تحقیق اصول و قوانین لوله کشی گاز ساختمان



بسم الله الرحمن الرحیم

عنوان

اصول و قوانین لوله کشی گاز ساختمان
بهار 92

فهرست
نکات لوله کشی گاز ساختمانها 4
علمک 4
کنتور 5
لوله 5
شیرآلات 6
دودکش 6
وسایل گاز سوز 7
مباحث کلی کنتور 8
برآورد مصرف از طریق جدول مصارف لوازم گازسوز 9
آنچه که درمورد علمک لازم است بدانیم 11
قطر لوله و شیر اصلی 14
نکات ایمنی در مورد استفاده ازروشنایی 16
نکات ایمنی : 16
نکاتی در مورد استفاده از سیستم حرارت مرکزی 16
تائید دودکش نما 17
آزمایش تست لوله کشی گاز 19
کنتور و رگولاتور 20
تقسیم بندی لوله ها 21
انواع لوله ها : 21
دانستنیها و راهنمای خرید کولر 22
اشنایی با کولرگازی 25
ساختمان کولرگازی: 25
نحو ه سرما سازی در کولر گازی: 26
8 توصیه برای استفاده از کولر آبی 26
محاسن و معایب کولر آبی 27
عیب یابی کولر آبی 28
تعیین محل نصب کنتور گاز 36
انتخاب کنتور گاز 36
اصول لوله کشی: انتخاب بهترین شیر 37
شیرهای اصلی 37
شیر ترموستاتیکی 39
شیر موازنه فشاری 39
استاندارها 41
مزایای سیستم لوله کشی کلکتوری 42
سیستم کلکتوری در در شبکه آب سرد و گرم 42
مزایای استفاده از سیستم کلکتوری 42
مزایای پکیج دیواری و معایب پکیج دیواری 43
ایمنی وسایل گازسوز 44
اجاق گاز 44
آبگرمکن ها 45
چگونه گاز طبیعی قابل مصرف می شود 48
طراحی دودکش ها 54
کارهای زیبا در لوله کشی گاز 61
نکات مهم در بازرسی گاز 75
استاندارد های لوله کشی گاز 77
فشار شکن 77
مشخصات خطوط لوله در انتقال گاز 78
نکات لوله کشی گاز ساختمانها 78
وسایل گاز سوز 81
محدوده کاری مهندسان بازرس گازخانگی و تجاری 81
روش لوله کشی گاز 82
منابع 82

نکات لوله کشی گاز ساختمانها
1- در نقشه لوله کشی گاز میبایست محل, قطر دودکش و پنجره در پلان مشخص و رنگ بندی با سایزینگ لوله ها مطابقت داشته باشد.
2- کروکی, آدرس و زیربنای ملک دقیق و کامل در نقشه ها مشخص گردد.
3- جهت شمال پلان از کوچه به سمت ورودی ملک ترسیم گردد.
4- با رعایت بند 3 در تمامی نقشه ها میبایست جهت شمال پلان و ایزومتریک نمایش داده شده باشد.
5- نقشه های تهیه شده توسط مجری میبایست خوانا, بدون قلم خوردگی, پلان معماری مطابق با واقعیت و با مقیاس مناسب باشد.
6- انجام بازرسی نهایی پرونده های فاقد برگه پیش بازرسی مجاز نیست.
7- مقیاس نقشه ها 1/100 و بر روی کاغذ A3 باشد.
علمک
1- انجام بازرسی پرونده های فاقد علمک مجاز نیست.
2- فاصله هوایی بین شیر قفلی ابتدایی لوله کشی ساختمان تا شیر قفلی سر علمک تا مصرف 25 متر مکعب در ساعت 50 سانتی متر لحاظ گردد.
3- در صورت انشعاب دو یا چند رایزر از یک علمک فاصله افقی دو رایزر 12 سانتی متر رعایت گردد.
4- محور رایزر و علمک هم راستا باشد.
5- فاصله هوایی بین رایزر روی علمک تا دیوار پشت آن حداکثر 5 سانتیمتر باشد.
کنتور
1- روی دیوار همسایه نباشد.
2- اجرای دیوار پشت کنتور الزامی است.
3- برای هر واحد مسکونی یک کنتور مجزا اجرا گردد.
4- جهت اجرای جا کنتوری با ظرفیت G10 به بالا بایستی با شرکت گاز هماهنگ شود.
5- در ساختمانهایی که کنتور در راهروی ورودی قرار می گیرد, محل نصب کنتور توسط درب از واحد مسکونی تفکیک شده و تمهیدات لازم برای تهویه دائمی هوا پیش بینی گردد.
لوله
1- در صورتیکه قطر لوله گاز بیشتر از قطر استاندارد اجرا گردد همانند اجرای لوله با قطر کمتر از قطر استاندارد لوله برش داده میشود.
2- اجرای شیر قفلی در ابتدای لوله کشی الزامی است.
3- در عبور لوله گاز از چارچوب دربها که با خرابی قاب صورت می گیرد, پس از انجام لوله کشی تمهیدات لازم برای استحکام چارچوب (قاب) درب انجام پذیرد.
4- حداکثر طول لوله اصلی از علمک تا کنتور 25 متر باشد.
5- اجتناب از اجرای لوله به صورت بارفیکسی
6- لوله بعد از کنتور بیرون ملک نباشد.
7- عبور لوله از دیوارهای باربر با غلاف فلزی دو سایز بالاتر از لوله اجرا گردد و فضای بین لوله و غلاف با مواد عایقی مانند قیر پر شود. همچنین دو سر غلاف باید با استفاده از لاستیک, مسدود و درون غلاف جوش نباشد.
8- شیر اصلی روی رایزر پایین رونده اجرا گردد.
9- تعداد اتصالات پشت سر هم از دو عدد بیشتر نباشد.
10- اجرای لوله رابط بین علمک تا کنتور به صورت روکار باشد.
11- در صورتیکه اجرای قسمتی از مسیر لوله کشی به صورت توکار اجتناب ناپذیر باشد, میبایست بازرسی لوله کشی به صورت زیر صورت گیرد:
i. پیش بازرسی
ii. پایان جوشکاری و نظارت مصالح
iii. نوار پیچی و تست

12- لوله, شیر آلات, اتصالات مجاز لوله کشی گاز مطابق استانداردهای ذکر شده در بند 4-4-17 مبحث 17 مقررات ملی ساختمان می باشد.
13- برای کلیه ساختمانهای عمومی و خاص از لوله های بدون درز استفاده شود.
14- تایید لوله کشی گاز ساختمان پیش از انجام نازک کاری, نصب درب و پنجره و شیشه و پیش از قابل سکونت شدن ساختمان غیر قابل قبول بوده و بازرسی ها و تایید آن باید پس از انجام مراحل فوق و قابل سکونت شدن ساختمانها انجام گیرد.
15- اگر در زمان اجرای لوله کشی گاز استفاده از ملک همسایه اجتناب ناپذیر باشد بایستی از همسایه رضایت محضری اخذ شود.
شیرآلات
1- فاصله رایزر شیر H تا رایزر دودکش مربوطه میبایست بین 60 تا 80 سانتیمتر باشد.
2- شیر انتهایی مصرف و دودکش مربوطه میبایست روی یک دیوار اجرا گردد.
3- کلیه شیرهای مصرف در زمان بازرسی با درپوش دنده ای هوابند و در حالت باز باشد.
4- نصب شیر قطع جریان گاز اضافی و شیر خودکار قطع گاز, حساس در مقابل زلزله در ساختمانهای خاص مثل بیمارستانها, موزه ها, کتابخانه ها و … اجباری می باشد.
5- کلیه شیرها بگونه ای نصب گردند که در جهت عقربه های ساعت بسته و خلاف جهت عقربه ها باز گردند.
دودکش
1- اجرای دودکش میبایست به شکلی باشد که حداکثر تصویر افقی آن از یک و نیم متر تجاوز نکند.
2- کلیه دودکشها با کلاهک H اجرا شود.
3- ارتفاع دودکش از سقف حداقل یک متر باشد.
4- دودکش در محل تقاطع با لوله گاز بوسیله پشم شیشه عایق گردد.
5- در ساختمانهای بیش از یک طبقه, دودکش در طبقات بالا به صورت توکار و با مصالح ساختمانی محافظت گردد.
6- در ساختمانهایی با سقف شیروانی بایستی دودکش از فضای شیروانی عبور کرده و به فضای آزاد راه داشته باشد.
وسایل گاز سوز
1- اجرای چهار وسیله گاز سوز در هر واحد مسکونی به استثنای آپارتمان هایی که بالکن آنها کمتر از 6 متراست, الزامیست.
2- جهت اجرای لوله کشی گاز در هر واحد مسکونی وجود آشپزخانه با شرایط لازم (سینک ظرفشویی, لوله آب و فاضلاب) الزامیست.
3- فضای نصب مورد نیاز وسایل گازسوز متداول خانگی به شرح زیر میباشد:
4- آبگرمکن دیواری: در فضای درزبندی معمولی 141 مترمکعب (با فرض 3 متر ارتفاع 50 متر مربع) در غیر اینصورت هوای مورد نیاز احتراق از طریق دریچه دائمی به هوای آزاد به ابعاد حداقل 676 سانتیمتر مربع تامین گردد.
5- آبگرمکن زمینی: در فضایی با درزبندی معمولی 85 متر مکعب (با فرض 3 متر ارتفاع 30 متر مربع) در غیر اینصورت هوای مورد نیاز احتراق از طریق دریچه دائمی به هوای آزاد به ابعاد حداقل 645 سانتیمتر مربع تامین گردد.
6- اجاق گاز خانگی: در فضایی با درزبندی معمولی 40 متر مکعب (با فرض 3 متر ارتفاع 140 متر مربع) در غیر اینصورت هوای مورد نیاز احتراق از طریق دریچه دائمی به هوای آزاد به ابعاد حداقل 645 سانتیمتر مربع تامین گردد.
بخاری خانگی: در فضایی با درزبندی معمولی 34 متر مکعب (با فرض 3 متر ارتفاع 120 متر مربع) در غیر اینصورت هوای مورد نیاز احتراق از طریق دریچه دائمی به هوای آزاد به ابعاد حداقل 645 سانتیمتر مربع تامین گردد. برای ساختمانهایی با درز هوابند, هوای احتراق بایستی از خارج ساختمان و دریچه دائمی تامین شود
1-از بخاری استاندارد و سلامت استفاده ببرید. هرگز خودتان سیستم بخاری را دستکاری یا تعمیر نکنید و آن را به شرکت دارای صلاحیت بسپارید.
2-هرگز، هرگز و هرگز اجاق گاز را به عنوان وسیله گرمایشی بکار نگیرید.
3-پیش از نصب بخاری شیلنگ گاز و لوله های بخاری را کاملا بررسی کنید. چنانچه آسیب یا فرسودگی در آن دیدید، با لوازم نو و استاندارد جایگزین کنید.
4-ایمنی و حفظ جان شما از زیبایی خانه مهمتر است. هرگز لوله های آکاردئونی را به عنوان لوله بخاری بکار نبرید.
5-پیش از نصب توجه داشته باشید که مسیر دودکش ساختمان تا بالا کاملا باز باشد. ممکن است پرنده ای در آنجا لانه کرده باشد یا اینکه چیزی راه خروجی دودکش را بسته باشد.
6-توصیه اکید میشود که هرگز از پنجره دودکش بخاری را بیرون ندهید. اگر ناچار به انجام این کار هستید حتما از کارشناسان مشاوره بگیرید. جهت وزش باد، موقعیت ساختمان و ارتفاع لوله بخاری در انجام صحیح این کار تعیین کننده هستند. اصولا به ازای هر یک متر که لوله بخاری در عرض نصب میشود باید 3 متر به خروجی آن ارتفاع داد. طول زیاد لوله افقی باعث کاهش فشار دود میگردد بنابراین باید از افزایش طول لوله های افقی کاسته گردد و یا به صورت شیب رو به بالا (فشار مثبت) اجرا گردد.
7-در انتهای دودکش پشت بام حتما، حتما و حتما باید کلاهک H شکل نصب باشد. پیش از راه انداختن بخاری آن را کنترل کنید.
8-برای هر بخاری و مصرف کننده گازی باید یک دودکش جداگانه طراحی و ساخته شده باشد.
9-فراموش نکنید بخاری برای گرم کردن محیط و سوزاندن گاز شهری نیاز به اکسیژن دارد. مسیر تامین این اکسیژن از دودکش نیست بلکه باید حتما راهی برای ورود اکسیژن برای آن پیش بینی شود. توجه داشته باشید که دودکش تنها و تنها راه خروجی محصولات احتراق از بخاری به هوای بیرون است. بنابراین از درزگیری زیر درها و لای پنجره ها خودداری کنید. مسیر کانال کولر را هم بهتر است مسدود نکنید. اجازه دهید هوای تازه برای ورود به خانه شما راهی داشته باشد.
10-پس از روشن کردن بخاری توجه داشته باشید که لوله بخاری باید پس از چند دقیقه کاملا داغ شود. اگر لوله بخاری سرد باشد نشانگر آنست که بخاری درست کار نمیکند و محصولات احتراق و گاز منوکسید کربن در حال پخش در خانه شما هستند.
11-پیشنهاد اکید میشود سنسور ODS خریداری و در خانه نصب کنید.
12-هرگز، هرگز و هرگز از بخاری بودن دودکش در محلهای بسته مانند خانه استفاده نکنید. این بخاری ها تنها برای جاهایی که رفت و آمد زیاد است و در بطور پیوسته باز و بسته میشود میتواند مناسب باشد.
13-در نصب دودکش از اجرای پیچ و خم های زیاد و استفاده از زانویی زیاد می بایست پرهیز شود زیرا هر زانویی یا تبدیل، باعث افت فشار دود می شود.
14-از تغییر سایز لوله های دودکش بخاری و کاهش قطر آن خودداری کنید.
مباحث کلی کنتور
داخل ساختمان و یا خارج ساختمان مجاز است – داخل محدوده ملک مشترک ، حتی الامکان نزدیک رگولاتور و در معرض جریان هوا – اگر در محفظه مخصوص داخل دیوار باشد ، به وسیله هواکش طبیعی به فضای آزاد مرتبط گردد .
کنتوردر دسترس کلیه طبقات باشد- در صورتی که در پارکینگ نصب شود ، درب پارکینگ مشبک باشد -( در صورت نصب در راهرو و یا پاگرد ، بین آنها و فضای مسکونی حتما درب جدا کننده باشد) و فضای نصب کنتور به هوای آزاد راه داشته باشد – کنتور با ظرفیت 40 متر مکعب و بالاتر ( G40 به بالا ) بایستی تکیه گاه داشته باشد – به راحتی قابل خواندن و تعمیر و نگهداری باشد – ارتفاع لوله جانشین کنتور تا کف زمین 1۸0سانتی متر و در مواقع اضطراری تا 220 سانتی متر هم قابل قبول است ( فاصله لوله تا سقف برای کنتور فلنچی 40 سانتی متر و برای کنتور مهره ماسوره ای 15 سانتی متر می باشد ) – در کلیه کنتورها ورود از سمت چپ وخروج از سمت راست است- حداقل قطر ورودی و خروجی به کنتور یک اینچ می باشد . مشخصات مابقی قطرهای ورودی و خروجی به کنتور در مبحث جدول مشخصات فنی کنتورها و ابعاد جا کنتوری آورده شده است .
توجه ۱ : تمامی کنتورها در صورتی که لوله رابط انشعاب ، بیش از یک متقاضی را تغذیه کند ، به یک شیر قفلی قبل از کنتور جهت کنتوربند و یک شیر قطع کن(ev ) بلافاصله بعدازکنتور نیازدارند . همچنین تمامی واحدها در داخل واحد نیز به یک شیر قطع کن مجزا ( ev ) نیاز دارند . ( ظاهرا ماکزیمم قطر شیر قفلی موجود در بازار یک اینچ می باشد و به جهت قیمت بالای آن مجریان محترم قصد عدم استفاده از آن را دارند و همچنین استفاده ازآن برای کنتورهای بزرگ به جهت تغییر قطر و شاید تصور ایجاد اغتشاش جریان گاز در لوله ، سوال برانگیز باشد ولی استفاده از آن برای بیش از یک کنتور در ساختمان الزامیست .
اگر چند کنتور بزرگ داشته باشیم می توان هر کنتور را جداگانه به سر رگولاتورنیز متصل نمود ( قطر قسمتی از لوله کاهش می یابد ) اما این موضوع باعث حذف شیر قفلی نمی گردد .
مناطق غیر مجاز نصب کنتور : توالت – حمام و رختکن – اتاق خواب-آشپزخانه-زیرزمین – موتورخانه – پستو یا انباری – نزدیک مناطق اشتعال زا ( کنتور برق- منبع گازوئیل )- پارکینگهائی که در دسترس همه نباشند و یا تهویه مناسب نداشته باشند – ( کنتور می بایستی در دسترس همه واحدها باشد )
فاصله کنتورگاز از کنتور برق حداقل 50 سانتی متراست –
فاصله کنتور از سیم برق روکار حداقل 10 سانتی متر می باشد –
فاصله کنتور از از منابع تولید اشتعال از قبلی کورهو آبگرمکن باید حداقل یک متر باشد .
توجه ۲ : کنتور باید در دسترس کلیه واحدها باشد ، برای مغازه های کنارخیابان ، هر مغازه نیاز به یک کنتور دارد و نمی توان از کنتور مشترک استفاده نمود .
توجه ۳ : اگر دو ملک تجاری دارای یک سندمالکیت ( یک مالک ) باشد ، می توان از یک کنتور به صورت مشترک برای آنها استفاده نمود .
توجه ۴: قطر و طول لوله جانشین کنتور باید با هماهنگی شرکت گاز ناحیه که تامین کننده کنتور می باشد تعیین گردد .
برآورد مصرف از طریق جدول مصارف لوازم گازسوز
دستگاه گاز سوزعلامت اختصاری در نقشه مقدار مصرف متر مکعب در ساعت فاصله شیر از کف زمین ( سانتی متر) فاصله شیر ازدستگاه گاز سوز ( سانتی متر ) مصرف حدودی متر مکعب در ساعت توضیحات
آبگرمکن دیواری Whw یا
WHD 1.8-3.3 120الی150 …… ۲.۵
آبگرمکن زمینی Whg یاWHZ 0.8-1.5 30الی40 30 از بدنه آبگرمکن ۱ یا ۱.۵ شیر در فاصله 100تا 110 سانتی متری از دیوار و یا 60 سانتی متری از دودکش باشد .
اجاق گاز خانگی با فر G.C 1.03-1.5 90 الی 110 10 الی 30از بدنه ( ۱۰۰ تا ۱۲۰ از دیوار ) ۰/۷ شیر بهتر است سمت راست اجاق باشد .اجاق گاز در مقابل جریان هوا نباشد و کلید و پریز نیز بالای آن نباشد.

اجاق گاز خانگی بدون فر G.C 0.5 90 الی 110 10 الی 30از بدنه ۰/۷
بخاری خانگی H 0.6 30 الی 40 حداقل 20 از بدنه ۰/۶ شیر حتی الامکان سمت راست بخاری باشد اگرلوله از سمت چپ به سمت راست آمد 10 تا 15 سانتی متر بالای قرنیز بوده و به شیر برسد.
دیگهای حرارتی(مشعل) B * 30الی60 50 الی 70 از مشعل *
روشنائی Li 0.1 حداقل 170از کف و 80 از سقف ……… ۰/۱
شومینه F.P یا SH 0.5-1 30 الی 40 80 الی 120 از دودکش و 30 از دیوار شومینه ۰/۳
کباب پز و پلوپز خانگی R.C 1-1.5 30 الی 40 10 الی 30از بدنه ۰/۳
پکیج ها P.S 2.5-5
………….. 120الی150 ……. ۵-۲/۵ برای زیربنا تا 100متر مربع :2.5 متر مکعب در ساعت ،
برای زیربنا 101تا 200متر مربع :3.5 متر مکعب در ساعت ، برای زیربنا 201تا 300متر مربع : 5 متر مکعب در ساعت.
* مصرف گاز مشعل های حرارتی :
در مناطق سردسیر 2 متر مکعب به ازای هر 100 مترمربع ، و در مناطق معتدل 1.5 متر مکعب به ازای هر 100 متر مربع
آنچه که درمورد علمک لازم است بدانیم

1- علمک باید بتن شود. 2- علمک باید تعادل داشته و هیچگونه انحرافی به سمت چپ و راست یا جلو و عقب نداشته باشد. 3- اگر علمک خروجی داشته باشد ( رگلاتور وصل شده باشد ) جهت انشعاب جدید پیمانکار باید یک سه راهی فشار قوی سیاه فولادی جهت نصب لوله رابط پیش بینی نماید. 4- سردنده سرلوله رابط جهت نصب به خروجی رگلاتور یا سردنده دو سر رگلاتور جهت کنتور های G4، G6 ، G10 ، G16 ( سر دنده 3 ) یا "1 پیش بینی می گردد و جهت کنتور های G25، G40، G65 و G100 ( سردنده 5) یا 1-1/2" پیش بینی می گردد. 5- هنگام بازرسی لوله رابط باید نصب و کاملا با سر علمک منطبق باشد. 6- اجرای لوله رابط مشترک جهت پروژه های مسکونی و یا تجاری بلا مانع است در صورتیکه جمع مصرف کل واحد ها در سایز لوله رابط لحاظ گردد. 7- مسیر عبور لوله رابط در خارج از ملک ( خیابان ) نباید در محل نا امن و در معرض آسیب قرار گیرد و بهتر است غلافی از جنس خود لوله فلزی با 2 سایز بزرگتر برای اطمینان لحاظ گردد. به طور مثال اگر تصادفی رخ دهد و اتومبیل به دیوار محل قرار گرفتن لوله رابط بر خورد کند و یا بار اتومبیل غیر سواری به دیوار کشیده شود و یا احتمال های دیگر با وجود غلاف به دور لوله رابط، آسیب پذیری آن کاهش یافته و از خطرات احتمالی پیشگیری می کنیم. 8- ارتفاع لوله رابط بین 200 تا 220 سانتی متر بوده و آزاد در معرض دید باشد. 9- طول لوله رابط بیش از 6m بهتر است از اداره گاز استعلام گرفته شود.
سازه نیوز:با تصویب هیات وزیران، تعرفه گاز خانگی از ابتدای فرودین ماه سال جاری، ۲۰ درصد افزایش یافت. به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دولت هیئت وزیران به پیشنهاد وزارت نفت و به استناد ماده (1) قانون هدفمند کردن یارانه ها، تعرفه جدید گاز مصارف خانگی، عمومی و صنعتی سال 93 را تعیین کرد.
بر اساس تصمیم هیئت وزیران، تعرفه های گاز مندرج در جدول شماره 1 پیوست تصمیم نامه شماره 214883/ت45937ن مورخ 27/9/1389 ، برای مصارف خانگی به میزان 20 درصد و برای مصارف عمومی (دولتی، کسب و خدمات) به میزان 30 درصد افزایش می یابد.
همچنین بر اساس این مصوبه، نرخ گاز برای مصارف صنعتی (غیر از موارد مذکور در بند (د) ) از هفتصد(700) ریال به ازای هر متر مکعب یک هزار (1000) ریال افزایش و نرخ گاز برای سایر مصارف مندرج در جدول یاد شده به میزان پانزده درصد افزایش می یابد. همچنین نرخ گاز برای کلیه مصارف بخش های پتروشیمی و فولاد به ازای هر متر مکعب به ترتیب به میزان دو هزار و ششصد و پنجاه (2650) ریال و یک هزار و سیصد و بیست (1320) ریال تعیین می شود.
نرخ های مذکور بدون احتساب مالیات و عوارض دریافتی توسط شرکت ملی گاز ایران به موجب قوانین می باشد. این مصوبه از سوی معاون اول رئیس جمهور ابلاغ شده و از 1/1/1393 لازم الاجراست
بعضی از تعاریف:
"دستگاه نظارت شخص حقیقی و یا حقوقی و یا مجموعه ای از آنها که دارای مجوز از وزارت مسکن و شهرسازی (راه و شهرسازی) برای نظارت بر طراحی، انتخاب مصالح و اجرای سیستم لوله کشی گاز می باشند".
نکته: سیستم لوله کشی گاز ساختمان مشتمل بر لوله کشی رابط، کنتور و لوله کشی داخل ساختمان که از خروجی رگلاتور آغاز و به شیرهای مصرف ختم می شود میباشد.
نتیجه: دستگاه نظارت مصالح را با استانداردهای تعریف شده ملی، شرکت گاز و یا بین المللی مطابقت می دهد و آنها را انتخاب می کند و بر اجرای سیستم لوله کشی گاز توسط مجریان ذیصلاح یا مجریان تجربی دارای گواهی مهارت فنی از سازمان آموزش فنی حرفه ای کشور و مجوز سازمان نظام مهندسی ساختمان استان،بر اساس طراحی ارائه شده نظارت خواهد کرد.
*مجری: "شخص حقوقی که دارای گواهی صلاحیت اجرای لوله کشی گاز ساختمان از وزارت مسکن و شهرسازی (راه و شهرسازی) می باشد"ویا مجری تجربی دارای گواهی مهارت فنی ازسازمان آمزش فنی حرفه ای کشور و مجوز سازمان نظام مهندسی ساختمان استان .
نکته: بکارگیری مجری که دارای صلاحیت نباشد مسئولیت مطلق ناظر است که نیاز به اثبات ندارد و اگر ادارات کل راه و شهرسازی طبق آخرین آئین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان که وظیفه دارند به شرکت های مجری لوله کشی گاز صلاحیت دهند زیر بار نروند،از دید کارشناسی مسئولیت مستقیم و مطلق با ادارات کل راه و شهرسازی میباشد و باید در زمان وقوع حادثه جوابگوی مسئولیت خود باشند.
نتیجه: وظیفه دیگری که بر دستگاه نظارت بایستی به طور شفاف ذکر کنیم انتخاب مجری دارای صلاحیت است(مجری تجربی،مجری مهندس دارای پروانه اشتغال).بعبارت دیگر عدم انتخاب مجری دارای صلاحیت تخلف است و نیاز به اثبات ندارد.
*کلیات مبحث:
در مبحث هفدهم مقررات ملی ساختمان در فصل کلیات آمده است "این مقررات تنها مرجع طراحی، اجرا و نظارت بر لوله کشی گاز ساختمان ها و محوطه ها در کشور است."
نکته: آوردن این بند در مبحث هفدهم از مسئولیت ناظر در رعایت استانداردها، انتخاب مواد و مصالح و انتخاب مجری دارای صلاحیت نمی کاهد،اما بصراحت حجت را تمام کرده است،از منظر دیگر، اگر در سایر مباحث مطلبی مغایر و یا متناقض با مبحث 17ذکر شده باشد تنها مرجع مبحث17میباشد وملااک عمل این مبحث است .
نتیجه: وقتی که واژه "مرجع" مطرح می شود یعنی این که فصل الخطاب بودن موضوعاتی که به آن رجوع می شود، اما در جایی که ابهام وجود داشته باشد تنها نظر کارشناسی ناظر نافذ است.
*نصب و بهره برداری لوازم گازسوز در ساختمان ها و محوطه ها باید طبق مقررات مبحث 17اجرا شود.
نکته: این بند مفهوم نظارتی ندارد و برای نصب بایستی به این مقررات رجوع شود، در این بند آمده است، بهره بردار باید نصاب مجاز سازنده(تولید کننده) را برای نصب دستگاههای گاز سوز بکار گیرد و پس از راه اندازی دستگاههای گازسوز،بهره بردار بایستی به نگهداری، کنترل مستمر و تعمیر آنها بپردازد.
نتیجه: آیا اگر نکته یاد شده اجرا نشود ناظر مسئولیتی دارد؟ جواب منفی است. در اینجا مسئول بهره بردار است اگر نصاب مجاز انتخاب نکرده باشد مسوول بهره بردار است ونیاز به اثبات مسوولیت نیست و اگرانتخاب بهره بردار طبق مبحث 17 باشد و تخلفی در نصب واقع گردد،نصاب و به به تبع آن کارخانه سازنده دستگاه جوابگو میباشند.
*مسئولیت های ذکر شده در مبحث 17 برای هر یک از مسئولین ثابت و قطعی است و چنانچه برخی از مسئولیت ها توسط دیگران انجام گیرد، به هیچ وجه کار انجام شده سبب سلب مسئولیت هر یک از مسئولین ذکر شده نمی باشد.
نکته: بسیاری از مسئولیت ها نیاز به اثبات دارد که در این بند ذکر نشده است و در ضمن کار طراحی، نظارت و اجرا و بازرسی مسئولیت های جداگانه ای میباشدکه دو مسئولیت نظارت و اجرا نمی تواند به عهده یک نفر باشد.
نتیجه: مهندس ناظر ومجری نبایستی مسوولیت خود را در نظارت و اجرا به شخص دیگر واگذار نمایند،زیرا مسئول آن کسی است که فرم تاییدیه را مهر و امضاء می کند و انتخاب مجری با بهره بردار است و ناظر مسئول تایید مجوز مجرینیز میباشد.
*بند 17-1-2-2مجری ذیصلاح"مسئولیت کلیه امور طراحی، محاسبات لازم (در صورتی که طراحی با مجری باشد) استفاده از مصالح مناسب، اجرای لوله کشی گاز، تهیه نقشه های طبق اجرا، انجام آزمایشات، تزریق گاز و راه اندازی سیستم لوله کشی گاز ساختمان به عهده مجری می باشد."
نکته: لطفاً به بندهای "الف"، "ب"، "ت"، "ث"، "ج"،زیر بند های بند 17-1-2-2 توجه خاصی مبذول فرمائید تا محرز کشود که اگر مجری مهندس دارای مجوز اجرا باشد می تواند طراحی کند و اگر مجری تجربی دارای صلاحیت باشد نمی تواند طراحی کند، بلکه مجری تجربی بر اساس طراحی مهندس پیش نقشه و بعداز اجرا نقشه کار اجرا شده را به تائید مهندس دارای پروانه اشتغال و صلاحیت (مهندس ناظر) برساند.
نتیجه: در صورت تخطّی مجری از مسئولیت ها و تعهدات خود در این مقررات، مهندس ناظر بایستی از ادامه کار وی جلوگیری نماید و جهت استیفای حقوق بهره بردار به مراجع پیش بینی شده در قانون منعکس نماید و در صورت تخطی مهندس ناظر از الزامات این مقررات، یا عدم تائید کار اجرا شده بدون دلیل کافی و عدم اثبات، مجری می تواند موضوع را به مراجع ذیصلاح ارجاع و درخواست رسیدگی نماید.
17-1-2-4 سازندگان وسایل گازسوز:
*الف) سازندگان وسایل گازسوز موظفند همراه دستگاه دستورالعمل نصب، حاوی کلیه الزامات محل نصب دستگاه و از جمله وضعیت تهویه، حداقل حجم یا ابعاد فضای محل نصب ، قطر و حداقل ارتفاع دودکش و همچنین دستورات راه اندازی، بهره برداری و نگهداری و موارد ایمنی دستگاه را به خریدار ارائه نماید.
*ب) سازندگان (تولید کنندگان) وسایل گازسوز موظفند نصاب یا نصابان مجاز خود را برای نصب و راه اندازی دستگاه های گازسوز استاندارد به خریدار معرفی نمایند.
نکته: مهندس ناظر مسئولیتی در نصب و راه اندازی دستگاه های گازسوز ندارد و دخالت در نصب و راه اندازی، دخالت در مسئولیت نصاب مجاز است، بدیهی است مهندس طراح مسوولیت دارد که در نقشه ها تاکید کند که وسایل گاز سوز بایستی استاندارد باشد.
نتیجه: اگر نصاب وسیله گازسوز را در محلی غیر از محل تعیین شده در نقشه گازرسانی ساختمان که به تائید مهندس ناظر رسیده است نصب نماید، مسئول قطعی و مستقیم است و همچنین تغییر وسیله گاز سوز از آنچه که در نقشه تائید شده و یاتوسط "طراح" قید شده است وهمچنین افزایش تعداد وسیله گازسوز تخلف می باشد، همچنین مسئولیت نهایی نصب وسایل گازسوز، کنترل مجدد مناسب بودن دودکش ها و مجاری تهویه لوازم گازسوز، راه اندازی و آزمایش عملکرد آنها به عهده نصاب مجاز (مورد تائید سازنده یا مراجع ذیصلاح) می باشد.
*نتیجه کلی: بعد از نصب وسیله گاز با شرایط اشاره شده در سطور فوق، استفاده کننده از وسیله گازسوز(بهره بردار) موظف به رعایت دستورالعمل های بهره برداری و نگهداری اعلام شده توسط سازنده بوده و مجاز به انجام هیچ گونه تغییر در وسیله گاز سوز، محل آن، محدود کردن تهویه آن یا دستکاری در وضعیت دودکش آن نمی باشد. لذا در صورت نیاز به هرگونه تغییرات، بهره بردار فقط می تواند از طریق نصابان یا تعمیرکاران مجاز، اقدام نماید. و مهندس ناظر هیچ گونه مسئولیت قانونی در این ارتباط ندارد که متاسفانه بعضی از کارشناسان رسمی دادگستری این مسئولیت ها را متوجه ناظران می دانندکه با توجه به متن شفاف مبحث 17که تنها مرجع است، این نوع نظر کارشناسی رسمی نبایستی نافذ باشد. در خاتمه لازم به ذکر است، این نوع مباحث کارشناسی ادامه خواهد داشت و از کسانی که این بحث را مطالعه می کنند تقاضای ورود به بحث را دارم و امیدوارم با ادامه این بحث ها بسیاری از نکات مبهم با مشارکت مفید و موثر شما روشن و شفاف گردد.
قطر لوله و شیر اصلی
در خیلی از موارد مشاهده می شود که قطر لوله اصلی و اندازه شیر اصلی ۴/۳ انتخاب می شود در این راستا لازم است به دو مورد ذیل توجه داشته باشیم :
۱- قطر لوله اصلی و اندازه شیر اصلی ، حداقل ۲۵ میلی متر ( یک اینچ ) در نظر گرفته می شود . ( منظور از لوله اصلی از خروجی کنتور تا اولین سه راهی می باشد )
۲- قطر لوله رابط بین کنتور و رگولاتور از جدول طراحی محاسبه گردیده و نباید از یک اینچ کمتر باشد ، در محل اتصال به رگولاتور قطر ابتدای لوله رابط متناسب با اندازه خروجی رگولاتور تعیین می شود
بصورت خلاصه در باره ممنوعیت نصب وسایل گاز سوز صحبت می کنیم ، جهت دریافت اطلاعات بیشتر به منابع معرفی شده در مبحث دودکش مراجعه کنید :
ممنوعیت نصب لوازم گاز سوز در مکانهای مختلف :

