اکستازی

Ecstasy چیست؟
واژه اکستازی را حظ ، خوشی زیاد ، وجد و نشاط معنی کرده اند.
ترکیبات این ماده متیلن دی اکسی مت آمفتامین (M.D.M.A) یا اکستازی در
ردیف مواد مخدر و محرک مانند L.S.D می باشد. در ساخت اکستازی موادی همچون استون ، نیترواتان
، کلروفورم یا حتی فورمامید به عنوان ماده پایه بکار می رود

اکستازی – توهم فراگیر در نسل جدید

آشنایی انسان با مواد مخدر اعتیادآور به هزاران سال پیش باز می گردد اما پدیده اجتماعی اعتیاد تنها یک قرن است که جوامع بشری را دچار مشکل کرده است. محققان معتقدند اعتیاد پدیده ائی فراتر از مصرف و وابستگی به مواد اعتیادآور است. آنان اعتیاد را نوعی پدیده زیستی، روانی و اجتماعی می دانند که تمایل به مصرف ماده و ناتوانی در قطع این عادت، تنها یکی از ابعاد آن است.
میل شدید به مصرف مجدد مواد و تجربه حالات خوشایند روانی ناشی از آنها، عامل بسیار مهمی برای مصرف مکرر ماده است. لذا دسته بندی های جدیدی از مواد اعتیادآور در سال های اخیر توسط پژوهشگران عنوان شده است :
1. مواد سستی زا (مخدر) مثل تریاک و ترکیبات آن نظیر مورفین، هروئین، کدئین، بوبرونورفین و …
2. مواد توهم زا مانند حشیش (ماری جوانا، گراس)، مسکالین، LSD و …
3. مواد محرک (توان افزا) مانند کوکائین، آمفتامین ها (اکستازی، کریستال و …) و مواد استروئیدی (هورمون های بدنسازی – آندروژن ها)
اصطلاح رایج "مواد مخدر" که برگرفته از مصرف تریاک و ترکیبات آن می باشد، دیگر بیانگر مشخصات تمام مواد اعتیادآور نیست. نشان های اعتیاد را نیز تنها براساس ظاهر افراد نمی توان تشخیص داد. نشان های مصرف مواد جدید با مواد مخدر تفاوت زیادی دارد و خانواده ها و والدین نمی توانند به راحتی سو مصرف مو اد جدید توسط فرزندان خود را تشخیص دهند. متاسفانه در سال های اخیر، افزایش چشم گیری در مصرف انواع مواد محرک توسط نوجوانان و جوانان گزارش شده است. این مواد که با نام کلی داروهای محرک یا (Club Drugs) معروف شده اند، مواد متعددی هستند.
اکستازی یا ایکس (XTC)
این ماده از مشتقات صناعی آمفتامین (داروی محرکی که مصارف درمانی مختلف دارد) است. نام شیمیایی آن 3 و 4 متیلن دی اکسی آمفتامین (MDMA) است. به اسامی دیگر مانند Adam یا Clarity نیز معروف هستند. فرم خالص آن به صورت پودر کریستالی سفید رنگی است با بوی کپک.
این ماده اعتیادآور به اشکال قرص، کپسول، پودر، آدامس و محلول در دسترس مصرف کنندگان است. معمولاً مصرف کنندگان این قرص ها در دفعات اول از احساسات و هیجانات روحی، احساس نشاط و انرژی، کاهش احساس درد یا افسردگی و افزایش هیجانات جنسی و تغییرات ادراکی خفیف حکایت می کنند. این حالات خوشایند اولیه، گذرا است و فرد برای تجربه مجدد این حالات لذت آور نیاز به مقادیر بیشتری از قرص های محرک دارند.
با تکرار مصرف این قرص ها، عوارض روانی و جسمی زیادی در فرد وابسته به اکستازی ایجاد می شود. با مصرف مقادیر زیاد این قرص ها، افزایش ضربان قلب و فشارخون و درجه حرارت بدن (به خصوص در محل های شلوغ و پر ازدحام مثل مجالس رقص) همراه است که گاهی آسیب های جدی کلیه، کبد یا قلب را سبب می شود.
بروز توهمات شنوایی و بینایی، هذیان گویی و رفتارهای جنون آمیز به کرات در مصرف کنندگان این قرص ها مشاهده شده است. رفتارهای خشونت آمیز و تهاجم و مهار گسیختگی جنسی نیز از عوارض مصرف این مواد در مجالس شبانه بوده است. کسانی که این قرص ها را مکرراً استفاده می کنند به علت تخریب بعضی از سلول های مغز دچار اختلالات افسردگی، اضطرابی و کاهش حافظه می شوند. پرخوابی، پرخوری، بی حالی و ضعف، افسردگی و حتی انکار و اقدام به خودکشی پس از قطع مصرف قرص های ایکس بوجود می آید.

