست می داد صبر می کرد تا آن شخص دستش را از دست پیامبر رها سازد62.
ابوعبیده حذاء می گوید با امام باقر (ع) همسفر بودم. حضرت در جایی پیاده شد و به دنبال کاری رفت و سپس باز گشت، و فرمود: ابوعبیده دستت را بده!
دستم را دراز کردم، آن را فشرد به گونه ای که انگشتانم درد گرفت. سپس فرمود: هیچ مسلمانی نیست که برادر مسلمانش را می بیند، با او دست می دهد، و انگشتان خویش را در انگشتان او قرار می دهد، مگر اینکه گناهانشان فرو می ریزد آن گونه که برگ درختان در روزی سرد و پر باد فرو می ریزد63.
نوع دست دادن می تواند بیانگر شخصیت افراد باشد. افرادی که محکم دست می دهند، برونگرا، صاحب اعتماد به نفس وبروز دهنده ی عواطف خود هستند و افرادی که سست دست می دهند، بیشتر کم رو و درونگرا هستند و گاهی ممکن است، به عارضه ی اضطراب اجتماعی دچار باشند. همچنین حرارت و خشکی دست نیز نشان دهنده ی شخصیّت افراد است.
افرادی که محکم دست می دهند و دارای دست های سرد و مرطوب هستند، آدم های خوشرو و زودجوشی هستند64.
چاق سلامتی کامل

.1 جواهر البیان فی نغمات القرآن، مجید رضایی، نشر سهره، 1374، ص 76 .
.2 مستدرک وسائل الشیعه، ج 2 ، ص 68 باب32 ، ح 8 ؛ مرآه الکمال، ج 2 ، ص 170 .
.3جامع احادیث الشیعه، طبع 1378؛ کتاب العشره، باب 21، ح 12.
.4سوره حشر (59): آیه 23 .
.5 قران کریم، ترجمه الهی قمشه ای.
.6 قرآن کریم، ترجمه ی فولادوند.
.7 آفرین، خوشا
.8 خیال
.9 برکنار، دور، پاک
.10 بذل یعنی بخشش. ظاهراً منظور از ان در اینجا دست و دل باز بودن در سلام کردن به هر کسی است که با او مواجه می شویم.
.11اصول کافی، ج 2، ص 646، ح 12.
12. امال الشیخ المفید، ص46؛ ثواب الاعمال و عقابها، باب 1012، ح 1.
.13 اصول کافی، ج 2؛ کتاب العشره، باب التسلیم، ح 6.
14. وسائل الشیعه، ج 12؛ کتاب الحج، باب 36، ابواب احکام العشره، ح 1.
.15 همان، باب35، ح 1.
.16 همان، باب 32، ح 2.
17. همان، ح 1.
18 . همان، باب 34، ح 1.

19 . همان، باب 32، ح 4.
20 . همان، ح 6.
.21 همان، باب 45، ح 5- 1.
.22 مراه الکمال، ج 2، ص 177.
.23 سودی که قرض دهنده بابت قرض خود می گیرد
.24 نرد: بازی معروف نرد که آلت آن شبیه شطرنج و مرکب از تخته و 30 مهره (15 مهره ی سفید و 15 مهره ی سیاه) و دو طاس می باشد. آن را تخته نرد هم می گویند. اختراع نرد را به بزرگمهر نسبت می دهند. فرهنگ عمید، 3 جلدی، انتشارات امیرکبیر، 1374.
.25 ثواب الاعمال و عقابها، ص 343، دارالمرتضی، بیروت.
امام صادق(ع) در روایتی دیگر می فرمایند: خرید و فروش شطرنج حرام است؛ خوردن پول آن حرام است؛ اتخاذ و گرفتن آن کفر است؛ بازی کردن با آن، شرک است؛ سلام کردن بر بازی کننده ی با آن، گناه کبیره ی هلاک کننده است؛ کسی که به آن دست می زند، مثل کسی است که دست خود را در گوشت خوک فرو می کند؛ و نماز نمی نوامد بخواند مگر اینکه دستانش را بشویدهمان گونه که دستش را پس از لمس گوشت خوک می شوید؛ و کسی که به آن نگاه می کند مانند کسی است که … شطرنج باز – به هنگام بازی – و کسی که او را نگاه می کند و کسی که به او سلام می کند، در گناه، یکسان هستند. کسی که به بازی با آن می نشیند، جایگاه خویش را در آتش قرار داده و در روز قیامت، این عمر و لذتش، مایه ی حسرت او خواهد بود. پس خویشتن را از مُجالست و همنشینی با چنین شخصی دور بدار چرا که اهل چنین مجالسی خشم خدا را برای خویش خریده اند، خشمی که باید هر لحظه در انتظار آن باشند.
ثواب الاعمال و عقابها، ص 607، دارالمرتضی، بیروت
.26 حسنه: پاداش کار نیک و پسندیده و نیکو.
.27 به بخش مبطلات نماز در رساله ی عملیه ی خویش مراجعه کنید.
.28 وسائل الشیعه، ج 12، ابواب احکام العشره، باب 48، ح 1.
.29 ثواب الاعمال و عقابها، باب 76، ح 3.
30. همان، باب 83، ح 1.
.31 مرآه الکمال، ص 180.
.32 ثواب الاعمال عقابها، باب 76، ح 2.
.33 همان، ح 16.
.34 اصول کافی، ج 2، کتاب الدعاء، ص 494، ح 16.
35. ثواب الاعمال و عقابها، باب 76، ح 10.
36. اصول کافی، ج 2، کتاب الدعاء، ص 494، ح 15.
.37 اصول کافی، ج 2، کتاب الدعاء، ص 493، ح 13.
38. آشکارا
39. دورویی، نفاق، دو رنگی.
.40 اصول کافی، ج 2، کتاب الدعاء، ص 492، ح 6.
41. ثواب الاعمال و عقابها، باب 76، ح 5.
.42ثواب الاعمال و عقابها، باب 76، ح 11.
.43ثواب الاعمال و عقابها، باب 76، ح 6.
.44 ثواب الاعمال و عقابها، باب 76، ح 23.
.45 ثواب الاعمال و عقابها، باب 76، ح 19.
.46 وسائل الشیعه، ج 7، باب 42، ح 18.
47. اصول کافی، ج 2، کتاب الدعاء، ص 495، ح 20.
48. رساله عملیه.
.49 مصافحه کردن
.50 پادشاه عادلی که ممکن است پیامبر نیز بوده باشد. از او در قرآن کریم به عنوان فردی صالح و توانا نام برده شده است.
.51 مرآه الکمال، ج 2، المقام الثالث فی المصافحه، ص 189.
.52 اصول کافی، ج 2، کتاب الایمان والکفر، باب المصافحه، ح 10.
53. اصول کلفی، ج 2، کتاب الایمان و الکفر، باب المصافحه، ح 21.
54. ثواب الاعمال و عقابها، باب 702، ص 383، ح 6.
55. وسائل الشیعه، ج 12، کتاب الحج، ابواب العشره، باب 126، ح 2.
.56 اصول کافی، ج 2، کتاب الایمان و الکفر، باب المصافحه، ح 18.
.57 وسائل الشیعه، همان، ح 12.
.58 همان، ح 18.
59. اصول کافی، ج 2، کتاب الایمان و الکفر، باب المصافحه، ح 2.
.60 ثواب الاعمال و عقابها، باب 737، ح 6.
.61 اصول کافی، همان، ح 13.
62. همان، ح 15.
.63 همان، ح 5.
64. ی 144، ص 4.
—————

————————————————————

—————

————————————————————