الف ) ممنوعیت نصب دستگاهای گاز سوز در فضاهای باخطر ( هر فضائی که به علت وجود گازها،گردو غبار قابل اشتعال ،الیاف سوختی و دیگر مواد شدیدا سوختی خطر آتش سوزی بالائی دارند ) – ممنوعیت نصب بخاریهای گازسوز در فضاهای خاص ( اتاق مهمان در هتلها – خوابگاهها – خانه سالمندان – آسایشگاهها و نقاهتگاهها – کانونهای اصلاح و تربیت ، زندانها – شیرخوارگاهها، مراکز نگهداری کودکان بی سرپرست ، اتاق بازی بچه ها – مهدهای کودک ) – ممنوعیت نصب وسایل گاز سوز گرمایشی شامل بخاری و آبگرمکن در فضاهای داخلی ساختمانهای عمومی ( اتاق ها- سالنها-دفاتر-کلیه کلاسها در ساختمانهای بند 17-2-5-1 الی 6 مبحث17) – ( کلیه فضاهای داخلی اصلی و وابسته در مهد کودکها-کودکستانها-خانه سالمندان -و محل نگهداری معلولین جسمی و روانی) – (فضاهای جانبی و وابسته در محلهای تجمع مانند دفاتر کار مسئولین – اتاق پروژکتور نمایش فیلم- بوفه در سینماهاو محلهای مشابه) – ( دفاتر کار – بایگانیها – بوفه ها – غذاخوریها -آزمایشگاهها -اتاقهای نگهبانی -آسایشگاههای نگهبانان – میهمانسراهادر دانشگاهها و مدارس ) و …
ب ) ممنوعیت نصب چراغ روشنائی : اتاق خواب ـ روبروی دریچه کولر – در فاصله کمتر از یک متر از پنجره و پرده – در صورت وجود سقف یا دیوار چوبی در ساختمان – بالای هر نوع بخاری – در محل هائی که ارتفاع سقف آنها کمتر از 250 سانتیمتر باشد . ( در سویئتهای کوچک حدودا 30 مترمربع بعلت کوچک بودن حکم اتاق خواب را داشته و نصب چراغ روشنائی در آن ممنوع می باشد )
در هر آپارتمان به خاطر عدم خروج گازهای حاصل از احتراق و برون سوز بودن روشنائی ، نصب یک عدد چراغ روشنائی در محل ایمن کافی است .ضمن اینکه با توجه به مصرف کم آن در صورت ایجاد افت فشار در سیستم ، اولین مصرف کننده ای است که خاموش شده و به خاطر نداشتن پیلوت خطرساز می باشد .
ج) …. انبارهای محل نگهداری مواد قابل اشتعال ،کارگاههای محل کار با مواد قابل اشتعال ، کارگاههای رنگ ، کارگاههای نجاری ، خشک شوئی ها و سایر محلهای مشابه ) – ( انبارهای محل نگهداری دارو و مواد شیمیائی ، رخشوئی خانه ها ، انبارهای البسه و ملحفه در بیمارستانها ، هتل ها ، خوابگاهها و محل های مشابه ذکر شده در بند الف )
…. در پرده فروشی بهتر است هیچگونه انشعابی داده نشود .
…. نصب شومینه ، بخاری دیواری و روشنائی در اتاق خواب ممنوع می باشد .
نکات ایمنی در مورد استفاده ازروشنایی
روشنایی گازی برای مواقعی که جریان برق در ساختمانها قطع می گردد پیش بینی گردیده است . این روشنایی موقتی و تا زمان وصل مجدد برق می باشد . بنابراین نصب چراغ روشنایی در قسمتهای مختلف منازل ( بدلیل عدم خروج گازهای حاصل از احتراق) کاری غیر منطقی و خطرناک می باشد . در هر آپارتمان نصب یک عدد چراغ روشنایی گازی در محل ایمن منطقیمی باشد .

نصب شارژر و یا چراغهای برقی اضطراری در این مواقع بهتر است .
نکات ایمنی :
1. نصب روشنایی در کنار پرده و یا هر مورد قابل اشتعال دیگر بدلیل امکان سرایت شعله ناایمن می باشد .
2. نصب روشنایی مقابل دریچه کولر خطرناک می باشد ، زیرا در هنگام وصل مجدد برق کولر شروع بکارو چراغ روشنایی را خاموش می کندو در صورت عدم توجه و اطلاع مشترک ،باعث نشتی و نتیجتاً انفجار خواهد شد .
3. ـچراغ روشنایی به تعداد زیاد ( مانند لوستر ) خطر ساز می باشد .
4. نصب چراغ روشنایی در راهرو و محلهای روباز که در معرض کوران هوا قرار دارد نیز مطابق با ضوابط ایمنی نمی باشد .
5. برای نصب چراغ روشنایی به شیر مربوطه ، بدلیل تاثیر حرارت بر لوله و اتصالات ، از لوله های مسی و اتصالات برنجی استفاده شود .
6. برای نصب چراغ روشنایی از افراد متخصص و معتبر کمک بگیرید .
7. هر چراغ روشنایی گازی بایستی دارای یک شیر قطع کننده مجزا باشد از اتصال آن به شیرهای اجاق گاز ، بخاری و یا آبگرمکن جداً خودداری نمایید .
نکاتی در مورد استفاده از سیستم حرارت مرکزی
1. محل اتاقک موتورخانه بایستی به طریقیباشد که هوا در آن جریان داشته باشد . به عبارت دیگرهوا از دریچه ای وارد و از دریچه یا پنجره دیگری به خارج هدایت شود.
2. زیر درب موتورخانه جهت عبور جریان ، حداقل 5 سانتی متر با زمین فاصله داشته باشد و در قسمت پایین درب نیز یک دریچه مشبک جهت تهویه تعبیه گردد .
3. توصیه می شود موتور خانهمجهز به هواکش (FAN) باشد .
4. پنجره موتورخانه را همیشه نیمه باز نگه دارید .
5. منافذ دودکش ها باید کاملاً آببندی شده باشد .
6. کنترل نمایید از اطراف دیگ و مابین پره ها گازهای حاصل از احتراق در فضا پخش نشود تا در معرض خطر قرار نگیرید .
7. در هنگام ورود به موتورخانه ، درب را باز نگه دارید و چند لحظه تامل نموده و سپس وارد موتورخانه شوید تا در صورت وجود احتمالی گازهای سمی ، تبادل هوا با فضای بیرون انجام گیرد .
8. ازتعبیه لوله های دودکش به صورت افقی و بیش از یک متر در موتورخانه ، خودداری فرمایید .
9. از نصب زانوهای متعدد دودکش در موتورخانه جداً پرهیز نمایید . در صورتیکه سیستم فعلی منزل شما بدین صورت بوده ، در اولین فرصت نسبت به اصلاح سیستم دودکش دستگاه شوفاژ اقدام فرمایید .
10. اطراف لوله های بالارونده ( آب سرد و گرم و .. ) از موتورخانه را کاملاً و توسط مصالح مناسب ، آببندی نمایید.در غیر اینصورت امکان نفوذ گاز سمی مونواکسیدکربن از اطراف لوله ها به واحد مسکونی شما وجود دارد .
تائید دودکش نما
عینا موارد نامه فوق به این شرح می باشد :
اگر الزامات دیگر محل نصب دستگاه گاز سوز ، به خصوص تامین هوای احتراق ، رعایت شده باشد و ناگزیر دودکش در خارج از ساختمان روی نما نصب شود با رعایت نکات زیر می توان دودکش را روی نما نصب کرد :
۱- دودکش فلزی باشد و با بست به ساختمان متصل شود .
۲- ارتفاع قسمت قائم دودکش با توجه به ظرفیت دستگاه طبق جدول ۱۷-۸-۱ ( صفحه ۹۵) باشد .
۳- روی دودکش کلاهک نصب شود .
۴- در نمای ساختمان بالاتر از دهانه خروج دود ، پنجره بازشو ( از این واحد یا واحد بالاتر از آن ) وجود نداشته باشد .
۵- جهت باد غالب در سمتی نباشد که دود را از پنجره های ساختمان به فضاهای داخلی وارد کند .
۶- اگر دودکش عایق شود ( عایق گرمائی و حفاظت در برابر باران و برف و رطوبت ) بهتر است ولی الزامی نیست . عایق گرمائی به مکش دودکش کمک می کند .
۷- دهانه خروج دود و فاصله آن با نمای ساختمان به گونه ای باشد که ذرات خروج دود نمای ساختمان را به تدریج سیاه نکند .
۸- اگر رعایت شرایط بالا امکان پذیر نیست می توان از دستگاههای گاز سوز بسته با دودکش دوجداره استفاده کرد . در این صورت ورود هوای احتراق و خروج دود مستقیما از خارج ساختمان است . در این حالت دودکش در خروج از نمای ساختمان بدون قسمت قائم اجرا می شود .
نامه از طرف آقای دکتر هوائی مدیر کل امور مقررات ملی ساختمان و آقای مهندس اشراقی معاون دبیر تدوین و ترویج مقررات ملی ساختمان برای آقای مهندس غفاری بعنوان رئیس سازمان نظام مهندسی ارسال شده بود .
ولی مجددا تاکید می کنم در موارد بسیار اضطراری از دودکش نما استفاده نمائید
مبحث 17 مقررات ملی ساختمان استفاده از پکیج شوفاژ دیواری را برای واحدهای کوچک با رعایت تامین هوای تازه توصیه می کند. از نقطه نظر بهداشت ساختمان نیز به نظر نمیرسد بتوان موتورخانه مرکزی را در این بحث جا داد . چرا که الزامات زیست محیطی در فضای موتورخانه به ندرت رعایت میشود که از ان جمله مشاهده نشت گازوییل یا گاز و آب را می توان پس مدتی در اکثر موتورخانه ها ذکر کرد .
لوازم گازسوز را به دو دسته برون سوز و درون سوز تقسیم بندی می کنند . پکیج برون سوز به دستگاه گازسوزی گفته میشود که هوای لازم برای احتراق را از محیط بیرون از ساختمان تامین میکند و یک پکیج درون سوز دستگاه گازسوزی است که هوای لازم برای احتراق را از محیط داخل ساختمان تامین می کند . یک پکیج برون سوز دارای محفظه احتراقی بسته است و پس از ایجاد احتراق در محفظه ، گازهای حاصل از احتراق در آن بر خلاف یک بخاری بواسطه یک فن دمنده، با توانی معادل 35 تا 55 وات ( بسته به توان حرارتی پکیج گازسوز) به فضای بیرون منتقل میشود. در اثر این دمش و نیز اختلاف فشار هوای موجود ، هوای تازه و مورد نیاز برای احتراق می تواند با استفاده از یک دودکش دوجداره به داخل محفظه احتراق هدایت شود . این امر نیاز به در نظرگرفتن فضایی از ساختمان برای داکت و نیز استفاده از دودکش مشترک را برطرف نموده و ضمن صرفه جویی در فضای اختصاصی راهی ایمن در انتقال مستقیم گازهای حاصل از احتراق به بیرون می باشد .
امکان تهویه هوا در ساختمان با امکان انتقال گاز حاصل از احتراق به بیرون دو مورد متفاوتند . در ساختمانهای جدید امکان تامین هوا از بیرون و تهویه با توجه به رعایت مبحث 19 ساختمان به دشواری میسر است که این امر به خودی خود مشکلات عدیده ناشی از آن را پدید خواهد آورد . لیکن میتوان هوای لازم برای احتراق وسیله گاز سوزی همچون پکیج را به دو روش استفاده از دودکش دوجداره و یا دو دودکش مجزا برای آن تامین نمود .
پکیج خود یک موتورخانه هوشمند است اما در ابعادی بسیار کوچک تر و امکاناتی بسیار پیشرفته تر . امکان کنترل دمای اتاق ، امکان قرائت دمای محیط بیرون ، قابلیت برنامه ریزی روزانه دمایی و کارکرد توسط مصرف کننده بدون نیاز به کسب تخصص ، کارکرد کاملا هوشمند و تامین آب گرم بهداشتی آنی و همزمان با درخواست مصرف کننده از جمله حداقل قابلیتهای یک پکیج است .
علاوه بر آن پکیج حداقل دارای هشت سیستم ایمنی خودکار شامل ایمنی کنترل خروج صحیح دود ، ایمنی شناخت کمترین نشتی در مدار هیدرولیک، ایمنی حفاظت مدار الکترونیکی ، ایمنی کنترل کارکرد صحیح فن ،ایمنی ایجاد جرقه ، ایمنی تشکیل شعله ، کنترل دقیق دمای رفت و برگشت مدار گرمایشی ، کنترل ایمن در برابر افزایش ناگهانی و کاهش ناگهانی دما و… می باشد که بدون نیاز به افزودن هر گونه قطعه ایمن جانبی، در داخل پکیج و از قبل توسط کارخانه سازنده تعبیه شده است .
از نقطه نظر بهداشت ساختمان نیز به نظر نمیرسد بتوان موتورخانه مرکزی را در این بحث جا داد . چرا که الزامات زیست محیطی در فضای موتورخانه به ندرت رعایت میشود که از آن جمله مشاهده نشت گازوییل یا گاز و آب را می توان پس مدتی در اکثر موتورخانه ها ذکر کرد . با اشاره به توضیحات مختصر فنی فوق لازم است ضمن دوری جستن از مقاومت در برابر تکنولوژی های جدید که به آسایش و رفاه واقعی مردم می اندیشند تلاش کنیم تا با به روزرسانی دانش فنی و نیز مقررات ملی راه بهره گیری از تکنولوژی را برای رفاه ، آسایش و بهداشت هموار کنیم .
آزمایش تست لوله کشی گاز
آزمایش نشت لوله کشی :
در لوله کشی توکار : مراحل بازدیدها ،رفع اشکالات ، آزمایش و صدور تائیدیه ، باید قبل از پوشاندن لوله کشی انجام شود ، پوشاندن هیچ قسمت قبل از تائیدیه مهندس ناظر مجاز نمی باشد .
آزمایش با هوا ( نیتروژن ) ، فشار آزمایش 0.7 بار ( 10پوند بر اینچ مربع ) ، فشار سنج مناسب 0 تا 15 پوند بر اینچ مربع و یا 0 تا 1 بار ، زمان تست : حداقل تا 24 ساعت بدون افت فشار – تمام شیرهای مصرف نصب شده باشند – شبکه لوله کشی گاز با هوا در فشاری برابر 10psi پرگردد .
توجه ۱ : اگر شیر اصلی داخل ساختمان باشد ، برای آزمایش لوله رابط باید شیر در حالت بازباشد .
برای پیدا کردن محل نشت هرگز از شعله استفاده نشود برای این کار از مایع کف کننده (صابون ، مایع ظرفشوئی)استفاده گردد.
توجه ۲ : تست باد لوله ها می بایستی در مرحله آخر بازرسی یعنی زمانیکه شیشه ها نصب شده و منزل آماده سکونت می باشد نیز انجام پذیرد و پس از این مرحله فرم پنج تکمیل و تحویل مالک و یا مجری گردد . چراکه در مراحل پوشاندن لوله کشی و ساخت ساختمان ، امکان آسیب رساندن به لوله کشی و .. وجود دارد .
توجه مهم : در لوله کشی توکار در صورتیکه قبل از بازدید ، لوله ها پوشانده شده باشند ، می توان سیستم را تحت فشار 30 پوند بر اینچ مربع ( PSI) به مدت یک ساعت قرار داد ، در صورتیکه نشتی نداشته باشیم و برای لوله کشی مشکلی پیش نیاید ، می توان به لوله کشی اطمینان نمود و آنرا تائید کرد .
البته قبل از تائید می بایستی جنس لوله و اتصالات نیز بررسی گردد ، برای تشخیص جنس هم می توان چند جائی را بشکافیم و لوله به قطرهای مختلف و همچنین اتصالات لازم رااز لحاظ جنس بررسی نمائیم . در قسمتی از شکافت ، لوله ای به طول حدود ۳۰ سانتی متر را جدا و آنرا از همه لحاظ ( پرایمر و نوار پیچی ، جنس لوله و .. ) مورد بررسی قرار دهیم . در هر حال باید روی نقشه قید گردد که : با توجه به اینکه لوله ها قبل از بازرسی پوشانده شده اند ، کنترل به صورت موردی انجام پذیرفت و امکان انجام کنترل کامل از قبیل مسیرها ، نوع مصالح ، عایقکاری و کلیه مباحث مطرح شده در مبحث 17 میسر نبوده است .