اعتیاد به اکستازی با مصرف قرص های ایکس اعتیادآور است. وسوسه تکرار مصرف این قرص ها چنان قوی است که افراد مصرف کننده تمایل شدید به تکرار تجربه های ناشی از آن دارند. بعلاوه برای رسیدن به حالات مورد نظر، باید میزان مصرف مواد فوق را افزایش دهند یا همراه با مواد دیگر استفاده نمایند. در ضمن لازم به ذکر است که درصد اندکی از این قرص ها خالص هستند زیرا سوداگران معمولاً برای افزایش اثرات هیجانی و نشئه آور موادی مانند هروئین یا سایر ترکیبات شیمیایی را به آنها اضافه می کنند. متاسفانه درصد زیادی از قرص ها محرک به مواد دیگری مانند کوکائین و هروئین نیز روی می آورند.
کریستال یا شیشه :
مت آمفتامین از مشتقات کلاسیک آمفتامین است و در آزمایشگاه های غیرقانونی از داروهای ساده و ارزان ساخته می شود. این ماده به اشکال مختلف خوراکی، تزریقی یا استنشاقی و تدخینی (مانند سیگار) استفاده می شود. کریستال ماده ای شدیداً اعتیادآور است و به شکل پودری سفیدرنگ، بدون بو و تلخ وجود دارد که به راحتی در نوشابه های الکلی و غیرالکلی حل می شود. این ماده نیز مانند ایکس (X) تاثیرات خطرناکی بر سلامتی انسان دارد. افت حافظه، پرخاشگری و تهاجم، رفتارهای جنون آمیز و آسیب های قلبی و مغزی از عوارض مصرف آن است. با مصرف این ماده حالاتی مثل هیجان زدگی، بی تابی، تکلم سریع و تند، کاهش خواب و اشتها و افزایش فعالیت فیزیکی به وجود می آید.
هیجانات جنسی یکی از علل ترغیب کننده جوانان برای مصرف این مواد است لیکن به مرور این مواد اثرات مخربی بر قوا و عملکرد جنسی افراد مصرف کننده دارد. از عوارض خطرناک دیگر، انتقال بیماری های عفونی مثل هپاتیت و ایدز می باشد.

درمان :
مهمترین بخش درمان وابستگی به مواد محرک، پیشگیری است. آگاهی نوجوانان و جوانان و خانواده ها از آثار مخرب جسمی و روانی این مواد ضروری است. برخلاف تبلیغات غلط اولیه که این مواد را داروهای بی خطر "Safe Drugs" معرفی می کردند، اینها از خطرناکترین و اعتیادآورترین مواد مورد سو مصرف می باشند.
آموزش های رفتاری به جوانان و جایگزینی شیوه های رفتاری مناسب به جای رفتارهای پرخطر بخش مهمی از اقدامات پیشگیرانه است. کسب توانایی گفتن "نه" به پیشنهاد مصرف مواد از سوی دوستان و همتایان، از نکات مهم رفتاری است.
جوانانی که گرایش به مصرف این گونه مواد دارند، باید از نظر وضعیت روحی و روانی بررسی شوند و بیماری های روانپزشکی مثل افسردگی، اضطراب، مشکلات عاطفی و بین فردی در آنان بررسی، شناسایی و درمان شود.
کسانی که مصرف این مواد را تجربه کرده اند یا به آن عادت پیدا کرده اند، نیاز به درمان های خاص دارویی و روانپزشکی دارند که تحت نظر متخصصان بایستی به آن پرداخته شود.
به هر حال، ستیز با معضل مواد و اعتیاد یک نبرد همه جانبه، همه گیر و دائمی است و هیچگاه نمی توان برای آن پایانی در نظر گرفت و پیروزی یا شکست متصور بوده، اطلاع رسانی وسیع و روزآمد، تهیه و تدوین برنامه های جامع فردی، خانوادگی و اجتماعی نقش مهمی در کنترل این معضل جهانی دارد.
این مواد به چه صورت و شکلی در بازار عرضه می شود؟
این مواد مخدر خطرناک به شکلهای مختلف تزریقی ، قرص ماژل ، برچسب ، نوشیدنی و اسپری وجود دارد .
ولی معمولی ترین آن به شکل قرص های رنگی است که با اشکال قلب ، پروانه ، ستاره ، حروف لاتین عرضه می شود و در بین مصرف کنندگان به نامهای قرص عشق ، قرص X ، قرص نشئه ، بمب شادی ، داروهای هم آغوشی، سوپرمن ، مرسدس استار ، جت و… شناخته می شوند.

