اصول سفت کاری و نازک کاری ساختمان



بسم الله الرحمن الرحیم

عنوان:
اصول سفت کاری و نازک کاری ساختمان

دانشکده معماری بیرجند
بهار 90

سفت کاری چیست؟
سفت کاری، در برخی تعاریف شامل کلیه عملیات بتن ریزی، کرسی چینی، بلوکاژ، اجرای تیر و ستون و دیوارچینی و در نهایت اجرای سقف کلیه ساختمان ها و در برخی دیگر از تعاریف عملیات دیوار و تیغه چینی می باشد.
تفاوت سفت کاری و نازک کاری چیست؟
احداث ساختمان کلاً شامل دو قسمت سفت کاری و نازک کاری می باشد.
سفت کاری شامل عملیات پی کنی، ریختن بتن فونداسیون، کرسی چینی، تیر و ستون، بادبند، دیوار برشی، دیوارچینی و سقف می باشد.
نازک کاری شامل کلیه عملیات اجرایی به جز سفت کاری بوده از قبیل: اندودکاری، عایق کاری، سنگ کاری، کاشی کاری، نقاشی، برقکاری، تاسیسات، نصب در و پنجره می باشد.
کلاً عملیات سفت کاری مربوط به احداث بنای اصلی ساختمان و عملیات نازک کاری مربوط به تزئینات ساختمان می باشد.
نازک کاری ساختمان
پوشش نهایی که بر روی ساختار زیرین ساختمان قرار می گیرد و روکشی که در داخل ساختمان برابر چشم بیننده قرار می گیرد، نازک کاری خوانده می شود. مصالح نازک کاری آخرین مصالحی هستند که کف ها، دیوارها و سقف ها را پوشش می دهد.

تفاوت سفت کاری و نازک کاری
احداث ساختمان کلاً شامل دو قسمت سفت کاری و نازک کاری است.
1. سفت کاری شامل عملیات پی کنی، ریختن بتن فونداسیون، کرسی چینی، تیر و ستون، بادبند، دیوار برشی، دیوارچینی و سقف است. عملیات سفت کاری مربوط به احداث بنای اصلی ساختمان و عملیات نازک کاری مربوط به تزئینات ساختمان می باشد.
2. نازک کاری شامل تمامی عملیات اجرایی به جز سفت کاری بوده و شامل اندودکاری، عایق کاری، سنگ کاری، کاشی کاری، نقاشی، برقکاری، تاسیسات، نصب در و پنجره است.
تشریح کامل نکات اجرایی نازک کاری ساختمان
لایه های مختلف دیوار اتاق ها
* دیوار سازی (آجر کاری با آجر سفالی و ملات ماسه سیمان)
* شمشه گیری
* گچ و خاک
* سفید کار کشته کشی
* سنگ قرنیز
دیوار چینی
دیواری که از آجر فشاری یا با سنگ مخلوط یا با مصالح دیکر با ملات سیمان یا ماسه آهک یا ملات باتارد چیده شده است. نمای دیوار را می توان از ابتدا با نما سازی خارجی پیوسته ساخته و به تدریج بالا برد به طوری که هر رگ آجر چینی قسمت جلوی کار آجر تراشیده گذارده و پشت آنرا از آجر فشاری یا مصالح دیگر می چینند. ضخامت و مقاومت هر دیوار بستگی به نوع کاربری آن دارد. که در این ساختمان بیشتر دیوار چینی ها به وسیله آجر لفتون و آجر فشاری انجام گرفته است.
شمشه گیری
پس از دیوار چینی با توجه اینکه دیوارهای خالی را به صورت سفالی (آجر چینی با آجر سفالی بدون شمشه ملات) می چینند، دقت این نوع دیوار چینی از لحاظ شاقول بودن و تراز بودن زیاد است. به وسیله شمشه گیری دیوار را در سطح قرار می دهند. بدین گونه است که ابتدا با چشم بلندترین نقطه دیوار را معین می کنند (البته در سطح نما) و با گچ و ماله نقطه صافی را در آن محل ایجاد می نمایند و بعد این نقطه را با شاقول به پایین منتقل کرده و سطحی کوچکی نیز هم باد آن با گچ و خاک پایین دیوار ایجاد می نمایند آنگاه در گوشه دیگر دیوار نقطه را انتخاب کرده و باز با گچ وخاک نقطه صافی را در آن ایجاد می نمایند.
به این کار شمشه گیری می گویند و آنگاه بین این خطوط را با گچ و خاک پر کرده و بدین وسیله گچ و خاک کردن اطاق را تکمیل می نمایند. در مورد سیمان کاری هم همین کار را انجام می دهند ولی به جای گچ و خاک از ملات ماسه سیمان استفاده می نمایند.
گچ و خاک
خاک رس را الک کرده و با گچ مخلوط می نمایند. نسبت این مخلوط در اصطلاح بنائی به قدرت گچ و یا زودگیری آن بستگی دارد. هر قدر گچ زودگیرتر باشد به خاک بیشتری نیاز دارد و معمولاً نسبت تقریبی این مخلوط پنجاه درصد است.
علت مصرف خاک در گچ و خاک این است که هم ملات ارزانتر تمام می شود و هم ملات دیرگیرتری بدست می دهد و پلاستیک تراز ملات گچ است.
سفید کاری با گچ
بعد از اتمام گچ و خاک و خشک شدن آن اقدام به سفید کاری می کنند .
کشته کشی
به علت زود گیر بودن گچ نمی توان سطح آن را پرداخت و صاف نمود . بدین علت بعد از سفید کاری و قبل از آنکه ملات گچ خشک شود، روی آن را یک ورقه کشته به ضخامت چند دهم میلیمتر می کشند و با ماله خوب پرداخت می کنند تا سطحی کاملاً صاف و آماده نقاشی به دست آید.
کشته ملات گچی است که دیگر سخت نمی شود و آن را بدین طریق تهیه می نمایند که ابتدا پودر گچ را از الک بسیار ریزی گذرانیده و آنگاه آن را مانند تهیه ملات گچ معمولی توی آب می پاشند و به وسیله هم زدن ملات با دست مانع سخت شدن آن می شوند. عمل همزدن را ۱۰ الی ۱۵ دقیقه ادامه داده تا گچ حداکثر ازدیاد حجم خود را بدست آورد.
این ملات کاملاً یکنواخت بوده و هرگز سخت نمیشود بلکه در اثر تبخیر سطحی خشک می شود. گچ ساختمانی به رنگ سفید بوده و روی آن را می توان نقاشی نمود. به وسیله گچ روی دیوار و سقف ساختمان گل و بته و نقش های زیبای دیگری می سازند که به این هنر به طور کلی گچ بری می گویند.
سنگ قرنیز
با توجه به این که گچ در مقابل رطوبت مقا وم نبو ده و به سرعت فاسد می شود، برای جلوگیری از رسیدن رطوبت به دیوار گچ کاری شده در موقع شستن کف، دور اطاق ها را به ارتفاع ۱۰سانتیمتر یک سنگ پلاک کار می گذارند که به آن اصطلاحاً قرنیز می گویند. برای قرنیز می توان از سنگ های مختلفی مانند سنگ تراورتن، باغ ابریشم و یا سنگ مرمر و غیره استفاده نمود.
کف سازی نهایی
نوسازی در آن قسمت از ساختمان اجرا می شود که سطح مفید سالن ها و اتاق ها و سرویس ها و انبارها و غیره را تشکیل می دهد. با توجه به محل، استفاده از کف سازی انواع مختلفی دارد مخصوصاً برای کف سازی واحدهای مسکونی، انواع مصالح لوکس و تزئینی از قبیل انواع موزاییک یا سنگ و کاشی های لعابی و انواع پارکت و یا کفپوش های دیگر موجود است.
موزائیک
در ایران موزائیک به قطعه سیمان گفته می شود که به ابعاد ۱۰×۱۰ و ۲۰×۲۰ و ۲۵× ۲۵و ۳۰×و ۴۰× ۴۰و ۵۰×۵۰ یافت می شود و کف اطاق ها را با آن فرش می کنند. این قطعه را معمولاً در دو لایه آستر و رویه می ریزند و بعد آن را با دستگاه های مخصوص پرس می کنند و بعد چند روزی آن را در هوای آزاد گذاشته و آبپاشی می نمایند تا در مجاورت رطوبت سیمان سخت گشته و قابل استفاده شود.
آستر موزائیک را کم سیمان تر و رویه آن را پر سیمان تر می گیرند. قست رویه گاهی ساده و گاهی نقش دار تهیه می شود. انتخاب نوع موزائیک و طریقه نصب آن بر حسب کف پوش روی آن متفاوت است. چنانچه فرش موزائیک آخرین لایه کف سازی باشد موزائیک را از نوع مرغوبتر می نماید.
قیر و گونی سرویس ها
قیر و گونی سرویس ها بهتر است در دو مرحله دیوارها و کف انجام شود. معمولاً کاشی کاری سرویس ها را قبل از فرش کف انجام می دهند چنانچه قیر و گونی کف نیز همزمان با قیر و گونی دیوارها انجام شود در موقع کاشی کاری و عبور و مرور از روی کف، ناچار قیر و گونی آسیب دیده و سوراخ می شود و در نتیجه در موقع فرش کف دوباره این قیر و گونی با دو لایه گونی تجدید شود. در موقع قیر و گونی کف باید دقت شود تا حمل کف شور کاملاً آب بندی شده و در صورت امکان این قیر و گونی داخل لوله کف شور قرار گیرد که در این صورت می باید لوله کف شور به اندازه کافی بزرگ باشد تا هم قیر وگونی و هم کف شور را در خود جا دهد.
فرش کف
برای عمل فرش کف ابتدا در گوشه های هر قسمت یک قطعه سنگ ساییه شده یا موزاییک یک اندازه به طوری که تراز روی چهار نقطه باشد قرار می دهند. سپس ریسمانی نازک و محکم به اضلاع بسته و خط گونیا ۹۰ درجه را به گوشه های انتقال می دهند. بعد ملات را کف آن پهن می کنند و کف را فرش می نمایند. البته ریسمان ها را به ترتیب جابه جا می کنند.
چنانچه کف دارای شیب باشد یعنی اگر در کف سرویس کف شور کار گذاشته باشد محل سرویس را باید با کفپوش هائی که ابعاد آن کوچکتر باشد فرش نمائیم. این ابعاد بستگی به بزرگی و کوچکی سرویس دارد زیرا با قطعات بزرگ نمی توان شیب های لازم را در مکان های کوچک اجراء نمود. ولی چنانچه کف سرویس دارای شیب نباشد می توان برای فرش آن از هر اندازه کف پوش استفاده نمود مانند سرامیک، موزائیک، سنگ، کاشی های مخصوص کف،.
نحوه اجرای خط گونیا
ابتدا از گوشه ها دو ریسمان عمود بر هم بسته و ۶۰ سانتیمتر به یک طرف نشان گذارده ضلع هم جوار ۸۰ سانیتمتر علامت گذاری کرده و در این حالت خط ارتباط بین این دو باید ۱۰۰ سانتیمتر کامل باشد که در مغایرت ریسمان را جابجا کرده تا نقطه ۱۰۰ سانتیمتری تکمیل شود که در این صورت زاویه ۹۰ درجه درست است.
کاشی و ملات آن
برای نصب کاشی ابتدا زیر کاشی را در کف به وسیله گچ یا ماسه تراز می نمایند و بعد کاشی را به حال تراز و شاقول نصب نموده و موقتاً با قطعه ای از گل رس تعادل آن را حفظ می نمایند بعد دوغ آب پر از سیمانی با ماسه نرم ساخته و آهسته آهسته پشت آن را در دو یا سه مرحله پر می نمایند.
اگر در یک مرحله پشت کاشی را با دوغاب سیمانی پر کنند ممکن است در اثر وزن دوغاب کاشی از جای خود کنده شده یا شاقول و تراز بودن خارج شود. پشت یک رج کاشی با دوغاب سیمان پر شد رج بعد را روی آن می گذراند و بعد از اتمام کار درزهای آن با ملاتی که از لحاظ رنگ با کاشی هماهنگ باشد بند کشی می نمایند.
سقف کاذب
سقف کاذب سقفی است که در زیر سقف اصلی ساختمان ساخته می شود و به سقف اصلی آویزان است. سقف کاذب را به علل مختلف می سازند مثلاً در ساختمان های بتنی که ضخامت شاه تیرها و دال های روی آن متفاوت است و یا در محل ساختن خرپا که به واسطه وجود دهانه های بزرگ ساخته می شود.
گاهی اوقات نیز برای سالن های سخنرانی و یا سینما و یا تئاتر که احتیاج به نور و صدای مخصوص دارند اقدام به ایجاد سقف کاذبی که نور و یا پخش صدای مورد لزوم را تامین می نمایند. معمولاً از فاصله بین سقف کاذب و سقف اصلی که ممکن است تا حدود ۸۰ سانتیمتر هم باشد لوله های آب گرم و آب سرد یا شوفاژ و همچنین کانال های حرارتی یا لوله های فاضلاب آب را عبور می دهند.
نما
رعایت نکات زیر در نما سازی الزامی است.
* نما باید با سطح زیر کار اتصال کافی داشته باشد تا هنگام بروز زلزله خطر جدا شدن و فرو ریختن آن وجود نداشته باشد .
* نما باید قابلیت تحمل شرایط اقلیمی خاص هر منطقه را داشته باشد.
* نما باید به گونه ای انتخاب و اجرا شود که بروز اشکالاتی در آن (مانند ترک خوردگی) موجب آسیب دیدن سطح زیر کار بویژه اجزای سازه ای شود. از اجزای نمادهای مجزا قبل از تکمیل سطح زیر کار پرهیز شود .
* از به کار بردن قطعات سنگین در نما پرهیز شود.
عایقکاری رطوبتی
هنگام اجرای عایقکاری با قیر و گونی قیر اندود انجام می شود باید موارد زیر را رعایت شود.
* عایقکاری به هنگام بارندگی مجاز نیست.
* عایقکاری بر روی سطوح مرطوب مجاز نیست.
* عایقکاری جامد را تا هنگامی که گرم و روانند باید مصرف کرد.
* دمای قیر های مورد مصرف نباید بیش از ۱۷۷+ درجه سلسیوس باشد.
* راه رفتن روی سطوح عایقکاری شده باید با احتیاط و با استفاده از کفش های بدون میخ انجام شود.
* مصرف میخ برای محکم کردن لایه های عایقکاری مجاز نیست.
* لایه های عایق باید از هر طرف ۱۰ سانتیمتر همپوشانی داشته و به قیر مناسب کاملاً به هم چسبانده شوند در همپوشانی لایه ها باید لایه های رویی در سمتی قرار گیرند که مطابق شیب بندی انجام شده آب از روی آنها به سمت لایه ریزی سرازیر شود.
* هنگامی که عایقکاری در بیش از یک لایه انجام می شود ، لایه های متوالی عایق باید عمود بر هم قرار گیرند.
* سطوح عایقکاری شده باید پس از تکمیل لایه محافظی پوشانده شوند.
* عایقکاری با عایق های رطوبتی آماده ، مطابق روش های توصیه شده توسط سازندگان انجام شود .
* ایجاد زیر سازی مناسب برای انجام عایقکاری ضروری است .
بازشوها و تقویت کننده های اطراف آنها
رعایت موارد زیر در مورد اندازه و محل بازشوها الزامی است:
* مجموع سطح بازشوها در هر دیوار بار بر از یک سوم سطح آن دیوار بیشتر نباشد.
* مجموع طول بازشوها در هر دیوار باربر از یک دوم طول دیوار بیشتر نباشد.
* فاصله اولین بازشوها در هر دیوار باربر از بر خارجی ساختمان (از انتهای دیوار) کمتر از ارتفاع بازشو به کمتر از ۷۵ سانتیمتر نباشد، مگر آنکه در طرفین باز شو کلاف قائم (از کف تا سقف) قرار داده شود.
* فاصله دو بازشو نباید از دو سوم ارتفاع کوچکترین بازشوی طرفین خود و همچنین از مجموع طول آن دو بازشو کمتر باشد. در غیر این صورت جزر بین دو باز شو جزئی از بازشو منظور می شود و نباید آن را به عنوان دیوار برابر به حساب آورد.
* نعل درگاه روی بازشوهای مجاور باید به صورت یکسره با دهانه ای برابر مجموع طول بازشوها به اضافه جزر بین آنها و رعایت نکات بند ۸۰-۱-۳-۶-۹ باشد.
* هیچ یک از ابعاد بازشوها از ۲/۵ متر بیشتر نباشد. در غیر این صورت باید طرفین بازشو را با تعبیه کلاف های قائم که به کلافهای افقی متصل می شوند، تقویت شود.
نعل درگاه
برای نصب نعل درگاه ها رعایت شرایط زیر الزامی است.
* طول نشیمن نعل درگاه بر روی دیوار در هر طرف باید حداقل ۳۰ سانتیمتر باشد.
* در صورت استفاده از کلاف های قائم در اطراف بازشوها، نعل درگاه باید به نحو مناسبی به آنها متصل شود.
* عرض نعل درگاه باید مساوی ضخامت دیوار باشد.
گچ نوعی ماده معدنی است که بصورت سنگ گچ در طبیعت وجود دارد. سنگ گچ به دو صورت سولفات کلسیم آبدار (ژیپس) و بدون آب (ایندریت) است و در گچ کاری ساختمان معمولاً از ژیپس استفاده می شود. از کاربردهای گچ می توان به کچ کاری و اندود سطوح داخلی دیوارها، سقف ساختمان، ایجاد سطح صاف برای نقاشی، تولید قطعات پیش ساخته گچ، گچ بری های تزئینی، اجرای سقف های طاق ضربی و تیغه چینی های داخلی نام برد. برخی از مزایای گچ عبارتند از: زودگیر بودن، مقاومت در برابر آتش سوزی، دارا بودن خاصیت آکوستیک و پلاستیک، رنگ سفید، مقاومت فشاری مناسب، قیمت پایین و در دسترس بودن اشاره کرد. همچنین مقاوم نبودن در مقابل آب و ایجاد خوردگی در فلزات را می توان از معایب گچ به شمار آورد.
تعریف
گچ، ماده ای است معدنی که در طبیعت به صورت سنگ گچ وجود دارد. سنگ گچ با فرمول شیمیایی سولفات کلسیم آبدار شناخته می شود و یکی از با ارزش ترین مواد ساختمانی به شمار می رود (شکل 1).
کاربردها
گچ بر حسب نوع آن کاربردهای زیادی دارد و در صنعت ساختمان کاربرد اصلی آن اندود سطوح داخلی دیوارها و همچنین سقف ساختمان و ایجاد سطحی صاف جهت انجام نقاشی و یا سایر نماسازی های داخلی می باشد. همچنین جهت تولید قطعات پیش ساخته گچ و گچ بری داخلی ساختمان نیز کاربرد دارد. همچنین در اجرای سقف های طاق ضربی و یا تیغه چینی های داخلی به عنوان ملات چسباننده آجرها کاربرد دارد.