کنتور و رگولاتور
از دستکاری کنتور و رگولاتور اکیدا خودداری فرمایید
قبل از اینکه وسائل گاز سوز خود را به سیستم لوله کشی گاز طبیعی وصل نمایید لازم است به چند نکته مهم توجه داشته باشید:
1. لوله کشی داخلی توسط شرکت مجری تحت فشار هوا قرارگرفته و هیچگونه افت فشار درگیج (فشار سنج) مشاهده نشود. کم شدن فشارداخلی نشانه نشتی در لوله کشی گاز می باشد.
2. مطمئن شوید جهت لوله کشی از اجناس استاندارد استفاده شده باشد.
3. رگولاتور و کنتور نصب شده برای ساختمانی که شما در آن زندگی می کنید ظرفیت معینی را دارد. چنانچه قصد توسعه لوله کشی داخل و اضافه نمودن وسائل گازسوز را دارید حتماً این موضوع را با شرکت ملی گاز ایران در میان بگذارید تا ضمن دریافت راهنمائی های لازم در صورتی که نیاز به تعویض رگولاتور و کنتور باشد اقدام گردد.
4. توسعه لوله کشی داخلی و اضافه نمودن وسائل گازسوز توسط افراد غیر متخصص می تواند عواقب وخیمی را برای مشترکین به دنبال داشته باشد.
5. رگولاتور و کنتور گاز زیرنظر شرکت ملی گاز ایران و با رعایت تمامی نکات ایمنی و فنی و در محل مناسب نصب می گردد. بنابراین فقط شرکت ملی گاز ایران مجاز است در صورت لزوم محل آنها را تغییر دهد.
6. رگولاتور مجهز به وسائل ایمنی خاصی است که در صورت بروز نقص در سیستم لوله کشی شهر ، به طور اتوماتیک جریان گاز را قطع می کند تا مصرف کنندگان در معرض هیچگونه مشکلی قرار نگیرند. از دستکاری کنتور و رگولاتور اکیداً خودداری نمائید و چنانچه در این تجهیزات اشکالی ملاحظه گردید سریعاً با تلفن 194 (مرکزپیام) و یا امداد گازرسانی که شماره آن در پشت قبض ذکر شده است تماس حاصل فرمائید.
7. در هنگام قطع گاز از شبکه شهر و در مرحله نخست فوراً شیر اصلی گاز را بسته و سپس شیرهای مصرفی خانگی کلیه واحدها درساختمان را ببندید.
8. راه اندازی مجدد لوله کشی گاز بایستی با حضور کلیه ساکنین و کنترل بسته بودن کلیه شیرها و نهایتاٌ تخلیه هوا ازدورترین شیرها در هر واحد و هماهنگی با شرکت گاز انجام شود.
تقسیم بندی لوله ها(آشنایی با لوله و اتصالات (قسمت اول) )
تقسیم بندی لوله ها
لوله ها به دو دسته کلی تقسیم می شوند.
الف: تیوب(Tube): دسته ای از لوله ها که بر اساس قطر خارجی و
ضخامت جدار آن بر حسب BWG(Birmingam Wire Size)
ساخته می شوند و در مبدلهای حرارتی ، خطوط ابزار دقیق و اتصالات کوچک
بر روی کمپرسورها ،بویلرها و یخچالها نصب می شوند.
ب: پایپ (PIPE):دسته ای از لوله ها که بر اساس اندازه اسمی و ضخامت
جداره برحسب SCH شناخته می شوند. از این دسته از لوله ها در صنایع
مختلف مانند نفت، گاز ، پتروشیمی و…استفاده می شود.
انواع لوله ها :
از منظر طرز تهیه لوله ها در 4 دسته شناسایی میشوند.
1. لوله های بدون درز
2. لوله ها آهن گری شده
3. لوله های جوشکاری شده
4. لوله های ریخته گری شده
لوله های بدون درزSeamless به 4 روش ساخته می شوند.
الف: روش سمبه زنی دورانی گرم(Hot Rotary Piercing): در این
روش شمش فولاد را تا دمای 1200-1300 گرم نموده و د رچهار مرحله
(سوراخ زنی Piercing Mill بوسیله دوران شمش مابین دو غلطک و
سمبه) ،(تکمیل کننده سوراخ Plug rolling Mill) ،(مدور سازی داخل
Reeling Mill) و ( بخش سایز کننده Sizing Mill بوسیله دو غلطک
چرخان جهت ایجاد ضخامت مناسب) لوله شاخته می شود.
روش دوم:(Pilger Mill Process): در این روش لوله های سوراخ شده
را مابین دو غلطک فرم دار در حالت گرم جندین مرتبه حرکت می دهنددر این
فرآیند بدلیل آنکه سایز داخلی لوله بوسیله سمبه تثبیت می شود، قطر خارجی
بوسیله زائده روی غلطکها حاصل می شود.
روش سوم:Push Bench Process: در این روش ابتدا صفحات پهن
و ضخیم را بوسیله سمبه گرد و بصورت نعلبکی در آورده و سپس بوسیله نبه
روش چهارم: Extrusion
Process: در این روش شمش را تا دمای 1250 درجخ گرم نموده و با
قرار دادن آن درون یک محفظه و فشار یک سمبه لوله را سوراخ نموه و در
نهایت مجعم لوله و سنبه را از درون یک سوراخ هدایت می نمایند تا قطر خارجی
مورد نظر جهت لوله حاصل شود
دانستنیها و راهنمای خرید کولر
دانستنی ها و راهنمای خرید کولرگازی کولرهای آبی در مناطقی که رطوبت هوا بالا است، مانند شمال و جنوب کشور از کارایی خوبی برخوردار نیستند، لذا در این مناطق از کولرگازی به طور گسترده استفاده می شود. لکن در مناطقی که شرایط آب و هوایی برای استفاده از کولر آبی مساعد است، استفاده از کولرگازی اشتباه است.ایران ویج: در این مقاله قصد داریم با کولرگازی، نحوه سرماسازی، انواع کولرگازی و مقایسه کولرگازی و آبی آشنا شویم.کولرگازی یکی از سیستم های خنک کننده است زیرا به سرعت از گرمای محیط می کاهد در این مقاله می خواهیم چگونگی سرما سازی انواع کولرگازی و مزایا و معایبش را نسبت به کولر آبی بازگو کنیم پس با ما همراه باشید.چگونگی سرما سازی کولرگازیدر کولرگازی، همانند یخچال، از فرایند تبدیل گاز به مایع به وسیله افزایش فشار و در نتیجه تولید سرما که در اثر تبدیل مایع به گاز ایجاد می شود استفاده می شود.کولرگازیاین دستگاه عمدتاً از یک بخار کننده که وظیفه اش جذب گرمای هواست، یک کمپرسور که وظیفه اش افزایش دمای بخار ماده سرمازاست، یک کندانسور و یک دمنده تشکیل شده است. در بعضی برندها کولرگازی دارای مصرف بالای انرژی است.انواع کولرگازیکولرگازی معمولاً در سه مدل ساخته می شوند:کولرگازی یک تکه یا پنجره ایکولرگازی دو تکه (اسپلیت)کولرگازی پرتابل (قابل حمل)در کولرگازی یک تکه ای یا پشت پنجره ای به ابعاد پنجره و کولر دقت کنیدکولرگازی یک تکه دیواری، یا پشت پنجره ای، خیلی متداول و مورد توجه می باشند و به آسانی در داخل قاب پنجره نصب می شود. ولی به علت نوع کمپرسور آن مصرف برقبیشتری نسبت به انواع دیگر آن دارد.ولی در کولرگازی که دو تکه هستند در هنگام خرید به دستگاه خارجی و محل نصب آن و چگونگی اتصال آن ها به هم را هم مد نظر قرار دهید.مقایسه کولرگازی و آبی کولرگازی بر خلاف کولر های آبی رطوبت محیط را افزایش نمی دهد پس در مناطق مرطوب کارایی زیادی می توانند داشته باشند. از این جهت برای محیط های شرجی بسیار مناسب است.کولرگازی نام مصطلح فارسی است که به کلیه دستگاه های شامل چرخه سرمایش مبتنی بر تراکم و انبساط گاز اطلاق می شود. نام انگلیسی این گونه تجهیزات Air Conditioner است.سیستم های سرمایشی موجود در ایران و مصارف برق آن هاسیستم های سرمایشی که در ایران مورد استفاده قرار می گیرند در نقاط مختلف متفاوت می باشند. از جمله این سیستم ها که عمدتاً در مناطق جنوب و شمال کشور به علت آب و هوای گرم و مرطوب مورد استفاده قرار می گیرند، کولرگازی می باشد.حدود ۷۰ درصد از خانوارهای ایرانی در فصل گرما از کولر های آبی و یا گازی برای خنک کردن محیط زندگی خود استفاده می کنند. توان کولرهای آبی در حدود ۵۰۰ وات و در مورد کولرگازی بالغ بر ۲۰۰۰ وات است.کولرهای آبی در مناطقی که رطوبت هوا بالا است، مانند شمال و جنوب کشور از کارایی خوبی برخوردار نیستند، لذا در این مناطق از کولرگازی به طور گسترده استفاده می شود. لکن در مناطقی که شرایط آب و هوایی برای استفاده از کولر آبی مساعد است، استفاده از کولرگازی اشتباه است.در مورد کولرهای آبی نیز می توانید با رعایت مواردی مثل سایه بان مناسب برای کولر و استفاده از دور کند به جای روشن و خاموش کردن های پی در پی و استفاده از دور تند می توانید مصرف برق این کولرها را تا حد قابل توجهی کاهش دهید.در ضمن تفاوت اصلی کولرگازی و آبی علاوه بر ساختار و نظام کاری آنها نبود ترموستات در سیستم کنترلی کولر آبی می باشد که بتواند زمان روشن بودن کولر را با توجه به دمای محیط مدیریت کند که این خود عیب بزرگی محسوب می شود و سبب می شود تا در فصول گرم مثل تابستان به علت رشن ماندن کولر در تمامی ساعات شب سبب سرما خوردگی و بیماری افراد استفاده کننده از این نوع کولر شود که البته کولرگازی این مشکل را ندارد و خوشبختانه این مشکل با استفاده از کلید هوشمند کولر آبی قابل حل می باشد.مصرف بالای انرژی الکتریکی در کولرگازی، اهمیت بهینه سازی و کنترل مصرف انرژی الکتریکی را در این وسایل ایجاب می نماید.مقدار انرژی مصرفی در کولرگازی تابع عوامل مختلفی است که از مهم ترین عوامل تاثیر گذار بر مصرف انرژی الکتریکی کولرهای گازی می توان به محل نصب، سرویس و نگهداری مناسب و تناسب ظرفیت برودتی کولر با فضای مورد استفاده (از لحاظ مساحت، دما و رطوبت) اشاره نمود.توصیه های کاربردی:۱. برآورد ظرفیت مناسبلازم است در موقع خرید کولرگازی به مساحت فضایی که نیاز به برودت دارد توجه نماییم. در جدول زیر ظرفیت مورد نیاز کولرگازی به نسبت مساحت فضای مورد استفاده، درج شده است.ظرفیت BTU/h مساحت (مترمربع)۹۰۰۰ ۳۷-۳۲۱۰۰۰۰ ۴۱-۳۷۱۲۰۰۰ ۵۰-۴۱۱۴۰۰۰ ۶۴-۵۰۱۸۰۰۰ ۹۱-۶۴۲۴۰۰۰ ۱۱۷-۹۱چنانچه فضای مورد نظر آفتاب گیر باشد به ظرفیت های مندرج در جدول بالا، ۱۰ درصد اضافه می گردد و اگر فضای مورد نظر سایه باشد،۱۰ درصد از ظرفیت مذکور کم خواهد شد و چنانچه کولر صرفا برای آشپزخانه بکار می رود، می توان از یک رده بالاتر استفاده کرد.هنگام خرید کولرگازی را انتخاب کنید که دارای علامت استاندارد و برچسب انرژی باشد و با توجه به برچسب انرژی دارای بالاترین درجه کار آیی و بازدهی باشد.نسبت بازده انرژی E.E.r:نسبت توان خروجی به توان ورودی هر دستگاه برقی، بازده انرژی خوانده می شود و در کولر گازی این رقم از حاصل تقسیم ظرفیت سرمایشی کل به توان ورودی موثر، بدست می آید و به E.E.r موسوم است.در هنگام خرید کولرگازی، در کاتالوگ آن به ضریب E.E.r، رتبه انرژی و کلاس کولر با توجه به شرایط اقلیمی منطقه توجه فرمایید. هرچه این شاخص ها بالاتر باشند، کارایی کولر بیشتر است. برای کولرهای با ظرفیت کمتر از Btu/h ۲۰۰۰۰، می بایست E.E.r حداقل برابر با ۷/۱۰ باشد.۲. نوع کمپرسور:کمپرسور مهم ترین قسمت کولر است. در حال حاضر سه تکنولوژی برای ساخت کمپرسور به کار می رود. جدول زیر ویژ گی های هر یک را نشان می دهد: نوع کمپرسور تحمل حرارت مصرف برق میزان سر و صدا توانپیستونی (reciprocal) +++++ + + کم و متوسطاسکرول (scroll) ++++++ ++++ +++++ بالاروتاری (موشکی) ++ ++++++ ++++++ کم تا زیادنتیجه می گیریم:اگر در یک منطقه ی گرمسیری زندگی می کنید و به توان خنک کنندگی بالا (بیش از ۲۴۰۰۰ btu )نیاز دارید، کمپرسورهای اسکرول بهترین انتخاب هستند.اگر در یک منطقه ی گرمسیری زندگی می کنید و به توان خنک کنندگی بالا (بیش از ۲۴۰۰۰ btu )نیاز ندارید، کمپرسورهای پیستونی بهترین انتخاب هستند. چنانچه کولر را در محلی نصب می کنید که تابش مستقیم آفتاب ندارد و هوا به خوبی در آن جریان دارد، کمپرسورهای روتاری (از نوع تروپیکال) گزینه ی مناسبی هستند.اگر در یک منطقه ی معتدل مرطوب زندگی می کنید، کمپرسورهای روتاری گزینه ی مناسبند.۳. برند و کشور سازنده ی کولر :سراغ برند هایی مطمئن بروید، ولی همه چیز یک برند خوب و خرج کردن پول زیاد نیست.با توجه به جریان مصرفی بالا، نصب کولرگازی می بایست توسط تکنسین مجرب صورت پذیرد.نصب اینورتر در کولرگازی پنجره ای باعث افزایش راندمان آن ها می شود.تمیز بودن کندانسورکولر به لحاظ عبور جریان هوا تا میزان زیادی از جریان برق مصرفی کولر می کاهد.نصب کندانسور کولرگازی در سایه باعث جلوگیری از اتلاف میزان قابل توجهی از انرژی مصرفی آن ها خواهد شد.در صورت امکان کولرگازی را در مسیر باد نصب کنید، زیرا این کار باعث انتقال حرارت بهتر در کندانسور شده و در نتیجه افزایش بازده و کاهش مصرف انرژی حاصل خواهد شد.سعی شود محوطه پشت کولر دارای فضای مناسبی جهت گردش هوا باشد.درزگیری مناسب اطراف کولر، قرار نداشتن در معرض تابش مستقیم خورشید، سرویس به موقع و تمیز نمودن فیلترهای هوا و رادیاتور، تاثیر به سزایی در کاهش مصرف انرژی الکتریکی دارند.در شهرهای جنوبی کشور که دارای آب و هوای بسیار گرم و مرطوب هستند، کاشتن یک اصله درخت در نزدیکی کولرگازی، حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد کاهش مصرف انرژی الکتریکی را به همراه خواهد داشت. علاوه بر اینکه کاشتن درخت در مجاورت ساختمان ها باعث زیبایی و عایق سرما و گرمای ساختمان نیز می گردد.برق مصرفی کولرگازی همزمان با استفاده از لامپ های کم مصرف (به دلیل تشعشع حرارتی کمتر این لامپ ها) به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.تمامی کولرگازی دارای درجه تنظیم دما (ترموستات) هستند؛ لذا با توجه به اینکه بهترین درجه برودت منزل در فصل تابستان بین ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی گراد است، می بایست از سرد کردن بیش از حد محل سکونت خودداری کرد.اتاق های خواب را از ۲۵ درجه سانتی گراد خنک تر نکنید.استفاده بی مورد و یا همزمان از وسایل خانگی گرمازا مانند اجاق، سماور، لامپ رشته ای … باعث افزایش بار گرمایی محیط می شود، که این امر زمان کار کولرگازی را جهت رسیدن به برودت مطلوب، افزایش داده و در نتیجه منجر به مصرف بیش از اندازه انرژی الکتریکی در کولرگازی خواهد شد. بنابراین کارهایی نظیر پخت و پز، اتوکشی و … را در ساعاتی انجام دهید که گرمای هوا کمتر است.در تابستان معمولاً سه منبع عمده گرمای ناخواسته در منزل وجود دارد؛ گرمای هوای خارج که از طریق سقف و دیوار هدایت می شود، گرمایی که از لامپ ها و لوازم خانگی انتشار می یابد و نور خورشید که از راه پنجره ها به داخل می تابد. با استفاده از سایبان، پرده کرکره و یا پرده پارچه ای با رنگ روشن، می توان نور خورشید را به سمت بیرون منعکس نمود.تعویض کمپرسور کولرهای قدیمی و استفاده از کمپرسور پربازده برای افزایش بازده کولر مفید می باشد.هنگام روشن بودن کولرگازی از بکار گیری دستگاه رطوبت گیر بپرهیزید، زیرا رطوبت گیر باعث افزایش حجم برودتی و کاربرد بیشتر کولر می شود.به ازای هر درجه کاهش دمای ترموستات کولر، حدود ۳ تا ۵ درصد از مصرف برق می توان کاست.با توجه به پارامترهای بالا لازم است به چند نکته اشاره کنیم و نتیجه مطلوب را بگیریمتوجه داشته باشید که بعد از انتخاب برند مورد نظرتان به سایت اینترنتی آن برند رفته و کامل ترین اطلاعات را از این طریق کسب کنید.موتور برخی کولرگازی برای مناطق جغرافیایی ساخته شده اند. مثلاً برخی از آن ها ویژه مناطق گرم و مرطوب هستند که قیمت بالاتری دارند.اگر شما در جایی مثل تهران زندگی می کنید نیازی به این گونه کولر ها ندارید. پس قبل از خرید، نوع استفاده را تعیین کنید تا دچار ضرر نشوید.در هنگام خرید مراقب ضمانت نامه ها باشید و به تاریخ شروع ان دقت کنید با اینکه محدوده ضمانت ها محدود است ولی مراقب باشید ضرر نکنید.در هنگام خرید به خدمات پس از فروش و دفاتر آن ها، میزان پشتیبانی، دفترچه فارسی و (cd) راهنما و از همه مهم تر مراکز مجاز نصب دقت کنید. کولرگازی هیتاچی ژاپن کولرگازی توشیبا ژاپن کولرگازی گری کولرگازی اجنرال کولرگازی ال جی کولر گازی سامسونگ کولرگازی مدیا کولرگازی بوش کولرگازی تراست کولر گازی وستل کولرگازی تکوود کولرگازی هایسنس کولرگازی کین الکتریک کولر گازی ایرجنرال کولرگازی او ام جنرال کولرگازی گالانز کولر گازی تاچی ایر کولر گازی هایر کولر گازی پاناسونیک کولر گازی میتسوبیشی کولر گازی تی سی ال کولرگازی وست پونیت کولرگازی جنرال الکتریک کولرگازی کریر
اشنایی با کولرگازی
کولر گازی درصنعت تهویه و تبرید از جایگاه خاصی برخوردار است زیرا به سرعت از گرمای محیط می کاهد. برخلاف کولرهای آبی، رطوبت را افزایش نمی دهد. ازاین جهت برای محیط های شرجی بسیار مناسب است. کولرگازی معمولا در دو مدل ساخته می شوند:
• کولرهای یک تکه یا پنجره ای
• کولرهای دو تکه یا اسپلیت
کولرهای یک تکه دیواری ، یا پشت پنجره ای ، خیلی متداول و مورد توجه می باشند و به آسانی در داخل قاب پنجره نصب می شود.
ساختمان کولرگازی:
در کمپرسور کولرگازی دو مکانیسم بکار گرفته شده است. نوعی از این کمپرسورها ازپیستون و میل لنگ طراحی شده اند. اما نوع دیگری از کمپرسورها فاقد میل لنگ و پیستون بوده و روتور در حال چرخش (به واسطه فرم خاص) گاز را از مسیر ورودی مکیده و آن را وارد لوله رفت می سازد این نوع کمپرسورها را کمپرسورهای دورانی می نامند. در کولرگازی از دو پروانه استفاده می شود که عموما بر روی یک محور اصلی سوار شده اند. یکی از پروانه ها هوا را از مجرای ورودی مکیده وبا وزش آن، کندانسور ، گرما را به محیط خارجی منزل یا محل کار می راند، پروانه دوم که به قسمت جلوی موتور فن متصل است هوا را از مجرای ورودی مکیده و با وزش آن از میان اواپراتور ، سرما را به محیط وارد می سازد.
در کولرهای دو تکه ، کمپرسور و کندانسور در واحدی به نام یونیت خارجی تعبیه شده اند. این واحد در خارج از ساختمان نصب می شود. واحد تبخیر یااواپراتور و شیر انبساط نیز در یک واحد بنام یونیت داخلی تعبیه شده اند. کولرهای دو تکه عموما دارای دستگاه کنترل از راه دور می باشند. هوا درجهت ورود به محیط منزل یا محل کار از دریچه مخصوصی که به خروجی هوا معروف است میگذرد. به منظور جلوگیری از ورود گرد و غبار و موارد مشابه به داخل محیط منزل یا محل کار ، پشت خروجی هوا ، فیلتر سیمی یا اسفنجی تعبیه می شود.
گاهی ممکن است بر اثر عدم تنظیم ترموستات و یا ازدیاد گاز شارژ شده اواپراتور و یا قسمتی از لوله برگشتی برفک یا یخها ذوب شوند و درنتیجه آب ازجدارهای کولر سر ریز کند. برای پیشگیری از این مشکل ترتیبی اتخاذ شده است که درصورت بروز حالت فوق ، آب به خارج ازکولر هدایت شود. این وظیفه بر عهده سینی زیر کولر است. در گوشه ای از سینی ، لوله مخصوصی تعبیه شده که این آبها از آن خارج می شود. برای جلوگیری از ریزش آب ، عموما به لوله مذکور شیلنگی متصل می شود و باقرار دادن آن بر روی سطح زمین از پراکنده شدن ذرات آب در محیط جلوگیری می شود.
نحو ه سرما سازی در کولر گازی:
چگونگی ایجاد سرما در بسیاری از وسایل سرماساز مانند کولر،یخچال،آب سرد کن و … مشابه است ، در کولر گازی ،همانندیخچال، ازتبدیل گاز به مایع بوسیله افزایش فشار و در نتیجه تولید سرما که در اثرتبدیل مایع به گاز ایجاد می شود برای رسیدن به هدف مورد نظر (خنک نمودن محیط) استفاده می کنند. در کولرگازی کندانسور بوسیله هوای دمیده شده بر روی آن گرمای لازم را از دست داده و گرما به محیط منتقل می شود و هوای گذرنده از اواپرتور سرد شده و محیط داخلی را سرد می کند.
8 توصیه برای استفاده از کولر آبی
با گرم شدن هوا و نزدیک شدن به فصل تابستان انتخاب یک وسیله سرمایشی مناسب همواره یکی از دغدغه های ما است، به علاوه که در ایران معمولا مردم از اوایل خرداد اقدام به راه اندازی کولر های منازل می کنند.
آفتاب: در شهرهای مختلف کشور به علت تغییرات آب و هوایی و تفاوت های جوی نوع وسیله سرمایشی که مورد استفاده قرار می گیرد متفاوت است، همان طور که پیش از این هم توضیح دادیم، کولرهای گازی مناسب منطقه آب و هوایی گرم و مرطوب اند و کولر های آبی برای مناطق معتدل مناسب اند.
البته به طور کلی صاحبان آپارتمان های کوچک و نقلی همواره استفاده از کولرهای آبی را ترجیح می دهند، چرا که هم هزینه های کمتری برایشان ایجاد می کند و هم اینکه کولر گازی برای فضاهای کوچک خیلی کارایی ندارند، بنابراین شما هنوز هم با وجود تکنولوژی بالاتری از آن شاهد کاربرد این محصول در کشور هستید.
کلید هوشمند کولر آبی
کلید هوشمند برای کولر های آبی مزایای بسیاری دارد، شما می توانید به وسیله این وسیله دمای مناسب برای محیط تعریف کنید، می توان دمای محیط را توسط دماسنج چک کنید، این کلید با کنترل میزان آب مصرفی کولر از هدر رفتن بی رویه آب جلوگیری می کند، مصرف انرژی الکتریکی را به وسیله تنظیم تایمر کاهش می یابد، همچنین عمر قطعات الکترونیکی مانند، الکتروموتور و پمپ آب آن زیاد می شود، چرا که در برابر قطع و وصل شدن برق هنگام قطعی ناگهانی برق مقاومت دستگاه را افزایش می دهد و در نهایت اینکه از خشک شدن پوشال ها جلوگیری کرده و دیرتر خراب می شوند.
بد نیست بدانید که کلید هوشمند کولر آبی به شما امکان کنترل از راه دور به وسیله ریموت را هم می دهد. اگر کولر شما کلید هوشمند نداشته باشد هم می توانید با هزینه بسیار کمی آن را تهیه و نصب کنید، توجه داشته باشید که بسیاری از محصولات موجود در بازار دارای ترموستات هستند، اما این ترموستات برای کولر گازی مناسب است و اگر شما در مکانی که کولر آبی روشن باشد دماسنجی نصب کنید خواهید دید که با وجو اینکه دما را بالا نشان می دهد، هوا سرد است.
محاسن و معایب کولر آبی
کولر های آبی با وجود مزایای فراوانی چون قیمت مناسب دستگاه و هزینه انرژی مصرفی، بازده سرمایش بالا و مصرف پایین انرژی، معایبی هم دارند، در واقع در صورت سرویس نکردن به موقع دستگاه دچار اشکالاتی از قبیل؛ گرفتگی پوشال و پمپ یا زنگ زدگی اجزای داخلی کولر می شوند، یکی دیگر از محدودیت های کولرهای آبی محدود بودن انتخاب درجه سرما است.کولرهای آبی بر اساس میزان مصرف انرژیشان یا در واقع میزان قدرت موتور دستگاه تقسیم بندی می شوند و اندازه آنها نیز بر این اساس تغییر می کند.
برندهای بسیار زیادی در حال حاضر در بازار کولر های آبی وجود دارد که اکثر آنها نیز ایرانی هستند و مرغوبیت کافی نیز دارند، از جمله می توان به سپهر الکتریک، آبسال، خزر، برفاب، انرژی و … اشاره کرد.
دقت کنید هنگام خرید دستگاهی که انتخاب می کنید دارای علامت استاندارد و برچسب انرژی باشد و با توجه به برچسب انرژی بالاترین کارایی را داشته باشد.
یک کولر مناسب کولری است که کانال کشی آن مسیر طولانی نداشته باشد و حتی الامکان کوتاه ترین مسیر برای کانال کشی انتخاب شود، اگر کانال های شما خارج از ساختمان باشد، حتما حواستان باشد به وسیله عایق کاری با پشم شیشه یا عایق های دیگر از گرم شدن کانال ها و هدر رفتن سرما در اثر تابش مستقیم نور خورشید بر آنها جلوگیری شود که گاهی نصب یک سایبان ساده بر روی کولر و کانال هم موثر است.
محیط پوشال های کولر از لحاظ رشد باکتری و قارچ بسیار مستعد است، هم از نظر دما و هم مواد غذایی و رطوبت به اندازه کافی شرایط برای رشد قارچ ها مهیا است، که این باکتری ها می توانند بیماری های تنفسی در افراد خانه ایجاد کنند.
همچنین تجزیه پوشال ها سبب آزاد شدن مواد و گازهایی می شود که علاوه بر انتشار بوی بد برای سلامتی نیز مضر است. به آب مخزن کولر، محلول ضدعفونی کننده سانوسیل اضافه کنید و قبل از هر بار استفاده از کولر به مدت ۱۵ دقیقه پمپ را به تنهایی روشن کنید تا پوشال ها کاملا خیس شود.