این مواد ابتدا توسط چه کشوری و با چه انگیزه ای ساخته شد؟
این مواد نخستین بار در سال 1914 توسط یک شرکت داروسازی آلمانی به نام مرک
Merck بعنوان داروی ضد اشتها و کاهش دهنده وزن ساخته شد اما به دلیل عوارض
زیاد استفاده از آن تا اواخر سال 1970 به تعویق افتاد تا اینکه این مواد جهت درمان ا
ختلالات روانی و عاطفی ناشی از جنگ و بیان احساسات بیماران بکار برده شد.
ارتش آمریکا از آن جهت راستگویی و اقرار مجرمین و اسرا استفاده می کرد اما با اثبات اثرات این ماده روی حیوانات آزمایشگاهی مصرف آن در سال 1985 ممنوع اعلام شد اما این ماده با تغییراتی مورد استفاده متقاضیان خیابانی قرار گرفت و بعنوان داروهای خیابانی مصرف شد.

عکس العمل کشورهای غربی با مصرف این مواد توسط جوانان چگونه بود؟
دولت آمریکا در سال 1985 مصرف و فروش این مواد خطرناک را ممنوع اعلام کرد .
مجلس انگلستان قبل از رسیدن قرصهای اکستازی از آمریکا به این کشور مجازات
سنگینی را برای تولید و توزیع مصرف کنندگان این قرصها وضع کرد . اما نتیجه خلاف انتظار بود .
جوانان انگلیسی بسیار بیشتر از آمریکایی ها به اکستازی روی آوردند. در آمریکا جرم کسی
که این قرصها را به دوستانش می دهد از جزای فروشندگان قرصها بیشتر است

تاثیر این مواد چه مدت بعد از مصرف و چگونه ظاهر می شود؟
آثار این مواد 30 تا 40 دقیقه بعد از مصرف ظاهر می شود و آثار آن به شکل ایجاد سرخوشی ، قدرت زیاد ، بالا رفتن توجه و تمرکز ، احساس خشنودی ، نشاط ، اعتماد به نفس ، صمیمیت و نزدیکی ظاهر می شود. این آثار یک تا 1.5 ساعت پس از مصرف به اوج خود رسیده و 3 تا 4 ساعت ادامه دارد و سپس خستگی ، اضطراب و افسردگی جانشین حالات قبل می شوند.

آیا مصرف اکستازی موجب توهم می شود؟
آری مصرف اکستازی باعث می شودتا درک هر 5 حس در فرد مختل شود یعنی فرد بدون وجود محرک خارجی حس را درک می کند . در حالت طبیعی برای درک هر حس قسمتی از قشر مخ فعال می شود. به دنبال مصرف اکستازی و ایجاد اختلال در سیستم اعصاب مرکزی مناطق مختلف قشر مخ بدون وجود محرک واقعی فعال می شوند. شایع ترین توهم در این میان مربوط به حس بویایی است. توهم شنوایی و بینایی نیز بشکل شنیدن صدای جیغ و دیدن رنگهای بنفش وجود دارد.
همچنین درک هر حس نیز زیاد می شود. مثلا فرد صدای شخصی را که در نزدیکی او نشسته است از فواصل دوردست می شنود. یا ماه را لمس می کند. یا پنجره را باز کرده و خود را به بیرون پرت می کند. یا در حال رانندگی ممکن است درب اتومبیل را باز کرده و خود را از خودرو پرت کند

آیا افرادی که اکستازی مصرف می کنند بعد از اینکه به حالت عادی برگشتند
اعمال و کارهائی را که در زمان سرخوشی داشته اند بیاد می آورند؟
بله متاسفانه پس از محو آثار اکستازی تجربیات زمان سرخوشی را بیاد می آورند و به همین دلیل موجب افزایش میل به خودکشی در این گروه می شود.