مزایا و معایب
مزایا
– زودگیر بودن، که با توجه به این خاصیت می توان از گچ در طاق ضربی و ساخت تیغه های نازک که باید قبل از چیدن هر ردیف آجر، ردیف قبلی سخت شده و در جای خود محکم شده باشد، استفاده می شود.
– ازدیاد حجم به هنگام سخت شدن: این خاصیت گچ باعث پر شدن کلیه خلل و فرج شده و در نتیجه باعث جلوگیری از ترک خوردن لایه گچ و جلوگیری از لانه سازی حشرات در آن می شود.
– مقاومت در برابر آتش سوزی: گچ سخت شده مانند سنگ گچ دارای دو مولکول آب متبلور می باشد که اگر گچ در مقابل حرارت ناشی از آتش سوزی قرار گیرد این تبلور در برابر حرارت دوباره از گچ جدا شده و به صورت یک لایه از آب در مقابل آتش قرار می گیرد و به این ترتیب گچ می تواند 2 تا 3 ساعت در مقابل سرایت آتش به فضاهای دیگر مقاومت نماید.
– خاصیت آکوستیک بودن: گچ در مقابل ارتعاشات صوتی رفتار مطلوبی دارد. به صورتی که 60 الی 70 درصد این ارتعاشات را به خود جذب کرده و مانع از انعکاس آن می شود.
– خاصیت پلاستیک بودن: نتیجه این خاصیت شکل پذیری گچ به شکل ها و نقوش زیبا به وسیله هنر گچ بری است
– رنگ سفید گچ که باعث رنگ پذیری گچ به هر نوع رنگی می شود ضمن اینکه رنگ سفید، رنگی آرامش بخش و زیباست .
– سخت شدن گچ: پودر گچ دارای 5/0 مولکول آب متبلور است که در مجاورت آب 5/1 مولکول دیگر آب جذب کرده و با 2 مولکول آب متبلور سخت شده و به سنگ گچ تبدیل می شود که البته به سختی سنگ گچ اولیه نیست ولی این مقدار سختی برای استفاده هایی که از آن می شود، کافی است.
– مقاومت گچ: گچ در مقابل نیروهای فشاری و کششی مقاوم بوده که برای استفاده در ساختمان کافی است.
– قیمت مناسب
– فراوانی و در دسترس بودن: گچ از لحاظ فراوانی در طبیعت در ردیف پنجم قرار دارد و تقریبا در تمام نقاط روی زمین به وفور پیدا می شود.
معایب
– مقاوم نبودن در مقابل آب: گچ در مقابل آب و رطوبت بسیار ضعیف است. لایه های سفیدکاری گچ در مقابل رطوبت طبله کرده و به صورت جدا از هم در دیوار ظاهر می شوند و پس از آنکه رطوبت از بین رفت و محل خشک شد گچ طبله شده به حالت اولیه باز نمی گردد. به همین علت از بکار بردن گچ در مکان هایی که با آب در تماس است مانند سرویس های بهداشتی، حمام و آشپزخانه و همچنین در مناطق مرطوب باید خودداری شود. البته می توان گچ های مقاوم در مقابل رطوبت نیز تولید نمود، مانند گچ مرمر. همچنین جهت مقاومت گچ در مناطق مرطوب می توان از چند لایه رنگ روغن روی آن استفاده نمود. البته با این کار نمی توان گچ را به طور کامل در مقابل آب مقاوم نمود.
2- ایجاد خوردگی در فلزات: گچ در مقابل فلزاتی مانند آهن، سرب، روی واکنش نشادن داده و تولید سولفات می کند و باعث خوردگی و زنگ زدگی فلز می شود.

مشخصات فنی
به طوری که از شواهد تاریخی مشخص می شود، تاریخ پیدایش گچ به پیش از ساختن خشت و پختن آن به صورت آجر می رسد. از گچ در قدیمی ترین بناهای دنیا مثل اهرام ثلاثه مصر که سابقه نزدیک به 4500 ساله دارد، استفاده شده است. همچنین در تخت جمشید نیز از گچ استفاده شده است. گچ ساختمانی از سنگ گچ یا سولفات کلسیم آبدار ساخته می شود. سنگ گچ بر دو نوع است: الف. سولفات کلسیم آبدار که به آن ژیپس می گویند، ب. سولفات کلسیم بدون آب که به آن انیدریت می گویند. برای ساخت گچ ساختمانی معمولاً از سولفات کلسیم آبدار یا همان ژیپس استفاده می شود. در طبیعت سنگ گچ به صورت خام است که دارای چند مولکول آب تبلور می باشد. رنگ ژیپس به صورت طبیعی سفید بوده و ممکن است به خاطر ناخالصی های مواد آلی، رس و اکسید آهن به رنگ های خاکستری، خاکستری مایل به آبی، صورتی یا زرد دیده شود. دارای وزن مخصوص 23/2 گرم سانتیمتر مکعب و سختی 5/1 تا 2 می باشد. خلوص سنگ گچ بر مبنای درصد کانی ژیپس در آن تعریف می شود. طبق استاندارد ASTM حداقل خلوص لازم برای سنگ گچ در موارد صنعتی 70 درصد ژیپس است. سنگ گچ را در دمای 180 الی 200 درجه سانتیگراد می پزند تا به گچ تبدیل شود. در طول زمان پخت، سنگ گچ بخش اعظم آب تبلور خود را از دست می دهد و به گچ زنده تبدیل می شود. پس از حرارت دادن، زمان نرم کردن گچ فرا می رسد که معمولاً به وسیله دستگاه های تمام اتوماتیک انجام می شود. درجه نرمی گچ تاثیر زیادی بر روی خواص آن دارد. مثلاً گچ عاج همان گچ معمولی است که بسیار نرم شده و میکرونیزه شده است. به طور کلی هرچه گچ نرم تر شود کیفیت آن بالاتر می رود و زمان گیرش آن سریع تر می شود. برای پخت سنگ گچ معمولاً از سه نوع کوره استفاده می شود:
1. کوره تنوری یا سنتی، 2. کوره تاوه ای، 3. کوره خفته گردان.
گچ از جمله مصالحی است که به علت خواص خود می تواند از اولین قدم در ایجاد یک بنا که پیاده کردن حدود زمین می باشد تا استفاده به عنوان آژند (ماده ای خمیری شکل که میان مصالح بنایی را پر می کند و نقش پیوند دهنده دارد جهت تیغه چینی و ایجاد طاق ضربی) و یا اندود ( ماده ای خمیری شکل که با استفاده از دست یا ماله بر روی سفت کاری بنا کشیده می شود جهت آستر و سفید کاری) و آمود (روکاری یا روسازی بنا از جمله تزئینات گچ بری) به کار رود.
وزن مخصوص گچ برحسب ریزی و درشتی دانه های آن و همچنین لرزیده و نلرزیده آن متفاوت است و به طور کلی بین 85/0 تا 4/1 تن بر متر مکعب می باشد.
گچ اگر در مجاورت آهن، روی، سرب قرار گیرد با آن ترکیب شده و تولید سولفات می کند و در نتیجه موجب ضعیف شدن آن قطعه می شود. در ساختمان ها مخصوصا در ساختمان هایی که اسکلت آن فلزی بوده و سقف طاق ضربی می باشد باید حتما روی تمام قطعات فلزی که با گچ در تماس مستقیم هستند را قبل از گچ کاری با یک لایه رنگ روغن مخصوص که به آن ضد زنگ گویند پوشاند تا به این وسیله از فساد آهن جلوگیری شود. گچ ساختمانی باید زود شروع به گرفتن و سخت شدن کند و سخت شدن آن نیز باید زود به پایان برسد. گچ ساختمانی مرغوب آن است که شروع زمان گرفتن آن زودتر از 8 دقیقه و بیشتر از 25 دقیقه نباشد و پایان سخت شدنش زودتر از 20 دقیقه و دیرتر از یک ساعت نباشد. اگر در یک ظرف مقداری آب بریزیم و روی آن به مقدار لازم گچ اضافه کنیم، شروع زمان سخت شدن ملات گچ لحظه ای است که اگر داخل مخلوط را به وسیله میخی خط بیاندازیم، بلافاصله جای خط پر نشود و پایان زمان سخت شدن از لحظه ای است که اگر روی ملات سخت شده ای را با انگشت ضربه بزنیم روی ملات در محلی که ضربه زده ایم آب ظاهر نشود. (مقدار این ضربه باید نیم گیلوگرم بر سانتیمتر مربع باشد). باید توجه داشته باشید که گچ سخت شده شکل پذیری خود را از دست می دهد و دیگر قابل مصرف نیست. خشک شدن گچ با توجه به گرمی و سردی هوا ممکن است از چند ساعت تا چند روز طول بکشد. خشک شدن گچ زمانی پایان می یابد که رنگ آن کاملاً سفید شود. با افزودن بعضی مواد به ملات گچ یا ملات گچ و خاک می توان این ملات را زودگیر یا دیرگیر تر نمود. بعضی از این مواد به شرح ذیل است:
اگر 2 درصد وزن گچ نمک به آن اضافه کنیم گچ را زودگیر کرده ایم که آغاز گرفتن پس از 3 دقیقه است و اگر 10 درصد وزن گچ به آن نمک اضافه کنیم آن را دیر گیرتر کرده ایم که آغاز گرفتن پس از 12 دقیقه است و هرچه این مقدار بیشتر نمک طعام اضافه کنیم زمان گیرش به تعویق می افتد. سریش نیز گچ را کندگیر می کند. اگر به ملات گچ از 1 درصد وزن آن سریشم اضافه کنیم آغاز گرفتن آن از 5/12 دقیه تا 38 دقیقه با تاخیر می افتد. اگر به ملات گچ از 1/0 ال 5/0 درصد وزن گچ سریشم اضافه کنیم زمان آغاز سخت شدن آن از 20 دقیقه تا 2 ساعت به تاخیر می افتد. اگر به ملات گچ تا یک درصد وزن آن زاچ سفید اضافه کنیم زمان آغاز گرفتن آن تا 5/15 دقیقه به تاخیر می افتد ولی اگر مقدار زاچ سفید را اضافه کرده و آن را تا 5 درصد برسانیم ملات گچ تندگیرتر شده و زمان آغاز گرفتن آن به 7 دقیقه می رسد. تاثیر زاچ در عمل گیرش دقیقاً عکس نمک طعام است. کتیرا هم که برای مرمری کردن گچ مورد استفاده قرار می گرفت گچ را کندگیر می کند.
علت ترک خوردن گچ کاری
گاهی در ساختمان ها ملاحظه می کنیم که سطوح گچ کاری شده پس از خشک و سخت شدن ترک می خورند. این ترک خوردگی می تواند به دلایل زیر باشد:
– اگر در مورد ساخت ملات گچ مقدار گچی را که در آب می ریزیم از حد معینی کمتر باشد (درصد وزن آب نسبت به گچ زیاد باشد) به طوریکه گچ نتواند پس از انبساط حجم، آب مصرف شده در ملات را پر کند، گچ پس از خشک شدن تقلیل حجم پیدا کرده و ترک می خورد.
– اگر کلفتی ملاتی که روی دیوار می کشیم از 7 تا 8 سانتیمتر بیشتر باشد و آن را در یک نوبت بکشیم لایه های رویی گچ در اثر مجاورت با هوا به سرعت خشک می شوند در حالی که هنوز لایه های درونی مرطوب هستند و اگر این لایه ها هم بخواهند خشک شوند یعنی آب آنها تبخیر شود ناچاراً باید راهی برای خروج بخار آب لایه های زیرین به وجود آید. بنابراین گچ ترک می خورد.
– اگر در فصل سرما و در درجات زیر صفر اقدام به گچ کاری کنیم و آب ملات گچ قبل از انبساط و سخت شدن گچ یخ زده و فعل و انفعالات شیمیایی برای سخت شدن در ملات متوقف شود و پس از اینکه یخ ذوب شد گچ فاسد شده و دیگر به انبساط خود ادامه نمی دهد و در نتیجه در سطوح گچ کاری شده ترک مشاهده می شود.
– حرکت نسبی اجزای سفت کاری ساختمان، افت ملات در لایه های زیرین و گیرش سریع ملات از عواملی هستند که ترک خوردن سطح گچ کاری را باعث می شوند.
– برخی از ترک ها در گچ کاری بر اثر نشست های ساختمان بوجود می آید. اگر این ترک ها مربوط به نشست های نا متقارن باشد معمولاً با زاویه 45 درجه نسبت به افق ظاهر می شوند و اگر مربوط به نشست های متقارن باشند افقی اند.
– در روی ستون های فلزی و یا بادبند ها و یا در محل قرار گرفتن لوله های دودکش در دیوارها معمولاً به علت انبساط و انقباض این اعضا ترک به وجود می آید که جهت پیشگیری از آن توصیه می شود روی تمام قسمت های فلزی و لوله بخاری ها با استفاده از توری مرغی قبل از گچ کاری پوشانده شود.
عوامل موثر بر مقاومت توده گچی
– نوع گچ: نوع گچ و نحوه پختن آن بر مقاومت ملات موثر است
– درصد آب مصرفی: سخت شدن ملات گچ در مکان های نمناک تا چند ماه طول می کشد و در این صورت مدت مقاومت ملات گچ به تدریج افزایش می یابد. هرچه آب ملات گچ بیشتر باشد زمان گیرش آن افزایش یافته و مقاومت آن بسیار کم می شود. زیرا پس از تبخیر آب در توده گچی سوراخ و روزنه هایی اضافی ایجاد می شود.
– گرمای محیط: معمولا لایه های گچی مجاور با لوله های بخاری و شومینه پس از مدتی ترک می خورد. زیرا در اثر گرما به طور مداوم منبسط و منقبض شده و آب خود را به شدت از دست می دهد.
گچ پاششی: پاشیدن گچ به روش سنتی بر روی سطح کار، دارای ضایعات فراوانی است و این امر باعث از بین رفتن محصول و افزایش هزینه اجرا می شود. اما گچ پاششی یا پلیمری دارای امتیازات خوبی در این زمینه می باشند. گچ پاششی از اضافه کردن پلیمرهای خاصی به گچ به دست می آید. از مزایای این گچ می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
– این گچ پس از پاشش توسط دستگاه همانند بتن سخت می شود.
– مقاومت در برابر رطوبت
– در مقابل حرارت دارای مقاومت بیشتری نسبت به گچ معمولی است.
– با استفاده از این گچ، مرحله گچ و خاک در ساختمان حذف می شود.
– به علت این که این گچ از مواد افزودنی ویژه ای برخوردار است، تا ضخامت 10 سانتیمتر بر روی متریال های مختلف از جمله آجر و بتن قابل اجرا است. در صورتی که گچ معمولی در ضخامت های زیاد ترک می خورد.
– این گچ ستون های بتنی و فلزی را مستقیما پوشش می دهد در صورتی که گچ معمولی به علت جذب آب پایین بتن یا آهن چسبندگی کمی با این متریال ها ایجاد می کند و ناچار به استفاده از توری مرغی می باشیم.
– سرعت اجرای گچ پاششی نسبت به گچ عادی حدود 5 برابر است (200 متر مربع در روز) و مقاومت فشاری آن بیشتر از 2 برار گچ عادی است.
– امکان استفاده در مناطق مرطوب
– در این روش پرت گچ به حداقل می رسد ولی ایراد عمده این نوع گچ که باعث عدم استقبال از آن شده هزینه بالای آن می باشد. گچ پاششی روی متریال های مختلف از جمله آجر، بتن، فوم، سفال، سیمان، لیکا، هبلکس و …. قابل اجرا است
روش گچ کاری با گچ پاششی بیشتر برای فضاهای بزرگ مقرون به صرفه می باشد. زمان گیرش گچ پاششی برای کارهای بزرگ و سطوح بیشتر در نظر گرفته شده و با افزودنی نگهدارنده آب (کلویید هیدروفیل) از خارج شدن سریع آب محتوی در گچ جلوگیری به عمل می آورد. گچ پاششی نیز دارای انواع مختلفی است. نظیر گچ پاششی معمولی، گچ پاششی عایق کاری روی پشم، سنگ و …
اصطلاحات بازار و نکات مهم خرید
در خرید گچ تجربه حرف اول را می زند. به طوری که هر اکیپ گچ کاری با یک برند خاصی از گچ راحت تر کار می کنند و پرت آن با این نوع گچ کمتر است. بنابراین توصیه می شود که خرید گچ پس از انتخاب اکیپ گچ کاری و با مشورت آنها صورت گیرد. همچنین هر نوع گچ کاربری خاص خود را دارد. مثلا گچ گیبتون برای گچ کار روی سطوح بتنی یا صیغلی که جذب آب پایین دارند مناسب است و به علت چسبندگی بالایی که دارد به این سطوح به خوبی می چسبد یا گچ عاج برای گچبری و با پرداخت نمایی سطوح گچ کاری شده مناسب است و برای گچ کاری معمول به علت زمان گیرش بسیار سریع آن و قیمت بالای آن مناسب نیست.
در هنگام خرید خاک و گچ نیز دقت نمایید که برخی خاک و گچ های مخصوص زیر کار و برخی دیگر مخصوص اجرای ضربی می باشند. فرق این دو خاک گچ در سرعت گیرش آنها است و نوعی که برای ضربی استفاده می شود زودگیرتر بوده و در صورت استفاده در زیرکار فرصت پرداخت سطح را به گچ کار نمی دهد مگر آنکه در محل مجدداً با خاک رس مخلوط شود.
شرایط حمل و نگهداری کارگاهی
گچ فله را باید بلافاصله مصرف کرد چون میل ترکیبی شدیدی با آب داشته و حتی با رطوبت هوا نیز ترکیب می شود. اما گچ های پاکتی و کیسه ای را در صورت رعایت برخی نکات می توان تا مدت یکسال نگهداری کرد. هرچند که توصیه می شود که از گچ تازه جهت گچ کاری استفاده شود زیرا با افزایش سن گچ، کیفیت (قدرت چسبندگی) آن کاهش می یابد. کیسه های گچ می بایست حداکثر تا ده عدد روی هم در انبارهای دور از رطوبت نگهداری شود. همچنین از سطح زمین و دیوارهای اطراف حداقل 10 الی 20 سانتیمتر فاصله داشته باشد. در هنگام حمل گچ نیز باید روی آنها را با کاور مناسب پوشاند تا از رسیدن رطوبت به آنها جلوگیری شود . بهتر است در کارگاه کیسه های گچ بر روی الوارهای چوبی که از زمین فاصله دارند چیده شود. گچ معمولاً در کیسه های 40 کیلوگرمی به بازار عرضه می شود.