بدنه فلزی کولر و اجزای الکتریکی آن در کنار آبی که درون کولر در جریان است می تواند خطر برق گرفتگی را برای شما در پی داشته باشد، بنابراین حتما کار تعمیر و راه اندازی آن را به افراد ماهر در این زمینه بسپارید.
یادتان باشد با توجه به منطقه آب و هوایی محل سکونتتان کولر انتخاب کنید، ضمن اینکه کولر بزرگ تر هرگز به معنای رفاه و خنکی بیشتر نیست، بلکه تنها مصرف برق بیشتری در پی دارد.
عیب یابی کولر آبی
________________________________________
موتور کار می کند اما باد خنک نمی دهد.
• شناور تنظیم نیست : شناور را تنظیم کنید.
• شیر فلکه بسته است : قطعی آب را برطرف کنید.
• واترپمپ عمل نمی کند و سوراخ های ناودان ها بسته شده اند : واترپمپ را عوض کنید و سوراخ ها را باز کنید.
• شیلنگ واتر پمپ پاره شده است : شیلنگ را تعویض کنید.
واترپمپ و موتور فن کار می کند اما کیفیت هوادهی مطلوب نیست.
• دریچه هوای کولر باز نیست : دریچه را باز کنید.
• فشار تسمه تنظیم نیست : تسمه را تنظیم کنید.
• پولی موتور هرز شده است : آن را تعویض کنید.
• پارچه برزنتی لرزه گیر پاره است : آن را عوض کنید.
• پره های فن کثیف شده است : پرهای فن را تمیز کنید.
• موتور فن نیم سوز است : موتور را دوباره سیم پیچی یا تعویض کنید.
موتور فن کار نمی کند.
• کلید خاموش و روشن ، قطع است : خرابی کلید را برطرف یا آن را تعویض نمایید.
• سیم پیچی موتور فن سوخته است : موتور را بازپیچی کنید یا موتور را تعویض نمایید.
فقط دور زیاد موتور کار می کند.
• کلید گریز از مرکز تنظیم نیست : کلید را تنظیم نمایید.
• پلاتین های مربوط به دور کم عمل نمی کند : پلاتین ها را عوض کنید.
• کلید تبدیل کولر خراب است : آن کلید را عوض کنید.
با زدن کلید مخصوص به حالت روشن موتور راه نمی افتد. اما با چرخاندن پولی توسط دست ، موتور راه اندازی می شود.
• سیم پیچ راه انداز سوخته است : سیم پیج را بازپیچی نمایید.
• سیم پیچ راه اندازی از کلید گریز از مرکز جدا شده است : آنها را به یکدیگر ربط بدهید.
موتور کولر یا واترپمپ در زمستان بدون روشن کردن کلید مخصوص خود به خود روشن می شود.
• سیم فاز جریان مستقیما به موتور و واترپمپ وصل شده و نول جریان از طریق کلید مخصوص به موتور و واترپمپ می رسد. زیرا در زمستان به علت رطوبت هوا بین بدنه و جعبه اتصال ، مقاومت عایق کاسته شده و از طریق بدنه نول جریان دریافت می گردد.
کولر موقع کار با سروصدا همراه است.
• پولی سر موتور شل شده است : پولی را درجای خود محکم کنید.
• یاتاقان های دو سر فن اشکال دارد : یاتاقانها را تعمیر یا تعویض کنید.
• بوش های موتور خوردگی پیدا کرده است : بوش ها را عوض کنید.
• محور فن کج شده است : محور را تعویض کنید.
• روغن یاتاقانها از بین رفته و خشک کار می کند : یاتاقانها را روغن کاری کنید.
موتور کولر متناوبا به هنگام کار خاموش و روشن می شود.
قطع و وصل مجدد به علت وجود بی متال سر راه سیم مشترک یا برق موتور فن است و می تواند در اثر موارد زیر ایجاد گردد.
• موتور نیم سوز شده است.
• تسمه سفت است.
• یاتاقان ها گریپاج کرده اند.
• هوای محیط راهی به خارج ندارد.
• دریچه هوای کولر نیم بسته است.
• پولی ها در یک امتداد نیستند.
هنگام کار کولر بدنه برق دار می شود.
• موتور فن اتصال بدنه دارد : اتصال را برطرف کنید.
• واتر پمپ اتصال بدنه دارد : اتصال را برطرف کنید.
• اتصال بر اثر پاشیدن آب بر روی موتور بوجود آمده است : مانع از ریختن آب بر روی موتور شوید.
با زدن کلید واترپمپ فیوز عمل می کند.
• خازن اصلاح ضریب قدرت خراب است : خازن را تعویض کنید.
• واترپمپ خراب است : واتر پمپ را تعویض کنید.
• پره های واترپمپ گیر دارد : پره های واترپمپ را اصلاح کنید. در صورت اصلاح نشدن آنها را تعویض کنید.
دور زیاد و کم موتور معکوس عمل می کند.
• در داخل جعبه ترمینال مخصوص ، اتصال ناخواسته رخ داده است : اتصال را برطرف کنید.
• در جعبه ترمینال های سیم های دور کم و زیاد عوضی وصل شده است : آنها را باز کرده و جاهای آنها را تغییر دهید.
آب کولر سرریز می شود.
• شناور تنظیم نیست : شناور را تنظیم کنید.
• کوی شناور سوراخ شده و پر از آب است و یا به لجن کف چسبیده است و حرکت نمی کند و اثر لوله دریچه اطمینان کف کولر از بین رفته و یا کولر تراز نیست : برای اصلاح اشکالات اقدام نمایید.
موتور در حالت راه اندازی و دورکم درست عمل می کند اما به مجرد رفتن به دور زیاد ، موتور دود می کند.
اتصال سرسیم های دور زیاد و راه انداز جابجا به کلید گریز از مرکز صورت گرفته است : آنها را تغییردهید.
هنگام کار کولر قطرات ریز آب وارد محیط می شود.
شیلنگ پاره شده است و آب به داخل پره های توربین پاشیده می شود. یا آب از طریق پوشال و تسمه به داخل فن ریخته می شود : شیلنگ را عوض کنید و مانع از رسیدن آب به تسمه شوید.
موتور با دور کم راه نمی افتد، اما پس از راه اندازی در دور تند با دور کند هم کار می کند.
فاصله بین پلاتین های کلید گریز از مرکز داخل موتور تنظیم نیست : آنها را تنظیم کنید.
از آنجایی کولرهای آبی در پشت بام نصب می شوند، باید از نظر استحکام در محلی گذاشته شوند که در سقف ایجاد لرزش و صدا ننمایند. مثلا آنها را نباید روی ستونها یا نزدیک دیوارها قرار داد. محل قرار گرفتنکانالهای کولر باید از قبل پیش بینی شده باشد، که در روی پشت بام ورودی کانال از طریق اطاقک سیمانی توسط برزنت به کولر متصل گردد. در قسمت زیر کولر معمولا یک قاب فلزی چهار پایه به ارتفاع حدود 30 سانتیمتر قرار داده می شود.
در زیر پایه های این قاب باید چهار صفحه فلزی مربعی به اظلاع 10 سانتیمتر محکم جوش داده شود، تا از فرو رفتن در آسفالت پشت بام جلوگیری به عمل آید. یکی دیگر از نکاتی که در موقع نصب کولر لازم است به آن توجه شود، این است که تا حد امکان از لوله های دودکش و لوله چاه فاضلاب دور باشد. این نوع کولر آبی نسبت به حجم هوادهی در واحدهای حجمی 2000 ، 3000 ، 3500 ، 40000 ، 4500 ، 5000 ، 6000 ، 7000 و 12000 ساخته می شوند. این اعداد بر حسب فوت مکعب در دقیقه (CFM) مقدار هوا دهی را تعیین می کنند.
ساختمان موتور کولر آبی
این نوع موتورها از نوع قفسی (قفس سنجابی) با راه انداز خازنی یا مقاومتی دو دور می باشند، که در قدرتهای مختلف 0.25 ، 0.5 و 0.75 اسب بخار و بالاتر نسبت به حجم هوادهی کولر انتخاب می شوند. این نوع موتورها به دلیل نداشتن کلکتور (روتور سیم پیچی شده) با صدای بسیار کم ، حجم ، قیمت کمتر و عمر طولانی تر مورد استفاده قرار می گیرند. موتور کولر دارای دو دور حدود 1000 و 1500 دور در دقیقه است، که به نام دور کند و دور تند معروف است. ساختمان این موتورها بر اساس سه مشخصه سیم پیچ که راه انداز دورکند و دورتند هستند، ساخته می شوند.
در روی بدنه موتور کولر قسمت الکتریکی کلید گریز از مرکز وجود دارد که سرهای خروجی سیم پیچ ها و کابل ورودی برق به آن متصل می شود. روی قسمت کائوچویی این کلید لغات (COM) مشترک (HI) تند (LO) کند دیده می شود. جریانی که موتور در دورهای تند و کند می کشد، حدود یک اسب بخار و (4.2 آمپر) است. برای کولرهای با حجم هوا دهی زیاد از موتورهای سه فاز با یک دور (1500 دور در دقیقه) استفاده می شود. ساختمان کولر آبی از بخشهای مختلفی تشکیل شده اند که آنها را بررسی می کنیم.
استاتور (قسمت ساکن موتور)
استاتور از سه قسمت اصلی تشکیل شده است.
بدنه (طوقه)
این قسمت استاتور از ورقهای فولادی ساخته شده و توسط دستگاه درز جوش به صورت استوانه ای کامل در آمده است. قبل از جوش بدنه سوراخ هایی توسط پرس جهت تهویه روی آن تعبیه می گردد. قبل از اینکه هسته و سیم بندی در آن قرار گیرد، روی آن آزمایشهایی انجام می گیرد. بدنه ابتدا فسفاته ، سپسلعابکاری و سرانجام رنگ می شود. موقعی که استاتور روی پایه اش قرار می گیرد، حتما قسمت بیرون منفذ آن باید به سمت بالا باشد تا در مقابل ریزش آب و غیره محافظت گردد.
هسته
هسته الکتروموتور از ورق های دینامو (فولاد سیلیس دار) که روی آن شیارهای مخصوص و متفاوت تعبیه گردیده ، تشکیل شده است. قطر داخلی هسته 8.9 سانتیمتر و طول یا ضخامت محوری هسته برای موتورهای 3/1 اسب بخار ، 4.3 سانتیمتر و برای موتورهای 2/1 و 4/3 اسب بخار 5.4 سانتیمتر است.
رتور
رتور نیز از ورق های دینامو (فولاد سیلیس دار) تشکیل شده است. در روی ورقها شیارهایی تعبیه شده است که آلومینیم مذاب درآن تزریق می شود. آلومینیم مذاب پره های خنک کننده دو سر رینگ را که میله های روتور را اتصال کوتاه می کند، نگه می دارد. جهت سبک شدن روتور و تهویه بهتر آن در روی هسته در قسمت مرکزی سوراخهایی تعبیه می شود.
درپوش و بوش ها
درپوش های انتهایی ، قسمتی از موتور را تشکیل می دهند، که در مرکز آنها بوش های نگهدارنده محور رتور تعبیه شده است. جنس بوش ها از استیل و قسمت داخلی آنها از برنز می باشد تا در مقابل بارهای سنگین و سبک از استحکام کافی برخوردار باشند. روی بوشها منفذی تعبیه گردیده که در داخل آن نمد مخصوص آغشته به روغن قرار می گیرد.
کلید گریز از مرکز (صفحه اتصالات)
این کلید روی درپوش عقب الکتروموتور قرار دارد و چهارسر توسط فیش ها از زیر به آن اتصال دارد. در قسمت رویی یا بیرونی کلید ، یک سیم مخصوص دور زیاد که به فیشی با علامت HI که مخفف HIGH ، سیم دور کم به فیشی که به علامت LO که مخفف LOW و سیم برق مشترک به فیش با علامت COM که مخفف (COMON) است، متصل می شوند.
توربین (بادبزن)
قسمت اصلی کولر که هوای داخل اطاقک را به داخل کانال می دمد، توربین یا بادبزن نامیده می شود. توربین از طریق یک فلکه (پولی) بزرگ با یک تسمه به فلکه موتور متصل می گردد. توربین از تعدادی پره که با شکل و زاویه خاصی حول یک استوانه قرار دارند، تشکیل شده است.
پولی یا فلکه
پولی از آلومینیم خشک تهیه شده و انتقال قدرت از الکتروموتور به فن یا پروانه از طریق آنها انجام می گیرد. پولی کوچک روی محور موتور و پولی بزرگ روی محور پروانه نصب می شود. طرز قرار گرفتن آنها طوری است که هر دو آنها دقیقا روی یک صفحه فرضی قرار می گیرند. در غیر این صورت باعث خوردگی تسمه می شوند. روی مرکز هریک از پولی ها یک پیچ مغزی قرار دارد که باید توسط آچار آلن روی سطح صاف محورها تنظیم و سپس محکم شود. در غیر اینصورت پس ازمدتی به صورت هرزگرد حرکت می کنند.
یاتاقان
یاتاقان یا بستر قسمتی است که یک سر محور فن در داخل آنها قرار می گیرد. ساختمان یاتاقان طوری است که نیروی وزن ناشی ا زمحور و فن و اصطکاک را به بدنه منتقل می سازد، و چون باید حداقل اصطکاک و ساییدگی را داشته باشد، لازم است ماهانه یک بار روغن کاری شوند. بهترین یاتاقانها نوع گرافیتی و بلبرینگی هستند.
واترپمپ (پمپ آب)
واتر پمپ یا پمپ آب کولر مانند همه پمپها از دو قسمت الکتریکی (موتور) و یک قسمت مکانیکی (پمپ) تشکیل می شود.
قسمت الکتریکی
• استاتور : قسمت استاتور از دو بوبین یا بالشتک تشکیل شده است، که روی هسته در داخل شیارها قرار گرفته اند.
• روتور :
هسته روتور ، واترپمپ را از ورق های آهن سیلیس دار تهیه و شیارهایی به منظور قرار گرفتن میله یا هادی ها روی روتور ، روی آن ایجاد می کنند. این شیارها به منظور افزایش گشتاور واتر پمپ انتخاب می شوند. در داخل آنها مواد مذاب تزریق می کنند. بطوری که یک قفسه آلومینیومی تشکیل می شود.
• درپوش ها :درپوش ها محل قرار گرفتن یاتاقانها و نگهداری دو سر محور موتور می باشند، و در نگهداری روتور نقش مهمی ایفا می کنند.
قسمت مکانیکی
• واتر پمپ(پمپ آب) :
قسمتی از مجموعه موتور کولر که به شکل پره های منظم در قسمت انتهایی (پایینی) محور قرار دارد، واتر پمپ نامیده می شود، و عمل پمپاژ آب را به بدنه کولر انجام می دهد. قسمتهای مختلف پمپ عبارتند از :
o پایه اصلی پمپ که در داخل آب قرار می گیرد.
o پروانه چهار یا سه پره که نقش توربین را داشته و آب را پمپاژ می کند.
o کفی یا پایه پمپ که در زیر پایه نصب می گردد و نقش آب بندی پمپ را دارد.
o چپقی پایه پمپ ، محل قرار گرفتن شیلنگ ، که آب را به سه راهی منتقل می کند.
o کلاهک پمپ ، قسمت فوقانی الکتروپمپ ، که به صورت چتری بالای الکتروپمپ قرار می گیرد تا از ورود آب به داخل آن جلوگیری کند.
بدنه کولر (اطاقک هوا)
اطاقک هوا از یک مکعب تشکیل شده است که دارای کف سقف و یک بدنه ثابت می باشد. سه دیوار دیگری که پوشال ها در آن جای داده می شوند. معمولا متحرک هستند، و می توان آنها را از اطاقک جدا ساخت. در مواقع تعویض پوشال ها و یا سرویس کولر این کار ضروری است. قسمت دیوار ثابت از طریق یک دریچه لبه دار با یک قطعه برزنت به کانال اصلی متصل می گردد. بدین ترتیب از انتقال ضربه و لرزش کولر به کانال جلوگیری می شود.
شناور (فلوتر)
شناور وسیله ای است که برای تنظیم مقدار و ارتفاع آب داخل مخزن کولر یا هر مخزن دیگری بکار می رود، و از سرریز شدن آب جلوگیری می کند. این دستگاه که قابل تنظیم نیز هست، از یک شیر فشاری که توسط یک بازو به یک کره پلاستیکی توخالی متصل است تشکیل می شود.
جعبه اتصال الکتریکی
جعبه اتصال که از مواد عایق ساخته شده است، به بدنه ثابت کولر در داخل آن متصل می باشد. طوری که روی آن سرپیچ های اتصال ، همراه با حروف و در بعضی موارد با نقشه اتصال دیده می شود. این جعبه دارای یک درپوش محافظ است.
خازن راه انداز موتور کولر
این خازن (که با سیم پیچ راه انداز موتور بطور سری قرار گرفته است) هنگام راه اندازی موتور در مدار قرار می گیرد، و با ایجاد اختلاف کار بین جریان ولتاژ باعث حرکت موتور شده و سپس توسط کلید گریز از مرکز از مدار موتور خارج می شود. پس از خاموش شدن کولر مجددا کلید گریز از مرکز خازن را برای استارت بعدی در مسیر جریان از می دهد.
محاسن و معایب کولرهای آبی و گازی
کلید هوشمند تنظیم دور موتورکولرهای آبی
به هنگام شروع فصل گرما، انسان نیاز به شرایط آب و هوایی مناسب برای ادامه زیستن دارد. زمان گرمای هوا و تابستان، تمامی اماکن مسکونی و تجاری به دستگاه ها و سیستم های تهویه و برودتی رو می آورند. از آنجایی که سیستم های تهویه دارای رنج های گوناگون می باشند، هر کدام در مکان مناسب قرار گرفته و استفاده می شود. از پرمصرف ترین وسیله های برودتی و سرما زا برای مکان های مسکونی و تجاری می توان به کولر ها اشاره نمود. کولر خود بر دو نوع کلی، گازی و آبی می باشد.
کولرهای گازی دارای محاسن بسیار زیادی بوده که استفاده از آن را برای عموم مردم میسر ساخته است ولی قیمت تقریبا ً بالای آن باعث شده است که افراد زیادی به استفاده از کولر های آبی رو بیاورند. کولرهای آبی دارای محاسن و معایبی می باشند که در ذیل به برخی از آن ها اشاره می نماییم.
محاسن:
* قیمت تقریباً مناسب
* مصرف پایین
* بازده سرمایش بالا
معایب:
* بکابردن آب جهت سرد ساختن محیط معایبی را از قبیل :
* گرفتگی پوشال ها
* گرفتگی پمپ ها
* ایجاد زنگ زدگی و…
* مصرف تقریباً زیاد آب
* عدم انتخاب دما
اما قیمت مناسب و سرمایش عالی کولر های آبی باعث شده است که تقریباً %82 از مردم کشور که از کولرها به عنوان وسیله سرما ساز استفاده می کنند، به کولر های آبی روی آورند. هنگامی که خانواده ای از کولرهای آبی استفاده می نمایند، مجبور به انتخاب سه وضعیت برای کولر خویش می باشند که عبارتند از:
* خاموش Off
* دورتند High
* دورکند Low
حال به هنگام استراحت و یا انجام فعالیت، انسان ها نیاز به هوایی با دمای ثابت وایده آل خود دارند، اما چون کولرهای آبی فقط در سه رنج محدود می شود، انتخاب دما برای افراد و اشخاص دشوار می شود. به عنوان مثال یک نفر اگر کولر را بر روی دور تند بگذارد و بخواب رود، احساس سرما می کند و اگر بر روی دور کند تنظیم کند، احساس گرما می کند. حال مشکلات فوق الذکر که در کولرهای گازی (به دلیل استفاده از موتورهای یونیورسال وDC) حل شده می باشد بر سر راه استفاده از کولرهای آبی قرار دارد.
کلید هوشمند کولرهای آبی این امکان را به ما می دهد که با مشاهده دمای کنونی منطقه، درجه دلخواه خود را انتخاب نماییم و درجه انتخابی را با وارد شدن به قسمت تنظیمات دستگاه(Menu) به سیستم اعلام نماییم. از هم اکنون کولر به صورت اتوماتیک (هر زمان که نیاز باشد روشن- دورتند- دورکند) دمای محیط را به دمای اعلام شده می رساند و دما را در همان حالت تنظیمی ثابت نگه می دارد.
با استفاده از این نوع کلید کولرها که به دو صورت کنترل از راه دور وکنترل از روی پنل می باشد می توانیم دمای ثابت دلخواه را توسط کولر آبی مهیا سازیم.
شایان ذکر است که این کلید در صورت کلی دارای دو حالت تنظیمات اتوماتیک و تنظیم دستی (خاموش _ تند _کند)می باشد و قادر به Power Switch بین این دو حالت می باشد.
کلیه قسمت های پردازنده این سیستم توسط یک مینی قلب (PLC) کنترل می شود. با تنظیمات اتوماتیک دما توسط این دستگاه، مصرف آب کولرهای آبی به شدت کاهش پیدا می کند.
از مزایای دیگر این سیستم می توان به کاهش مصرف انرژی برق اشاره نمود.
اهم مزایای استفاده از کلید هوشمند کولر آبی:
1- قابلیت تعریف دما برای محیط.
2- رویت دمای محیط توسط دماسنجPLC .
3- کاهش تلفات در مصرف آب.
4- کاهش مصرف انرژی الکتریکی.
5- افزایش عمر قطعات مکانیکی.
6- ازدیاد عمر مفید الکتروموتور کولر و پمپ آب .
7- جلوگیری از خراب شدن پوشال ها (کاهش سرعت خشک شدن پوشال ها).
تعیین محل نصب کنتور گاز
انتخاب کنتور گاز
در انتخاب کنتور گاز باید به نکات زیر توجه نمود
1- کنتور باید در داخل محدوده ملک و نزدیکترین نقطه به در ورودی ساختمان قرار گیرد.
2- کنتور باید در جایی نصب گردد که در معرض جریان هوا باشد
3- کنتور باید طوری نصب شود که در معرض صدمات فیزیکی قرار نداشته باشد.
اصول لوله کشی: انتخاب بهترین شیر
دولت آمریکا با اتخاذ قوانین بی سابقه جدیدی که لوله کش ها ملزم به اجرای آن می باشند، در
پی گشایش عرصه جدیدی در صنعت لوله کشی می باشد. در پروژه های بازسازی یکی از
مسائل مهم و حیاتی برای مهندسین لوله کشی، انتخاب لوازم صحیح برای تامین نیازهای هر
واحد می باشد. برای رسیدن به این نقطه باید درک کاملی از دو نوع شیر اصلی و منفرد داشته
باشیم.
شیرهای اصلی
شیرهای اصلی ترموستاتیک بیشتر در ساختمان های تجاری به کار می روند و به مقادیر آب
زیادی نیاز دارند. این شیرها آب خروجی از دیگ یا آبگرمکن را به دمای پایین تری تعدیل می
نمایند. برای مثال یک شیر اصلی در یک هتل یا یک آپارتمان برای تعدیل آب ١٨٠ درجه فارنهایت
که از یک دیگ خارج می شود به دمای حداکثر ١٤٠ درجه فارنهایت به کار می رود.
شیر اصلی اولین شیری است که در سیستم به کار می رود؛ هر چند که این شیر مصرف کننده
را در برابر سوختن یا تاول زدن محافظت نمی کند. چرا که این شیر در هنگام نصب بر روی یک
درجه حرارت معین تنظیم می شود و باعث می شود که دمای آب ورودی مطابق با دمای برنامه
ریزی شده باشد. در بسیاری از موارد شیر اصلی در طبقه اول و یا طبقه همکف قرار می گیرد.
یعنی تا حد امکان در نزدیکی منبع تامین آب گرم. وقتی که دمای آب توسط شیر اصلی تعدیل
گردید با تکیه بر سیستم گردش مجدد می توان از تامین دمای مورد نظر برای آب اطمینان حاصل
نمود. مهندسین لوله کشی باید در خصوص افت دمای حاصل از گردش مجدد، تمهیدات لازم را در
نظر بگیرند. اگر سیستم حفاظت از گرما در سیستم نصب نشده باشد، دمای آب ممکن است تا
١٠٠ یا ١٠٥ درجه فارنهایت پایین بیاید حتی اگر شیر اولیه روی دمای ١٢٠ درجه فارنهایت تنظیم
شده باشد.
یک روش مشهور برای گرمایش آب در حین گردش (Heat Tracing) امروزه روش جستجوی دما
مجدد تبدیل شده است. بدین ترتیب که آب به وسیله عبور پیوسته و همیشگی از یک مسیر که
توسط نوارهای داغی نوارپیچ شده است به صورت ترموستاتیکی کنترل و گرم نگه داشته می
شود. شیر اصلی با استفاده از یکی از سه مکانیزم زیر آب را کنترل می کند: موتور وکس، بی
متال و یا لوله کاپیلاری؛ که هر یک از یک نوع خاص ترموستات بهره می برند. اما هدف مشترک
هر سه تولید آب با دمای ثابت می باشد. وقوف کامل به چگونگی عملکرد هر یک از این سه
مکانیزم برای عیب یابی و تعمیر این شیرها امری حیاتی به شمار می رود.
در شیر ترموستاتیکی با موتوروکس، یک پیستون تعدیل جریان را برعهده دارد. وقتی موتور وکس،
تغییر دما را حس کند، پیستون کنترل کننده جابجا می شود تا جریان آب داغ را باز و یا بسته
نماید. با تکامل نسل این شیر در صنعت خودرو که در جهت کنترل حداکثر دمای موتور به کار می
روند، شیرهای موتور وکس شیرهای قابل اطمینان، در دسترس و با عمر طولانی به شمار می
روند.
در شیر اصلی بی متال دو واشر فلزی با ضرایب انبساط مختلف به یکدیگر چسبیده و به شکل
فنری در آمده اند. وقتی دمای آب تغییر می کند به همان نسبت شکل فنر عوض می شود و
موجب حرکت کوچکی در هر یک از واشرها می گردد. این حرکت کوچک خود موجب تغییر
بزرگتری می گردد که باعث می شود پیستون از جای خود حرکت کرده و جریان آب را کنترل
نماید.
آخرین مدل شیر ترموستاتیکی از یک لوله کاپیلاری که با گاز پرشده است، بهره می برد. در این
حالت لوله با انبساط و انقباض خود دما را تعدیل کرده و مسیر عبور آب را فراخ تر و یا کوچکتر می
نماید. فارغ از این که چه نوع ترموستاتی برای شیر در نظر گرفته می شود، لوله کش باید در
هنگام نصب دمای شیر اصلی را تنظیم نماید. دمای مناطق مختلف و مناطق خاص به وسیله
آیین نامه های محلی لوله کشی معین می شود، اگر چه محدوده دما بین ١٠٠ تا ١٤٠ درجه
فارنهایت می باشد اما در برخی مناطق دما حداکثر به ١٢٠ درجه فارنهایت می رسد.
طراحان باید فصل و مساحت منطقه ای که در آن قرار دارند را در نظر بگیرند. در ایالات شمالی
آمریکا که دکای آب سرد تا ٤٠ درجه فانهایت افت می کند، لوله کش باید شیر اصلی را برای
دمای بالاتری تنظیم نماید. در ایالات جنوبی و بیابانها که دمای آب شیر می تواند تا ٨٠ درجه
فارنهایت بالا رود، شیر اصلی باید آب را به دماهای پایین تری محدود نماید. وقتی دما تنظیم شد،
شیر اصلی دمای آب تنظیم می کند. حداکثر تغییر دما برای دبی های بیش از ٨٠ گالن در دقیقه
٧ درجه فارنهایت خواهد بود. برای شیرهای کوچکتر،حداکثر تغییر دما کمتر خواهد بود.
شیرهای مورد مصرف در مناطق منفک از یکدیگر
علاوه بر شیرهای اصلی، لوله کش باید شیرهای مناطق را مجزا نصب نماید به طوری که مصرف
کننده قادر باشد جریان آب را قطع و وصل نماید. در منازل این اولین مرحله کار یک لوله کش
محسوب می شود. چرا که در منازل شیر اصلی به کار برده نمی شود و آب مستقیما از منبع
تامین آب داغ وارد خانه می شود. دو نوع شیر مجزا در کل صنعت به کار برده می شود: شیری
که با فشار متعادل می شود و شیر ترکیبی.
شیر ترموستاتیکی
دانش فنی این شیر نظیر همان دانشی است که در شیر اصلی به کار گرفته می شود. این شیر
مجهز به یک ترموستات داخلی است که تغییرات دمای آب ورودی را حس کرده و جریان را مطابق
با آن تنظیم می نماید. بمانند حالت قبل در این جا هم شیر ترموستاتیک ٣ مدل دارد: مدل موتور
وکس، بی متال و کاپیلاری.
شیر موازنه فشاری
این شیر در مصارف خانگی بیشترین کاربرد را دارد. شیر موازنه فشاری با حس کردن نوسانات
فشار در جریان آب داغ یا سرد ورودی و با تنظیم سریع دبی دمای آب را کنترل می کند. این شیر
٢ نوع پیستونی و دیافراگمی را دربرمی گیرد، مدل پیستونی اختلاف فشار بین جریان سرد و گرم
ورودی را حس کرده و میزان دبی را تغییر می دهد. در مقابل مدل دیافراگمی با تفکیک آب داغ و
آب سرد، نوسانات فشار را از بین می برد. در نتیجه مدل دیافراگمی بسیار حساس تر و از نظر
اندازه بزرگتر از مدل پیستونی می باشد.
نتیجه ترکیب هر دوشیر، یک وسیله ترموستاتیکی خواهد شد که با فشار متعادل می شود. این
شیر با حس کردن تغییر دما و اختلاف فشار، دمای خروجی را ثابت نگه می دارد. اندازه ورودی
١ اینچ تغییر می نماید. در هنگام تعیین اندازه شیر، لوله کش / ٣ تا ٢ / هر سه نوع شیر مجزا از ٨
ها باید به این مسئله توجه کنند که شیرهای مجزا تحت دبی کامل بهترین عملکرد را از خود
نشان می دهند. لذا اگر شیر به درستی انتخاب شود و یا مقدار جزیی کوچکتر در نظر گرفته
شود، کنترل بهتری امکان پذیر شده و نگهداری شیر نیز آسان تر خواهد شد، در حالی که اگر
شیر بزرگتر از حد لازم در نظر گرفته شود، سیستم با افت فشار مواجه خواهد شد که در این
صورت کنترل سیستم از حالت مناسب و مطلوب خارج شده و این امر تاثیر نامطلوبی برعمر قطعات داخلی سیستم خواهد داشت.
حداکثر دمایی که برای شیرهای مجزا در نظر گرفته می شود از ٩٥ درجه فارنهایت الی ١١٠
درجه فارنهایت می باشد. در هنگام تنظیم شیرهای مجزا، لوله کش باید تغییرات احتمالی در
تامین آب گرم را که به علت کاهش و یا افزایش در طول شب و یا به علت تغییر فصل رخ می دهد
را در نظر بگیرد. حتی تغییرات کوچک و ناگهانی دما ممکن است باعث وارد شدن شوک به مصرف
کننده و موجب بروز سانحه، شوک حرارتی و یا آتش سوزی گردد. برای محافظت از مصرف کننده
در قبال این چنین حوادثی، باید محاسبه نماید که چگونه تغییر دما بر دمای خروجی تاثیر می
گذارد در حال که نسبت آب گرم و سرد ثابت می ماند. پس از اینکه تغییرات دما مشخص شد و
دمای بهینه تعیین گردید، می توان نسبت به تنظیم شیر اقدام نمود. شیرهای مجزا برای تعدیل
آب تا ٣± درجه فارنهایت انحراف نسبت به دمای از پیش تنظیم شده طراحی شده اند. ویژگی
دیگر شیرهای مجزا محافظ در برابر معایب احتمالی خط آب سرد و ممانعت از سوختن و تاول زدن
می باشد. بدین ترتیب که شیر ظرف مدت ٥ ثانیه بعد از اینکه فشار آب سرد افت کرد دبی آب
١ گالن در دقیقه و یا کمتر تقلیل می دهد. بدین ترتیب این جریان آرام و کوچک باعث / گرم را به ٢
می شود که مصرف کننده دچار سوختگی نشود.
مزایا
هر یک از شیرها فراخور شکل خود دارای مزایایی هستند به عنوان مثال شیر موازنه فشاری
نوسانات فشار را اصلاح می کند اما قادر به تعدیل نوسانات دما نمی باشد. در مقابل شیر
ترموستاتیکی تغییرات دمای خروجی را حس کرده و جریان را به گونه ای تنظیم می کند که دمای
خروجی مطلوب به دست آید. با توجه به اینکه شیر ترموستاتیکی نوسانات فشار را به صورت غیر
مستقیم و در اثر احساس تغییرات دمای خروجی حس می کند لذا عکس العمل شیر
ترموستاتیکی در مقابل نوسانات فشار به مراتب ضعیف تر از شیر موازنه فشاری می باشد.
بیشترین سطح مراقبت از جریان مربوط به شیر ترکیبی می باشد. این شیر هم تغییرات فشار و
هم تغییرات دما را حس کرده و نسبت به اصلاح شرایط در اثر هر یک از این تغییرات واکنش نشان
می دهد.
در راستای تعیین محل صحیح کاربرد هر یک از شیرها، طراح باید چندین عامل را در نظر بگیرد.
اگر احتمال تغییر دمای آب ورودی به شیر حمام وجود داشته باشد، شیر ترموستاتیکی انتخاب
مناسبی به شمار می رود. از سوی دیگر اگر طراح احتمال نوسانات فشار را بدهد بهتر است از
شیر موازنه فشاری استفاده شود. اگر امکان داشته باشد که هر دو مشکل به وقوع بپیوندد بهتر
است از شیر ترکیبی استفاده شود. اکثر طراحان شیر موازنه فشاری را به عنوان حداقل نیاز
کاربردهای تجاری می پندارند چرا که این شیرها کم هزینه ترین شیرها می باشد و مصرف کننده
را تا حد معینی تحت پوشش و مراقبت قرار می دهند. شیر ترموستاتیک و شیر ترکیبی محافظت
و پوشش بهتری ارائه می دهند اما به خاطر ساختار پیچیده ای که دارند معمولا گران تر هستند
در نتیجه طراحان باید با توجه به شرایط و ملاحظات اقتصادی پروژه و ارائه محافظت مطلوب نسبت
به انتخاب شیر اقدام نمایند.
استاندارها
هدف اصلی استفاده از هر شیر محافظت و مراقبت از مصرف کننده در برابر سوختگی شدید و
یا شوک های حرارتی می باشد. برای جلوگیری از نقص فنی شیر که منجر به آسیب دیدن
استانداردهایی برای تعدیل و (ASSE) مصرف کننده می گردد انجمن مهندسین بهداشتی آمریکا
آزمایش شیرهای اصلی و مجزا تدوین کرده است. علاوه بر آزمایشات تغییر دما و دمای بالا،
شیرهای اصلی و مجزا باید تحت آزمایشات ترکیدگی شیر نیز قرار گیرند. شیرهای مجزا باید
آزمایشات مربوط به مدت عمر و مقاومت در برابر نقایص فنی آب سرد را نیز پشت سر بگذارند.
مهندسین لوله کشی برای توفیق در کسب و کارشان و همچنین برای تامین سلامتی مصرف
کنندگان باید نسبت به استانداردها و ضرباتی که شیرها به خودشان وارد می سازند احاطه
کاملی داشته باشند.
مزایای سیستم لوله کشی کلکتوری