مصرف اکستازی چه تاثیری در واسطه های عصبی شیمیایی بدن دارند؟
اکستازی موجب آزاد شدن واسطه شیمیایی سروتونین می شود . به همین دلیل میزان
سروتونین افزایش یافته و از طرفی موجب کاهش دوپامین مغز می شود. کاهش وپامین
موجب افسردگی می شود.

آیا مصرف اکستازی در دراز مدت موجب تخریب و آسیب زدن به مغز می شود؟
آری تحقیقات پزشکی دانشگاه جان هاپکینز آمریکا از طریق تصاویر کامپیوتری بدست آمده از مغز افرادی که اکستازی مصرف می کنند نشان می دهد که کسانی که مدت پنج سال استفاده از قرصهای اکستازی استفاده می کنند درجاتی از تخریب مغزی را دارا هستند.
دکتر ریکورته دریافت که اکستازی 20 تا 60 درصد از سلولهای سازنده سروتونین را از بین می برد و تخریب سلولهای سروتین موجب کاهش قدرت یادگیری و یاد آموری فرد می شود. از طرفی
آسیب پذیری بدن را در برابر بیماریهای عفونی و ویروسی به شدت افزایش می دهد. علاوه بر آن کبد و کلیه ها را از کار می اندارد .

اثرات منفی:
● کاهش اشتها
● تغییرات بینایی
● گشاد شدن مردمکها (میدریاز) افراد مصرف کننده در محل های مصرف مثل پارتی ها با وجود کم بودن نور مجبور به استفاده از عینکهای آفتابی در شب هستند که علت آن تحریک پذیری با نور است.
● حرکات غیرطبیعی چشم (نیستاگموس)
● توهم بینایی (هالوسیناسیون)
● افزایش ضربان قلب و فشار خون (تاکی کاردی و هیپرتانسیون)
● تغییر در نظم حفظ دمای بدن
● فک زدنهای طولانی (افراد مصرف کننده برای جلوگیری از حالت قفل شدن فک مجبور به مصرف آدامس هستند، تا ساعتها پس از مصرف این حالت فک زدنهای غیر طبیعی موجود است.
● لرزیدن، عصبی شدن، عدم تمایل برای استراحت
● تمایل شدید برای مصرف مجدد این ماده پس از افت تاثیر اولیه

اثرات منفی شدید:
● اثرات شدید احساسی، اختلال خواب، کابوسهای شبانه حملات ناگهانی اضطراب (Panic Attack)، دیوانگی (Psychosis)
● انقباض شدید فک و پارگی زبان در اثر فک زدنهای طولانی (Trisma){در صورت بروز این حالت باید از آمپول دیازپام و یا قرصهای خوراکی آن استفاده کرد.
● عدم تمرکز، فراموشی، اختلال در یادگیری (Confusion)
● افزایش دمای بدن و کاهش آب بدن (در پارتی هایی که این دارو مصرف می شود افراد مجبور به مصرف آب فراوان و مکرر هستند و این مساله خطرات خاص خود را به دنبال دارد.
● اختلال در مکانیسم نعوظ و نرسیدن به اوج لذت جنسی (ارگاسم(
● تهوع و استفراغ
● کاهش سدیم خون در اثر مصرف زیاد مایعات (هیپوناترمی(
● سردرد و سرگیجه و تشنج
● آنمی آپلاستیک (سرکوب شدید خونسازی مغز استخوان(
● افت شدید خلق در روزهای پس از مصرف
● خستگی و افسردگی شدید تا یک هفته پس از مصرف
● احتمال اعتیاد جسمی کم است ولی احتمال اعتیاد روانی بسیار زیاد است.
● احتمال سمیت کبدی
● صدمه به اعصاب مغزی
● بزرگ شدن پستان در آقایان (ژنیکوماستی(
● احتباس ادراری (Retension)
● تخریب عضلات مخطط (رابدومیولیز) که در نتیجه افزایش دمای بدن رخ می دهد و می تواند بعلت رسوب مواد حاصل از این تخریب در کلیه باعث آسیب به این ارگان شود.
● میزان بروز مرگ در اثر مصرف اکستاسی 2 در 100000 مصرف کننده است.
●● دختران جوان بعلت اثرات هورمونهای جنسی زنانه، در صورت مصرف اکستاسی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به افت سدیم خون و بدنبال آن تشنج هستند. (میزان بروز SIADH در ارتباط با استروژن خون افزایش می یابد.

12