گچ های ساختمانی طبق استاندارد ملی ایران باید به وضوح نشانه گذاری شوند و یا محموله آن دارای بارنامه به شرح زیر باشد:
استاندارد ایران شماره 1-12015، نام، نام تجاری و سایر مشخصات تولید کننده، مشخص کردن گچ های ساختمانی، تاریخ تولید، وزن خالص هر پاکت
نحوه اجرای کلی
برای اجرای نازک کاری روی دیوارها ابتدا آنها را خاک گچ می نمایند. علت مصرف خاک در گچ این است که هم ملات ارزان تر تمام می شود و هم ملات دیرگیرتری به دست می آید و هم پلاستیک تر (شکل پذیرتر) از ملات گچ سفید می باشد. روش تهیه ملات گچ و خاک به این شرح است: خاک رس را الک کرده و با گچ مخلوط می نمایند نسبت این مخلوط در اصطلاح بنایی به قدرت گچ و یا زودگیری آن بستگی دارد. هرقدر گچ زودگیرتر باشد به خاک بیشتری نیاز دارد و معمولاً نسبت تقریبی این مخلوط پنجاه درصد می باشد. پس از مخلوط کردن گچ و خاک، در ظرف های کوچکی که به آن استانبولی می گویند، قدری آب ریخته و آنگاه این مخلوط را روی آب می پاشند تا بدین وسیله کلیه دانه های گچ در تماس با آب باشند. آنگاه آن را مخلوط کرده تا بصورت خمیری یکنواخت درآید و سپس ان را مصرف می نمایند. قبل از اجرای خاک گچ عملیات کروم بندی و شمشه گیری انجام می شود. علت این کار این است که ایرادات موجود در سقف یا دیوار مانند ناشاقولی در دیوار یا عدم هم ترازی در سقف و موج داشتن دیوار به طور کلی عدم همبادی تمام نقاط سطح اصلاح شود. نحوه اجرا به این صورت است که ابتدا یک نقطه از دیوار را معین می کنند و با گچ و ماله نقطه صافی را در آن محل ایجاد می نمایند و بعد این نقطه را با شاقول به پایین منتقل کرده و سطح کوچکی نیز همباد نقطه (سطح) بالا با گچ و خاک در پایین دیوار ایجاد می نمایند. آنگاه در گوشه دیگر دیوار نیز همین کار را تکرار می کنند. حال به وسیله ریسمان که بین دو نقطه می کشند به فاصله حدود یک متر به یک متر زیر ریسمان نقاطی با گچ و خاک و ماله ایجاد می کنند به طوری که کلیه این نقاط همباد ریسمان باشد. آنگاه شمشه صافی را انتخاب کرده و به دو نقطه هم سطح و شاقولی در بالا و پایین متکی می نمایند و با گچ و خاک پشت آن را پر نموده و بدین وسیله روی دیوار خطی به پهنای چند سانتیمتر به ارتفاع دیوار ایجاد می نمایند و این عمل را هر یک متر به یک متر تکرار می نمایند. به این ترتیب ریل هایی گچی روی دیوار درست می شود. به این عمل شمشه گیری می گویند. آنگاه بین این خطوط را با گچ و خاک پر می کنند و شمشه را روی این ریل ها می کشند که متناسب با صافی ریل های گچی، سطح گچ کاری شده تخت می شود. امروزه کارخانجات تولید گچ خاک وگچ های مخصوص زیر کار آماده نیز تولید می کنند که می توان بدون مخلوط کردن آنها با خاک در محل کارگاه از آنها استفاده نمود.
در هنگام اجرای گچ خاک و گچ سفید قاعده کلی این است که ابتدا نیمه بالای دیوار اجرا می شود که اصطلاحاً به آن دست بالا گویند و سپس نیمه پایین دیوار اجرا می شود زیرا در غیر این صورت ملات از نیمه بالای دیوار پایین ریخته و نیمه پایین را کثیف می کند. بعد از اتمام گچ و خاک و خشک شدن آن اقدام به سفیدکاری می کنند. به علت زودگیر بودن ملات گچ آن را مانند ملات گچ و خاک به مقدار کم در استانبولی می سازند. در موقع ساختن ملات گچ باید پودر گچ را توی آبی که در استانبولی می ریزند، بپاشند تا تمام ذرات گچ در مجاورت با آب قرار گرفته و تر بشوند. آنگاه آن را هم می زنند تا دوغاب یکنواختی تشکیل شود. پس از چند دقیقه که گچ شروع به گرفتن کرد آن را با ماله روی دیوار اعمال می نمایند. نحوه کار به این صورت است که حدود یک مشت گچ را روی ماله گذاشته و از پایین به بالا می کشند. سطح ماله باید در ابتدا نسبت به دیوار زاویه حدود 45 درجه داشته و به تدریج که ماله را به سمت بالا می کشیم زاویه ماله با دیوار کمتر می شود تا در نهایت به حدود 10 درجه برسد. به این تکنیک، تکنیک ماله باز و بسته گفته می شود. زیرا ابتدا زاویه سطح ماله با دیوار زیاد است و سپس به تدریج کم می شود. باید دقت داشت که ماله را نباید به طور کامل به دیوار مماس کرد زیرا در این صورت ملات گچ به آن می چسبد و از سطح دیوار بلند می شود.
همچنین اگر زاویه ماله با دیوار خیلی زیاد باشد (یعنی به نود درجه نزدیک شود) گچ را از روی دیوار می تراشد یا ردهای عمیق بر روی گچ به جا می گذارد. معمولاً ضخامت ملات گچ سفید روی دیوار که قبلاً خاک گچ شده است حداکثر 5/0 سانتیمتر می باشد. پس از آنکه با روش بالا کل سطح گچ اندود شد با استفاده از ماله کش یا شمشه کش مجدد ردهای ماله را از بین می برند .
به علت زودگیر بودن گچ نمی توان سطح آن را پرداخت و صاف نمود. بدین علت بعد از سفیدکاری و قبل از آنکه ملات گچ خشک شود، روی آن را یک ورقه ملات گچ کشته به ضخامت چند دهم میلیمتر می کشند و با ماله خوب پرداخت می کنند تا سطحی کاملا ً صاف و آماده نقاشی بدست آید. کشته ملات، گچی است که دیگر سخت نمی شود. البته دقت فرمایید که خشک شدن با سخت شدن اشتباه نشود. گچ کشته را به این طریق تهیه می نمایند که ابتدا پودر گچ را از الک بسیار ریز گذرانیده و آنگاه آن را مانند تهیه ملات گچ معمولی توی آب می پاشند و به وسیله هم زدن ملات با دست مانع سخت شدن آن می شوند و عمل هم زدن را 10 الی 15 دقیقه ادامه می دهند تا گچ حداکثر ازدیاد حجم خود را پیدا کند. این ملات کاملا یکنواخت بوده و هرگز سخت نمی شود بلکه در اثر تبخیر سطحی خشک می شود. گچ کشته به علت آنکه سخت نمی شود به کارگران گچ کار فرصت می دهد تا سطوح وسیعی را به وسیله ماله صیقلی کنند. ایراد این کار این است که پس از خشک شدن سطح کار امکان سفیدک زدن برای سطح کار هست یعنی ممکن است از سطح کار پوره سفید رنگی به اجسام دیگر بچسبد. برای جلوگیری از این ایراد مهم می توان از گچ عاج استفاده کرد ولی لازم است این ملات در مقادیر بسیار کم ساخته شود تا از پرت کار جلوگیری به عمل آید.
نحوه اجرای گچ پاششی
ماشین گچ پاش به صورتی طراحی شده که گچ را به نسبت خاصی با آب مخلوط کرده سپس با پمپی که در آن خمیر گچ را توسط لوله مخصوصی به سر نازل گچ پاش هدایت کرده و در سر نازل، لوله دیگری که به پمپ هوای فشرده متصل است، مخلوط هوای فشرده و خمیر گچ را به دیوار می پاشد. سپس لایه گچ را توسط شمشه های دستی صاف کرده و همچنین تراز می نماید. روش گچ کاری با گچ پاششی بیشتر برای فضاهای بزرگ مقرون به صرفه می باشد. این گچ نسبت به گچ عادی دیرگیرتر بوده و در نتیجه زمان لازم را برای اکیپ اجرایی جهت شمشه کشی آن در اختیار قرار می دهد. با استفاده از این روش مرحله خاک و گچ در ساختمان حذف می شود. همچنین این گچ را می توان مستقیماً روی سطوح بتنی اعمال کرد و تا ضخامت 10 سانتیمتر قابلیت اجرا دارد و مزیت اصلی آن این است که پرت گچ در این روش بسیار کم است. زیرا گچ بسته بندی شده مستقیماً در ماشین ریخته می شود. این گچ ضد رطوبت بوده و ترک نمی خورد.
مدت اولیه زمان گیرش گچ پاششی حدود 100 دقیقه می باشد.
نکته 1: در ساختمان هایی که دیوارهای هبلکس اجرا می شود، در صورت اجرای تمیز و شاقول دیواره می توان از اجرای خاک و گچ صرف نظر کرده و مستقیما گچ سفید را اجرا نمود.
نکته 2: در سقف های رابیتس و همچنین دیوارهای رابیتس بندی شده خاک و گچ انجام نشده و مستقیماً گچ سفید اجرا می گردد.

پرسنل و مدت زمان اجرا
معمولاً اکیپ های گچ کاری از یک استادکار و یک شاگرد تشکیل می شوند. البته گاهی نیز دو استادکار و یک شاگرد نیز با هم کار می کنند. استادکارها عملیات اعمال بر روی دیوار و شمشه و ماله کشی آن را بر عهده دارند و شاگرد نیز عملیات ساخت گچ در ظروف استانبولی و رساندن آن را به استادکارها انجام می دهد. در پروژه های بزرگتر می توان از چندین اکیپ با ترکیب فوق استفاده نمود. سرعت اجرای کار به زیر کار و مهارت استادکار بستگی دارد. مثلا اجرای گچ سقف ها نیاز به زمان بیشتری دارد. همچنین اگر گچ روی رابیتس انجام شود زمان بیشتری می برد. ولی می توان گفت که یک استادکار ماهر و یک شاگرد در هر روز حدود 40 متر مربع خاک گچ و حدود 50 متر مربع گچ سفید را روی دیوار هبلکس و یا بلوکه سفال با ارتفاع متعارف (حدود 3 متر) اجرا می نمایند. البته در صورت اجرای گچ پاششی سرعت به سرعت افزایش می یابد. به طوری که در هر روز حدود 300 متر مربع گچ روی دیوار اجرا می شود.
دستگاه های مورد نیاز برای اجرا
داربست در صورت لزوم، تخته و بشکه، شمشه آلومینیومی، چوبی و یا آهنی، ماله، کاردک، لیسه پلاستیکی، هم زن دستی، شاقول، سیمان، تراز و … جهت گچ کاری سنتی مورد نیاز است و در گچ کاری پاششی نیز به ماشین گچ پاش و پمپ باد نیاز است.
هزینه ها
معمولا دستمزد اجرای گچ پاششی با دستمزد اجرای زیر کار و رویه سنتی (گچ و خاک و گچ سفید) با هم برابر بوده و حدود 10 تا 12 هزار تومان در هر متر مربع می باشد ولی هزینه خرید مصالح گچ پاششی گران تر از گچ سنتی می باشد. هزینه هر کیسه گچ پلیمری پاششی بین 6 تا 10 هزار تومان است. جهت اطلاع از قیمت انواع گچ های ساختمانی به قسمت قیمت ها مراجعه شود. وزن کیسه های گچ پاششی معمولاً 30 کیلوگرم است و هر کیسه حدود 3 متر مربع دیوار را پوشش می دهد.
نکته: قیمت اجرای گچ کاری غیر شمشه کشی (ماله ای) کمتر از گچ کاری شمشه کشی می باشد و تقریباً نصف آن می باشد.
شرایط جوی مناسب
از اجرای عملیات گچ کاری در دماهای زیر صفر باید اجتناب کرد زیرا موجب یخ زدن گچ و در نتیجه فاسدشدن گچ می شود. البته در صورت لزوم می توان با در نظر گرفتن تمهیداتی نظیر پوشاندن درب ها و پنجره های ساختمان با کاور (در صورتی که درب و پنجره نصب شده باشد) و استفاده از وسایل گرمایی نظیر انواع بخاری در فضاهای داخلی و استفاده از آب گرم جهت ساخت ملات، عملیات گچ کاری را انجام داد.
شرایط نگهداری پس از اجرا
پس از اجرای گچ سفید باید از ضربه زدن و خراشیدن آن خودداری کرد. پیشنهاد می شود که جهت محافظت گچ سفید عملیات نقاشی یا کاغذ دیواری روی آن انجام شود

توالی اجرا
معمولاً عملیات خاک و گچ دیوارها بلافاصله پس از تیغه چینی دیوارهای داخلی و خارجی انجام می شود و پس از اجرای لوله گذاری تاسیات برقی و مکانیکی و اجرای سقف کاذب رابیتس و انجام عملیات کاشی کاری و کف سازی، عملیات گچ سفید انجام می شود. در صورتی که سقف کاذب از انواع کناف باشد می توان آن را بعد از اجرای گچ سفید اجرا نمود. همچنین قبل از اجرای سفیدکاری حتما باید کف سازی انجام شده باشد تا لوله های تاسیساتی خوابیده شده در کف واحدها آسیب نبینند. البته می توان سرامیک کف ها را قبل و یا بعد از گچ سفید اجرا نمود ولی باید دقت داشت که در صورت اجرای سرامیک قبل از اجرای گچ سفید جهت جلوگیری از خراشیدن سرامیک ها در اثر فشار داربست یا بشکه زیر پای گچ کارها، حتما تمهیداتی نظیر قرار دادن قطعات موکت کهنه یا کیسه گونی در زیر بشکه ها و تذکر به گچ کارها جهت عدم کشیدن بشکه ها روی کف در نظر گرفته شود. همچنین بهتر است جهت جلوگیری از کثیف شدن کف ها در اثر ریختن ضایعات گچ، کف ها را با پلاستیک پوشش داد. باید دقت شود که در صورت اجرای گچ قبل از سرامیک کف گچ های ریخته شده در کف قبل از اجرای سرامیک کاملاً تمیز شوند زیرا در غیر این صورت ممکن است پس از اجرای سرامیک و با جذب آب توسط گچ باقیمانده زیر سرامیک ها گچ باد کرده و سرامیک ها را بلند کند. عملیات دیگری نظیر نما و نصب پنجره ها را نیز می توان قبل و یا بعد از گچ سفید انجام داد.
کنترل کیفی و فاکتورهای تعیین کننده
اجرای صحیح
– همواره از گچ مرغوب و مناسب استفاده شود. حداقل اینکه گچ دارای استاندارد باشد.
– تا حد امکان از گچ تازه جهت گچ کاری استفاده شود و از گچ های کهنه استفاده نشود هرچند که می توان با انبارداری صحیح گچ را به مدت یک سال نگهداری کرد ولی تجربه ثابت کرده که هرچه از عمر گچ می گذرد مرغوبیت و چسبندگی آن کم می شود. بنا براین توصیه می شود از گچ تولیدی تازه استفاده شود.
– جهت اجرای گچ کاری از اکیپ کار آزموده که قبلا نمونه کار آن را دیده اید استفاده کنید. زیرا اکیپ های غیر ماهر علاوه بر اینکه ممکن است از نظر فنی کیفیت کار را پایین آورند، پرت زیاد مصالح خواهند داشت که دستمزد احتمالا ارزان تر آنها را پوشش می دهد.
– سطح گچ کاری شده دیوار باید کاملاً صاف و صیقلی و شاقول و عاری از اعوجاج باشد که می توان این موضوع را با قرار دادن یک شمشه روی دیوار گچ کاری شده، تست کرد.
– سقف گچ کاری شده نیز باید کاملاً تراز و بدون موج باشد.
– رنگ گچ پس از خشک شدن باید کاملا سفید باشد.
– پس از خشک شدن کامل گچ نباید با فشار دست گچ فروکش کند و یا به اصطلاح پوک باشد.
– از گچ کاری در دمای زیر صفر جداً خودداری شود.
– سطح گچ کاری شده پس از خشک شدن باید کاملا سخت بوده و گرده سفید ندهد.
– قطعات فلزی مثل کم درب ها و فریم پنجره ها و ستون های فلزی و بادبندها باید قبل از گچ کاری ضد زنگ بخورد.
– روی ستون های فلزی و بادبند ها و قسمت هایی که لوله بخاری در دیوار قرار دارد قبل از گچ کاری با توری مرغی یا رابیتس پوشانده شود.
– در محل های اتصال 2 دیوار با متریال مختلف، مثلا دیوار سفال به دیوار هبلکس و یا دیوار بتنی نیز از توری مرغی یا رابیتس استفاده شود تا در اثر انبساط و انقباض متفاوت دو متریال ترک در گچ ایجاد نشود.