در لوله کشی به روش سنتی با استفاده از شبکه موازی لوله سرد و گرم در طول مسیر مورد نیاز حرکت نموده و در نقاط مصرف از شبکه انشعاب گرفته می شود.
در سیستم سنتی سعی می گردد با بالا بردن قطر لوله ها مشکل شماره 1 کاهش پیدا نماید .
بدلیل خروجی های زیاد میزان استفاده از اتصالات زیاد می شود .
بدلیل استفاده زیاد از اتصالات ضریب اطمینان آب بندی در طول زمان کاهش و پرت لوله افزایش می یابد در صورت بروز مشکل و یا نشتی در شبکه عیب یابی و مشخص نمودن مکان نشتی به آســـــــــانی امکان پذیر نبوده و مستلزم ایجاد خسارتهای زیاد می باشد.
سیستم کلکتوری در در شبکه آب سرد و گرم
در این روش ورودی های آب سرد و گرم هر کدام در یک کلکتور (تقسیم کننده)متمرکز شده و سپس از کلکتور جهت سایر نقاط مورد نیاز انشعاب گرفته میشود
سیستم کلکتوری در شبکه حرارت مرکزی (موتورخانه ـ پکیج) ورودی آب گرم در یک کلکتور و خروجی نیز در یک کلکتور متمرکز می گردد
از کلکتور ورودی جهت تمامی نقاط مورد نیاز (رادیاتور ها یا سیستم کف خواب)انشعاب گرفته شده و برگشتی لوله به کلکتور خروجی بر می گردد
سئوال : در سیستم کلکتوری چگونه می توان هوا گیری نمود ؟
پاسخ : با نصب یک عدد هواگیر اتوماتیک در انتهای هر کلکتور و در برخی از طرحها جهت جلوگیری از هوا گرفتن شبکه کلکتور در کف طراحی میگردد
مزایای استفاده از سیستم کلکتوری
صرفه جوئی از طریق کاهش مصرف اتصالات
صرفه جوئی از طریق کاهش قطر لوله و اتصالات مورد استفاده
افزایش ضریب آب بندی (بدلیل عدم استفاده از اتصالات در کف)
توزیع یکنواخت حرارت
توزیع یکنواخت فشار آب و کنترل قسمتهای مختلف
امـــــکان قطع و وصل و کنترل قسمتهای مختلف سیستم از محل کلکتور و نتیجتاً کاهش مصرف انرژی و عیب یابی سریع
•لازم بــذکر است که در سیستم کلکتوری میزان مصرف لوله از نظر متراژ بیشتر از بقیه روشهای اجرایی می باشد ولی با در نظر گرفتن کاهش سایز لوله مصرفی و اتصالات موردنیاز هزینه افزایش ریالی متراژ لوله توجیه پذیر خواهد بود .
نکته
لوله مسیر ورودی به کلکتور از طرف مغزی می باشد ، جهت ورودی درکلکتورهای ً1 می توانید از مهره ماسوره ً1*25 یا ً1*32 استفاده نمائید .
از بوشن آخر کلکتور می توانید :
کلکتور را به کلکتور بعدی متصل نمائید .
با در پوش انتهای کلکتور بسته شود .
در صورت نصب در شبکه گرمایش از کف و یا شبکه رادیاتورها شیر
تخلیه هوای اتوماتیک نصب نمائید
مزایای پکیج دیواری و معایب پکیج دیواری
1. استقلال واحدهای مسکونی از یکدیگر
2. استقلال هر واحد مسکونی در تامین آب گرم مصرفی و گرمایش محیط
3. عدم نیاز به احداث موتور خانه ی مرکزی
4. امکان کنترل سیستم در داخل ساختمان
5. عدم هزینه شارژ ماهانه و تعمیر و نگهداری
6. سهولت در نصب ، راه اندازی ، سرویس و نگهداری
7. راندمان بالاتر نسبت به موتور خانه مرکزی
8. امنیت بالاتر بخاطر و جود سنسورهای آب گرم مصرفی و شوفاژ و سنسور دود و …….
9. عدم اشغال فضای مفید در ساختمانها
10. ابعاد کوچک، تقریبا به اندازه یک دستگاه آبگرمکن دیواری معمولی
11. تنظیم دما به میزان دلخواه
12. تامین آب گرم دائم و فراوان در کمترین زمان و جلوگیری از اتلاف انرژی
13. هر زمان که شما به آب گرم نیاز داشته باشید دستگاه روشن می شود و در مواقع دیگر خاموش است
14. ایمنی کامل (دستگاه به صورتی طراحی گردیده که هیچ خطری را متوجه مصرف کننده آن نمی سازد)
15. عملکرد مطمئن (تامین گرمایش واحدهای مسکونی تا متراژ حداکثر 350 متر مربع به صورت کامل )
16. کارکرد آرام و بدون صدا
17. راندمان حرارتی بالا همزمان با صرفه جویی در مصرف سوخت
18. کوتاه شدن مسیر لوله های انتقال آب گرم رادیاتور و آب گرم مصرفی به محل مورد نظر و در نتیجه جلوگیری از اتلاف انرژی و زمان
ایمنی وسایل گازسوز
اجاق گاز
1- اجاق گاز را در محلی قرار دهید که در معرض باد و کوران یا بادبزن های برقی نباشد، زیرا آتش اگر خاموش شود گاز مرتباً خارج شده و با یک جرقه کوچک نیز منفجر می گردد و آتش سوزی رخ می دهد. همچنین از سر رفتن غذا روی اجاق نیز جلوگیری نمایید.
2- اجاق هایی که به ترموکوبل حرارتی مجهز می باشند خطر فوق را ندارند زیرا با خاموش شدن آتش جریان گاز متوقف می گردد.
3- از قرار دادن ظروف سنگین روی اجاق بپرهیزید و ظروف را طوری قرار دهید که با شیلنگ گاز تماس نداشته باشد.
4- نواقص اجاق را هر قدر هم کوچک باشد نادیده نگیرید و برای رفع آن به نمایندگی مراجعه شود.
5- هر شیلنگی برای گاز قابل استفاده نیست تنها از شیلنگ های استاندارد استفاده نمایید. طول شیلنگ نباید از یک متر و نیم تجاوز نماید. اگر فاصله زیاد است از لوله مسی یا فولادی استفاده کنید.
6- اجاق را در محلی قرار دهید که شیب نداشته باشد و احتمال افتادن آن نباشد.
7- به بچه های کوچک و به مستخدمین بی اطلاع اجازه استفاده از اجاق را ندهید.
8- اجاق گاز باید مناسب و دارای تاییدیه موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی کشور باشد.
9- هر چند یکبار اجاق گاز را سرویس کرده و بخصوص از کارکرد پیلوت ها (شمعک) اطمینان حاصل نمائید.
10- اجاق گازهایی که دارای سیستم روشنایی برق و یا اجاق برقی می باشد می بایست از نظر فنی هرچند وقت یکبار توسط فرد مطلع بازرسی شوند و از سلامت آن اطمینان حاصل شود.
11- جمع شدن چربی و روغن در سطح اجاق گاز و عدم نظافت به موقع باعث مسدود شدن منافذ خروجی گاز گشته و شرایط نا امنی را ایجاد می کند.
12- هرگز در زمانی که اجاق گاز روشن است منزل را ترک نکنید.
اگر ظرفی روی شعله اجاق آتش گرفت:
1- با پیچاندن دستگیره پیچ مربوط روی اجاق گاز شعله را خاموش کنید.
2- در را روی ظرف بگذارید.
3- روی شعله بکینگ پودر یا نمک بریزید.
آبگرمکن ها
قاعدتاً وقتی دمای آب در آبگرمکن ها به درجه معینی رسید ورود گاز به طور خودکار قطع می شود در این حالت فقط یک شمعک آب را گرم نگه می دارد. گاهی اوقات به خاطر خرابی یک سیم این عمل رخ نمی دهد و در نتیجه آب مخزن به جوش آمده و بخار حاصل از جوشش آب فشار زیادی به آبگرمکن وارد می کند و اگر این فشار از آبگرمکن خارج نشود باعث انفجار آبگرمکن می گردد. به همین خاطر قسمت فوقانی آن ها یک شیر اطمینان نصب کرده اند. عوامل بروز احتمال انفجار:
1- خراب شدن ترموکوبل که باعث می شود در صورت خاموش شدن آبگرمکن جریان گاز به صورت اتومات قطع نشود و باعث نشت گاز و انفجار می شود.
2- کار نکردن شیر اطمینان.
3- نداشتن شیر اطمینان.
نکاتی جهت پیشگیری از حوادث آبگرمکن:
1- لازم است هر 3 ماه یک بار شیرهای فشارشکن یا سوپاپ اطمینان را به صورت دستی فعال نموده تا رسوبات موجود در مسیر برطرف شده و از صحت عمل آن مطمئن شویم.
2- ترموکوبل و سیستم حرارتی بایستی چک شده و از سلامت آن مطمئن شویم. برای این منظور باید درجه آبگرمکن را به شماره بالا برده در صورت استارت شدن مشخص است که سیستم سالم است و برعکس باید سیستم قطع گردد.
3- کلیه ی دیگ های بخار منبع آبگرمکن و منبع پکیج باید مجهز به شیرهای خودکار یکطرفه باشند. تا ورود آب به مخزن امکان پذیر بوده و خروج آب امکان پذیر نباشد.
4- تمامی نکات ایمنی و استاندارد ملی برای لوازم گازسوز باید در خصوص آبگرمکن باید رعایت شده باشد (شیلنگ، بست، دودکش)
5- شیر گاز آبگرمکن نباید به وسیله گازسوز دیگری متصل باشد.
نکات ایمنی در مورد آبگرمکن دیواری
1- محل نصب باید حداقل 12 متر مکعب فضا داشته و تهویه مناسب فراهم باشد.
2- دستگاه در معرض وزش شدید باد قرار نگیرد.
3- محل نصب سرپوشیده باشد و دستگاه از یخ زدگی مصون بماند.
4- آبگرمکن بالای اجاق گاز و وسایل گرما زا قرار نگیرد حداقل فاصله افقی (مجاور) با اجاق گاز و سایر وسایل گرما زا 40 سانتی متر باشد.
5- فاصله ی دستگاه با دیوار جانبی حداقل 15 سانتی متر باشد.
6- برای خروج گازهای حاصل از احتراق یک مجرای دودکش اختصاصی وجود داشته باشد.
7- تمامی ضوابط ایمنی و استانداردهای ملی لوازم گازسوز رعایت شود.
8- دیوار محل نصب بایدکاملا محکم و از مصالح مناسب ساخته شده باشد.
9- شیرگاز آبگرمکن نباید به وسیله گازسوز دیگری متصل باشد.
10- نصب آبگرمکن در حمام، اتاق خواب و کلیه فضاهای بدون تهویه مناسب اکیداً ممنوع است.
11- در صورت استشمام بوی گاز فوراً شیر ورودی گاز را بسته و با مرکز خدمات مشتریان یا سرویسکار مجاز شرکت تماس حاصل نمایید.
12- در صورت استفاده از گاز مایع به منظور جلوگیری از خطرات و آسیب های احتمالی به آبگرمکن، از خواباندن سیلندر گاز اکیداً خودداری نمائید.
13- هر سه ماه یک بار شیلنگ گاز متصل به آبگرمکن را بازرسی نمائید که فاقد شکستگی و یا پوسیدگی باشد و با استفاده از کف صابون از عدم نشتی گاز مطمئن شوید.
14- هر نوع تغییر و تبدیل در سیستم گاز مصرفی و دیگر اجزاء آبگرمکن می بایست با اطلاع مرکز خدمات مشتریان و توسط سرویسکار مجاز صورت گیرد.
15- برای تمیز کردن رویه (بدنه) آبگرمکن از دستمال آغشته به مواد پاک کننده یا سفید کننده استفاده ننمایید.
شوفاژ (سیستم حرارت مرکزی)
در بین وسایل حرارتی، سیستم حرارت مرکزی به دلیل اتکا بر معیار صرفه جویی در انرژی وکاهش آلودگی هوا برتری دارد. در این سیستم روی فرآیند تولید گرما کنترل وجود دارد و گرما بدون ایجاد مزاحمت برای مصرف کننده شرایط مناسب و راحتی به وجود می آورد.
1- در منازلی که از شوفاژ استفاده می شود حتی الامکان رادیاتورها در بریدگی های داخل دیوار کار گذاشته شود و در غیر این صورت مجهز به حفاظ باشد.
2- سرویس به موقع شوفاژ در آغاز فصل سرما دارای اهمیت زیادی بوده و لازم است توسط متخصص تاسیسات انجام گیرد.
3- استفاده و کاربردهای دیگر از موتورخانه ممنوع می باشد به عنوان مثال: انبار و نگهداری کاغذ و اقلامی که آتش زا هستند.
بخاری های گازسوز
با سرد شدن هوا اولین اقدام در تمام خانواده ها آماده کردن بخاری جهت تامین گرما می باشد. اما قبل از اینکه بخاری های گازسوز خود راروشن کنید به این نکات دقیقاً توجه کنید تا بتوانید در خانه گرم، آسایش و راحتی خیال هم داشته باشید.
1- بخاری های گازسوز بایداز نوع استاندارد باشد و در لوله کشی و نصب آن نکات ایمنی رعایت شود.
2- کلیه بخاری های گازی باید دارای دودکش مستقل بوده و تا پشت بام ادامه داشته و مجهز به کلاهک باشد.
3- از تبدیل بخاری و وسایلی که با سوخت های دیگر مورد استفاده قرار می گیرند به نوع گازسوز جداً خودداری نمائید.
4- لوله های دودکش نباید در داخل سطل آب باشد.
5- لوله های دودکش بخاری نباید دارای شیب معکوس باشند و در مسیر نباید تنگ شده باشند.
6- قبل از نصب بخاری باید از باز بودن مسیر دودکش آن اطمینان حاصل کرد.
7- پس از نصب بخاری و برقراری جریان گاز، باید کلیه اتصالات را با کف صابون آزمایش و نشت یابی نمود.
8- قطر دودکش داخل دیوار نبایستی کمتر از قطر دودکش بخاری باشد.
9- وسایل گازسوز برای سوختن نیاز به اکسیژن کافی دارند، لذا در زمان روشن بودن بخاری نباید کلیه درز و شکاف ها مسدود شود بلکه محلی برای ورود هوای تازه وجود داشته باشد.
10- حداقل فاصله بخاری از دیوار باید 30 سانتی متر باشد.
11- از پاشیدن آب بر روی شیشه و بدنه بخاری جداً خودداری نمائید.
12- قبل از روشن کردن بخاری، دقت نمائید در اطراف و نزدیکی بخاری، هیچ گونه اشیاء قابل اشتعال وجود نداشته باشد.
13- دقت کنید مکان قرار گرفتن بخاری مسطح بوده و بخاری کاملاً تراز باشد.
14- هرگز از بخاری جهت خشک کردن لباس نباید استفاده کرد.
15- استفاده از بخاری های بدون دودکش در فضاهای کوچک مانند حمام و اتاق خواب مجاز نمی باشد
چگونه گاز طبیعی قابل مصرف می شود
پردازش گازطبیعی
گازطبیعی که از زیرزمین تا سرچشمه بالا آورده می شود کاملا با گازطبیعی مصرف کنندگان متفاوت است. اگرچه پردازش گازطبیعی در بسیاری از جنبه ها ساده تر از پردازش و پالایش نفت خام است، اما به اندازه نفت، پردازش آن قبل از استفاده توسط مصرف کنندگان ضروری است.گازطبیعی که توسط مصرف کنندگان استفاده می شود، بیشتر از متان تشکیل شده است. اگرچه گازی که در سرچشمه یافت می شود و بیشتر ترکیبات آن متان است نیاز به پردازش زیادی ندارد و خالص است.گازطبیعی خام از سه نوع چاه استخراج می شود: چاه های نفت، چاه های گاز و چاه های متراکم. گازطبیعی که از چاه های نفت استخراج می شود عموما به نام "گاز همراه" شناخته می شود. این گاز می تواند جدا از نفت در تشکیلات وجود داشته باشد (گاز آزاد) یا این که در نفت خام حل شده باشد (گازمحلول).
گازطبیعی که از چاه های گاز و متراکم می آید، که در آن هیچ نفت خامی وجود ندارد یا اگر وجود دارد بسیار اندک است و با نام "گاز همراه" شناخته می شود. چاه های گاز عموما گازطبیعی خام تولید می کنند در حالی که چاه های متراکم گازطبیعی آزاد به همراه یک هیدروکربن نیمه مایع متراکم تولید می کنند. منبع گازطبیعی هرچه که باشد، وقتی از نفت خام (در صورت وجود) جدا شد، معمولا در ترکیب با دیگر هیدروکربن ها وجود دارد (عمدتا اتان، پروپان، بوتان و پنتانز). به علاوه، گازطبیعی خام حاوی بخار آب، سولفید هیدروژن (S2(H دی اکسیدکربن، هلیوم، نیتروژن و دیگر اجزا است.پردازش گازطبیعی شامل جداسازی تمام هیدروکربن ها و مایعات مختلف از گازطبیعی خالص است. به منظور تولید آن چه که گازطبیعی خشک به کیفیت خطوط لوله نامیده می شود، خطوط لوله اصلی حمل ونقل اغلب مقرراتی دارند که براساس آن گازطبیعی هنگام حمل ونقل با خطوط لوله باید ترکیبات و کیفیت خاصی داشته باشد. این بدین معناست که قبل از حمل ونقل، گازطبیعی باید تصفیه شود.
یا این که در مراحل تصفیه و پالایش، اتان، پروپان، بوتان و پنتانز باید از گازطبیعی جدا شوند،اما این بدین معنا نیست که آن ها ضایعات هستند.در واقع، هیدروکربن های همراه که تحت عنوان "مایعات گازطبیعی" شناخته می شوند (Natural Gas Liquids) NGL می توانند با محصولات حاصل از پردازش گازطبیعی بسیار ارزشمند باشند. NGL ها شامل اتان، پروپان، بوتان، ایزوبوتان و بنزین طبیعی می باشند. این NGL ها به طور جداگانه فروخته می شوند و مصارف متفاوتی دارند، مثل افزایش بازیافت نفت در چاه های نفت، فراهم آوردن موادخام برای پالایشگاه های نفت یا نیروگاه های پتروشیمی به عنوان منابع انرژی.

در حالی که بعضی از اوقات پردازش موردنیاز می تواند در سرچشمه یا نزدیکی آن (پردازش حوزه) انجام شود،پردازش کامل گازطبیعی در یک نیروگاه پردازش گازطبیعی که معمولا در منطقه تولیدی گازطبیعی قرار دارد، انجام می شود.گازطبیعی استخراج شده به این نیروگاه های پردازش از طریق یک شبکه خطوط لوله جمع آوری انتقال داده می شود. این خطوط لوله قطر کوچک و فشار کمی دارند.یک سیستم جمع آوری پیچیده می تواند از لوله تشکیل شود که نیروگاه پردازش را به بیش از صدچاه در منطقه ارتباط می دهد. براساس گزارش انجمن گاز آمریکا در سال 2000 حدود 36100 مایل سیستم گردآوری خط لوله در آمریکا وجود داشت.علاوه بر پردازش انجام شده در سرچشمه و در نیروگاه های پردازش متمرکز، برخی پردازش های نهایی نیز در "نیروگاه های دو منظوره استخراج" انجام می شود. این نیروگاه ها بر روی سیستم های اصلی خط لوله قرار دارند. اگرچه گازطبیعی که به این نیروگاه ها می رسد آماده کیفیت خط لوله است، در موارد خاص بازهم مقادیر بسیار کمی از NGLها در آن جا وجود دارد که دراین نیروگاه ها از گازطبیعی جدا می شوند.
عمل واقعی پردازش گازطبیعی به گازطبیعی خشک، کیفیت خط لوله می تواند بسیار پیچیده باشد، اما معمولا شامل چهار پردازش اصلی است تا ناخالصی های مختلف از آن جدا بشود:
•از میان برداشتن نفت و گاز متراکم
•از میان برداشتن آب
•جداسازی مایعات گازطبیعی
•از میان برداشتن دی اکسید کربن و سولفور
علاوه بر چهار مرحله پردازش بالا، هیترها و ساینده هایی معمولا در سرچشمه یا در نزدیکی آن نصب می شوند. ساینده ها در درجه اول برای برداشتن شن و دیگر ناخالص های بزرگ به کار می روند. هیترها تضمین می کنند که درجه حرارت گاز زیاد پایین نیفتد. گازطبیعی که حاوی حتی مقادیر بسیار کمی از آب باشد، هنگام افت درجه حرارت، هیدرات های گازطبیعی در آن شکل می گیرند. این هیدارت ها دارای ترکیبات جامد یا نیمه جامدی می باشند که شبیه کریستال های یخ هستند. با شکل گیری این هیدارت ها در گازطبیعی مانعی در راه، عبور گازطبیعی از میان دریچه ها و سیستم های گردآوری ایجاد می شود. برای کاهش تشکیل هیدرات ها، واحدهای گرمایی با سوخت گازطبیعی عموما در امتداد خط لوله جمع آوری نصب می شوند جایی که به نظر می رسد هیدارت ها ممکن است تشکیل شوند.
• از میان برداشتن نفت و گاز متراکم
به منظور پردازش و حمل ونقل گازطبیعی محلول همراه، گاز باید از نفتی که در آن حل شده است، جدا شود. این جداسازی گازطبیعی از نفت بیشتر با ابزاری که در سرچشمه یا نزدیکی آن نصب می شود، انجام می شود. پردازش عملی برای جدا کردن نفت از گازطبیعی استفاده می شود و ابزاری که برای این کار استفاده می گردد می تواند به طور گسترده ای فرق کند. اگرچه گازطبیعی خشک کیفیت خط لوله در مناطق جغرافیایی مختلف در عمل یکسان هستند، اما گازطبیعی خام از مناطق مختلف ممکن است ترکیبات و نیازمندی های جداسازی مختلف داشته باشند. در بسیاری از موارد، گازطبیعی در نفت زیرزمینی به علت فشاری که تشکیلات تحمل می کند محلول است. وقتی این نفت و گازطبیعی تولید می شود، ممکن است به علت کاهش فشار خودبه خود گاز از نفت جدا شود. مثل بازکردن سر قوطی نوشابه که به محض بازشدن مقداری از گازهای محلول در نوشیدنی آزاد می شود.در این موارد، جداسازی نفت و گاز کاملا آسان است و این دو هیدروکربن برای پردازش بیشتر به راه های مجزایی فرستاده می شوند. ابتدایی ترین نوع جدا کننده "جدا کننده سنتی" نامیده می شود.این دستگاه شامل یک مخزن در بسته شده است جایی که نیروی گرانش برای جدا کردن مایعات سنگین تر مثل نفت و گازهای سبک تر مثل گازطبیعی به کار می رود.
در موارد خاص اگرچه ابزار آلات تخصصی خاص برای جداسازی نفت از گازطبیعی مورد نیاز است، یک نمونه از این نوع ابزار آلات "جدا کننده با درجه حرارت پایین" ( LTX) است. این دستگاه بیشتر برای چاه های تولیدی گاز فشار بالا با نفت خام یا تراکم سبک به کار می رود. این جدا کننده ها از متمایزهای فشار برای خنک کردن گازطبیعی مرطوب و جدا کردن نفت وگاز متراکم استفاده می کنند. گاز مرطوب وارد جدا کننده با درجه حرارت پایین می رود، سپس این گاز به درون جدا کننده با درجه حرارت پایین از طریق یک مکانیسم مسدود جریان پیدا می کند که گاز را هنگام ورود به جدا کننده منبسط می کند.
این انبساط سریع گاز امکان پایین آوردن درجه حرارت در جدا کننده را فراهم می کند. بعد از جدا کردن مایع، گاز خشک به "تعویض کننده گرما" برمی گردد و توسط گاز مرطوب ورودی گرم می شود. با تغییر فشار گاز در بخش های مختلف جدا کننده امکان تغییر درجه حرارت نیز پدید می آید که باعث می شود نفت و آب از جریان گاز مرطوب جدا شوند. این ارتباط اولیه با درجه حرارت بالا می تواند برای استخراج گاز از یک جریان مایع نفت استفاده شود.از میان برداشتن آبعلاوه بر جداسازی نفت و دیگر گازهای متراکم از جریان گاز مرطوب، لازم است که بیشتر آب همراه با گاز از آن جدا شود. بیشتر آب آزاد همراه با گازطبیعی استخراج شده توسط روش های جداسازی ساده در سرچشمه یا در نزدیکی آن از گاز جدا می شود. اگر چه برداشتن بخار آب موجود در محلول گازطبیعی نیازمند عملیات پیچیده تری است. این عملیات شامل رطوبت زدایی از گازطبیعی است که معمولا در دو مرحله انجام می شود. مرحله جذب با گرفتن بخار آب توسط ماده نم زدا انجام می شود. مرحله (جذب سطحی) زمانی اتفاق می افتد که بخار آب متراکم و در سطح جمع آوری می شود.
• نم زدایی یا رطوبت زدایی گلایکول
یک نمونه از نم زدایی جذب (absorption) تحت عنوان نم زدایی گلایکول شناخته می شود. در این فرایند، یک مایع نم زدای خشک کننده برای جذب بخار آب از جریان گاز استفاده می شود. گلایکول، ماده اصلی در این فرایند، شباهت شیمیایی به آب دارد. این بدین معناست که وقتی در تماس با یک جریان گازطبیعی حاوی آب قرار می گیرد، گلایکول آب را از جریان گاز می رباید.
اساسا نم زدایی گلایکول شامل استفاده از حلال گلایکول معمولا دی اتیل گلایکول (DEG) یا تری اتیل گلایکول (TEG) می باشد که در یک تماس دهنده با جریان گاز مرطوب تماس پیدا می کند. حلال گلایکول آب را از گاز مرطوب جذب می کند. وقتی جذب شد، ذرات گلایکول سنگین تر می شوند و در انتهای تماس دهنده جمع می شوند جایی که آن ها به بیرون از نم زدا برده می شوند. گازطبیعی که بدین شکل بیشتر ترکیبات آب خود را از دست می دهد، به بیرون از نم زدا انتقال می یاید. حلال گلایکول به همراه تمام آبی که از گازطبیعی جذب کرده است از میان یک دیگ بخار تخصص یافته که به منظور بخار کردن آب باقیمانده طراحی شده است، عبور می کند. وقتی آب موجود در این دیگ بخار به حرارت 212درجه فارنهایت می رسد بخار می شود، در حالی که گلایکول تا 400 درجه فارنهایت بخار نمی شود. این تفاوت درجه جوش جدا کردن آب از محلول گلایکول را آسان می سازد و امکان استفاده دوباره از آن در فرایند نم زدایی را فراهم می کند.نوآوری جدید در این فرایند، اضافه کردن خازن های جدا کننده فلاش تانک است. علاوه بر جذب آب از جریان گاز مرطوب، محلول گلایکول گاه گاهی با خود مقادیر کوچکی از متان و دیگر ترکیبات موجود در گاز مرطوب حمل می کند. درگذشته این متان به سادگی از دیگ بخار خارج می شد. علاوه بر هدربخشی از گازطبیعی که استخراج شده بود، این خروج گاز به آلودگی هوا و تاثیر گاز گلخانه ای کمک می کرد. به منظور کاهش میزان متان و دیگر ترکیبات هدر رفته، خازن های جدا کننده فلاش تانک استفاده می شوند تا این ترکیبات را قبل از رسیدن محلول گلایکول به دیگ بخار از محلول جدا کنند.
اساسا یک جدا کننده فلاش تانک شامل وسیله ای است که فشار محلول گلایکول را کم می کند و به متان و دیگر هیدروکربن ها اجازه بخار شدن (فلاش) می دهد. محلول گلایکول سپس به دیگ بخار می رود که ممکن است با خازن های خنک کننده هوا یا آب مجهز شود. این کار برای جذب هرگونه ترکیبات ارگانیک باقی مانده است که ممکن است در محلول گلایکول باقی مانده باشد.این سیستم ها در عمل نشان داده اند که می توانند 90 تا 99 درصد از متان را بازیافت کنند.
• نم زدایی ماده خشک کننده جامد
نم زدایی ماده خشک کننده جامد اولین شکل نم زدایی گازطبیعی با استفاده از جذب سطحی است و معمولا شامل دو یا بیشتر برج جذب سطحی است که با یک ماده خشک کننده جامد پرشده است. مواد خشک کننده معمولی شامل آلومینیوم یا یک ماده ژل مانند سیلیکا دانه دانه است.گازطبیعی مرطوب از میان این برج ها، از بالا تا پایین عبور می کنند. همان طوری که گازطبیعی از اطراف ذرات ماده خشک کننده عبور می کند آب به سطح ذرات ماده خشک کننده می چسبد با عبور از میان کل بستر خشک کننده تقریبا تمام آب به درون ماده خشک کننده جذب می شود و اجازه می دهد که گاز خشک از انتهای برج خارج شود.نم زداهای ماده خشک کننده جامد معمولا موثرتر از نم زداهای گلایکول هستند و معمولا به عنوان یک نوع از سیستم دو منظوره در طول خطوط لوله گازطبیعی نصب می شوند. این انواع از سیستم های نم زدایی برای مقادیر زیاد گاز تحت فشار بالا بسیار مناسب هستند و معمولا در انتهای یک خط لوله در یک ایستگاه کمپرسور قرار دارند. در این مورد به دو برج یا بیشتر نیاز است چون بعد از دوره خاصی از استفاده ماده خشک کننده در یک برج خاص با آب اشباع می شود. برای تولید دوباره ماده خشک کننده، یک هیتر با درجه حرارت بالا برای گرم کردن گاز تا درجه حرارت بالا استفاده می شود. عبور این گاز گرم شده از میان یک بستر خشک کننده اشباع شده آب موجود در آن را در برج جاذب بخار می کند و آن را خشک می کند و امکان نم زدایی بیشتر گازطبیعی را فراهم می کند.

در بسیاری از موارد مایعات گازطبیعی (NGL) ارزش بیشتری نسبت به محصولات جدا شده دارند و بنابراین اقتصادی و به صرفه است که آنها را در جریان گاز جدا کنیم. جدا کردن مایعات گازطبیعی معمولا در یک نیروگاه پردازش نسبتا متمرکز انجام می شود و از تکنیک های مشابه به آن هایی که در نم زدایی گازطبیعی به کار می رفت استفاده می شود.دو قدم اولیه برای عمل آوری مایعات گازطبیعی وجود دارد. اول مایعات باید از گازطبیعی استخراج شود دوم این مایعات گازطبیعی باید از خودشان جدا شوند و به اجزای پایه شان تبدیل شوند.
• استخراج NGL
دو تکنیک اساسی برای جداسازی NGLها از جریان گازطبیعی وجود دارد. روش جذب و روش انبساطی کریوژنیک. این دو فر ایند می توانند تا 90درصد از کل مایعات گازطبیعی را تولید کنند.
• روش جذب
نفت جاذب از نظر ترکیب با NGLها شباهت دارد مثل گلایکول که در ترکیب با آب شباهت داشت. قبل از این که نفت هیچ گونه NGL را بربگیرد با نام نفت جاذب فقیر نامیده می شود. هنگامی که گازطبیعی از میان یک برج جذب عبور کند در تماس با نفت جاذب، مایعات همراهش در این جاذب حل می کند. "نفت جاذب غنی" در این موقعیت حاوی NGL یا همان مایعات گاز است که در برج جذب از انتها قرار دارد. این ماده در این مرحله ترکیبی از نفت جاذب،پروپان، بوتان، پنتانز و دیگر هیدروکربن های سنگین تر است. نفت غنی به دستگاه های تقطیر نفت فقیر تغذیه می شود. این فرایند امکان بازیافت حدود 75 درصد از بوتان 85 تا 90 درصد از پنتانز و ملکول های سنگین تر از جریان گازطبیعی را فراهم می کند.فرایند جذب اولیه که در بالا توضیح داده شد می تواند برای افزایش تاثیرش اصلاح شود یا استخراج NGLهای خاص را هدف گیرد. در روش جذب نفت سرد شده جایی که نفت فقیر از طریق سرد سازی سرد می شود، بازیافت پروپان می تواند تا 90درصد باشد و حدود 40 درصد از اتان می تواند از جریان گازطبیعی استخراج شود. استخراج دیگر مایعات سنگین تر در این روش نزدیک به صد درصد است.
• فرایند انبساط کریوژنیک
مراحل کریوژنیک هم چنین برای استخراج NGLها از گازطبیعی به کار می رود. در حالی که روش های جذب می تواند تقریبا تمام NGLهای سنگین تر را استخراج کند، هیدروکربن های سبک تر مثل اتان اغلب در بازیافت از جریان گازطبیعی مشکل دارند. در موارد خاص، به صرفه تر و اقتصادی تر است تا NGLهای سبک تر را در جریان گازطبیعی باقی بگذاریم. اگر استخراج اتان و دیگر هیدروکربن های سبک تر به صرفه باشد، فرایند کریوژنیک برای میزان بازیافت بالا مورد نیاز است.اساسا فرایند کریوژنیک شامل پایین آوردن درجه حرارت گاز تا حدود 120- درجه فارنهایت است. راه های متفاوتی برای سرد کردن گاز تا این درجه حرارت وجود دارد. اما یکی از موثرترین آن ها به عنوان فرایند انبساطی توربو شناخته می شود. در این فرایند، سرد کننده های خارجی برای سرد کردن جریان گاز استفاده می شوند که باعث کاهش سریع دمای گاز می شوند. این افت سریع درجه حرارت اتان و دیگر هیدروکربن های موجود در جریان گاز را متراکم می کند در حالی که متان در شکل گاز باقی می ماند. این فرایند اجازه بازیافت حدود 90تا 95 درصد از اتان را از گازطبیعی می دهند. به علاوه وقتی جریان گازطبیعی به درون فشرده سازی ضایعات متان گازی شکل توسعه پیدا می کند انبساط توربین قادر به تبدیل برخی انرژی آزاد شده است، بنابراین هزینه های صرفه جویی انرژی با استخراج اتان همراه است.استخراج NGLها از جریان گازطبیعی هم گازطبیعی خالص تر و پاک تری تولید می کند و هم هیدروکربن های ارزشمندتر را جدا می کند.
• شکنش کردن مایعات گازطبیعی
زمانی که NGLها از جریان گازطبیعی جدا شدند، باید به اجزای تشکیل دهنده شان که مفید هستند تجزیه و شکسته شوند. یعنی جریان ترکیب NGLهای مختلف باید جدا شوند. فرایندی که برای انجام این کار استفاده می شود، شکنش کردن نامیده می شود. کارهای شکنش براساس نقاط جوش مختلف هیدروکربن های مختلف در جریان NGL پایه گذاری شده است. اساسا شکنش کردن در مراحلی شامل جوشاندن هیدروکربن ها یک به یک اتفاق می افتد. کل فرایند شکنش به مراحلی تقسیم می شود که با برداشتن NGLهای سبک تر از جریان گاز آغاز می شود. اعمال شکنش خاص در ترتیب زیر استفاده می شوند:
•جدا کردن اتان: در این مرحله اتان از جریان NGL جدا می شود.
•جدا کردن پروپان: مرحله بعدی پروپان را جدا می کند.
•جدا کردن بوتان: این مرحله بوتان را به حد جوش می رساند و پنتانز و هیدروکربن های سنگین تر را در جریان NGL باقی می گذارد.
•جدا کردن ایزو بوتان: این مرحله بوتان معمولی و ایزو را جدا می کند.
با شروع کار از هیدروکربن های سبک تر تا هیدروکربن های سنگین تر امکان جداسازی مایعات مختلف به سادگی وجود دارد.
• برداشتن دی اکسیدکربن و سولفور
علاوه بر جداسازی آب، نفت و NGLهای دیگر، یکی از مهم ترین قسمت های پردازش گاز شامل جداسازی دی اکسید کربن و سولفور است. گازطبیعی بعضی چاه ها حاوی مقادیر مهمی از سولفور ودی اکسیدکربن است. این گازطبیعی به علت بوی زننده سولفور بیشتر "گاز ترش" نامیده می شود. گاز ترش غیرمطلوب است چون ترکیبات سولفوری که دارد می تواند بسیار مضر باشد حتی برای تنفس هم مرگ آور است. گاز ترش می تواند هم چنین بسیار فرساینده باشد. به علاوه سولفوری که در جریان گازطبیعی وجود دارد می تواند استخراج شود و به طور جداگانه وارد بازار شود. در واقع براساس گزارش ها و مطالعات انجام شده تولید سولفور از این طریق می تواند حدود 15درصد از تولید کل سولفور را در بربگیرد. سولفوری که در گازطبیعی وجود دارد به شکل سولفید هیدروژن (H2S) است و معمولا اگر میزان سولفید هیدروژن از 5.7 میلی گرم در هر مترمکعب گازطبیعی بیشتر شود این گاز، گاز ترش نامیده می شود. فرایند جداسازی سولفید هیدروژن از گازترش، به شیرین کردن گاز نامیده می شود.

فرایند اولیه شیرین کردن گاز ترش بسیار به فرایند نم زدایی گلایکول و جذب NGL شباهت دارد. اگرچه در این مورد از محلول های آمین برای جدا کردن سولفید هیدروژن استفاده می شود. به این فرایند،"فرایند آمین" می گویند و در 95 درصد از شیرین کردن گازهای ترش به کار می رود. گاز ترش از میان یک برج حرکت می کند که دارای محلول آمین است. ترکیب این محلول بسیار به ترکیب سولفور شباهت دارد و همان طوری که گلایکول آب را جذب می کند، سولفور را جذب می کند. دو محلول آمین اساسی وجود دارد که در این فرایند مورد استفاده قرار می گیرد: مونواتالونامین(MEA) و دی اتالونامین ((DEA هر کدام از این ترکیبات در شکل مایع ترکیبات سولفور را از گازطبیعی هنگام عبور جذب خواهد کرد. گاز باقی مانده به راستی عاری از ترکیبات سولفور است بنابراین آن وضعیت ترش را از دست می دهد. مثل فرایند استخراج NGL و نم زدایی گلایکول محلول آمین استفاده شده می تواند دوباره تولید شود (یعنی زمانی که سولفور جذب شده جدا شود) و به آن اجازه می دهد تا دوباره برای عمل آوری گازهای ترش بیشتر استفاده شود.
اگر چه بیشتر شیرین سازی گاز ترش شامل فرایند جذب آمین است امکان استفاده از جاذب های جامد مثل اسفنج های آهنی برای جداسازی دی اکسیدکربن و سولفید وجود دارد.سولفور می تواند جداگانه فروخته شود اگر که شکل پایه آن کاهش پیدا کند. سولفور پایه یک پودر زرد روشن است و می تواند اغلب در تپه های بزرگی نزدیک نیروگاه های عمل آوری گاز دیده شود. به منظور بازیافت سولفور پایه از نیروگاه پردازش گاز، سولفوری که ناخالص دارد و از فرایند شیرین سازی به دست می آید باید بیشتر عمل آوری شود. فرایند مورد استفاده برای بازیافت سولفور با نام فرایند "کلاوس" شناخته می شود و واکنش های گرمایی و کاتالیزی استفاده می شود تا عنصر پایه از محلول سولفید هیدروژن استخراج شود.به طور کلی فرایند کلاوس معمولا قادر به بازیافت 97 درصد از سولفور موجود در گازطبیعی است. از آن جایی که این یک ماده مضر و آلاینده است باز هم تصفیه می شود.پردازش گاز یک قطعه ابزاری از زنجیره با ارزش گازطبیعی است این عمل در تضمین این که گازطبیعی به شکل پاک و خالص استفاده شود کاربردی و حیاتی است. وقتی گازطبیعی به طور کامل پردازش شد و برای مصرف آماده شد باید از مناطق تولید و پردازش به مناطق مورد نیاز منتقل شود.
طراحی دودکش ها
– طراحی و مساحت دودکش باید به گونه ای باشد که در آن جریان لازم برای انتقال همه گازهای حاصل ازاحتراق به هوای خارج از ساختمان ایجاد شود.
– سیستم دودکش باید به گونه ای طراحی و ساخت شود که عمل احتراق در دستگاه با سوخت مایع یا گاز طبق توصیه سازنده دستگاه در شرایط ایمنی و اطمینان بخش انجام گیرد.
– سیستم دودکش باید از نقطه اتصال به دستگاه یا کلاهک تعادل تا انتهای درخارج از ساختمان به صورت یک سیستم به هم پیوسته و درزبندی شده باشد و از هیچ نقطه آن گازهای حاصل احتراق به داخل فضاهای ساختمان نشت نکند.
– هر دهانه باز در طول دودکش (لوله رابط باطول دودکش قائم) باید به دریچه فلزی مقاوم در برابر دمای کاردودکش و بدون نشت مسدود شود.
– سیستم دودکش باید در برابر ضربات فیزیکی و صدمات خارجی مقاوم باشد.
– لوله رابط دودکش قائم باید با بست ها و تکیه گاههای مناسب برای تحمل وزن و دمای کار دودکش درمحل خودثابت شود.
– هیچ یک از اجزای سیستم دودکش نباید از داخل کانال هوا یا پلونوم های آن عبورکند.
– اگر قسمتی از دودکش یا لوله رابط آن ازداخل فضای دیگر غیر از فضای محل نصب دستگاه با سوخت مایع یا گاز عبور کند باید در داخل محفظه ای بامصالح دست کم دو ساعت مقاوم در برابر آتش قرار گیرد.
– زیر دودکش قائم باید یک اتصال تخلیه تقطیر بخار آب پیش بینی شود.
– دودکش قائم فلزی باید روی پایه ای ازمصالح ساختمانی مقاوم در برابر وزن دودکش و دمای آن قرار گیرد.
– دهانه دودکش قائم با در رابط آن که به یک دستگاه با سوخت مایع یا گاز متصل میشود باید دست کم برابر دهانه خروجی دستگاه باشد.
– قسمت پایین دودکش قائم باید دست کم ۳۰ سانتیمتر در زیر پایین ترین اتصال رابط به آن ادامه یابد.
در هر قسمت از فضاهای ساختمان که در اشغال و تصرف انسان باشد و تعویض هوای مورد نیاز با تهویه طبیعی ممکن باشد تعویض هوای طبیعی باید پیش بینی شود و تعویض هوای مکانیکی لازم نیست .
تعویض هوا طبیعی هر فضا باید از راه دهانه های باز یا بازشوی آن فضا به هوای بیرون از ساختمان از قبیل در و پنجره و دریچه شبکه و مانند آن صورت گیرد.
سطح بازشوی دهانه هر فضا به هوای خارج باید دست کم ۴ درصد سطح زیربنای آن فضا باشد که تعویض هوای طبیعی آن مورد نظر است.
الف- برای فضائی که دهانه بازشوی مستقیم به هوای بیرون ندارد باید از طریق فضای مجاور تهویه شود . دهانه بازشوی بدون مانع این دوفضا حداقل ۸ درصد سطح زیربنای فضای اصلی موردنیاز باشد به طوریکه نباید از ۲ مترمربع کمتر باشد. سطح دهانه بازشوی فضای مجاور به هوای بیرون باید برای سطح زیربنای کل دو فضا محاسبه و اندازه گیری شود.
ب- فضای واقع در زیرزمینی که تعویض هوای طبیعی آن مورد نظر باشد ممکن است از راه یک دهانه بازشوی قائم و یک دهانه بازشوی افقی به هوای بیرون مربوط شود دراین صورت عرض مفید فضای باز خارج که دهانه قائم به آن بازمیشود باید دست کم ۵/۱ برابر عمق بازشوی قائم باشد
نکات فنی لوله کشی گاز ساختمانها
توسط مدیر ارشد •
علمک
۱-انجام بازرسی پرونده های فاقد علمک مجاز نیست.
۲-فاصله هوایی بین شیر قفلی ابتدایی لوله کشی ساختمان تا شیر قفلی سر علمک تا مصرف ۲۵ متر مکعب در ساعت ۵۰ سانتی متر لحاظ گردد.
۳-در صورت انشعاب دو یا چند رایزر از یک علمک فاصله افقی دو رایزر ۱۲ سانتی متر رعایت گردد.
۴-محور رایزر و علمک هم راستا باشد.
۵-فاصله هوایی بین رایزر روی علمک تا دیوار پشت آن حداکثر ۵ سانتیمتر باشد.
کنتور
۱-روی دیوار همسایه نباشد.
۲-اجرای دیوار پشت کنتور الزامی است.
۳-برای هر واحد مسکونی یک کنتور مجزا اجرا گردد.
۴-جهت اجرای جا کنتوری با ظرفیت G10 به بالا بایستی با شرکت گاز هماهنگ شود.
۵-در ساختمانهایی که کنتور در راهروی ورودی قرار می گیرد, محل نصب کنتور توسط درب از واحد مسکونی تفکیک شده و تمهیدات لازم برای تهویه دائمی هوا پیش بینی گردد.
لوله
۱-در صورتیکه قطر لوله گاز بیشتر از قطر استاندارد اجرا گردد همانند اجرای لوله با قطر کمتر از قطر استاندارد لوله برش داده میشود.
۲-اجرای شیر قفلی در ابتدای لوله کشی الزامی است.
۳-در عبور لوله گاز از چارچوب دربها که با خرابی قاب صورت می گیرد, پس از انجام لوله کشی تمهیدات لازم برای استحکام چارچوب (قاب) درب انجام پذیرد.
۴-حداکثر طول لوله اصلی از علمک تا کنتور ۲۵ متر باشد.
۵-اجتناب از اجرای لوله به صورت بارفیکسی
۶-لوله بعد از کنتور بیرون ملک نباشد.
۷-عبور لوله از دیوارهای باربر با غلاف فلزی دو سایز بالاتر از لوله اجرا گردد و فضای بین لوله و غلاف با مواد عایقی مانند قیر پر شود. همچنین دو سر غلاف باید با استفاده از لاستیک, مسدود و درون غلاف جوش نباشد.
۸-شیر اصلی روی رایزر پایین رونده اجرا گردد.
۹-تعداد اتصالات پشت سر هم از دو عدد بیشتر نباشد.
۱۰-اجرای لوله رابط بین علمک تا کنتور به صورت روکار باشد.
۱۱-در صورتیکه اجرای قسمتی از مسیر لوله کشی به صورت توکار اجتناب ناپذیر باشد, میبایست بازرسی لوله کشی به صورت زیر انجام شود:
پیش بازرسی
پایان جوشکاری و نظارت مصالح
نوار پیچی و تست
۱۲-لوله, شیر آلات, اتصالات مجاز لوله کشی گاز مطابق استانداردهای ذکر شده در بند ۴-۴-۱۷ مبحث ۱۷ مقررات ملی ساختمان می باشد.
۱۳-برای کلیه ساختمانهای عمومی و خاص از لوله های بدون درز استفاده شود.
۱۴-تایید لوله کشی گاز ساختمان پیش از انجام نازک کاری, نصب درب و پنجره و شیشه و پیش از قابل سکونت شدن ساختمان غیر قابل قبول بوده و بازرسی ها و تایید آن باید پس از انجام مراحل فوق و قابل سکونت شدن ساختمانها انجام گیرد.
۱۵-اگر در زمان اجرای لوله کشی گاز استفاده از ملک همسایه اجتناب ناپذیر باشد بایستی از همسایه رضایت محضری اخذ شود.
شیرآلات
۱-فاصله رایزر شیر H تا رایزر دودکش مربوطه میبایست بین ۶۰ تا ۸۰ سانتیمتر باشد.
۲-شیر انتهایی مصرف و دودکش مربوطه میبایست روی یک دیوار اجرا گردد.
۳-کلیه شیرهای مصرف در زمان بازرسی با درپوش دنده ای هوابند و در حالت باز باشد.
۴-نصب شیر قطع جریان گاز اضافی و شیر خودکار قطع گاز, حساس در مقابل زلزله در ساختمانهای خاص مثل بیمارستانها, موزه ها, کتابخانه ها و … اجباری می باشد.
۵-کلیه شیرها بگونه ای نصب گردند که در جهت عقربه های ساعت بسته و خلاف جهت عقربه ها باز گردند.
دودکش
۱-اجرای دودکش میبایست به شکلی باشد که حداکثر تصویر افقی آن از یک و نیم متر تجاوز نکند.
۲-کلیه دودکشها با کلاهک H اجرا شود.
۳-ارتفاع دودکش از سقف حداقل یک متر باشد.
۴-دودکش در محل تقاطع با لوله گاز بوسیله پشم شیشه عایق گردد.
۵-در ساختمانهای بیش از یک طبقه, دودکش در طبقات بالا به صورت توکار و با مصالح ساختمانی محافظت گردد.
۶- در ساختمانهایی با سقف شیروانی بایستی دودکش از فضای شیروانی عبور کرده و به فضای آزاد راه داشته باشد.
1- در نقشه لوله کشی گاز میبایست محل, قطر دودکش و پنجره در پلان مشخص و رنگ بندی با سایزینگ لوله ها مطابقت داشته باشد.
2- کروکی, آدرس و زیربنای ملک دقیق و کامل در نقشه ها مشخص گردد.
3- جهت شمال پلان از کوچه به سمت ورودی ملک ترسیم گردد.
4- با رعایت بند 3 در تمامی نقشه ها میبایست جهت شمال پلان و ایزومتریک نمایش داده شده باشد.
5- نقشه های تهیه شده توسط مجری میبایست خوانا, بدون قلم خوردگی, پلان معماری مطابق با واقعیت و با مقیاس مناسب باشد.
6- انجام بازرسی نهایی پرونده های فاقد برگه پیش بازرسی مجاز نیست.
7- مقیاس نقشه ها 1/100 و بر روی کاغذ A3 باشد.
علمک
1- انجام بازرسی پرونده های فاقد علمک مجاز نیست.
2- فاصله هوایی بین شیر قفلی ابتدایی لوله کشی ساختمان تا شیر قفلی سر علمک تا مصرف 25 متر مکعب در ساعت 50 سانتی متر لحاظ گردد.
3- در صورت انشعاب دو یا چند رایزر از یک علمک فاصله افقی دو رایزر 12 سانتی متر رعایت گردد.
4- محور رایزر و علمک هم راستا باشد.
5- فاصله هوایی بین رایزر روی علمک تا دیوار پشت آن حداکثر 5 سانتیمتر باشد.
کنتور
1- روی دیوار همسایه نباشد.
2- اجرای دیوار پشت کنتور الزامی است.
3- برای هر واحد مسکونی یک کنتور مجزا اجرا گردد.
4- جهت اجرای جا کنتوری با ظرفیت G10 به بالا بایستی با شرکت گاز هماهنگ شود.
5- در ساختمانهایی که کنتور در راهروی ورودی قرار می گیرد, محل نصب کنتور توسط درب از واحد مسکونی تفکیک شده و تمهیدات لازم برای تهویه دائمی هوا پیش بینی گردد.
لوله
1- در صورتیکه قطر لوله گاز بیشتر از قطر استاندارد اجرا گردد همانند اجرای لوله با قطر کمتر از قطر استاندارد لوله برش داده میشود.
2- اجرای شیر قفلی در ابتدای لوله کشی الزامی است.
3- در عبور لوله گاز از چارچوب دربها که با خرابی قاب صورت می گیرد, پس از انجام لوله کشی تمهیدات لازم برای استحکام چارچوب (قاب) درب انجام پذیرد.
4- حداکثر طول لوله اصلی از علمک تا کنتور 25 متر باشد.
5- اجتناب از اجرای لوله به صورت بارفیکسی
6- لوله بعد از کنتور بیرون ملک نباشد.
7- عبور لوله از دیوارهای باربر با غلاف فلزی دو سایز بالاتر از لوله اجرا گردد و فضای بین لوله و غلاف با مواد عایقی مانند قیر پر شود. همچنین دو سر غلاف باید با استفاده از لاستیک, مسدود و درون غلاف جوش نباشد.
8- شیر اصلی روی رایزر پایین رونده اجرا گردد.
9- تعداد اتصالات پشت سر هم از دو عدد بیشتر نباشد.
10- اجرای لوله رابط بین علمک تا کنتور به صورت روکار باشد.
11- در صورتیکه اجرای قسمتی از مسیر لوله کشی به صورت توکار اجتناب ناپذیر باشد, میبایست بازرسی لوله کشی به صورت زیر صورت گیرد:
i. پیش بازرسی
ii. پایان جوشکاری و نظارت مصالح
iii. نوار پیچی و تست
12- لوله, شیر آلات, اتصالات مجاز لوله کشی گاز مطابق استانداردهای ذکر شده در بند 4-4-17 مبحث 17 مقررات ملی ساختمان می باشد.
13- برای کلیه ساختمانهای عمومی و خاص از لوله های بدون درز استفاده شود.
14- تایید لوله کشی گاز ساختمان پیش از انجام نازک کاری, نصب درب و پنجره و شیشه و پیش از قابل سکونت شدن ساختمان غیر قابل قبول بوده و بازرسی ها و تایید آن باید پس از انجام مراحل فوق و قابل سکونت شدن ساختمانها انجام گیرد.
15- اگر در زمان اجرای لوله کشی گاز استفاده از ملک همسایه اجتناب ناپذیر باشد بایستی از همسایه رضایت محضری اخذ شود.
شیرآلات
1- فاصله رایزر شیر H تا رایزر دودکش مربوطه میبایست بین 60 تا 80 سانتیمتر باشد.
2- شیر انتهایی مصرف و دودکش مربوطه میبایست روی یک دیوار اجرا گردد.
3- کلیه شیرهای مصرف در زمان بازرسی با درپوش دنده ای هوابند و در حالت باز باشد.
4- نصب شیر قطع جریان گاز اضافی و شیر خودکار قطع گاز, حساس در مقابل زلزله در ساختمانهای خاص مثل بیمارستانها, موزه ها, کتابخانه ها و … اجباری می باشد.
5- کلیه شیرها بگونه ای نصب گردند که در جهت عقربه های ساعت بسته و خلاف جهت عقربه ها باز گردند.