سفت کاری در ساختمان

دیوار چینی
1- دیواری که از آجر فشاری یا با سنگ مخلوط و یا با مصالح دیگر با ملات ماسه سیمان یا ماسه آهک ویا ملات باتارد چیده شده .
2- نمای دیوار را می توان از ابتدا با نما سازی خارجی پیوسته ساخته و به تدریج بالا ببرد بطوری که هر رگ آجر چینی قسمت جلوی کار آجر تراشیده گذارده و پشت آنرا از آجر فشاری یا مصالح دیگر می چینند.که ضخامت و مقاومت هر دیوار بستگی به نوع کار بری آن دارد .که در این ساختمان بیشتر دیوار چینی هابه وسیله آجر لفتون و آجر فشاری انجام گرفته.
نحوه شمشه گیری
ابتدا بالای یکی از گوشه های هر قسمت ساختمان را مقدم گرفته و یک کروم گچی به یک زاویه نصب می شود، سپس شاغولی آن کروم را به پایین ارتباط داده کروم دیگری به پایین متصل می سازد بعد خط گونیا 90 درجه را به زاویه های دیگر انتقال داده به طوری که عمل کروم بندی چهار گوشه هر قسمت را زیر پوشش دهد بعد ریسمانی به بالای هر قسمت روی کروم ها گرفته و هر دو متر یک کروم به زیر ریسمان به وجود آورده که این عمل پایین نیز انجام می شود بعد کروم های قسمت وسط و گوشه ها از بالا به پایین با شمشه چوبی یا آلومینیومی شمشه گچی گرفته روی کروم گچی که سرتاسر ارتفاع دیوار را در چند قسمت گرفته از ملات گچ و خاک یا ماسه سیمان می پوشانند.
فرش کف ساختمان
برای عمل فرش کف ابتدا در گوشه های هر قسمت یک قطعه سنگ ساییده شده یا موزائیک یک اندازه بطوریکه تراز روی چهار نقطه باشد قرارمی دهندسپس ریسمانی نازک و محکم به اضلاع بسته و خط گونیا 90 درجه را به گوشه ها انتقال میدهد.بعد ملات را کف آن پهن می کنند و کف را فرش می نمایند البته ریسمان ها را به ترتیب جا به جا می کنند .
نحوه اجرای خط گونیا معماری
ابتدا از گوشه ها دو ریسمان عمود بر هم بسته و 60 سانتی متر به یک طرف نشان گذارده ضلع همجوار را80 سانتیمتر علامت گذاری می کنیم در این حالت خط ارتباط بین این دو باید 100 سانتیمتر کامل باشد که در مغایرت ریسمان را جا بجا کرده تا نقطه 100 سانتیمتر تکمیل گردد.که در این صورت زاویه 90 درجه درست می شود .
قرنیز
بر روی فرش موزائیک یا سنگ قسمتهای ساختمان قطعه سنگی به دیوارنسب مس شودکه قرنیز نا میده می شود . تا شستشوی کف و تنظیم گچ کاری دیوار ها آسان گردد.که در بیشتر ساختمان ها این قرنیز حدود 10 سانتیمتر استفاده می شود که در این جا هم به همین صورت است.
سفید کاری با گچ
هر بنا اول شمشه گیری آستر می شود در اینصورت گچ آماده را پس از الک کردن با الکی که سوراخ های آن نیم میلیمترمربع است الک نموده و سپس حدود سه لیتر آب سالم در ظرفی ریخته گچ الک شده را با دو دست آهسته در آب می پاشند تا اینکه ضخامت گچ به روی آبها برسد بلا فاصله با دست گچ های داخل آن را مخلوط نموده که این عمل بدست شاگرد استاد کار انجام می شود بعد به سرعت استاد کار خمیر گچ را با ماله آهنی روی دیوار آستر شده می گشد و بلا فاصله یک شمشه صاف روی آن می کشد تا ناهمواری های آن روی دیوار گرفته شود.
کاشی کاری
.هنگام شروع نصب کاشی به این صورت اقدام می گردد ابتدا خمیری از خاک رس تهیه و آن را می ورزند این خمیر در ظرفی نزدیک دست استاد کار آماده می ماند سپس با گچ یا سیمان یا ماسه یا خاک رس کوبیده شده زیر رگه اول کاشی در یک ضلع کنار دیوار شمشه کاملا تراز به وجود می آورد تا امکان چیدن رگه اول کاشی به وجود آید.
دو عدد کاشی دو سر ضلع مو قتا با فاصله حداقل 1 سانتیمتر از دیوار قرار می دهند سپس ریسمانی نازک به بالای آن متصل نموده جلوی کاشی ها را از گل ورزیده شده موقتا بست می زنند بعد شمشه فلزی بسیار صاف جلوی کاشی در حال نصب قرار می دهند و بقیه کاشی ها را پشت شمشه چیده بعد با ریسمان کنترل می نمایند،
جلوی بند ها را از گل ورزیده شده کروم موقت گذارده سپس دوغاب سیمان رابه صورت رقیق محلول شده از ماسه پاک و سیمان معمولی آماده با ملاقه به آهستگی پشت کاشی ها را پر می کند تمام اضلاع را در رگ اول دور می گردانندتا امکان کنترل تمام زاویه ها وضلع ها ،گوشه ها و نبشه ها به عمل آیدکه چنان چه کنار ضلعی تکه های غیر استاندارد احتیاج شود کاشی های رگه اول را جا بجا نموده و تکه ها به کنار منتقل شود و دوغاب ریزی پشت انجام گیرد پس از کنترل اضلاع هر بنا رگه های دیگر را از اول شروع و انقدر تکرار می شود تا کاشیکاری در حد مطلوب به اتمام برسد پس از خودگیری کامل ملات کاشی ها دوغابی از رنگ کاشی با سیمان سفید ورنگ مشابه تهیه نموده و با پارچه یا گونی به لای بند ها مالیده و بعد از خشک شدن سطح کاشی ها را کاملا نظافت می نمایند ، در این هنگام نصب کاشی های دیواری خاتمه یافته و آماده فرش سرامیک کف می شود.
سرامیک کف
برای فرش کف سرویس هاپس از کنترل لوله گذاری ها و چک نمودن ایزو لاسیون و شیب سازی لازم برای آبروها زیر سرامیک یک پلاستر سیمانی تعبیه می شود تا اینکه 3 میلیمتر جای ملات برای نصب سرامیک باقی بماند سپس با توجه به این که پلاستر زیر بنا نباید خشک شود باید هر چه زود تر دوغابی از سیمان معمولی به ضخامت نیم سانتیمتر روی پلاسترها قرار داده و قطعات سرامیک آماده را در دوغاب غرق نموده تا شیره دوغاب به زیر درزهای سرامیک نفوذ کند و از این روی قطعات به پلاستر زیر چسبیده شود و روی سرامیک ها با شمشه و چکش های لاستیکی کوبیده و هموار گردد ، 24 ساعت بعد کاغذ روی سرامیک را نم زده و پس از خیس خوردن به وسیله پارچه ای جمع آوری و نظافت می گردد، در این حالت باید کنترل شود که چنان چه درزی از سیمان بر خوردار نشده و لای درز باز مانده باشد مجددا از سیمان دوغاب پر می شود ودرز ها با رنگ سرامیک به صورت دوغاب تزئین و چنان چه نیاز به بتونه کاری باشد
از سیمان سفید و رنگ خمیری تهیه و جاهای ناهموار درز ها را پر و نظافت می نماید .
چیدن آجرنما
آجر سفید یا رنگی زلال و اعلا که معمولا از بهترین خاک رس خالص به قطرهای 3، 4، 5، 6 ، سانتیمتر بدون مواد گیاهی یا آهکی و یا شنی پخته شده به نزدیک کار آجر تراش حمل می شود و سپس استاد کار آجر تراش با چند نفر شاگرد کار آموخته به وسیله دستگاه برش و تراش آجر ها را بریده و سپس آنها را به ظرف آب موجود وارد می کنند آجر ها حداقل دو ساعت درآب باقی می مانندکه چنانچه مواد آهکی داشته باشد شکسته و با سیراب شدن آن مقاومت و استحکام آجر بالا رفته وثابت خواهد ماند و نیز برای ساییدن لبه های تراشیده شده آماده می گردد. در خاتمه شاگردان با قطعه آجر دیگر روی نره های تراشیده شده را کاملا صیقل می دهند در این صورت خمیری زاییده شده از خود آجر به وجود می آید که به آن بتونه آجر می گویند با پرکردن سوراخ های نره های آجر به وسیله همان بتونه و کشیدن قطعه آجر دیگر تیزی ها و گوشه های آجر را صاف و هموار می کنند در این صورت آجر برای چیدن جلوی دیوار آماده است ولی بهتر است مصرف آن را به روز بعد موکول کنند تا در این فاصله کاملا خشک شود پس از خشک شدن آجرها شوره سفیدی روی آجر را می گیرد که می توان پس از چیدن و خشک شدن شوره ها آن را با پارچه ای از روی آجرها برداشت.
بند کشی آجر
پس از اتمام کل نما سازی با آجر ابتدا ماسه بادی دانه دار پای کار آماده داشته و به هر پیمانه ماسه دو پیمانه سیمان معمولی پرتلند اضافه می کنند وبا مقداری آب به صورت خمیر در آورده پس از نصب داربست برای زیر پای استاد کار بند کش خمیر را در ظرفی نزدیک کار برده با قلم فلزی باریک که عرض آن حد اکثر 10 میلیمتر و ضخامت آن 2 میلیمتر و سر آن نیز منحنی شده باشد ، وسط آن نیز زانویی خورده شده باشد پس از پوشاندن دستهای استادکاربا دستکش های لاستیکی سالم خمیر را کم کم روی کف دست چپ قرار داده و قلم نام برده را به دست راست گرفته دست چپ به زیر درز آجر از چپ به راست حرکت می کند و هم زمان دست راست با قلم فلزی خمیر را به لای درز جای داده پس از پیش رفتن حدود یک متر طول عمل را به درزهای زیر انتقال می دهد سپس از ابتدای هر درز با دست راست قلم را تا آخر ملات یکسره کشیده تا تشخیص داده شود درزها تمیز بند کشی شده و با قطعه پارچه ای لبه های آجر را تمیز می نمایند.
نصب سنگ نما
برای تزیین سنگ نما ضمن آماده شدن سنگ مورد دلخواه استاد کاران ماهر ابتدا جلوی دیوار ها را با قطعه سنگی کروم بندی و اضلاع دیواررا به صورت صاف و گونیا ریسمان بندی می کنند سپس رگه اول سنگ ها را شمشه گیری می کند بعد از ریسما ن بندی بالا و کنترل شاغولی آن سنگ های رگه اول را نصب می نماید و با گچ ساخته شده جلوی آن هارا از کروم های گچی موقت متصل میسازد ، سپس دوغاب سیمان ساخته شه از ماسه درجه یک و سیمان پرتلند را که با آب نیز محلول شده با ظرف قاشقی شکل پشت سنگ ها را پر می کنند. تردید نیست در پشت سنگ ها اتصالات آهنی به نام اسکوب نیز الزامی است چنانچه اسکوب انجام نگرفته باشد سنگ ها اتصال به دیوار آجری نداشته و امکان ریختن سنگ ها وجود دارد در این صورت باید رویل پلاک شود که آن نیز از نظرشکل خارجی زیبا نخواهد شد .
نمای سیمانی
برای تزیین نمای خارجی سیمانی ساختمان در اولین مرحله ملاتی از ماسه پاک نه چندان درشت آماده کرده یعنی چهار پیمانه ماسه و یک پیمانه سیمان معمولی پرتلند را با آب به صورت ملات مخلوط در آورده سپس همان گونه که در قسمت شمشه گیری گفته شد ابتدا بالای دو سر یک ضلع دیوار را کروم بندی و روی کروم ها را رسیمان کشیده وهر یک متر کروم به دیوار متصل می نمایند ،
سپس شاغولی کروم ها را به پایین دیوار داده عمل بالا را در پایین نیز انجام می دهند بعد فاصله کروم ها را از بالا به پایین با ملات ساخته شده فوق پرکرده وروی آن را شمشه کش می نمایند .
پس از اتمام کلیه کارها کروم بندی ها فاصله دو کروم را با همان ملات پر کرده شمشه صافی را از پایین به بالا روی ملات ها کشیده تا روی شمشه صاف کردن این عمل را آستر می نامند ، پس از تمام شدن کل طول دیوار خاک و پودر سنگ را با سیمان بطور نصبی مخلوط نموده یعنی برای سه پیمانه از دو مخلوط یک پیمانه سیمان سفید یا معمولی را با آب مخلوط کرده تاخمیری نسبتا رقیق تهیه شود سپس خمیر را با کمچه آهنی یا چوبی روی آسترها مالیده و با پاشیدن آن به وسیله قلم مو روی آن را با تخته ماله های چو بی ماساژ داده تا زیر تخته ها صاف و موج آن گرفته شود چنانچه بنا به تشخیص استاد کار احتیاجی به خط کشی وبه فرم های مختلف داشته باید پس از اتمام نرمه کشی ذکر شده آماده خط کشی و شیار زنی شده است پس از خاتمه یافتن کل آستر ونرمه کشی تزیین رویه آن با مصالح ورنگهای مختلف امکان پذیر است.
پارکت سازی
برای ساخت پارکت های چوبی یک بنا ابتدا روی موزائیک ها ویابتو ن زیر پارکت را با دستگاه های کف ساب ساییده وکاملا صیقل می نماید ونیزلبه های موزائیک ها را همواره نموده سپس با خمیری نظیر خمیرهای شیمیایی یا چسبی یا سیمانی یک قشرروی موزاییک ها را ماستیک نمودن و سپس با شمشه فلزی خیلی دقیق خمیر را جا بجا کرده وشمشه را روی آنها گردانیده تا اطمینان حاصل شود زیر پارکت ها کاملا صاف شده48 ساعت بعد روی خمیر خشک شده را صیقل داده و کاملاصاف می نمایند بعد پارکت های چوبی که به قالب های 25 ×25 سانتیمتر با تکه های دو و نیم سانتیمتر از چوب ملچ، ممرز و افرا ،گردو ، راش ، چنار و چوب فوفل و غیره تهی شده را با در نظرگرفتن راه چوب یعنی راه های راست و راه پود خلاف جهت یک دیگر در کارخانه نجاری و پارکت سازی به هم متصل گردیده وروی آن یک ورق کاغذ به طور موقت چسبانده آن را باچسبهای شیمیایی ویا گندمی روی کف می چسبانند برای اطمینان در چسبندگی کامل غلطک های سنگین را بر روی آن حرکت می دهند تا اطمینان حاصل شود پارکت کاملا بر روی زمین چسبیده است 48 ساعت آن روی پارکت ها را به وسیله ماشین سمباده که قطر قرص آن بزرگ باشد ساییده وتمام قطعات را با هم یکنواخت و یک رو ویک سطح می نمایند. پس از تمیز کردن روی پارکت ها و
برداشتن گردو خاک ناشی از کار روی آنها را کاملا با ماستیکی ترکیب شده از خاک اره نرم از جنس و رنگ همان چوب و چسب سفید یا سرشوم هم رنگ تنظیم شده است تمام سطح پارکت ها را پوشانیده به طوریکه تا نیم میلیمتر روی پارکت ها ماستیک بماند 44 ساعت بعد به وسیله ماشین سمباده که قرص آن بزرگ و از قطعات پارچه ی برخوردار باشدو نام این دستگاه پولیش قلمداد شده است با ماشین نام برده کاملا روی پارکت را صیقل داده تا اطمینان حاصل شود سطح پارکت ها کاملا یکنواخت و یک رنگ است .پس از برداشتن قشر روی آنها و نظافت سطح پارکت یک قشر سیلومات با تینر فوری 4. محلول گشته آنرا به منظور پرکردن چشمه ها با دستگاه پیستوله روی پارکت می باشندپس از خشک شدن سیلر مجددا با ماستیک گفته شده لکه گیری کرده و دوباره روی آن را پولیش می نمایند تا تشخیص داده شود زبری و پرز چوب ها گرفته و چشمه های آن نیز از سیلر پر شده است . برای پاشیدن قشر آخر رنگ لازم است در اولین مرحله درب ها وپنجره ها را بسته نگهداشت و کلیه راه نفوذ گردو خاک را مسدود نموده و پس از نظافت کردن کامل موقع زیر رنگ کیلر را با تینر فوری محلول ودر پیستوله های سالم ریخته و از یک سر پارکت به طور نازک یک قشر نیم میلیمتری روی کار می پاشند پس از اتمام رنگ پاشی کل سطح برای 24 ساعت درها را بسته نگهداشته سپس با دستگاه پولیش که دور قرص دایره آن از پارچه پوشیده شده باشد کل سطح پارکت را پولیش وصیقل داده تا تشخیص داده شود سطح پارکت ها کاملا نرم و رنگ شیشه ای روی آنرا گرفته است .
از این هنگام تا 48 ساعت نباید روی پارکت ها عبور نمود وپس از 48 ساعت کف ساختمان پارکت شده برای بهره برداری آماده است .
ایزولاسیون
برای ساخت بام ابتدا روی سقف بتونی را از هر گونه گچ تمیز کرده و نخست باید محل نصب ناودانها مشخص و پس از نصب نرده و یا دوره چینی با پوکه معدنی که یک نوع خاک سبک وزن است ویا از پوکه صنعتی که از ضایعات کارخانجات است را با مخلوط نمودن 5 پیمانه پوکه و1 پیمانه سیمان معمولی مخلوط با آب کروم بندیها انجام می پذپردو چنانچه پوکه در دسترس نبود میتوان از خرده های آجر یا خاک شن دار پرمی کنند . مهندس ناظر ساختمان مواظب است مقاومت را با احتساب به وزن مصالحی که برای شیب سازی مصرف می نماید قوی تر بگیرد .پس ازاتمام کروم بندی و در نظر گرفتن شیب آبروها وسط کروم ها را از همان پوکه وسیمان پر می نمایند و روی آن را با شمشه و ریسمان مسطح و کنترل می کنند بعد از آماده شدن پشت بام تا 48 ساعت برای خود گیری سیمان مصرف شده آب پاشی لازم است .بعد از آماده شدن شیب سازی ایزالاسیون انجام می شود .
ایزولاسیون قیری
بهترین ایزولاسیون برای بام ها در این زمان مخصوصا وضع جوی ایزولاسیون گونی قیری می باشد .قیر را با حرارت لازم رقیق نموده و روی بام می مالندسپس گونی های سالم درجه یک را از پائین به بالا چسبانیده می شود .نصب این گونی ها از بالا به طرف ناودانها هدایت می شود .لایه گونی دوم خلاف جهت یعنی چنانچه لایه زیر طولی چسبانده شده باشد لایه رو عرضی انجام می گیرد وگونی ها مجددا با قیرآغشته می گردند و پس از کنترل کلیه درز ها وبندهای گونی ها در این هنگام آماده آسفالت ریزی یا موزائیک می باشد.
ایزوگام ورقی
ورق لاستیکی شکل به صورت لوله در بازار موجود است . پس از کنترل کلی و ریسمان کشی لوله ایزولاسیون را از یک سر روی بام می چسبانند سپس با چراغ حرارت دهنده درزها را با هم جوش می دهند و با خمیر روی بام را لکه گیری نموده تا امکان آزمایش آبگیری بام را میسر سازد .
آزمایش بام
برای اطمینان کامل در سلامت بام معمار می توانددهانه ناودانها را با گل رس ورزیده شده یا ملاتی دیگر گرفته و روی بام را به صورت استخر آب گذارده 24 ساعت بعد اگر رطوبت به زیر سقف سرایت نکند ایزولاسیون معتبر است .
تیرچه بلوک
برای اجراء سقف تیرچه بلوک ابتدا تیرچه های ساخته شده از میله گرد آجدار و زیر آن از فوندوله های سفال یا بتون است را به بالای ساختمان حمل می نمایند سپس زیر تیرچه ها به فاصله های حداکثر
120سانتیمتر چوب کشی نموده و به وسیله شمعها فلزی یا چوبی بار سقف به زمین منتقل می شودسپس بلوکه های که از سفال یا سیمان و ماسه تهیه شده است در فاصله تیرچه ها چیده می شود و وسط دهانه را مقداری که نبایداز کل عرض دهانه کمتر باشد بالا گرفته این بالازدگی به منظور خستگی بتون سقف در نظر گرفته می شود و آن را در اصطلاح معماری چتر می گویند چتر فوق پس از چند سال خستگی بتون و تحمل فشار به صورت صاف در خواهد آمد در پایان آرماتور تقسیم فشار در جهت خلاف تیرچه روی بلوکه ها با فاصله حداقل 40 سانتیمترنصب ورودی سقف را از بتون سالم پر می سازند تا موقعی که روی بلوکه ها بتون ریزی شود .هنگام بتون ریزی نیز ویبراتوربرای ارتعاش و دفع هوای بتون الزامی است و اگر نبود با قطعه چوبی به صورت تخماق به بتون ضربه می زنندتا هوای بتون خارج شود و نیز فشرده گردد. بتون نام برده تا 12 روز نیاز به آب پاشی دارد و هنگامی که ترک های سطحی روی بتون دیده شود به وسیله دوغاب سیمان پر می شود ترک ها نیز به مقاومت سقف آسیبی نمی رساند .
سقفهای کاذب
سقف کاذب یعنی سقف دوم که در مقابل فشار ضعیف ساخته می شود و معمولا زیر طاق به وجود می آید زیرا کانال کشی ها لوله های برق و غیره از زیر سقف عبور می نماید به این منظور شاخه های فلزی از سقف به پائین ارتباط داده می شودبعد ازاتمام وکنترل کلیه کانالها لوله ها وغیره با آهن های سپری یا نبشی یک سقف کاذب زیر کانالها به وجود می آورندکه آنها نیز به نوبه خود به شاخه های پائین آمده متصل می گردد. پس از کنترل آهن کشی ها تورفلزی مخصوص بنام رابیز را با سیم های نرم آرماتور بندی به آهن کشی های سقف کاذب پیوسته می سازند در خاتمه روی آن را از یک قشر خاک و گچ به ضخامت حداقل یک سانتیمتر می پوشاننددر این صورت زیر سقف کاذب شمشه کاری می شود وسقف را برای سفید کاری و گچ بری آماده می سازند .
آگوستیک
برای ایجاد سقف آگوستیک یعنی طاق دوم ابتدا میله های فلزی را از سقف به پا ئین ارتباط می دهندو سپس چوب های که باید از چوب روسی پخته شده تهیه گردد و آنها را با اندازه مشخصی به زیرکانال ها با قطعات فلزی ارتباط می دهندچون اندازه تقریبی آگوستیک ها 40 ×40 سانتیمر می باشد پس فاصله چوب ها از وسط تا آکس به اندازه آگوستیک ها تقسیم می شودو برای انجام این کار از چوب ها ریسمان کشی شده که کاملا دقت در عمل لازم است پس از کنترل آگوستیک هاکه معمولاجنس آنهاازمقوا ،پلاستیک، یونولیت،پلاستوفوم وغیره است و دراشکال گوناگون سوراخدارویانقشه های برجسته تهیه شده را با میخ های سنجاقی بی کله زیر چوب ها نصب می نمایند.