دودکش
1- اجرای دودکش میبایست به شکلی باشد که حداکثر تصویر افقی آن از یک و نیم متر تجاوز نکند.
2- کلیه دودکشها با کلاهک H اجرا شود.
3- ارتفاع دودکش از سقف حداقل یک متر باشد.
4- دودکش در محل تقاطع با لوله گاز بوسیله پشم شیشه عایق گردد.
5- در ساختمانهای بیش از یک طبقه, دودکش در طبقات بالا به صورت توکار و با مصالح ساختمانی محافظت گردد.
6- در ساختمانهایی با سقف شیروانی بایستی دودکش از فضای شیروانی عبور کرده و به فضای آزاد راه داشته باشد.
وسایل گاز سوز
1- اجرای چهار وسیله گاز سوز در هر واحد مسکونی به استثنای آپارتمان هایی که بالکن آنها کمتر از 6 متراست, الزامیست.
2- جهت اجرای لوله کشی گاز در هر واحد مسکونی وجود آشپزخانه با شرایط لازم (سینک ظرفشویی, لوله آب و فاضلاب) الزامیست.
3- فضای نصب مورد نیاز وسایل گازسوز متداول خانگی به شرح زیر میباشد:
4- آبگرمکن دیواری: در فضای درزبندی معمولی 141 مترمکعب (با فرض 3 متر ارتفاع 50 متر مربع) در غیر اینصورت هوای مورد نیاز احتراق از طریق دریچه دائمی به هوای آزاد به ابعاد حداقل 676 سانتیمتر مربع تامین گردد.
5- آبگرمکن زمینی: در فضایی با درزبندی معمولی 85 متر مکعب (با فرض 3 متر ارتفاع 30 متر مربع) در غیر اینصورت هوای مورد نیاز احتراق از طریق دریچه دائمی به هوای آزاد به ابعاد حداقل 645 سانتیمتر مربع تامین گردد.
6- اجاق گاز خانگی: در فضایی با درزبندی معمولی 40 متر مکعب (با فرض 3 متر ارتفاع 140 متر مربع) در غیر اینصورت هوای مورد نیاز احتراق از طریق دریچه دائمی به هوای آزاد به ابعاد حداقل 645 سانتیمتر مربع تامین گردد.
7
بخاری خانگی: در فضایی با درزبندی معمولی 34 متر مکعب (با فرض 3 متر ارتفاع 120 متر مربع) در غیر اینصورت هوای مورد نیاز احتراق از طریق دریچه دائمی به هوای آزاد به ابعاد حداقل 645 سانتیمتر مربع تامین گردد. برای ساختمانهایی با درز هوابند, هوای احتراق بایستی از خارج ساختمان و دریچه دائمی تامین شود
کارهای زیبا در لوله کشی گاز
رَبَّنا وَ لا تَحْمِلْ عَلَیْنا اِصْراً کَما حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذینَ مِنْ قَبْلِنا رَبَّنا وَ لا تُحَمِّلْنا ما لا طاقَهَ لَنا بِهِ وَ اعْفُ عَنَّا وَ اغْفِرْ لَنا وَ ارْحَمْنا اَنْتَ مَوْلانا
آیه 286 سوره بقره
″ پروردگارا ما را بر آنچه به خاطر فراموشی یا خطا انجام داده ایم مواخذه مکن و نیز پروردگارا تکلیف طاقت فرسا همانطور که بر پیشینیان نهادی بر ما نگذار. بار پروردگارا بر دوش ما تکلیفی فوق طاقتمان مگذار و ما را عفو کن و گناهان ما را بیامرز و بر ما رحمت کن که تنها سرپرست ما تویی. ″
نوروز بر شما خجسته باد و خورشید وجودتان در حافظه روزگاران همیشه جاوید.
″ هدیه نوروزی اینجانب مونا مسگران کریمی در باب بازرسی گاز ″
1- علمک باید بتن شود.
2- علمک باید تعادل داشته و هیچگونه انحرافی به سمت چپ و راست یا جلو و عقب نداشته باشد.
3- اگر علمک خروجی داشته باشد ( رگلاتور وصل شده باشد ) جهت انشعاب جدید پیمانکار باید یک سه راهی فشار قوی سیاه فولادی جهت نصب لوله رابط پیش بینی نماید.
4- سردنده سرلوله رابط جهت نصب به خروجی رگلاتور یا سردنده دو سر رگلاتور جهت کنتور های G4، G6 ، G10 ، G16 ( سر دنده 3 ) یا "1 پیش بینی می گردد و جهت کنتور های G25، G40، G65 و G100 ( سردنده 5) یا 1-1/2" پیش بینی می گردد.
5- هنگام بازرسی لوله رابط باید نصب و کاملا با سر علمک منطبق باشد.
6- اجرای لوله رابط مشترک جهت پروژه های مسکونی و یا تجاری بلا مانع است در صورتیکه جمع مصرف کل واحد ها در سایز لوله رابط لحاظ گردد.
7- مسیر عبور لوله رابط در خارج از ملک ( خیابان ) نباید در محل نا امن و در معرض آسیب قرار گیرد و بهتر است غلافی از جنس خود لوله فلزی با 2 سایز بزرگتر برای اطمینان لحاظ گردد. به طور مثال اگر تصادفی رخ دهد و اتومبیل به دیوار محل قرار گرفتن لوله رابط بر خورد کند و یا بار اتومبیل غیر سواری به دیوار کشیده شود و یا احتمال های دیگر با وجود غلاف به دور لوله رابط، آسیب پذیری آن کاهش یافته و از خطرات احتمالی پیشگیری می کنیم.
8- ارتفاع لوله رابط بین 200 تا 220 سانتی متر بوده و آزاد در معرض دید باشد.
9- طول لوله رابط بیش از 6m بهتر است از اداره گاز استعلام گرفته شود.
وقتی احساس می کنید دیگر نمی توانید جلوتر بروید بدانید قدرتی که شما را تا به این جا رسانده تا انتهای راه نیز خواهد بود.
10- اندازه لوله رابط کمتر از 2m باید "1 باشد . اگر بیشتر از 2m باشد هم سایز لوله اصلی در نظر می گیریم. سایز لوله اصلی با توجه به جمع کل مصرف و طول لوله از آخرین مصرف کننده تا سر رگلاتور محاسبه می شود.
همیشه اون تغییری باش که میخواهی توی دنیا ببینی.
11- در کنتور های G4 و G6 ، شیر و سر دنده ( 3 یا 1" ) پیش بینی می گردد.
در کنتور های G10 و G16 ، شیر و سر دنده ( 5 یا 1-1/2" ) پیش بینی می گردد.
در کنتور های G25 و G40 و G65 و G100 ، شیر و سر دنده ( 6 یا 2" ) پیش بینی می گردد.
12- شیر کنتور سمت راست و شیر قفلی سمت چپ کنتور می باشد.
13- زیر و اطراف کنتور به فاصله حد اقل 1.5m هیچ گونه انشعابی نداشته و کاملا باز و آزاد باشد تا براحتی شیر قطع کن کنتور در دسترس باشد.
14- نصب شیر قفلی برای لوله های رابط مشترک و یا کلکتوری و یا انشعاباتی که از یک علمک گرفته می شود اجباری است.

فرقی نمیکنه که گودال کوچک آبی باشی یا دریای بیکران زلال که باشی آسمان در تو پیدا است.
15- شیر اصلی کنتور در جایی نصب شود که بعد از نصب کنتور در پشت آن قرار نگیرد.
16- دفن لوله رابط ممنوع است.
زندگی قانون باورها و لیاقت هاست، همیشه باور داشته باش لایق بهترین هایی.
17- اگر طول لوله رابط بیش از 2m باشد باید به طور جداگانه تست گرفته شود چون اگر نشتی داشته باشد به این علت که قبل از کنتور واقع شده به ضرر اداره گاز بوده و گاز هدر می شود.
18- در مورد جداسازی کنتور ها ، روی برگه تاییدیه جمله تغییر سیستم قید گردد تا در اداره گاز فیش قبلی مالک اصلاح گردد.
19- برگ تاییدیه جدید برای کل بنا محسوب می گردد و تایید قسمتی از لوله کشی که تازه اجرا شده مورد قبول نمی باشد و بازرس به مانند یک کار جدید باید تمامی دودکش ها و نحوه اجرای شیر آلات و سایر موارد را برای کل ساختمان بررسی کند، به طور مثال برای یک ساختمان 2 طبقه، 2 واحدی که طبقه پایین چند سال قبل گاز کشی شده و طبقه جدید و نقشه طبقه جدید در دست بازرس است، مهندس علاوه ب بازرسی کامل طبقه دوم باید به نحوه قرار گیری دودکش ها در طبقه اول و سایر موارد در طبقه اول نیز اشراف داشته و مورد تایید او باشد.
بگذار آدمها تا می توانند سنگ باشند، تو از نژاد چشمه باش.
20- در محاسبات سایز لوله ها طولانی ترین مسیر از علمک حساب می گردد و چنانچه طول لوله رابط در نظر گرفته نشود سایزینگ اشتباه است.
21- لوله کشی بیرون ساختمان نباید به شکل بارفیکس بیش از 3 متر باشد ، اگر بود باید ساپورت پیش بینی گردد.
22- عبور لوله گاز از روی ریوار همسایه ممنوع است، لازم به ذکر است دیواری دیوار مالک می باشد که برجستگی دیوار به سمت داخل حیاط مالک باشد. عبور لوله گاز از دیوار همسایه با نامه محضری از همسایه به همراه فتوکپی شناسنامه و کارت ملی که باید ضمیمه پرونده شود مجاز می باش، همسایه ممکن است فامیل نزدیک باشد.
23- شیر قطع کن ورودی تراس و یا پشت پنجره ممنوع است و در ورودی هر واحد در آپارتمان ها قرار می گیرد.
آنجا که آزادی نیست اگر رای دادن چیزی را تغییر میداد اجازه نمیدادند که رای بدهید.

24- در ساختمان های ویلایی ودر چاهایی که فاصله کنتور تا ساختمان بیش از 10m باشد و یا شرایط به گونه ای باشد که دسترسی به کنتور مشکل باشد در ورودی به ساختمان باید شیر قطع کن نصب گردد.
25- در ساختمان های ویلایی لوله گاز در خارج ساختمان با یک بست زیر سقف انجام می گردد و از زیر پنجره و جایی که در دسترس باشد نباید بگذرد.
26- سوراخ کردن لوله جهت انشعاب ممنوع است و باید از سه راه استفاده شود.
27- وجود در پوش ( کَپ) در لوله کشی خانگی ممنوع است در صورت نیاز استفاده از نیپل یعنی لوله ای با طول برابر با 2.5 برابر قطر لوله اصلی جایز میباشد.
28- اگر در داخل یا خارج خانه ( البته داخل خانه حساسیت بیشتر است ) به دلایلی خواستار برش لوله شدیم در ادامه از نیپل با طولی 2.5 برابر قطر لوله استفاده کرده و جوش را اجرا می کنیم.
هیچ کس نمی تواند چیزی را بر شما معلوم کند مگر آن چه را که پیشاپیش در سپیده دم دانایی تان نیم خفته آرمیده است.
29- کنترل سایزینگ نقشه ها و انطباق نقشه و اجرای کار الزامی است.
30- کنترل بست ها، غلافی و نوار، لوله هایی که از داخل دیوار به شکل افقی یا عمودی عبور می کنند باید نوار پیچ شده و غلاف داشته باشند.
31- لوله هایی که از فضای آزاد عبور می کنند بفاصله هر 3 متر عمودی باید بست داشته باشند.
32- کنترل رنگ آمیزی لوله ها به این شکل که ابتدا با سنباده تمیز شده سپس با استری ( ضد زنگ ) و در نهایت با رنگ طوسی روشن رنگ آمیزی شود.
33- عبور لوله گاز از داخل حوض آب در شرایط خاص با شرایط زیر امکان پذیر می باشد:
|1| لوله مانیسمان با 2 سری نوار پیچی که داخل غلاف مانیسمان با 2 سایز بزرگتر قرار گرفته به طوری که از طرفین غلاف 5cm بیشتر نوار پیچی شود و داخل غلاف با قیر پوشانیده شود.
34- در مغازه بعد از کنتور حتما باید لوله 1" باشد حتی اگر سایز کوچکتر جواب دهد. مثلا اگر فقط یک بخاری بخواهد که لوله 1/2" جواب می دهد در این موارد لوله و شیر اصلی ( 1" یا لوله 3 ) بوده بعد با یک تبدیل به لوله 1/2" تغییر قطر میدهد.
35- در محیط مرطوب مانند گلخانه باید لوله های نوار پیچی گردد.
36- جوشکاری بیش از سه اتصال روی یک لوله نباشد در صورت لزوم با نیپل 10cm فاصله داده شود چون وقتی لوله و اتصال بیش از سه بار در دمای ذوب قرار می گیرد باعث از بین رفتن خواص و مقاومت اتصال می گردد بنابر این از یک نیپل استفاده نموده و اتصال جدید را به ان جوش می دهند.
37- کنترل نحوه جوش ( دوپالس ) و جوش های گردان
38- کنترل نوع الکترود مربوط به جوش گاز
39- خواص پوشش الکترود: |1| موجب استقرار قوس الکتریکی می شود. |2| مواد آلیاژی به جوش اضافه می کند. |3| از اکسید شدن ناحیه مذاب جلو گیری می کند.
40- علت عدم نفوذ جوش: |1| کم بودن مقدار شدت جریان. |2| کم بودن فاصله بین دو قطعه کار. |3| ضخیم بودن قطر الکترود.
کسی که در برابر خداوند زانو می زند میتواند در برابر هر کسی ایستادگی کند.
41- آبگرمکنی که در حیاط خانه قرار می گیرد باید در اتاقکی مسقّف باشد در بعضی مواقع مالک ادعا می کند که در آینده ای نزدیک دیوار چینی و سقف اتاقک را انجام خواهد داد ولی چون بازرسی در زمان حال انجام می شود از وجود اتاقک مطمئن شوید.
42- شیر آبگرمکن از چپ به راست و کاملا در دسترس باشد. بازرس باید فضای آتش گرفتن آبگرمکن را تجسم کند و بعد از جای درست قرار گرفتن شیر آبگرمکن مطمئن باشد.
43- در خانه های ویلایی که آبگرمکن در پشت خانه قرار می گیرد توجه شود که زیر پنجره سرویس بهداشتی و حمام نباشد و در این موارد حتما باید دودکش داشته باشد چون گازهای سمّی خصوصا در یک روز بادی از پنجره حمام وارد شده و موجب حادثه خواهد شد.
برای زندانی بودن لازم نیست شخصی پشت میله ها باشد، انسانها می توانند زندانی و یا برده عقاید و اندیشه های خود باشند.
44- در موارد زیر قبل از شروع لوله کشی گاز باید از شرکت گاز استعلام کرد:
|1| وقتی که ملک فاقد علمک باشد.
|2| فاصله علمک تا نصب کنتور طولانی باشد.
|3| مصرف مشترکین نزدیک 160(m3/hr) باشد.
|4| تعداد مشترکین یک علمک از سه تجاوز کند.
45- قطر دودکش بخاری که بصورت مستقل اجرا شده 10cm از جنس لوله آزبست سیمانی بوده و انتهای کلیه دودکش ها باید یک متر از سطح بام بالاتر رفته و از دیوارهای جانبی نیز حد اقل 3 متر فاصله داشته باشد. در صورتی که فاصله کمتر از 3 متر باشد انتهای دودکش باید حداقل 60cm از بلندترین دیوار مجاور قرار گیرد. نصب کلاهک اچ نیز بر آن الزامی می باشد.
46- دودکش پکیج، آبگرمکن و شومینه حد اقل دارای قطر 15cm بوده و نصب کلاهک اچ وقتی دودکش یک متر بالاتر از پشت بام اجرا شد، اجباری می باشد.
47- قطر دودکش موتورخانه ( دیگ ) برای ساختمان های تا 3 واحد 3طبقه 15cm با مقطع گرد و یا 15 × 22 cmبا مقطع مستطیل می باشد.
48- برای ساختمان های 3 طبقه و بالاتر ( تا 5 طبقه ) قطر دودکش 22 × 30 cm با مقطع مستطیل و 30 cm تا 25 با مقطع گرد می باشد.
49- دودکش آیفنی ممنوع است.
50- جهت استفاده از بخاری دیواری باید دهانه دودکش حد اقل در ارتفاع 120cm از کف محل نصب تعبیه شده باشد و در هنگام بازرسی باید داخل دهانه دودکش بازدید شده و دقت شود که دهانه دودکش از داخل با سوراخ زانویی بیرون هم مرکز و هم قطر بوده و هیچگونه درزی که باعث برگشت گاز شود نداشته باشد.
51- عبور دودکش داخل کابینت ممنوع است.
52- دودکش مشترک ممنوع ، مگر در شرایط خیلی خاص ، مراجعه شود به صفحه 73 مقررات ملی ساختمان مبحث 17. در خانه های قدیمی که دو اتاق و یا یک اتاق و یک سالن مجاور هم دارند، نبود دودکش مشترک حتما چک شود.
53- دودکش دیوار غربی چون در مسیر وزش باد قرار دارد چک شود ، به این صورت که تکه ای روزنامه را آتش زده و در دهانه دودکش قرار داده و نحوه مکش دود و آتش به سمت بالا رویت شود، اگر به فرض آتش خاموش شد یعنی دودکش مکش لازم را نداشته و گاهاً مسدود می باشد. مثلا پرنده ای در فضای دودکش لانه کرده باشد که تاکید بر گذاشتن کلاهک اچ و نگذاشتن کلاهک موسوم به لانه کبوتری بر این اساس می باشد.
54- عبور دودکش از داکت عمومی ممنوع است مگر داکت ویژه دودکش که ایزوله بوده و عایق پیچی شده و از بالا به هوای آزاد ارتباط داشته و به فضاهای داخلی ساختمان راه ندارد.
55- قرار دادن پلو پز در طبقات زیر زمین و مکان هایی که دارای تهویه کافی بر اساس مقررات نیستند ممنوع است. ازپلوپز باید ترجیحا در فضای باز مانند حیاط خلوت و تراس استفاده کرد.
56- استفاده از پلوپز به عنوان وسیله گرمایش ممنوع است.
57- نصب RC در فضای بسته مثل مغازه ممنوع است.
58- وجود شومینه در اتاق خواب ممنوع است.
59- شومینه در هال یا پذیرایی نباید تنها وسیله گرمایش باشد.
60- در هنگام بازرسی شومینه باید به طور کامل اجرا شده باشد تا اگر موردی باعث حادثه می شود پیشگیری شود.
61- صفحه دمپر شومینه گازی را در صورت وجود جدا کنیم.
62- نصب شومینه بدون سیستم محافظ شعله ( ترموکوپل ) ممنوع است.
63- شومینه و روشنایی حتی الامکان اجرا نگردد ، در صورت اجرا طلق استاندارد مبحث 17 از خطرات احتمالی پیشگیری شود.
64- نصب روشنایی در اتاق خواب ممنوع است.
65- نصب روشنایی روبروی دریچه کولر یا پنجره ممنوع است. هنگام بازرسی ممکن است کولری به دیوار نباشد، بازرس در فضای هال بهتر است پیش بینی کند اگر کولری نصب شود به طور اتفاق روبروی روشنایی قرار نگیرد و این مورد را شفاهی به مالک متذکر شده و در نقشه نیز ذکر نماید.
66- وجود روشنایی در فاصله کمتر از یک متر از پنجره با توجه به وجود پرده ممنوع است.
67- روشنایی بهتر است کنار راه پله نباشد.
68- در صورت وجود سقف یا دیوار چوبی که ارتفاع سقف از 250cm کمتر است وجود روشنایی مجاز نیست.
69- نصب بخاری دیواری در اتاق خواب مجاز نیست.
70- ساختمان با سیستم حرارت مرکزی می تواند فقط یک بخاری اضطراری داشته باشد.
71-هر چه تعداد جوش در داخل ساختمان بیشتر باشد خطرات احتمالی بیشتر خواهد بود به این علت وجود عصایی ( یعنی لوله را به نحوی جوشکاری کنند که به شکل عصا در بیاید) در داخل ساختمان ممنوع است.
72- شیر بخاری در محلی غیر از پشت بخاری و جایی که به راحتی قابل دسترس باشد، قابل تایید است بازرس باید توجه کند که شلنگ از شیر تا بخاری به نحوی نباشد که دور بخاری بچرخد و دمای بخاری به آن آسیب برساند.
73- توجه شود که شیر بخاری در جایی نصب نشده باشد که پس از نصب بخاری در کنار پنجره باشد و پرده موجب خطرات بعدی گردد.
74- شیرهای روی یک دیوار و روی یک لوله باید با جهات مخالف نصب گردند، به طور مثال بخاری در جهت راست و روشنایی عمود بر دیوار.
75- نصب شیر بخاری در اتاق خواب های زیر 12 متر مربع با نصب دودکش سیمانی استاندارد و کلاهک H و دریچه تامین هوا امکان پذیر است.
76- نصب شیر بخاری در اتاق خواب های زیر 8 متر مربع با هر شرایطی ممنوع است.
77- بازرس محترم ، در اتاق خواب های زیر 12 متر مربع که شما با توجه به دریچه تامین هوا تایید می کنید توجه کنید طبق آمار و ارقام نانوشته ، این دریچه هوا در آینده ای نزدیک توسط مالک بسته شده پس حتما مالک را با خطرات جانی کور کردن دریچه هوا آگاه نمایید و توجه بفرمایید که اتاق حتما دارای پنجره معمولی بوده و زیر درب ورودی اتاق چند سانتی فاصله با کف داشته باشد و از جای دریچه هوا عکس برداری نمایید.
78- دریچه تامین هوا در ساختمان های با درز بند معمولی که حجم فضای نصب دستگاه گاز سوز بیش از 1 متر مکعب برای هر 177 کیلو کالری بر ساعت می باشد نیاز به دریچه تامین هوا نمی باشد.
اگر ساختمان با درز بند هوا و یا پنجره upvc و شیشه های دوبلکس باشد نصب دریچه تامین هوا ضروری می باشد. به طور مثال یک اتاق خواب به طول و عرض و ارتفاع 3m را در نظر می گیریم:
3 × 3 × 3 = 27 m3
27 x 177 = 4779 ~ 4780 Kcal/hr
و بخاری موجود در بازار 6000 Kcal/hr را در نظر گرفته:
6000 Kcal/hr ÷ 177 = 33.89 ~ 34 m3
پس نیاز به جریان هوای تازه می باشد که برای جریان هوای تازه حد اقل دو دهانه باز استوانه یا مکعب به فاصله 30cm از کف و 30cm از سقف روی جدار نصب گردد.
مراجعه شود به صفحات64 تا 68 مبحث 17
79- عبور لوله گاز داخل کابینت ممنوع و در صورت عدم اجرای جوش امکان پذیر است.
80- اگر گاز خوراک پزی در یک اتاق زیر 8m بود حتما دریچه هوا منظور گردد.
81- شیر GC نباید داخل کابینت قرار بگیرد.
82- شیر GC نباید پشت اجاق قرار گیرد حد اقل فاصله شیر و اجاق 15cm می باشد.
83- پکیج در فضای زیر 60 متر مربع نباید نصب گردد.
84- پکیج را باید در تراس نصب کرد.
85- عبور لوله گاز از سقف کاذب حمام ها و مناطق مرطوب مانند سونا ممنوع می باشد.
86- عبور لوله گاز از سقف کاذب با شرایط مندرج در صفحه 44 بند س مبحث 17 امکان پذیر است.
87- برای یافتن مصرف شوفاژ می توان ظرفیت دیگ را بر عدد 8117 تقسیم نماییم.
720000 ÷ 8117 = 8.87 ~ 9 m3/hr به طور مثال = مقدار مصرف شوفاژ
88- مصرف شوفاژ جهت یک واحد به طور سر انگشتی ( با متراژ حد اقل 80 – 120 متر مربع ) حداقل 7m3/hr پیش بینی می شود.
= 7 m3/hr یک واحد
و به ازای هر واحد اضافه 1.5 m3/hr اضافه می شود.
به طور مثال در یک ساختمان 10 واحدی :
= 7m3/hr یک واحد
( 7 × 1 ) + ( 9 × 1.5 ) = 7 + 13.5 = 20.5 ~ 21 m3/hr
= 180000 ÷ 8117 = 22.17 m3/hr مقدار مصرف شوفاژ
89- لوله کشی گاز در مراکز تجاری مانند رنگ فروشی، داروخانه، سم فروشی، تعویض روغن ممنوع است.
90- مصرف هیتر در مرغداری هر 500 متر مربع با ارتفاع 3 متر حدوداً 15 متر مکعب بر ساعت پیش بینی می گردد.
= 3 (m3/hr) میزان مصرف هر 100 متر مربع مرغداری
= 10 × 3 = 30 (m3/hr) هر 100 متر مربع مرغداری
91- در اماکن مذهبی ( مساجد- تکایا- حسینیه ها ) هر 500 متر مربع مساحت یا ارتفاع بالای 4 متر، یک انشعاب بخاری ( پولار یا انرژی … ) ظرفیت 2 – 3.5 (m3/hr) با لوله به قطر ( 3 یا "1 ) و شیر 3 در ارتفاع 30 – 40 cmاز کف با دودکش 15 پیش بینی می گردد. برای مساحت بیش از 500 متر مربع دو انشعاب باید پیش بینی گردد.
92- در این موارد دور وسیله گرمایی گاز سوز باید حفاظ میله ای آهنی که محکم ثابت شده در نظر گرفته شود که پبب به آن تکیه دهد جابجا نشود.
93- در آشپز خانه های اماکن مذهبی و رستوران ها با پیش بینی فضای لازم می توان به تعداد کافی اجاق تجاری با شیر 3 (1") و ( 0.3" ) RC اجرا نموده در صورتیکه فاصله هر شیر اجاق تجاری حد اقل 1.5 متر باشد. نصب تهویه ( 50 × 50 ) الی ( 80 × 80 ) در چنین فضاهایی اجباری است.
94- در لوله کشی نانوایی ها و قنادی ها، یک مشعل 12 (m3/hr) یا دو مشعل 12 – 14 m3/hr پیش بینی می گردد.
95- در نانوایی ها و قنادی ها حد اقل سایز کنتور G10 و لوله رابط 5 ( 1-1/2" ) و شیر کنتور 5 ( 1-1/2" ) و سردنده مربوط به شیر نیز 5 ( 1-1/2" ) پیش بینی می گردد. لوله کشی گاز شهری ساختمان

پس از پایان دیوار چینی در اجرای ساختمان (مسکونی) و قبل از شروع گچ و خاک، باید اقدامات به تشکیل پرونده جهت لوله کشی گاز طبیعی (لوله کشی گاز طبیعی و گاز مایع متفاوت است) نمود.
مراحل لوله کشی گاز به قرار زیر است:
1. تشکیل پرونده در سازمان نظام مهندسی و تعیین ناظر.
2. انتخاب پیمانکار (مجری) لوله کشی گاز.
3. پایان عملیات لوله کشی.
4. تایید مهندس ناظر.
5. نصب علم و کنتور گاز (خانگی یا تجاری).
چک لیست اجرایی لوله کشی گاز طبیعی:
1. پیمانکار و قرارداد:
پیمانکار (مجری لوله کشی گاز) باید از اتحادیه تاسیسات مکانیکی شهر، جواز کسب داشته باشد (اتحادیه تاسیسات مکانیکی صلاحیت او را تایید کرده باشد). سازمان نظام مهندسی بعنوان ناظر روی پروژه نظارت دارد. قابل ذکر است که لیست پیمانکاران واجد شرایط و دارای پروانه کسب، هر دو ماه یکبار توسط اتحادیه تاسیسات مکانیکی به دفاتر نظام مهندسی ارسال می شود و مجریان و پیمانکاران لوله کشی گاز بر اساس این لیست جهت اجرای کار (و حتی رتبه بندی) به نظام مهندسی معرفی می شوند.
شخصی که با او قرارداد می بندیم باید همان مجری باشد، یا اصطلاحاً کار "دست دوم" نباشد. در غیر اینصورت، مابه التفاوت قرارداد پیمانکار اول و دوم به ما تحمیل می شود.
صاحب مجوز شرکت گاز شهری، امضاکننده قرارداد، و طرف حساب ما، هر سه نفر یکی باشد.
2. تهیه مصالح کار:
مصالح کار را خودمان تهیه کنیم یا بهتر است که از پیمانکار بخواهیم مصالح را تامین کند؟
بهتر است که مصالح را پیمانکار تامین کند و ما روی کیفیت مصالح نظارت داشته باشیم، زیرا:
الف) پیمانکار به دلیل خرید مداوم و تجربه بیشتر، نه تنها قیمت رقابتی تری را در اختیار دارد، بلکه فروشندگان مطمئن تر و منصف تری را سراغ دارد.
ب) در صورت تهیه مصالح توسط ما، به طور قطع بخشی از آن اضافه مانده و کاربری خاصی برای ما نخواهد داشت.
ج) مسئولیت خوب یا بد بودن مصالح از ما سلب می شود و در صورت بروز هر گونه مشکل فنی، پیمانکار نمی تواند مدعی شود که "مصالح مشکل داشته".
3. استاندارد مصالح اجرای گاز کشی
الف) جنس لوله ها باید از نوع API (سپاهان یا سپنتا) باشند، در اکثر شهرها، لوله کشی گاز توکار اجرا می شود و لوله ها زیر کار می روند و ما بعداً آنها را نمی بینیم، نوع لوله ها در هنگام تخلیه آنها سر ساختمان (قبل از نوارپیچی) باید توسط کارفرما بازرسی شوند.
ب) برای لوله کشی توکار، اتصالات گاز باید از نوع بدون درز باشند. (برای لوله کشی روکار می توان از اتصالات درز دار استفاده کرد.)
ج) روی همه لوله ها، شیر و اتصالات گاز باید "علامت کارخانه سازنده"، "کلمه گاز" و "استاندارد ساخت" بصورت حک شده و یا رنگ غیر قابل پاک شدن نوشته شده باشد. د) لوله گاز باید از جنس فولاد سیاه (بدون درز یا با درز) باشد.
د) "نوار" و "پرایمر" برای استفاده در لوله ها باید ساخت یک کارخانه باشند.
ه) شیرهای گاز باید از نوع "ربع گرد توپکی" باشند.
4. ایمنی در اجرا
الف) فشار گاز شهری در ساختمانهای مسکونی 1/4 پوند بر اینچ مربع است و محاسبات ایمنی و انتخاب پیمانکار نیز بر مبنای این فشار است.
ب) طولانی ترین مسیر از خروجی رگلاتور گاز تا دورترین مصرف کننده گاز را برای تعیین قطر لوله لحاظ می کنند.
ج) قطر لوله گاز باید برای حداکثر مصرف تمام دستگاه ها با هم کافی باشد.
د) لوله گاز هیچ واحدی نباید از واحد دیگر عبور کرده باشد، ولی عبور از قسمتهای مشترک ساختمان بلا مانع است.
ه) لوله های گاز نباید از کانال کولر، دالان آسانسور و یا مسیر تهویه هوا عبور کنند.
و) اورلب نوار پیچی لوله ها 50 درصد از هر لایه نوار است، یعنی نیمی از هر لایه نوار روی لایه قبلی می آید.
ز) سر جوش و اتصالات توسط نوار مخصوصی نوارپیچی می شود.
ح) خم کردن لوله فقط با لوله خم کن، و نهایتا تا 90 درجه خم می شود. چین خوردگی و ترک نباید در محل خم ایجاد شود.
ت) اتصالات جوشی بدون درز باید با دستگاه رکتیفایر DC جوش داده شوند.
ی) قبل از هر دستگاه گازسوز باید یک شیر نصب شود.
ک) شیر گاز نباید در فاصله نزدیکتر از 10 سانتی متر از جعبه فیوز و یا کلید برق نصب شود، اگر شیر گاز زیر جعبه فیوز قرار دارد، باید بیش از 50 سانتیمتر پایینتر از آن باشد.
ل) گازکشی برای روشنایی و شومینه، مورد تایید اداره گاز شهری استان تهران نیست، ولی در صورت همکاری مهندس ناظر و تامین هوای مورد نیاز این مصرف کننده ها از بیرون از ساختمان، قابل اجرا خواهند بود.
م) وسایل گاز سوز، خصوصا روشنایی (در صورت وجود)، نباید مقابل دریچه کانال کولر باشند.
ن) تمام وسایل گاز سوز باید مجهز به ترموکوپل باشند تا در مواقع خاموشی شعله، جریان گاز قطع شود.
و) دیوار، کف و سقف محل استقرار وسایل گاز سوز باید با مواد مقاوم در برابر حرارت ساخته شود.
5. دودکش
در صورتیکه دود حاصل از سوخت گاز طبیعی بدرستی از مجرای دودکش خارج نشود، وارد فضای اتاق شده و احتمال خفگی و مرگ را در پی خواهد داشت. واکنش زیر مربوط به سوخت کامل گاز متان است، ولی در صورتیکه اکسیژن کافی برای سوخت در مجاورت متان نباشد، گاز خطرناک CO نیز در دود حاصل وجود خواهد داشت.
الف) لوله دودکش باید از ایمنترین و کوتاهترین مسیر عبور کند.
ب) مسیر لوله دودکش نباید از شناژ و تیرها عبور کند و نباید باعث کاهش مقاومت اجزاء سازه شود.
ج) حتی المقدور لوله دودکش نباید مسیر افقی طی کند ولی اگر به ناچار باید مسیر لوله عوض شود، می بایست از زانو 45 درجه استفاده گردد.
د) هر وسیله گاز سوز باید مجهز به دودکش مجزا باشد.
ه) کلاهک دود کش باید یکی از اشکال زیر باشد:
6. کنترل نشت گاز
پس از اتمام لوله کشی اطمینان از عدم نشت گاز به 3 روش زیر انجام می شود:
الف) پس از نصب کنتور، کلیه شیرهای گاز را بسته و شیر اصلی کنتور را باز می کنند، سپس عدد کنتور را با دقت یادداشت می کنند. پس از گذشت 15 دقیقه نباید عدد کنتور تغییری کند. تغییر در عدد کنتور به معنی نشت گاز در سیستم است.
ب) در صورتیکه بخواهیم صحت اجرای لوله کشی را بدون فشار گاز شهری بسنجیم، می توانیم با فشار لوله آب به ارتفاع 250 میلیمتر این کار را انجام دهیم، که در صورت عدم نشت هوا از لوله ها، نباید ارتفاع لوله آب کاهش یابد.
ج) برای تشخیص نشت در محلی از لوله، باید از کف صابون یا ریکا استفاده شود، نه شعله.
7. محل نصب کنتور
الف) محل نصب کنتور باید در معرض جریان هوا باشد.
ب) کنتور گاز باید حداقل 10 سانتیمتر با سیمکشی برق روکار، 1 متر با هر دستگاه دارای مشعل (شعله) و 50 سانتیمتر از کنتور برق فاصله داشته باشد.
8. قیمت لوله کشی گاز شهری
دو نوع قیمت گذاری برای اجرای لوله کشی گاز وجود دارد:
الف) نرخ بر مبنای متر طول لوله کشی.
ب) نرخ بر مبنای تشخیص و محاسبات مجری (چکی).
در مورد قیمت گذاری نوع "ب"، صحبت زیادی نمی توان کرد، ولی نوع "الف" شفاف تر و منصفانه تر است و مبنای محاسبه، مسافت لوله کشی انجام شده از کنتور تا محل استقرار دستگاه مصرف کننده گاز شهری (پکیج، گاز آشپزخانه یا موتورخانه) در منازل است.
در مورد پرداخت باید این موضوع را مد نظر داشت که 10 درصد از مبلغ کل قرارداد، بابت حسن انجام کار، نزد کارفرما باقی می ماند و پس از تحویل قطعی، و انتقال جریان گاز شهری به سیستم گازکشی، قابل پرداخت خواهد بود.
در اجرای مفاد قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان و تفاهم نامه های شماره 950/400 مورخ 82/5/13 و شماره 56830/420/400 مورخ 87/11/6 وزارت راه و شهرسازی و وزارت نفت در جهت ساماندهی، طراحی، اجرا، بازرسی و کنترل لوله کشی گاز انواع متقاضیان عمده مسکونی، تجاری، صنعتی و عمومی که میزان مصرف ساعتی گاز آنها تا فشار 60 پوند بر اینچ مربع، این شیوه نامه اجرایی تدوین و از تاریخ ابلاغ برای کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی شاغل و عوامل مرتبط در بخش لوله کشی گاز مشمول مبحث هفدهم مقررات ملّی ساختمان لازم الاجرا می باشد.
ارکان اصلی این شیوه نامه وزارت راه و شهرسازی، وزارت نفت، وزارت بازرگانی، شرکت ملّی گاز ایران، اداره کل مسکن و شهرسازی استان، شرکت گاز استان، شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان، سازمان نظام مهندسی ساختمان استان، اشخاص شاغل در بخش و سایر ارگانهای مرتبط و متقاضیان هستند که وظایف و تعهدات هر یک در ارتباط با لوله کشی گاز اماکن به شرح زیر تعیین و فرآیند گردشکار آنها طبق پیوست شماره (1) تعریف شده است.

ماده 1) تعاریف:
در این شیوه نامه عبارات در معانی مربوطه زیر به کار می روند.
کمیته مشترک راهبردی: کمیته مشترک راهبردی تفاهم نامه براساس تبصره ماده4 تفاهم نامه متشکل از نمایندگان وزارت راه و شهرسازی، وزارت بازرگانی، شرکت ملی گاز ایران و شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان.
اداره کل: اداره کل مسکن و شهرسازی استان.
شورای مرکزی : شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان.
سازمان استان: سازمان نظام مهندسی ساختمان استان.
شرکت ملی گاز: شرکت ملّی گاز ایران.
شرکت گاز: شرکت گاز استان.
مفسر ذی صلاح: شخص دارای صلاحیت تفسیر فیلم رادیوگرافی یا آزمایشهای تخصصی.
مبحث هفدهم ( کلیه مشترکین اعم از مسکونی و تجاری و صنعتی و عمومی ): مبحث هفدهم مقررات ملّی ساختمان است که محتوای آن برای کاربری گاز طبیعی تحویلی به مشترکینی که میزان مصرف ساعتی گاز آنان تا فشار گاز 60 پوند بر اینچ مربع اعم از مسکونی و تجاری و صنعتی و عمومی ( هم در داخل و هم خارج شهرها و بین شهرها و شهرکها و نواحی و محورهای صنعتی ) تدوین گردیده است ( با رعایت بند 2-2-3 مبحث دوم مقررات ملّی ساختمان، نظامات اداری صفحه 2 ).
متقاضیان عمده: مالک یا نماینده مالک یا مالکین ساختمانها و مراکز عمومی و صنایع هستند که پی گیر دریافت انشعاب گاز با میزان درخواست ساعتی گاز مورد تقاضا حداکثر تا فشار 60 پوند بر اینچ مربع بوده و با عقد قرارداد با شرکت گاز دارای شماره قرارداد یا اشتراک می باشند.
طراح: مهندس طراح، محاسب و تعیین کننده مصارف، نقشه و مشخصات فنی و مصالح و تجهیزات لوله کشی گاز بر اساس مبحث هفدهم و دارای پروانه اشتغال به کار در رشته تاسیسات مکانیکی و دارای صلاحیت طراحی در این زمینه باشد.
بازرس: بازرس بعنوان شخص حقیقی یا حقوقی دارای صلاحیت کنترل و بازرسی مراحل مختلف لوله کشی گاز اعم از مطالعه، طراحی، محاسبات، اجرا و بهره برداری می باشند.
تبصره: استفاده از بازرس گاز موضوع این شیوه نامه در مواردی الزامی است که ساختمان فاقد مهندس ناظر تاسیسات مکانیکی باشد و در صورت وجود مهندس ناظر تاسیسات مکانیکی انجام نظارت گاز بدون دریافت هزینه بر عهده وی می باشد.
مجریان لوله کشی گاز:
الف – مجریان حقوقی : مجریان حقوقی لوله کشی گاز اشخاصی هستند که در اداره ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی به ثبت رسیده و تاسیس آن در روزنامه رسمی آگهی شده و لوله کشی گاز ساختمانها و صنایع جزء اساسنامه شرکت باشد و بر اساس مواد 14 و 15 آیین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان از وزارت راه و شهرسازی پروانه اشتغال به کار با صلاحیت مربوطه دریافت نموده باشند.
ب – مجریان حقیقی یا شرکتهای مجری : شرکتهای مجری تاسیسات مکانیکی ساختمان اشخاص حقیقی تجربی هستند که در اداره ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی به ثبت رسیده و لوله کشی گاز جزء فعالیتهای شرکت بوده و مدیرعامل آن از وزارت بازرگانی جهت فعالیت در حرفه جواز کسب و از وزارت راه و شهرسازی صلاحیت حرفه لوله کشی گاز دریافت می نمایند.
هیات 3 نفره گاز استان: هیاتی مرکب از نمایندگان اداره کل مسکن و شهرسازی استان، شرکت گاز استان و سازمان نظام مهندسی ساختمان استان می باشد و دبیرخانه آن اداره کل می باشد.
دفاتر مهندسی : پروانه اشتغال به کار حقیقی بر اساس ماده 9 آیین نامه اجرایی قانون تشکیل می گردد.
ماده 2) شرح وظایف و تعهدات
نکات مهم در بازرسی گاز
1- در صورتی که مجری مجبور به نصب کنتور گاز در مسیر تردد ماشین باشد، ارتفاع زیر کنتور نباید از 210 سانتیمتر کمتر باشد و شیر کنتور به صورت یو اجرا شود.
2- شیر قطع جریان گاز هر واحد میبایست در مسیر ورود ساختمان باشد و تحت هیچ شرایطی نمیتوان شیر قطع را داخل یا پشت واحد نصب کرد.
3- در صورت عدم نصب انشعاب بخاری،اجاق گاز یا آبگرمکن (پس از حصول اطمینان از عدم امکان و بررسی علت و تلاش برای رفع علت) مالک موظف است نسبت به عدم اضافه نمودن انشعابهای فوق تعهد ثبتی داده که این تعهد می بایست ضمیمه مدارک گردد.
4- عبور لوله از حریم همسایه مجاز نیست مگر با رضایت نامه کتبی همسایه.
5- عبور و خروج دودکش به سمت حریم همسایه تحت هیچ شرایطی مجاز نمیباشد(حتی با رضایت نامه ثبتی همسایه)
6- قطر کلکتور ورودی ساختمانهای چند واحدی با توجه به دورترین نقطه مصرف(از رگولاتور) و مصرف کل ساختمان محاسبه میگردد.
7- عبور لوله از سقف به نحوی که دو طرف لوله آزاد (دیوار کنار لوله نباشد مثل عبور از وسط اتاق یا عبور عرضی از راهرو) بدون ساپورت مناسب و ترجیحاً جوشی ممنوع است( به دلیل استفاده به عنوان محل آویز)
8- تست فشار داخلی لوله ها با فشار 10PSI (در صورتی که گیج مورد استفاده حداکثر فشار 15PSI را نشان دهد) مجاز است. در غیر اینصورت تست فشار می بایست با 30PSI انجام شود(در این حالت نیز گیج نباید فشار بالاتر از 50PSI را نشان دهد).استفاده از گیج با رنچ بالا باعث بروز خطا در قرائت شده و تشخیص افت فشار مقدور نمی باشد.
9- لوله رابط و شبکه داخلی به طور مجزا تست شود.
10- به منظور کنترل گیج از نظر سالم بودن(اطمینان از دستکاری) بهتر است شیر تست باز شده و اجازه بدهید مقداری از هوا تخلیه شود، در صورتی که عقربه ثابت بماند نشان دهنده دستکاری شدن گیج هست(بنده با گیجهایی برخورد کرده ام که در مقابل فشار 2 تا60 پوند عدد 30 را نشان می دهد)
11- زمان تست و اطمینان از عدم نشتی 24 ساعت است.
12- حداقل فاصله بین دیوار و لوله گاز یک سانتیمتر است و کمتر از این مقدار باعث تجمع گردو غبار و مواد دیگر در پشت لوله شده و باعث خوردگی لوله می شود.
13- فاصله مناسب برای نصب رگولاتور برای انشعبات تکی 20 سانت متر و برای انشعابات مشترک 53 سانتی متر است. در صورتی که انشعاب اول(در انشعابات مشترک) وصل باشد، ملاک اندازه گیری سه راه قبلی می باشد.که از فاصله موجود یک لوله 10 سانتی متری، یک شیر قفلی و یک مهره ماسوره کسر و لوله رابط دو تکه در نظر گرفته شود.
1- علمک باید بتن شود.
2- علمک باید تعادل داشته و هیچگونه انحرافی به سمت چپ و راست یا جلو و عقب نداشته باشد.
3- اگر علمک خروجی داشته باشد ( رگلاتور وصل شده باشد ) جهت انشعاب جدید پیمانکار باید یک سه راهی فشار قوی سیاه فولادی جهت نصب لوله رابط پیش بینی نماید.
4- سردنده سرلوله رابط جهت نصب به خروجی رگلاتور یا سردنده دو سر رگلاتور جهت کنتور های G4، G6 ، G10 ، G16 ( سر دنده 3 ) یا "1 پیش بینی می گردد و جهت کنتور های G25، G40، G65 و G100 ( سردنده 5) یا 1-1/2" پیش بینی می گردد.
5- هنگام بازرسی لوله رابط باید نصب و کاملا با سر علمک منطبق باشد.
6- اجرای لوله رابط مشترک جهت پروژه های مسکونی و یا تجاری بلا مانع است در صورتیکه جمع مصرف کل واحد ها در سایز لوله رابط لحاظ گردد.
7- مسیر عبور لوله رابط در خارج از ملک ( خیابان ) نباید در محل نا امن و در معرض آسیب قرار گیرد و بهتر است غلافی از جنس خود لوله فلزی با 2 سایز بزرگتر برای اطمینان لحاظ گردد. به طور مثال اگر تصادفی رخ دهد و اتومبیل به دیوار محل قرار گرفتن لوله رابط بر خورد کند و یا بار اتومبیل غیر سواری به دیوار کشیده شود و یا احتمال های دیگر با وجود غلاف به دور لوله رابط، آسیب پذیری آن کاهش یافته و از خطرات احتمالی پیشگیری می کنیم.
استاندارد های لوله کشی گاز
واحدهای اندازه گیری فشار
۱- Psi (یک پوند بر اینچ مربع)
۲- اتمسفر (۱۰ متر ستون آب در شرایط متعارفی یا به عبارتی یک کیلوگرم بر سانتیمتر مربع)
البته اتمسفر را می توان بر حسب واحدهای دیگر نیز بیان کرد :
۷/۱۴ پوند بر اینچ مربع = ۷۶ سانتی متر جیوه = ۹۲/۲۹ اینچ جیوه=۹۴/۳۳ فوت آب = فشار یک اتمسفر
۱۳۴/۱ فوت آب = یک اینچ جیوه
۱۷۸ میلیمتر آب = ۷ اینچ آب = ۴/۱ پوند بر اینچ مربع
۱۴/۰ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع = ۲ پوند بر اینچ مربع
۲۲/۱۴ پوند بر اینچ جیوه = یک کیلوگرم بر سانتیمتر مربع
فشار شکن
وسیله ای که توسط آن فشار اصلی گاز را در یک مرحله کاهش می دهد و آن را به حد مجاز جهت مصارف (خانگی، تجاری، صنعتی) ثابت نگه می دارد فشارشکن نام دارد.
نام دیگر فشارشکن، رگولاتور می باشد.
رگولاتور یا فشارشکن فشار گاز لوله های شهر را به ۱۷۸ میلیمتر بر ستون آب تقلیل می دهد و سپس آن را ثابت نگه می دارد.
مشخصات خطوط لوله در انتقال گاز
این مشخصات شامل موارد زیر می باشد :
۱-فشار ایستگاههای DRC(فشار ورودی psi 250و فشار خروجی psi 60 پوند بر اینچ می باشد)
خطی که با فشار 250 psi می باشد به نام شبکه تغذیه نامیده می شود.
خطی که با فشار 60 psi می باشد به نام شبکه توزیع نامیده می شود.
۲-ظرفیت هر ایستگاه 10 تا 20 هزار متر مکعب در ساعت می باشد.
لازم به ذکر است که مراحل بالا جهت گازرسانی به درب منازل و مکانهای تجاری و صنعتی از رگولاتر60 psi بعد از رگولاتور به 4.1 پوند بر اینچ مربع تبدیل می شود.
نکته : در مراکز تجاری و صنعتی، فشار بعد از رگولاتور به 2 psi می رسد.
نکات لوله کشی گاز ساختمانها
نقشه
1- در نقشه لوله کشی گاز میبایست محل, قطر دودکش و پنجره در پلان مشخص و رنگ بندی با سایزینگ لوله ها مطابقت داشته باشد.
2- کروکی, آدرس و زیربنای ملک دقیق و کامل در نقشه ها مشخص گردد.
3- جهت شمال پلان از کوچه به سمت ورودی ملک ترسیم گردد.
4- با رعایت بند 3 در تمامی نقشه ها میبایست جهت شمال پلان و ایزومتریک نمایش داده شده باشد.
5- نقشه های تهیه شده توسط مجری میبایست خوانا, بدون قلم خوردگی, پلان معماری مطابق با واقعیت و با مقیاس مناسب باشد.
6- انجام بازرسی نهایی پرونده های فاقد برگه پیش بازرسی مجاز نیست.
7- مقیاس نقشه ها 1/100 و بر روی کاغذ A3 باشد.

علمک
1- انجام بازرسی پرونده های فاقد علمک مجاز نیست.
2- فاصله هوایی بین شیر قفلی ابتدایی لوله کشی ساختمان تا شیر قفلی سر علمک تا مصرف 25 متر مکعب در ساعت 50 سانتی متر لحاظ گردد.
3- در صورت انشعاب دو یا چند رایزر از یک علمک فاصله افقی دو رایزر 12 سانتی متر رعایت گردد.
4- محور رایزر و علمک هم راستا باشد.
5- فاصله هوایی بین رایزر روی علمک تا دیوار پشت آن حداکثر 5 سانتیمتر باشد.

کنتور
1- روی دیوار همسایه نباشد.
2- اجرای دیوار پشت کنتور الزامی است.
3- برای هر واحد مسکونی یک کنتور مجزا اجرا گردد.
4- جهت اجرای جا کنتوری با ظرفیت G10 به بالا بایستی با شرکت گاز هماهنگ شود.
5- در ساختمانهایی که کنتور در راهروی ورودی قرار می گیرد, محل نصب کنتور توسط درب از واحد مسکونی تفکیک شده و تمهیدات لازم برای تهویه دائمی هوا پیش بینی گردد.
1- در صورتیکه قطر لوله گاز بیشتر از قطر استاندارد اجرا گردد همانند اجرای لوله با قطر کمتر از قطر استاندارد لوله برش داده میشود.
2- اجرای شیر قفلی در ابتدای لوله کشی الزامی است.
3- در عبور لوله گاز از چارچوب دربها که با خرابی قاب صورت می گیرد, پس از انجام لوله کشی تمهیدات لازم برای استحکام چارچوب (قاب) درب انجام پذیرد.
4- حداکثر طول لوله اصلی از علمک تا کنتور 25 متر باشد.
5- اجتناب از اجرای لوله به صورت بارفیکسی
6- لوله بعد از کنتور بیرون ملک نباشد.
7- عبور لوله از دیوارهای باربر با غلاف فلزی دو سایز بالاتر از لوله اجرا گردد و فضای بین لوله و غلاف با مواد عایقی مانند قیر پر شود. همچنین دو سر غلاف باید با استفاده از لاستیک, مسدود و درون غلاف جوش نباشد.
8- شیر اصلی روی رایزر پایین رونده اجرا گردد.
9- تعداد اتصالات پشت سر هم از دو عدد بیشتر نباشد.
10- اجرای لوله رابط بین علمک تا کنتور به صورت روکار باشد.
11- در صورتیکه اجرای قسمتی از مسیر لوله کشی به صورت توکار اجتناب ناپذیر باشد,میبایست بازرسی لوله کشی به صورت زیر صورت گیرد:
i. پیش بازرسی
ii. پایان جوشکاری و نظارت مصالح
iii. نوار پیچی و تست

12- لوله, شیر آلات, اتصالات مجاز لوله کشی گاز مطابق استانداردهای ذکر شده در بند 4-4-17 مبحث 17 مقررات ملی ساختمان می باشد.
13- برای کلیه ساختمانهای عمومی و خاص از لوله های بدون درز استفاده شود.
14- تایید لوله کشی گاز ساختمان پیش از انجام نازک کاری, نصب درب و پنجره و شیشه و پیش از قابل سکونت شدن ساختمان غیر قابل قبول بوده و بازرسی ها و تایید آن باید پس از انجام مراحل فوق و قابل سکونت شدن ساختمانها انجام گیرد.
15- اگر در زمان اجرای لوله کشی گاز استفاده از ملک همسایه اجتناب ناپذیر باشد بایستی از همسایه رضایت محضری اخذ شود.
1- فاصله رایزر شیر H تا رایزر دودکش مربوطه میبایست بین 60 تا 80 سانتیمتر باشد.
2- شیر انتهایی مصرف و دودکش مربوطه میبایست روی یک دیوار اجرا گردد.
3- کلیه شیرهای مصرف در زمان بازرسی با درپوش دنده ای هوابند و در حالت باز باشد.
4- نصب شیر قطع جریان گاز اضافی و شیر خودکار قطع گاز, حساس در مقابل زلزله در ساختمانهای خاص مثل بیمارستانها, موزه ها, کتابخانه ها و … اجباری می باشد.
5- کلیه شیرها بگونه ای نصب گردند که در جهت عقربه های ساعت بسته و خلاف جهت عقربه ها باز گردند.
1- اجرای دودکش میبایست به شکلی باشد که حداکثر تصویر افقی آن از یک و نیم متر تجاوز نکند.
2- کلیه دودکشها با کلاهک H اجرا شود.
3- ارتفاع دودکش از سقف حداقل یک متر باشد.
4- دودکش در محل تقاطع با لوله گاز بوسیله پشم شیشه عایق گردد.
5- در ساختمانهای بیش از یک طبقه, دودکش در طبقات بالا به صورت توکار و با مصالح ساختمانی محافظت گردد.
6- در ساختمانهایی با سقف شیروانی بایستی دودکش از فضای شیروانی عبور کرده و به فضای آزاد راه داشته باشد.
وسایل گاز سوز
1- اجرای چهار وسیله گاز سوز در هر واحد مسکونی به استثنای آپارتمان هایی که بالکن آنها کمتر از 6 متراست, الزامیست.
2- جهت اجرای لوله کشی گاز در هر واحد مسکونی وجود آشپزخانه با شرایط لازم (سینک ظرفشویی, لوله آب و فاضلاب) الزامیست.
3- فضای نصب مورد نیاز وسایل گازسوز متداول خانگی به شرح زیر میباشد:
4- آبگرمکن دیواری: در فضای درزبندی معمولی 141 مترمکعب (با فرض 3 متر ارتفاع 50 متر مربع) در غیر اینصورت هوای مورد نیاز احتراق از طریق دریچه دائمی به هوای آزاد به ابعاد حداقل 676 سانتیمتر مربع تامین گردد.
5- آبگرمکن زمینی: در فضایی با درزبندی معمولی 85 متر مکعب (با فرض 3 متر ارتفاع 30 متر مربع) در غیر اینصورت هوای مورد نیاز احتراق از طریق دریچه دائمی به هوای آزاد به ابعاد حداقل 645 سانتیمتر مربع تامین گردد.
6- اجاق گاز خانگی: در فضایی با درزبندی معمولی 40 متر مکعب (با فرض 3 متر ارتفاع 140 متر مربع) در غیر اینصورت هوای مورد نیاز احتراق از طریق دریچه دائمی به هوای آزاد به ابعاد حداقل 645 سانتیمتر مربع تامین گردد.
7- بخاری خانگی: در فضایی با درزبندی معمولی 34 متر مکعب (با فرض 3 متر ارتفاع 120 متر مربع) در غیر اینصورت هوای مورد نیاز احتراق از طریق دریچه دائمی به هوای آزاد به ابعاد حداقل 645 سانتیمتر مربع تامین گردد. برای ساختمانهایی با درز هوابند, هوای احتراق بایستی از خارج ساختمان و دریچه دائمی تامین شود.
محدوده کاری مهندسان بازرس گازخانگی و تجاری
1- حداکثرفشارگاز: 178میلیمتر ستون آب و یا یک چهارم PSI .
۲- حداکثر قطر 4 اینچ ( 100 میلی متر ) .
۳- حداکثرارتفاع 10 طبقه
۳- حداکثر مصرف 160 متر مکعب در ساعت می باشد . ( حداکثر افت فشار بین کنتور و وسایل گاز سوز 12.7 میلی متر ستون آب میباشد )
روش لوله کشی گاز
روش تعیین قطر لوله :
1- تعیین مقدار مصرف هر نقطه و مجموع کل مصارف
-2محاسبه طولانی ترین مسیر
-3تعیین قطر لوله با استفاده از جدول 17-3-2 مبجث ۱۷
نمونه قرارداد لوله کشی گاز ساختمان:
برای دانلود، روی یکی از آیکونها کلیلک کنید:

منابع:
مباحث 22 گانه مقررات ملی ساختمان – وزارت مسکن و شهرسازی
نشریه 55 سازمان برنامه ریزی و بودجه
نشریات موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران – مباحث ساختمان

اصول و قوانین لوله کشی گاز ساختمان

1