سفت کاری در ساختمان

دیوار چینی
1- دیواری که از آجر فشاری یا با سنگ مخلوط و یا با مصالح دیگر با ملات ماسه سیمان یا ماسه آهک ویا ملات باتارد چیده شده .
2- نمای دیوار را می توان از ابتدا با نما سازی خارجی پیوسته ساخته و به تدریج بالا ببرد بطوری که هر رگ آجر چینی قسمت جلوی کار آجر تراشیده گذارده و پشت آنرا از آجر فشاری یا مصالح دیگر می چینند.که ضخامت و مقاومت هر دیوار بستگی به نوع کار بری آن دارد .که در این ساختمان بیشتر دیوار چینی هابه وسیله آجر لفتون و آجر فشاری انجام گرفته.
نحوه شمشه گیری
ابتدا بالای یکی از گوشه های هر قسمت ساختمان را مقدم گرفته و یک کروم گچی به یک زاویه نصب می شود، سپس شاغولی آن کروم را به پایین ارتباط داده کروم دیگری به پایین متصل می سازد بعد خط گونیا 90 درجه را به زاویه های دیگر انتقال داده به طوری که عمل کروم بندی چهار گوشه هر قسمت را زیر پوشش دهد بعد ریسمانی به بالای هر قسمت روی کروم ها گرفته و هر دو متر یک کروم به زیر ریسمان به وجود آورده که این عمل پایین نیز انجام می شود بعد کروم های قسمت وسط و گوشه ها از بالا به پایین با شمشه چوبی یا آلومینیومی شمشه گچی گرفته روی کروم گچی که سرتاسر ارتفاع دیوار را در چند قسمت گرفته از ملات گچ و خاک یا ماسه سیمان می پوشانند.
فرش کف ساختمان
برای عمل فرش کف ابتدا در گوشه های هر قسمت یک قطعه سنگ ساییده شده یا موزائیک یک اندازه بطوریکه تراز روی چهار نقطه باشد قرارمی دهندسپس ریسمانی نازک و محکم به اضلاع بسته و خط گونیا 90 درجه را به گوشه ها انتقال میدهد.بعد ملات را کف آن پهن می کنند و کف را فرش می نمایند البته ریسمان ها را به ترتیب جا به جا می کنند .
نحوه اجرای خط گونیا معماری
ابتدا از گوشه ها دو ریسمان عمود بر هم بسته و 60 سانتی متر به یک طرف نشان گذارده ضلع همجوار را80 سانتیمتر علامت گذاری می کنیم در این حالت خط ارتباط بین این دو باید 100 سانتیمتر کامل باشد که در مغایرت ریسمان را جا بجا کرده تا نقطه 100 سانتیمتر تکمیل گردد.که در این صورت زاویه 90 درجه درست می شود .
قرنیز
بر روی فرش موزائیک یا سنگ قسمتهای ساختمان قطعه سنگی به دیوارنسب مس شودکه قرنیز نا میده می شود . تا شستشوی کف و تنظیم گچ کاری دیوار ها آسان گردد.که در بیشتر ساختمان ها این قرنیز حدود 10 سانتیمتر استفاده می شود که در این جا هم به همین صورت است.
سفید کاری با گچ
هر بنا اول شمشه گیری آستر می شود در اینصورت گچ آماده را پس از الک کردن با الکی که سوراخ های آن نیم میلیمترمربع است الک نموده و سپس حدود سه لیتر آب سالم در ظرفی ریخته گچ الک شده را با دو دست آهسته در آب می پاشند تا اینکه ضخامت گچ به روی آبها برسد بلا فاصله با دست گچ های داخل آن را مخلوط نموده که این عمل بدست شاگرد استاد کار انجام می شود بعد به سرعت استاد کار خمیر گچ را با ماله آهنی روی دیوار آستر شده می گشد و بلا فاصله یک شمشه صاف روی آن می کشد تا ناهمواری های آن روی دیوار گرفته شود.
کاشی کاری
.هنگام شروع نصب کاشی به این صورت اقدام می گردد ابتدا خمیری از خاک رس تهیه و آن را می ورزند این خمیر در ظرفی نزدیک دست استاد کار آماده می ماند سپس با گچ یا سیمان یا ماسه یا خاک رس کوبیده شده زیر رگه اول کاشی در یک ضلع کنار دیوار شمشه کاملا تراز به وجود می آورد تا امکان چیدن رگه اول کاشی به وجود آید.
دو عدد کاشی دو سر ضلع مو قتا با فاصله حداقل 1 سانتیمتر از دیوار قرار می دهند سپس ریسمانی نازک به بالای آن متصل نموده جلوی کاشی ها را از گل ورزیده شده موقتا بست می زنند بعد شمشه فلزی بسیار صاف جلوی کاشی در حال نصب قرار می دهند و بقیه کاشی ها را پشت شمشه چیده بعد با ریسمان کنترل می نمایند،
جلوی بند ها را از گل ورزیده شده کروم موقت گذارده سپس دوغاب سیمان رابه صورت رقیق محلول شده از ماسه پاک و سیمان معمولی آماده با ملاقه به آهستگی پشت کاشی ها را پر می کند تمام اضلاع را در رگ اول دور می گردانندتا امکان کنترل تمام زاویه ها وضلع ها ،گوشه ها و نبشه ها به عمل آیدکه چنان چه کنار ضلعی تکه های غیر استاندارد احتیاج شود کاشی های رگه اول را جا بجا نموده و تکه ها به کنار منتقل شود و دوغاب ریزی پشت انجام گیرد پس از کنترل اضلاع هر بنا رگه های دیگر را از اول شروع و انقدر تکرار می شود تا کاشیکاری در حد مطلوب به اتمام برسد پس از خودگیری کامل ملات کاشی ها دوغابی از رنگ کاشی با سیمان سفید ورنگ مشابه تهیه نموده و با پارچه یا گونی به لای بند ها مالیده و بعد از خشک شدن سطح کاشی ها را کاملا نظافت می نمایند ، در این هنگام نصب کاشی های دیواری خاتمه یافته و آماده فرش سرامیک کف می شود.
سرامیک کف
برای فرش کف سرویس هاپس از کنترل لوله گذاری ها و چک نمودن ایزو لاسیون و شیب سازی لازم برای آبروها زیر سرامیک یک پلاستر سیمانی تعبیه می شود تا اینکه 3 میلیمتر جای ملات برای نصب سرامیک باقی بماند سپس با توجه به این که پلاستر زیر بنا نباید خشک شود باید هر چه زود تر دوغابی از سیمان معمولی به ضخامت نیم سانتیمتر روی پلاسترها قرار داده و قطعات سرامیک آماده را در دوغاب غرق نموده تا شیره دوغاب به زیر درزهای سرامیک نفوذ کند و از این روی قطعات به پلاستر زیر چسبیده شود و روی سرامیک ها با شمشه و چکش های لاستیکی کوبیده و هموار گردد ، 24 ساعت بعد کاغذ روی سرامیک را نم زده و پس از خیس خوردن به وسیله پارچه ای جمع آوری و نظافت می گردد، در این حالت باید کنترل شود که چنان چه درزی از سیمان بر خوردار نشده و لای درز باز مانده باشد مجددا از سیمان دوغاب پر می شود ودرز ها با رنگ سرامیک به صورت دوغاب تزئین و چنان چه نیاز به بتونه کاری باشد
از سیمان سفید و رنگ خمیری تهیه و جاهای ناهموار درز ها را پر و نظافت می نماید .
چیدن آجرنما
آجر سفید یا رنگی زلال و اعلا که معمولا از بهترین خاک رس خالص به قطرهای 3، 4، 5، 6 ، سانتیمتر بدون مواد گیاهی یا آهکی و یا شنی پخته شده به نزدیک کار آجر تراش حمل می شود و سپس استاد کار آجر تراش با چند نفر شاگرد کار آموخته به وسیله دستگاه برش و تراش آجر ها را بریده و سپس آنها را به ظرف آب موجود وارد می کنند آجر ها حداقل دو ساعت درآب باقی می مانندکه چنانچه مواد آهکی داشته باشد شکسته و با سیراب شدن آن مقاومت و استحکام آجر بالا رفته وثابت خواهد ماند و نیز برای ساییدن لبه های تراشیده شده آماده می گردد. در خاتمه شاگردان با قطعه آجر دیگر روی نره های تراشیده شده را کاملا صیقل می دهند در این صورت خمیری زاییده شده از خود آجر به وجود می آید که به آن بتونه آجر می گویند با پرکردن سوراخ های نره های آجر به وسیله همان بتونه و کشیدن قطعه آجر دیگر تیزی ها و گوشه های آجر را صاف و هموار می کنند در این صورت آجر برای چیدن جلوی دیوار آماده است ولی بهتر است مصرف آن را به روز بعد موکول کنند تا در این فاصله کاملا خشک شود پس از خشک شدن آجرها شوره سفیدی روی آجر را می گیرد که می توان پس از چیدن و خشک شدن شوره ها آن را با پارچه ای از روی آجرها برداشت.
بند کشی آجر
پس از اتمام کل نما سازی با آجر ابتدا ماسه بادی دانه دار پای کار آماده داشته و به هر پیمانه ماسه دو پیمانه سیمان معمولی پرتلند اضافه می کنند وبا مقداری آب به صورت خمیر در آورده پس از نصب داربست برای زیر پای استاد کار بند کش خمیر را در ظرفی نزدیک کار برده با قلم فلزی باریک که عرض آن حد اکثر 10 میلیمتر و ضخامت آن 2 میلیمتر و سر آن نیز منحنی شده باشد ، وسط آن نیز زانویی خورده شده باشد پس از پوشاندن دستهای استادکاربا دستکش های لاستیکی سالم خمیر را کم کم روی کف دست چپ قرار داده و قلم نام برده را به دست راست گرفته دست چپ به زیر درز آجر از چپ به راست حرکت می کند و هم زمان دست راست با قلم فلزی خمیر را به لای درز جای داده پس از پیش رفتن حدود یک متر طول عمل را به درزهای زیر انتقال می دهد سپس از ابتدای هر درز با دست راست قلم را تا آخر ملات یکسره کشیده تا تشخیص داده شود درزها تمیز بند کشی شده و با قطعه پارچه ای لبه های آجر را تمیز می نمایند.
نصب سنگ نما
برای تزیین سنگ نما ضمن آماده شدن سنگ مورد دلخواه استاد کاران ماهر ابتدا جلوی دیوار ها را با قطعه سنگی کروم بندی و اضلاع دیواررا به صورت صاف و گونیا ریسمان بندی می کنند سپس رگه اول سنگ ها را شمشه گیری می کند بعد از ریسما ن بندی بالا و کنترل شاغولی آن سنگ های رگه اول را نصب می نماید و با گچ ساخته شده جلوی آن هارا از کروم های گچی موقت متصل میسازد ، سپس دوغاب سیمان ساخته شه از ماسه درجه یک و سیمان پرتلند را که با آب نیز محلول شده با ظرف قاشقی شکل پشت سنگ ها را پر می کنند. تردید نیست در پشت سنگ ها اتصالات آهنی به نام اسکوب نیز الزامی است چنانچه اسکوب انجام نگرفته باشد سنگ ها اتصال به دیوار آجری نداشته و امکان ریختن سنگ ها وجود دارد در این صورت باید رویل پلاک شود که آن نیز از نظرشکل خارجی زیبا نخواهد شد .
نمای سیمانی
برای تزیین نمای خارجی سیمانی ساختمان در اولین مرحله ملاتی از ماسه پاک نه چندان درشت آماده کرده یعنی چهار پیمانه ماسه و یک پیمانه سیمان معمولی پرتلند را با آب به صورت ملات مخلوط در آورده سپس همان گونه که در قسمت شمشه گیری گفته شد ابتدا بالای دو سر یک ضلع دیوار را کروم بندی و روی کروم ها را رسیمان کشیده وهر یک متر کروم به دیوار متصل می نمایند ،
سپس شاغولی کروم ها را به پایین دیوار داده عمل بالا را در پایین نیز انجام می دهند بعد فاصله کروم ها را از بالا به پایین با ملات ساخته شده فوق پرکرده وروی آن را شمشه کش می نمایند .
پس از اتمام کلیه کارها کروم بندی ها فاصله دو کروم را با همان ملات پر کرده شمشه صافی را از پایین به بالا روی ملات ها کشیده تا روی شمشه صاف کردن این عمل را آستر می نامند ، پس از تمام شدن کل طول دیوار خاک و پودر سنگ را با سیمان بطور نصبی مخلوط نموده یعنی برای سه پیمانه از دو مخلوط یک پیمانه سیمان سفید یا معمولی را با آب مخلوط کرده تاخمیری نسبتا رقیق تهیه شود سپس خمیر را با کمچه آهنی یا چوبی روی آسترها مالیده و با پاشیدن آن به وسیله قلم مو روی آن را با تخته ماله های چو بی ماساژ داده تا زیر تخته ها صاف و موج آن گرفته شود چنانچه بنا به تشخیص استاد کار احتیاجی به خط کشی وبه فرم های مختلف داشته باید پس از اتمام نرمه کشی ذکر شده آماده خط کشی و شیار زنی شده است پس از خاتمه یافتن کل آستر ونرمه کشی تزیین رویه آن با مصالح ورنگهای مختلف امکان پذیر است.
پارکت سازی
برای ساخت پارکت های چوبی یک بنا ابتدا روی موزائیک ها ویابتو ن زیر پارکت را با دستگاه های کف ساب ساییده وکاملا صیقل می نماید ونیزلبه های موزائیک ها را همواره نموده سپس با خمیری نظیر خمیرهای شیمیایی یا چسبی یا سیمانی یک قشرروی موزاییک ها را ماستیک نمودن و سپس با شمشه فلزی خیلی دقیق خمیر را جا بجا کرده وشمشه را روی آنها گردانیده تا اطمینان حاصل شود زیر پارکت ها کاملا صاف شده48 ساعت بعد روی خمیر خشک شده را صیقل داده و کاملاصاف می نمایند بعد پارکت های چوبی که به قالب های 25 ×25 سانتیمتر با تکه های دو و نیم سانتیمتر از چوب ملچ، ممرز و افرا ،گردو ، راش ، چنار و چوب فوفل و غیره تهی شده را با در نظرگرفتن راه چوب یعنی راه های راست و راه پود خلاف جهت یک دیگر در کارخانه نجاری و پارکت سازی به هم متصل گردیده وروی آن یک ورق کاغذ به طور موقت چسبانده آن را باچسبهای شیمیایی ویا گندمی روی کف می چسبانند برای اطمینان در چسبندگی کامل غلطک های سنگین را بر روی آن حرکت می دهند تا اطمینان حاصل شود پارکت کاملا بر روی زمین چسبیده است 48 ساعت آن روی پارکت ها را به وسیله ماشین سمباده که قطر قرص آن بزرگ باشد ساییده وتمام قطعات را با هم یکنواخت و یک رو ویک سطح می نمایند. پس از تمیز کردن روی پارکت ها و
برداشتن گردو خاک ناشی از کار روی آنها را کاملا با ماستیکی ترکیب شده از خاک اره نرم از جنس و رنگ همان چوب و چسب سفید یا سرشوم هم رنگ تنظیم شده است تمام سطح پارکت ها را پوشانیده به طوریکه تا نیم میلیمتر روی پارکت ها ماستیک بماند 44 ساعت بعد به وسیله ماشین سمباده که قرص آن بزرگ و از قطعات پارچه ی برخوردار باشدو نام این دستگاه پولیش قلمداد شده است با ماشین نام برده کاملا روی پارکت را صیقل داده تا اطمینان حاصل شود سطح پارکت ها کاملا یکنواخت و یک رنگ است .پس از برداشتن قشر روی آنها و نظافت سطح پارکت یک قشر سیلومات با تینر فوری 4. محلول گشته آنرا به منظور پرکردن چشمه ها با دستگاه پیستوله روی پارکت می باشندپس از خشک شدن سیلر مجددا با ماستیک گفته شده لکه گیری کرده و دوباره روی آن را پولیش می نمایند تا تشخیص داده شود زبری و پرز چوب ها گرفته و چشمه های آن نیز از سیلر پر شده است . برای پاشیدن قشر آخر رنگ لازم است در اولین مرحله درب ها وپنجره ها را بسته نگهداشت و کلیه راه نفوذ گردو خاک را مسدود نموده و پس از نظافت کردن کامل موقع زیر رنگ کیلر را با تینر فوری محلول ودر پیستوله های سالم ریخته و از یک سر پارکت به طور نازک یک قشر نیم میلیمتری روی کار می پاشند پس از اتمام رنگ پاشی کل سطح برای 24 ساعت درها را بسته نگهداشته سپس با دستگاه پولیش که دور قرص دایره آن از پارچه پوشیده شده باشد کل سطح پارکت را پولیش وصیقل داده تا تشخیص داده شود سطح پارکت ها کاملا نرم و رنگ شیشه ای روی آنرا گرفته است .
از این هنگام تا 48 ساعت نباید روی پارکت ها عبور نمود وپس از 48 ساعت کف ساختمان پارکت شده برای بهره برداری آماده است .
ایزولاسیون
برای ساخت بام ابتدا روی سقف بتونی را از هر گونه گچ تمیز کرده و نخست باید محل نصب ناودانها مشخص و پس از نصب نرده و یا دوره چینی با پوکه معدنی که یک نوع خاک سبک وزن است ویا از پوکه صنعتی که از ضایعات کارخانجات است را با مخلوط نمودن 5 پیمانه پوکه و1 پیمانه سیمان معمولی مخلوط با آب کروم بندیها انجام می پذپردو چنانچه پوکه در دسترس نبود میتوان از خرده های آجر یا خاک شن دار پرمی کنند . مهندس ناظر ساختمان مواظب است مقاومت را با احتساب به وزن مصالحی که برای شیب سازی مصرف می نماید قوی تر بگیرد .پس ازاتمام کروم بندی و در نظر گرفتن شیب آبروها وسط کروم ها را از همان پوکه وسیمان پر می نمایند و روی آن را با شمشه و ریسمان مسطح و کنترل می کنند بعد از آماده شدن پشت بام تا 48 ساعت برای خود گیری سیمان مصرف شده آب پاشی لازم است .بعد از آماده شدن شیب سازی ایزالاسیون انجام می شود .
ایزولاسیون قیری
بهترین ایزولاسیون برای بام ها در این زمان مخصوصا وضع جوی ایزولاسیون گونی قیری می باشد .قیر را با حرارت لازم رقیق نموده و روی بام می مالندسپس گونی های سالم درجه یک را از پائین به بالا چسبانیده می شود .نصب این گونی ها از بالا به طرف ناودانها هدایت می شود .لایه گونی دوم خلاف جهت یعنی چنانچه لایه زیر طولی چسبانده شده باشد لایه رو عرضی انجام می گیرد وگونی ها مجددا با قیرآغشته می گردند و پس از کنترل کلیه درز ها وبندهای گونی ها در این هنگام آماده آسفالت ریزی یا موزائیک می باشد.
ایزوگام ورقی
ورق لاستیکی شکل به صورت لوله در بازار موجود است . پس از کنترل کلی و ریسمان کشی لوله ایزولاسیون را از یک سر روی بام می چسبانند سپس با چراغ حرارت دهنده درزها را با هم جوش می دهند و با خمیر روی بام را لکه گیری نموده تا امکان آزمایش آبگیری بام را میسر سازد .
آزمایش بام
برای اطمینان کامل در سلامت بام معمار می توانددهانه ناودانها را با گل رس ورزیده شده یا ملاتی دیگر گرفته و روی بام را به صورت استخر آب گذارده 24 ساعت بعد اگر رطوبت به زیر سقف سرایت نکند ایزولاسیون معتبر است .
تیرچه بلوک
برای اجراء سقف تیرچه بلوک ابتدا تیرچه های ساخته شده از میله گرد آجدار و زیر آن از فوندوله های سفال یا بتون است را به بالای ساختمان حمل می نمایند سپس زیر تیرچه ها به فاصله های حداکثر
120سانتیمتر چوب کشی نموده و به وسیله شمعها فلزی یا چوبی بار سقف به زمین منتقل می شودسپس بلوکه های که از سفال یا سیمان و ماسه تهیه شده است در فاصله تیرچه ها چیده می شود و وسط دهانه را مقداری که نبایداز کل عرض دهانه کمتر باشد بالا گرفته این بالازدگی به منظور خستگی بتون سقف در نظر گرفته می شود و آن را در اصطلاح معماری چتر می گویند چتر فوق پس از چند سال خستگی بتون و تحمل فشار به صورت صاف در خواهد آمد در پایان آرماتور تقسیم فشار در جهت خلاف تیرچه روی بلوکه ها با فاصله حداقل 40 سانتیمترنصب ورودی سقف را از بتون سالم پر می سازند تا موقعی که روی بلوکه ها بتون ریزی شود .هنگام بتون ریزی نیز ویبراتوربرای ارتعاش و دفع هوای بتون الزامی است و اگر نبود با قطعه چوبی به صورت تخماق به بتون ضربه می زنندتا هوای بتون خارج شود و نیز فشرده گردد. بتون نام برده تا 12 روز نیاز به آب پاشی دارد و هنگامی که ترک های سطحی روی بتون دیده شود به وسیله دوغاب سیمان پر می شود ترک ها نیز به مقاومت سقف آسیبی نمی رساند .
سقفهای کاذب
سقف کاذب یعنی سقف دوم که در مقابل فشار ضعیف ساخته می شود و معمولا زیر طاق به وجود می آید زیرا کانال کشی ها لوله های برق و غیره از زیر سقف عبور می نماید به این منظور شاخه های فلزی از سقف به پائین ارتباط داده می شودبعد ازاتمام وکنترل کلیه کانالها لوله ها وغیره با آهن های سپری یا نبشی یک سقف کاذب زیر کانالها به وجود می آورندکه آنها نیز به نوبه خود به شاخه های پائین آمده متصل می گردد. پس از کنترل آهن کشی ها تورفلزی مخصوص بنام رابیز را با سیم های نرم آرماتور بندی به آهن کشی های سقف کاذب پیوسته می سازند در خاتمه روی آن را از یک قشر خاک و گچ به ضخامت حداقل یک سانتیمتر می پوشاننددر این صورت زیر سقف کاذب شمشه کاری می شود وسقف را برای سفید کاری و گچ بری آماده می سازند .
آگوستیک
برای ایجاد سقف آگوستیک یعنی طاق دوم ابتدا میله های فلزی را از سقف به پا ئین ارتباط می دهندو سپس چوب های که باید از چوب روسی پخته شده تهیه گردد و آنها را با اندازه مشخصی به زیرکانال ها با قطعات فلزی ارتباط می دهندچون اندازه تقریبی آگوستیک ها 40 ×40 سانتیمر می باشد پس فاصله چوب ها از وسط تا آکس به اندازه آگوستیک ها تقسیم می شودو برای انجام این کار از چوب ها ریسمان کشی شده که کاملا دقت در عمل لازم است پس از کنترل آگوستیک هاکه معمولاجنس آنهاازمقوا ،پلاستیک، یونولیت،پلاستوفوم وغیره است و دراشکال گوناگون سوراخدارویانقشه های برجسته تهیه شده را با میخ های سنجاقی بی کله زیر چوب ها نصب می نمایند.

مراحل سفت کاری ساختمان

مرحله اول سفت کاری ساختمان) خاکبرداری:
آغاز هر کار ساختمانی با خاکبرداری شروع می شود. لذا آشنایی با انواع خاک برای افراد الزامی است.
الف) خاک دستی: گاهی نخاله های ساختمانی و یا خاکهای بلا استفاده در محلی انباشته (دپو) می شود و بعد از مدتی با گذشت زمان از نظر ها مخفی میگردد. معمولا این خاکها که از لحاظ یکپارچگی و باربری جزء خاکهای غیرباربر دسته بندی میشوند در زمان خاکبرداری برای فونداسیون ساختمان ما دوباره نمایان میشوند. باید توجه نمود که این خاک قابلیت باربری ندارد و باید بطور کامل برداشت شود. شناختن خاک دستی بسیار آسان است، وجود قطعات و اجزای دست ساز بشر مانند آجر، موزاییک، پلاستیک و … در خاک نشان دهنده دستی بودن خاک است.
ب) خاک نباتی: خاک های فرسوده و یا نباتی سطحی به خاکهایی گفته میشود که ریشه گیاهان در آن وجود داشته باشد این خاک برای تحمل بارهای وارده از طرف سازه مناسب نمی باشد. برای شناختن خاکهای نباتی کافی است به وجود ریشه درختان و گیاهان برگهای فرسوده و سستی خاک توجه شود. این خاک با فشار انگشتان فرو می رود.
ج)خاک طبیعی بکر(دج): به خاکی که پس از خاک نباتی قرار دارد خاک طبیعی بکر میگویند توجه داشته باشید که همواره باید فونداسیون برروی خاک طبیعی بکر اجرا گردد
تذکر: ریختن آب آهک به منظور بالا بردن مقاومت خاک دستی و نباتی به هیچ عنوان مورد تایید نمی باشد و نمی توان خاک دستی و نباتی را با استفاده از آب آهک قابل استفاده نمود.
توجه به نکات زیر بسیار لازم است:
الف) در زمینهایی که فاقد هرگونه رویش گیاهی است حداقل عمق خاکبرداری 15 سانتی متر می باشد.
ب) رسیدن به خاک طبیعی دست نخورده (بکر) باید حتما توسط مهندس ناظر تایید شود. توجه داشته باشید که مهندسین ناظر با مشخصات خاک بکر کاملا آشنا هستند.
ج) برای آماده سازی بستر برای بتن پی ها باید ابتدا 10 سانتی متر بتن با سیمان کم ریخته شود به این ترتیب عمق خاکبرداری باید حداقل 10 سانتی متر بیشتر از عمق مورد نیاز برای پی ها باشد.
شکل: مرحله خاکبرداری ساختمان
مرحله دوم سفت کاری ساختمان) آماده سازی بستر و بتن مگر:
پس از انجام خاکبرداری باید بستر خاک را برای اجرای پی آماده کنیم. برای این کار از بتن با سیمان کم ( 100 تا 150 کیلوگرم سیمان در هر متر مکعب بتن) که به بتن مِگر موسوم است استفاده می شود. به این ترتیب که روی خاک حداقل 10 سانتی متر بتن با سیمان کم می ریزیند و سپس روی آن را با ماله صاف می کنند تا برای بتن ریزی پی ها آماده شود.
همچنین در صورتی که پس از خاکبرداری و رسیدن به خاک مناسب، لازم بود تا برای رسیدن به تراز کف پی ها از مصالح پر کننده استفاده نماییم و یا پیمانکار اشتباها بیش از حد لازم خاکبرداری نماید و فضای خالی بوجود اید برای پر کردن فضای خالی باید از بتن یا مصالح مناسب دیگر طبق نظر دستگاه نظارت و با هزینه پیمانکار استفاده نماید.

بتن مگر
بتن مگر یا به تعریفی بتن رگلاژ کف قالبندی فونداسیون در حقیقت یک بتن با مقدار سیمان کم (100 تا 150 کیلوگرم سیمان بر مترمکعب) است که جهت آماده سازی بستر خاکبرداری شده برای آرماتوربندی و صفحه گذاری اجرا میگردد توجه به نکات ذیل جهت اجرای بتن مگر الزامی است.
1- قبل از اجرای بتن مگر حتما خاک بستر را مرطوب نمایید تا آب بتن جذب خاک نگردد و کیفیت آن پایین نیاید .
2- در صورتی که بتن مگر را بر روی شفته آهک اجرا میکنید حتما توجه داشته باشید که شفته به مقاومت 5/1 کیلوگرم بر متر مربع رسیده باشد . ( شفته آهک زمانی به مقاومت 5/1 کیلوگرم بر متر مربع رسیده است که اثر کفش شما پس از راه رفتن بر روی آن باقی نماند
3- شفته آهک باید قبل از اجرای بتن مگر مرطوب شده باشد تا آب بتن را جذب نکند. توجه داشته باشید زمانی که آهک هنوز جذب آب داشته باشد موجب پوکی بتن مگر میشود.
4- بتن مگر جهت پاکسازی کف و اجرای دقیقتر فاصله گذاری آرماتوربندی از کف انجام میگردد بنابراین به تمیز و یکنواخت بودن سطح آن دقت کنید تا آرماتوربندی بهتری داشته باشید.
5- معمولا بتن مگر توسط دستگاههای مخلوط کن ( بتونیر ) کوچک ساخته میشود دقت نمایید که حداقل دو (2) دقیقه پس از اضافه کردن آب، بتن درون دستگاه به خوبی مخلوط شود و سپس مورد استفاده قرار بگیرد.
6- بعد از ریختن بتن مگر با توجه به دمای هوا حدود 10 ساعت سطح آن را مرطوب نگه دارید (با پاشیدن آب) و بعد از گذشت یک (1) روز می توانید عملیات بعدی را شروع کنید و روی بتن مگر راه بروید.

مرحله سوم سفت کاری ساختمان) قالب بندی پی با آجر:
بعد از اینکه بتن مگر ریخته شد و مقاومت لازم را بعد از یک روز به دست آورد اگر از قالب مدفون (آجر چینی) استفاده می شود نوبت به قالب بندی پی ها می رسد.
رعایت نکات زیر در قالب بندی برای هر چه بهتر اجرا شدن پی مفید است:
1- یکنواخت بودن آجرچینی پی و ایجاد سطح صاف و بدون خلل و فرج برای پی ها مفید و بلکه لازم است.
2- مقاومت آجر چینی، در صورتی که پشت آن خاک دستی (خاک نا مناسب) باشد اهمیت زیادی دارد چرا که نیروی خاک به سمت داخل باعث شکسته شدن قالب آجری خواهد شد.
3- همچنین درصورتی که پشت آجرچینی خالی است مقاومت قالب آجری اهمیت زیادی دارد به طوری که باید وزن بتن و نیروی لرزاندن (ویبره) بتن و وزن کارگر را تحمل کند. در صورتی که دیوار آجری در حین بتن ریزی دچار شکستگی و جابجایی شود باعث تخریب پی خواهد شد. بازسازی دیواره و توقف عملیات بتن ریزی و ایجاد پیوستگی بین بتن قدیم و جدید هزینه های زیادی به دنبال خواهد داشت.
4- درصورتی که امکان داشته باشد خیلی خوب است که یک لایه نازک سیمان کاری روی قالب آجری صورت گیرد. این کار برای کسب مقاومت بتن و عملکرد خوب آن بسیار مناسب است.
5- اگر لایه سیمان کاری صورت نگرفت حتما باید روی قالب آجری یک لایه پلاستیک ضخیم و مناسب برای جلوگیری از جذب آب بتن توسط آجر کشیده شود.
شکل: پلاستیک ضخیم که دور قالب آجری کشیده شده است.
تذکر: قالب بندی نکردن پی و استفاده از دیواره خاکی به جای قالب فقط در صورتی مجاز است که اولا خاک غیر ریزشی باشد (به مرور دانه های خاک داخل پی نریزند) و ثانیا خاکبرداری بسیار تمیز و دقیق صورت گرفته باشد و دیواره خاک صاف باشد. با توجه به نحوه عملیات خاکبرداری و پی کنی که وجود دارد تقریبا استفاده نکردن از قالب آجری غیر مجاز است.
6- در صورت نیاز و تمایل میتوان پس از گیرش اولیه بتن فونداسیون و با اطلاع مهندس ناظر ساختمان نسبت به جمع آوری قالب بندی آجری برای استفاده مجدد آجر آن در ساختمان اقدام نمود.

مرحله چهارم سفت کاری ساختمان) آرماتوربندی ونصب صفحه ستون ها:
آرماتوربندی کاری تخصصی میباشد و دقت و نظارت جدی بر آن الزامی است. در برخی شرایط تمام مقاومت پی را آرماتورها تامین می کنند. مهندسین ناظر موظف هستند قبل از اجرای بتن ریزی از آرماتوربندی فونداسیون بازدید به عمل آورده و تا پایان بتن ریزی نظارت مستمر و مستقیم داشته باشند. ذکر چند مطلب در خصوص آشنایی با نکات اجرایی آرماتوربندی الزامی است :
1- به هیچ عنوان از آرماتورهای زنگ زده و یا آغشته به روغن نباید استفاده شود در صورت آلودگی آرماتورها به روغن یا زنگ زدگی آنها، باید قبل از اجرای آرماتوربندی به پاکسازی آنها اقدام و بعد از تایید دستگاه نظارت به بتن ریزی اقدام گردد. آرماتورهای زنگ زده که مجاز به استفاده از آنها در پی یا هر جای دیگر قبل از پاک کردن با برس یا هر وسیله دیگر نداریم.
آرماتورها دو دسته طولی (آرماتورهای اصلی) و عرضی (خاموت) هستند. خاموتها وظیفه نگهداری آرماتورهای طولی و جلوگیری از کمانش آنها در هنگام فشارهای زیاد و چند کاربرد بسیار مهم دیگر دارند. لذا اهمیت رعایت ضوابط خاموت گذاری کمتر از آرماتورهای اصلی نیست.
2- فاصله خاموتها از یکدیگر باید حداکثر 20 سانتی متر باشند و دستگاه نظارت موظف است که در صورت عدمرعایت از سوی پیمانکار از اجرای بتن ریزی جلوگیری نماید.
3- خاموتها باید مطابق شکل بوسیله سیم آرماتوربندی به تمام میلگردهای طولی مهار شوند این امر الزامی است و باید توسط پیمانکار رعایت گردد و در صورت عدم توجه دستگاه نظارت موظف است از ادامه کار پیمانکار تا رفع نواقص فوق جلوگیری نماید.

شکل: در شکل مقابل مشاهده می کنید که خاموتها بوسیله سیم آرماتوربندی به آرماتورهای طولی بسته شده اند.
4- تمام میلگردها باید توسط قیچی مخصوص بریده شود و جدا از بریدن میلگردها به کمک دستگاه هوا برش خودداری شود. توجه داشته باشید که حرارت موجب افت کیفیت میلگردها می گردد.
5- از خم کردن آرماتور در دمای پایین تر از 5 درجه سانتیگراد خودداری شود و از باز و بسته کردن خمها به منظور شکل دادن مجدد میلگردها جدا خودداری شود در صورت مشاهده چنین مواردی باید به مهندس ناظر اعلام گردد تا مطابق ضوابط اقدام شود.
6- تمام میلگردها باید به صورت سرد و تا حد امکان با دستگاههای مکانیکی خم شوند از خم کردن آرماتورها و بولتهای صفحه های ستون به کمک حرارت (هوابرش) جدا خودداری شود.
7- توجه داشته باشید که آرماتوربندی را که توسط مهندس ناظر تایید شده است نباید قبل از بتن ریزی تغییر داد.
8- فاصله بین میلگردها تا سطح قالب بندی حداقل باید 5/2 سانتی متر باشد تا پوشش بتنی روی میلگردها دارای ضخامت مناسبی باشد و علاوه بر ایجاد پیوستگی بین بتن و میلگرد، محافظت میلگردها در برابر خوردگی و زنگ زدگی انجام شود.
مرحله پنجم سفت کاری ساختمان) بتن ریزی:
بتن ریزی توسط ماشینهای حمل بتن (میکسر) انجام می شود، توجه به نکات زیر برای اجرای یک بتن ریزی صحیح الزامی است:
1- از افزودن آب به بتن حمل شده بدون اجازه مهندس ناظر اکیداً خودداری شود. ( معمولا کارگران برای سهولت کار خود و روانی بیشتر بتن به آن آب می افزایند که این امر از مقاومت بتن به شدت می کاهد لذا توجه به این امر بسیار دارای اهمیت میباشد.)
2- معمولا ً مقداری از بتن در ابتدای تخلیه از میکسر دارای دانه بندی نا مناسبی میباشد. باید دقت شود این بتن که دارای کیفیت نا مناسب جهت بتن ریزی میباشد، مورد مصرف کارهای ساختمانی قرار نگیرد.
3- قبل از بتن ریزی حتماً باید درون قالبهای فونداسیون که آرماتور گذاری شده است از خاکهای ریزشی و نخاله های ساختمانی کاملاً پاکسازی گردد.
4- برای آنکه آجرهای قالبندی فونداسیون آب شیرآبه بتن را جذب نکند استفاده از پوشش پلاستیکی (کاور) الزامی است.
5- قبل از اینکه بتن ریزی آغاز شود برای اینکه آب بتن سریعا توسط بستر خارج نشود لازم است بستر بتن ریزی مرطوب شود، البته باید مراقب بود تا آب در کف پی جمع نشود و فقط رطوبت وجود داشته باشد.
6- استفاده از رابیس در هنگام قطع کار و شروع مجدد (پایان روز کاری) . این کار باعث می شود که بتن قطع شده به صورت عمودی سفت شود و با بتنی که در ادامه کار می شود مچ شده و مانع از لغزش ان ها بر روی هم می شود.

شکل کار بعد از بتن ریزی
7- در زمان بتن ریزی استفاده از دستگاه ویبره الزامی است، پیمانکاران موظف هستند قبل از آغاز بتن ریزی از سلامت دستگاه ویبره خود اطمینان حاصل نمایند .
شکل: استفاده از دستگاه لرزاننده بتن (ویبراتور) برای خارج کردن هوای بتن و بالابردین مقاومت بتن لازم و ضروری می باشد و بتن ریزی بدون لرزاندن آن عملا بتن مناسبی را حاصل نخواهد شد.

نگهداری بتن پی:
بعد از آنکه بتن ریخته شد و گیرش اولیه پیدا کرد (بعد از حدود 1.5 ساعت) عملیات خاصی برای نگهداری بتن باید آغاز شود. این عملیات که به عمل آوری یا نگهداری بتن موسوم است باعث می شود تا به مشخصات مورد نظر برای بتن که در طراحی در نظر گرفته شده است دست پیدا کنیم و مقاومت و دوام بتن را بالا ببریم.
1- تمامی مقاطعی که بتن ریزی میگردد تا 3 روز باید آب پاشی شده و تا هفت روز مرطوب نگه داشته شود. این عمل در بالا بردن کیفیت بتن بسیار حائز اهمیت است.
2- از مصرف بتن باقیمانده ای که بدون نظارت مهندس ناظر با افزودن آب برای استفاده مجدد آماده میشود جدا خودداری نمایید.
3- به عنوان یک روش بسیار مناسب و مطمئن می توان از پوشش پلاستیکی که اطراف قالب می گذاریم استفاده کنیم، به این ترتیب که اطراف پلاستیک را مقداری بیشتر در نظر بگیریم و بعد از بتن ریزی لبه های پلاستیک را روی بتن برگردانیم.

مرحله ششم سفت کاری ساختمان) خاموت بندی ستون ها:
از آنجا که ستون های این ساختمان به صورت یک پارچه اجرا شد خاموت بندی آن ها بسیار سخت و کند پیش رفت. به این صورت که کارگران باید با بستن داربست به بالای ستون رفته و خاموت های آماده را از بالا به دور ستون بیاندازند.

مرحله هفتم سفت کاری ساختمان) بتن ریزی ستون ها:
مهمترین مسئله در این مرحله تراز کردن قالب ها می باشد که به وسیله ی استاد کار به دقت انجام می شود. بعد از بستن قالب ها بتن از بالا به داخل ان ریخته می شود.
نکته : برای مرطوب نگه داشتن بتن ریخته شده بعد از باز کردن قالب ها از گونی خیس شده استفاده می شود.

مرحله هشتم سفت کاری ساختمان) اجرای سقف تیرچه بلوک:
در حال حاضر تعداد کثیری از سقفهای در حال اجرا به صورت تیرچه بلوک اجرا می گردد. در خصوص ایمنی چنین سقفهایی باید بدانید که در صورتی که سقف تیرچه بلوک مطابق اصول مهندسی و رعایت نکات فنی آن اجرا گردد از ضریب ایمنی بسیار بالایی برخوردار می باشد.
ابتدا باید تیرچه ها روی پلهای اصلی (تیرهای فلزی)، در ترازهای مورد نظر کارگذاری شوند. فاصله بین تیرچه ها با بلوکهای مجوف پر شده و پس از نصب میلگردهای حرارتی و میلگردهای تکمیلی بر اساس نقشه های اجرایی، بتن دال سقف ریخته می شود. آرماتورهای اصلی تیرچه باید به طول 15-10 سانتیمتر با تیرهای اصلی درگیر شوند و به هیچ وجه نباید این آرماتورها را به تیرهای فلزی جوش داد. نظر به اینکه تیرچه ها به استثنای تیرچه های با جان باز قبل از یکپارچه شدن سقف قادر به تحمل بار سقف نیستند، باید توسط تعدادی چارتراش و پایه (جک ها یا شمعها) به نحو مناسب و مطمئنی نگهداری شوند. در موقع اجرا باید خیز مناسبی به طرف بالا به تیرچه ها داد تا پس از اجرا و یکپارچه شدن سقف و وارد شدن بارهای وارده این خیز حذف شود. مقدار خیز در کارگاه با تجربه به دست می آید، معمولاً به ازای هر متر طول دهانه 2 میلیمتر خیز در نظر گرفته می شود. در مورد زمان برچیدن پایه ها و پایه های اطمینان، باید مندرجات آیین نامه بتن ایران مراعات گردد.
برای آشنایی با اجرای سقفهای تیرچه بلوک توجه نکات زیر را مد نظر داشته باشید تا از سقفی که بالای سرتان قرار خواهد گرفت مطمئن باشید:
1- جکهایی که در زیر سقفهای تیرچه بلوک برای تحمل وزن بتن تازه تا رسیدن به مقاومت اولیه آن استفاده میشود حداقل 10 روز باید بدون تغییر باقی بمانند.
2- دقت نمایید تا سر تیرچه ها از بال تیرآهن جدا نشده باشد. گاهی بر اثر بی دقتی در نصب جکهای زیر سقف تیرچه ها از روی بال تیرآهن جدا شده و بالاتر قرار میگیرد. این جکها باید به نحوی اجرا شود که میلگردهای دو سر تیرچه روی بال تیرآهن قرارگیرد.
3- در صورتی که تیرچه به یک تیرآهن منتهی میگردد باید با استفاده از میلگرد ممان(لنگر) منفی، تیرچه به تیرآهن مهار شود تا در زمان زلزله دچار گسیختگی نگردد.
4- میلگردهای ممان منفی: این میلگردها موجب می شود تا سقف شما به صورت یکپارچه عمل کرده و ایمنی آن بسیار بالا رود. توجه داشته باشید که هر تیرچه باید توسط این میلگردها به تیرآهن باربر خود متصل گردد. در محل هایی که دو تیرچه در امتداد هم به یک تیرآهن متصل میگردند باید بوسیله میلگردهای ممان منفی تیرچه ها را به تیرآهن متصل نمائیم .
5- ضخامت بتن بر روی سقف باید حداقل 5 سانتی متر باشد. برای آنکه بتوانید این ضخامت را به دست آورید کافی است حدود 4 قطعه نیمه آجر را بر روی 4 نقطه مختلف از بلوک های سقفی بگذارید، بتن باید پس از اجرا لبالب آجرها گردد.
6- میلگردهای حرارتی بر روی سقف باید به صورت شبکه ایی با اضلاع 25 سانتی متر اجرا گردد.
تذکر: میلگردهای مصرفی باید کاملاً صاف باشد.
شکل: شبکه میلگرد های سقف با فاصله های 25 سانتی متر در دوجهت.
7- بتن مصرفی بر روی سقف حتما باید به صورت یکپارچه اجرا شود و نباید بین بتن ریزی فاصله ای ایجاد گردد.
بتن ریزی نباید در چند مرحله با فاصله زمانی زیاد انجام شود. ریختن قسمتی از بتن و گذشت زمان طولانی (بیش از چند ساعت) باعث خرابی عملکرد سقف و کاهش مقاومت آن می شود.
8- قبل از بتن ریزی باید سقف از هرگونه آلودگی همچون بتن خشک شده، شن و ماسه و یا خرده های سفال در مقاطع حساس همچون محل اتصال تیرچه به سقف پاک شود.
9- محل بتن ریزی که مملو از آلودگی و مواد زاید می باشد. این مواد زاید باعث ناپیوستگی بتن و از بین رفتن مقاومت می شود.
10- وجود آشغال در روی بال تیر آهن باعث می شود در لرزش های زلزله سقف از تیرآهن جدا شود. مهندس
11- ناظر نباید اجازه بتن ریزی قبل از تمیز کردن محل را به پیمانکار بدهد.
12- برای شیب بندی سقف تنها از پوکه معدنی یا خرده آجرهای سفالی که سبک هستند استفاده نمایید. سقف هرچه سبک تر باشد ایمنی آن بالاتر است.

نگهداری بتن سقف
با توجه به اینکه سقف دارای سطح وسیعی می باشد لذا نگهداری بتن آن از اهمیت و دقت بالایی برخوردار است. بتن سقف به سرعت ترک خواهد خورد. بنابراین باید موارد زیر در نگهداری بتن رعایت شود.
1- بتن سقف باید تا 3 روز مداوم آب پاشی شود و حداقل تا 7 روز مرطوب نگه داشته شود.
2- استفاده از گونی در این زمینه توصیه می شود.
3- گونی کشیدین روی سقف باعث مصرف آب کمتر، اطمینان بیشتر و کیفیت بهتری می شود.

مرحله نهم سفت کاری ساختمان) دیوار چینی داخلی:
توجه به نحوه اجرای صحیح یک دیوار کمک بسیار مهمی در بالا بردن ضریب اطمینان یک منزل مسکونی در برابر زلزله می کند. دیوار حتما باید به کمک سنجاقکهایی (در اجرا میلگردهایی که به پلیت متصل است) که در شکل زیر نشان داده شده است به ستون متصل گردد.

شکل: پلیت هایی که به ستون متصل شده تا میل گردهایی که در داخل دیوار قرار می گیرند تا اتصال بین دیوار و ستون را تامین کنند به آن جوش داده شوند.
سفتکاری و نازک کاری
احداث ساختمان کلاً شامل دو قسمت سفت کاری و نازک کاری می باشد.مراحل مختلف سفتکاری و نازک کاری ساختمان توسط گروه معماری آمود انجام میشود که این مراحل به صورت خلاصه در زیر آمده است .
مرحله سفتکاری اولین مرحله از عملیات اجرایی ساخت سازه ها است . اولین مرحله اجرای فنداسیون است که این مرحله توسط گروه آرموتور بندی انجام می شود. در صورتی که طراح ساختمان در نظر داشته باشد که از اسکلت فلزی استفاده کند ابتدا آرموتور بندی انجام شده و پس از صفحه گذاری و بتن ریزی این مرحله به پایان می رسد که در پایان این مرحله صفحه ستون ها برای اجرای اسکلت فلزی آماده می باشند.
در صورتی که طراح ساختمان اسکلت بتنی را مد نظر داشته باشد مرحله اجرای فنداسیون با اجرای اسکلت بتنی و سقف بندی دنبال خواهد شد.
مرحله دوم اجرای اسکلت ساختمان می باشد که کمی در بالا به آن اشاره شد.
پس از اجرای اسکلت ساختمان نوبت سقف بندی و تیغه چینی می باشد.
با انجام تیغه چینی مرحله سفت کاری به پایان رسیده و مراحل نازک کاری اجرای پروژه آغاز می گردد.
نازک کاری ساختمان در برگیرنده فعالیت هایی می شود که در مراحل پایانی ساخت یک بنا انجام می شود و معمولاً توسط انسان قابل لمس می باشد. این فعالیت ها خود در دسته های گوناگون تقسیم بندی می شوند.این مرحله از کار شامل مواردی شامل کلیه عملیات اجرایی به جز سفت کاری بوده از قبیل: اندودکاری، عایق کاری، سنگ کاری، کاشی کاری، نقاشی، برقکاری، تاسیسات، نصب در و پنجره می باشد.

۱٫منطقه خطر در اطراف ساختمان در حال احداث باید کاملاً محصور و علامات خطر و هشداردهنده نصب گردد و از ورود افراد غیرمسئول به منطقه محصورشده جلوگیری به عمل آید.
.2مالک موظف است از مجری ذیصلاح و دارای صلاحیت فنی در تمامی مراحل کار استفاده نماید و مجری باید افراد دارای صلاحیت فنی را به کار گمارد و با آن ها قرارداد رسمی تنظیم بنماید.
.3پیمانکار موظف است ایام و ساعات کاری کارگاه را رعایت نموده و ترتیبی اتخاذ نماید تا سر و صدای اجرای عملیات باعث مزاحمت همسایگان نگردد در صورت نیاز به اضافه کاری با کسب مجوز از شهرداری ، مجاز خواهد بود.
.3در طول کار و تمام طول شب باید روشنایی راه پله تامین گردد. ضمناً کلیه راه پله ها و بازشوها باید نرده به اندازه ۱۱۰ سانتی متر حفاظت گردد . در صورت نیاز مالک ملزم به استفاده از کارشناس HSE یا حفاظت فردی می باشد.
۵٫استفاده از کارگران زیر ۱۸ سال و اتباع بیگانه (بدون مجوز کار) در کارگاه ساختمانی ممنوع می باشد.
۶٫کلیه کارگران ساختمانی باید مجهز به وسایل فردی متناسب با نوع کار از قبیل کلاه، کفش ، دستکش و… باشند.
۷٫رعایت مبحث دوازدهم مقررات ملی ساحتمان در کارگاه ساختمانی الزامی می باشد.
۸٫کلیه سیم کشی های موقت و نصب تجهیزات برقی باید با رعایت ضوابط و مقررات مبحث ۱۳ مقررات ملی ساختمان و آیین نامه حفاظتی تاسیسات الکتریکی در کارگاه ها صورت گیرد و موارد زیر انجام گردد:
۸٫۱٫برای جلوگیری از ازدیاد و پراکندگی سیم های آزاد متحرک ، باید در نقاط مختلف کارگاه به تعداد کافی پریز در محل های مناسب نصب شود.
۸٫۲٫سیم کشی برای استفاده موقت در صورت امکان باید در ارتفاع ۲٫۵ متر از کف انجام شود.در غیر این صورت باید سیم ها طوری نصب شوند که از آسیب های احتمال محفوظ بمانند.
۸٫۳٫تابلوهای برق موقت بایستی به وسیله محفظه هایی با در پوش قفل دار مسدود گردند و پیرامون آن ها روی زمین یا کف ،فرش و یا سکوی عایق ایجاد شود.
۹٫سطل های آب و ماسه و کپسول های خاموش کننده (مناسب با نوع حریق) و الباقی وسایل اطفا حریق و علائم و نشانه های ایمنی باید در قسمت های مختلف کارگاه ساختمانی به نحوی که همواره در معرض دید و دسترس باشند نصب و آماده استفاده گردند.
10. کلیه وسایل گرم کننده برقی ، گازسوز و نفت سوز باید استاندارد باشد و تهویه هوا در کارگاه ساختمانی باید در نظر گرفته شود.
11. رعایت مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان الزامی است و می بایست توسط مجری ذیصلاح بنا به تشخیص ناظر و مالک انجام گردد.
۱۲٫در دهانه های بیش از m4 باید از وادار عمودی (Wall post ) استفاده شود.
13. دیوار چینی دور ساختمان و دور راه پله و آسانسور از بلوک های با عرض حداقل ۱۵سانتیمتر اجرا شود تا هنگام انجام عملیات نازک کاری تمام شده ضخامت دیوارها cm20 رعایت گرددو رعایت حفاظ ایمنی (نرده) به اندازه cm110 الزامی می باشد که بتواند حداقل ۱۵۰ کیلو بار را تحمل نماید.
14. ارتفاع دست انداز بام و بالکن ها باید حداقل ۱۱۰سانتیمتر در نظر گرفته شود.
۱۵٫ارتفاع دست اندازه پنجره ها و پاسیو باید حداقل ۱۷۰سانتیمتر در نظر گرفته شود و پنجره های پاسیو ثابت و مشجر باشد.
16. دیوار چینی را به شکلی اجرا نماید که حداکثر چفت و بست آن ها رعایت گردد. حتماً در دهانه های بزرگ دارای پشت بند باشد.
17. در کلیه دیوار چینی ها بایستی از ملات ماسه و سیمان با عیار استاندارد (۲۱۰ کیلوگرم بر مترمربع )استفاده نماید.
18. دیوار چینی ها بایستی شاقول و امتداد آن ها نیز مطابق نقشه ها باشد و گوشه های آن نیز بر اساس نقشه گونیا باشد.و توسط مجری ذیصلاح انجام پذیرد.
19. ساخت و نصب نعل درگاه فلزی مطابق نقشه های شهرداری اجرا شود.
20. پشت کلیه چهارچوب ها را با ملات ماسه و سیمان پر نماید و چهارچوب حتماً باید دارای گیر مناسب (شاخ) باشد.
21. نصب فریم های فلزی پنجره ها بر اساس دیتیل ها اجرا شود.
22. تمامی دیوارها باید به سقف توسط ملات گچ و خاک به سقف اتصال یابد.
23. دیوار چینی باید کاملاً قائم و شاقولی بوده ، امتداد رج ها کاملاً افقی باشد و بندهای قائم یک رج در میان دقیقاً در مقابل هم قرارگرفته و شاقول باشند ضخامت بند آجرها باید طبق نقشه های اجرایی باشد . ضخامت این بندها ، نباید کمتر از ۱۰ میلی متر و بیشتر از ۱۲ میلی متر باشد .آجرچینی باید با رعایت اصول صورت پذیرد ، به نحوی که قفل و بست کامل بین آجرها ایجاد شود.
24. در هنگام استفاده از آجر گری و دیوار کاری زنجاب شده و با توجه به شرایط آب و هوایی و دستورات دستگاه نظارت آجرها بایستی به مدت ۶۰ دقیقه در آب خیسانده و بلافاصله به کاربرده شوند . ریختن آب بر روی آجر مجاز نمی باشد.
25. سوراخ ها و محل های باز برای کارگذاری چهارچوب ها ، درها ، پنجره ها ، مجراهای تهویه ، عبور لوله ها و کابل های توکار و نظایر آن ، باید قبلاً بر اساس نقشه های اجرایی کاملاً مشخص و هنگام آجرچینی تعبیه گردند تا نیازی به کندن و تخریب دیوارها به منظور تامین فضاهای باز وجود نداشته باشد.
26. آجرچینی در درجه حرارت کمتر از ۵ درجه سانتی گراد مجاز نیست ، در شرایط آب و هوایی سرد دیوارهای تازه چیده شده ، باید با پوشاندن و گرم کردن محافظت شوند ، در شرایط متعارف آجرکاری با ملات ماسه سیمان باید حداقل ۳ روز مرطوب نگه داشته شود و از خشک شدن آن جلوگیری به عمل آید.
27. نکاتی که در حین استفاده از داربست در نظر باید گرفته شود:
۲۷٫۱٫مجریان و عوامل اجرایی هنگام استفاده از داربست باید از کمربند ایمنی استفاده نمایند .
۲۷٫۲٫داربست می بایست توسط مجری ذیصلاح نصب و جمع آوری گردد.
۲۷٫۳٫مالک ملزم به استفاده از کارشناس HSE در هنگام نصب و جمع آوری و استفاده از داربست می باشد.
۲۷٫۴٫بخش های فلزی داربست باید فاقد ترک خوردگی ، زنگ زدگی یا عیوب دیگر باشند.
۲۷٫۵٫هر یک از بخش های داربست باید طوری متصل و مهار بندی شوند که در حین استفاده از داربست ، جابجا نشوند.
۲۷٫۶٫از داربست نباید برای انبار کردن مصالح ساختمانی استفاده شود .
۲۷٫۷٫در هنگامی که هوا طوفانی است و باد شدید می وزد کار باید متوقف شود.
۲۷٫۸٫کلیه داربست ها باید دارای تعداد کافی جایگاه کار باشند.
۲۷٫۹٫از جایگاه کار باید زمانی استفاده شود که ساخت آن به اتمام رسیده و وسایل حفاظت لازم به طور مناسب نصب شده باشد.
۲۷٫۱۰٫الوارهایی که جز سکوی کار به شمار می آیند باید حداقل با سه تکیه گاه نگهداری شود مگر آنکه فاصله بین تکیه گاه ها و ضخامت بین الوارها به اندازه ای باشد که خطر شکم دادن بیش از حد یا بلند شدن سر دیگر تخته در بین نباشد.
۲۷٫۱۱٫به جز داربست های مستقل ، هر داربستی باید در فاصله های مناسب در دو جهت عمودی و افقی محکم به ساختمان مهار گردد.
۲۷٫۱۲٫پایه های داربست باید به طور مطمئن و محکم مهار گردد تا مانع نوسان و جابجایی و لغزیدن داربست نگردد.
۲۷٫۱۳٫هرگز نباید برای تکیه گاه داربست یا ساخت آن از آجرهای لق،بشکه ،جعبه یا مصالح نامطمئن دیگر استفاده نمود.
۲۸٫دیوارهای در تماس با فضای بیرونی می بایست از سفال دو جداره با یونولیت یا از بلوک لیکا یا سیپورکس یا هبلکس که عایق حرارتی استفاده شود. ضمناً استفاده از ملات مخصوص سیپورکس و هبلکس برای بلوک های سیپورکس و هبلکس الزامی می باشد و استفاده از ملات گچ و ملات ماسه و سیمان مجاز نمی باشد.
29. جهت استفاده از بالابر می بایست موارد زیر در نظر گرفته شود:
۲۹٫۱٫در استفاده از بالابر از کارشناس HSE در هنگام نصب و جمع آوری استفاده شود .کارشناس HSE موظف به آموزش نیروها و مجریان جهت استفاده از بالابر می باشد. تعمیرات و تنظیمات جزئی و کلی بر عهده افراد ذیصلاح بوده و کارگران حق دخالت در این گونه موارد را ندارند.
۲۹٫۲٫سیم بکسل حتماً باید بازدید شود در صورت زدگی یا فرسوده بودن سیم می بایست حتماً سیم بکسل تعویض شود.
۲۹٫۳٫سیم برق بالابر می بایست حتماً به صورت یک تکه باشد و وصله نداشته باشد.
۲۹٫۴٫جهت حمل مصالح با بالابر باید حتماً از پاکت مخصوص حمل بار استفاده نمود.
۲۹٫۵٫فیوز جداگانه و اتصال زمین مناسب می بایست تامین شود.
۲۹٫۶٫جهت خالی نمودن پاکت بالابر می بایست ابتدا از پرتگاه یا لبه پرتگاه به عقب کشیده شود و سپس اقدام به تخلیه نمود .گرفتن و تخلیه بار قبل از عقب کشیدن ممنوع می باشد و مجریان می بایست از افراد آموزش دیده استفاده نمایند.
۲۹٫۷٫حمل بار بیشتر از مقدار توصیه شده ممنوع می باشد.حداکثر ظرفیت بار مجاز و همچنین سرعت کار مطمئن هر وسیله بالابر باید بر لوحه ای نوشته و در محل مناسبی بر روی دستگاه نصب و مفاد آن دقیقاً رعایت گردد.
۲۹٫۸٫پایه های بالابر می بایست توسط مجری ذیصلاح نصب شود به نحوی که پایه با استفاده از اتصالات مناسب و بارگذاری در انتهای بالابر خطر سقوط نداشته باشد و یا زنجیر به سقف اتصال یابد.
۲۹٫۹٫قلاب ها و اتصالات سیم بکسل می بایست قبل از هر بار استفاده و جابجایی حتماً بررسی گردد.
۲۹٫۱۰٫با استفاده از طناب مناسب از گیر کردن پاکت بالابر در طبقات کنترل شود.
۲۹٫۱۱٫استفاده از کمربند ایمنی مناسب هنگام استفاده از بالابر و اتصال آن به مهار الزامی می باشد.
۲۹٫۱۲٫استفاده از حفاظ ایمنی مناسب در محل تخلیه بار در طبقات الزامی می باشد.
۲۹٫۱۳٫به اپراتورهای دستگاه های بالابر نباید کار دیگر ارجاع شود .همچنین افراد مزبور در هنگام روشن بودن دستگاه ها و یا آویزان بودن بار مجاز به ترک یا رها کردن دستگاه نمی باشند. ضمناً در زمان کار حق خوردن و آشامیدن و استعمال دخانیات را ندارد.
۲۹٫۱۴٫قلاب دستگاه ها و وسایل بالابر باید مجهز به شیطانک یا ضامن باشد تا مانع جدا شدن اتفاقی بار نگردد.
۲۹٫۱۵٫به هیچ وجه نباید اجازه داد که کارگران بر روی بار مورد حمل سوار شوند و یا برای جابجا شدن از وسایل بالابر بدون سبد مخصوص حمل افراد و کمربند ایمنی استفاده نمایند.
۲۹٫۱۶٫در هنگام باد و بارندگی شدید ، باید از کار کردن با دستگاه های بالابر خودداری شود.
۲۹٫۱۷٫ از روی معابر و فضاهای عمومی مجاور کارگاه ساختمانی نباید هیچ باری به وسیله دستگاه های بالابر عبور داده شود و چنانچه انجام این کار اجتناب ناپذیر باشد، باید این معابر و فضاها با استفاده از وسایل مناسب محصور، محدود و یا مسدود گردیده و هم چنین علائم هشداردهنده موثر از قبیل‎ تابلوها،پرچم های مخصوص یا چراغ های چشمک‎زن به کاربرده شود.
۲۹٫۱۸٫در صورتی که هنوز بتن سقف به مقاومت مناسب نرسیده است می بایستی تعداد شمع های زیر سقف ، در محدوده ی زیر دستگاه بالابر را افزایش داده و از کارکرد صحیح آن ها اطمینان حاصل نمود.در سقف ها از قرار دادن مستقیم بالابر بر روی قسمت های سست خودداری شده و سعی شود تا پایه ها بر روی تیرهای اصلی و باربر ساختمان قرار گیرد.
۲۹٫۱۹٫به منظور جلوگیری از سقوط دستگاه بالابر در هنگام بالا بردن مصالح ، باید از وزنه هایی مخصوص روی پایه دستگاه بالابر استفاده نمود و از بستن پایه دستگاه با سیم و کابل به سقف به عنوان تنها مهار دستگاه خودداری نمود.
۳۰٫در پایان کار روزانه، قسمت های در دست احداث نباید در شرایط ناپایداری که در برابر فشار باد یا ارتعاشات آسیب پذیر باشند ، رها گردند.
۳۱٫نکات قابل توجه در استفاده از نردبان:
۳۱٫۱٫پله ای نردبان فلزی باید عاج دار باشد تا از لغزش پا بر روی آن پیشگیری به عمل آید.
۳۱٫۲٫پله ها و پایه های نرده بان باید از موارد روغنی و لغزنده عاری باشد.
۳۱٫۳٫از افزودن ارتفاع نردبان به وسیله قرار دادن جعبه یا بشکه یا نظایر آن در زیر پایه های نردبان باید خودداری به عمل آید.
۳۱٫۴٫دو نردبان کوتاه نباید به هم متصل و به جای نردبان بلند به کاربرده شوند.
۳۱٫۵٫در هنگام استقرار نردبان باید فاصله بین پایه نردبان تا پای دیوار تقریباً در حدود یک چهارم طول نردبان اختیار شود.
۳۲٫هر بخشی از جایگاه کار که ارتفاع آن بیش از ۱۲۰ سانتی متر باشد باید دارای جان پناه با شرایط زیر باشد:
۳۲٫۱٫حفاظ از جنس مرغوب و مناسب و دارای استحکام کافی باشد.
۳۲٫۲٫نرده بالایی بین ۹۰تا ۱۱۰ سانتی متر بالای سطح جایگاه قرار گیرد.
۳۲٫۳٫برای جلوگیری از سر خوردن کارگران یا افتادن مصالح و ابزار از روی جایگاه ، پاخور در لبه باز جایگاه به بلندی ۱۵ سانتی متر نصب شود.
۳۲٫۴٫نرده میانی میان پا خور و نرده بالایی نصب شود.
۳۳٫چاه ارت باید مطابق نقشه ها و توسط مجری ذیصلاح اجرا گردد و به نکات زیر توجه شود:
۳۳٫۱٫ در حالتی که دکل روی ساختمان قرار داشته باشد سیم میله برق گیر نبایستی از داخل ساختمان برده شود بلکه باید خارج از ساختمان سیم کشیده شود و همین طور مسیر عبوری سیم ارت به داخل ساختمان تا شینه ورودی ساختمان باید عایق دار باشد.
۳۳٫۲٫در پای دکل توسط بست ، سیم میله برق گیر به یکی از پایه های دکل خیلی محکم متصل شود و تا بالای دکل به میله برق گیر متصل گردد. لازم به ذکر است مسیر میله برق گیر از کابل هایی که به آنتن ها می روند باید جدا باشد.
34. در کارگاه ساختمانی حداقل یک توالت و روشویی الزامی می باشد.
۳۵٫از انباشتن مصالح ساختمانی بیش از حد مجاز طراحی روی سقف های اجراشده و همچنین در مجاورت تیغه ها و دیوارهای کم عرض باید جلو گیر به عمل آید.
۳۶٫برداشتن مصالح انبارشده توسط کارگر باید از بالاترین قسمت شروع گردد و از کشیدن و برداشتن آن ها از قسمت های تحتانی که باعث ریزش و ایجاد حادثه می شود، خودداری گردد.
۳۷٫در کارگاه ساختمانی باید وسایل ارتباطی جهت تماس های فوری فراهم گردد.
۳۸٫پخت قیر و آسفالت در کارگاه های ساختمانی باید با رعایت موارد زیر انجام شود :
۳۸٫۱٫ بشکه و دیگ های پخت قیر و آسفالت در موقع استفاده باید در جای خود محکم شده باشند ، به طوری که در حین کار هیچ خطری متوجه افراد نشود .
۳۸٫۲٫ دیگ های پخت قیر و آسفالت در موقع استفاده باید در خارج از ساختمان و در فضای باز قرار داده شوند . قرار دادن آن ها در معابر عمومی ممنوع می باشد مگر با رعایت کلیه موارد ایمنی ، بهداشت کار و محیط زیست و کسب اجازه از مرجع رسمی ساختمان .
۳۸٫۳٫ در موقع کار با دیگ های پخت قیر و آسفالت باید وسایل اطفاء حریق مناسب در دسترس باشد .
۳۸٫۴٫ شیلنگ مشعل هایی که جهت پخت قیر و آسفالت و نصب ایزوگام به کار می رود باید مورد بازدید قرارگرفته و محل اتصال آن به مخزن و مشعل با بست به طور محکم مهار شده باشد .
۳۸٫۵٫ ظروف محتوی قیر داغ ، نباید در محوطه بسته نگهداری شود ، مگر آنکه قسمتی از محوطه باز باشد و عمل تهویه به طور کامل و کافی انجام گیرد .
۳۸٫۶٫ کارگرانی که به گرم کردن قیر ، پخت ، حمل و پخش قیر اشتغال دارند باید به دستکش و ساعت بند حفاظتی مجهز باشند . بالا بردن آسفالت یا قیر داغ توسط کارگران از نردبان ممنوع است .
۳۸٫۷٫ برای گرم کردن بشکه های محتوی قیر جامد باید ترتیبی اتخاذ گردد که ابتدا قسمت فوقانی قیر در ظرف ذوب شود و از حرارت دادن و تابش شعله به قسمت های زیرین ظرف قیر در ابتدای کار جلوگیری به عمل آید .
۳۸٫۸٫ هنگام حرارت دادن بشکه قیر ،باید درب آن کاملاً باز باشد ، بعلاوه درپوش کاملاً مناسب و محفوظ و دسته داری باید در دسترس باشد تا در صورت آتش گرفتن و شعله کشیدن قیر بتوان فوراً با قرار دادن آن ، نسبت به خفه کردن آتش اقدام نمود .
۳۸٫۹٫ سطل های مخصوص حمل قیر و آسفالت داغ ، علاوه بر دسته اصلی ، باید دارای دسته کوچکی در قسمت تحتانی باشند تا عمل تخلیه آن ها به راحتی انجام شود .
۳۸٫۱۰٫ کارگران پخت قیر و آسفالت پس از پایان کار ، مجاز به پاک سازی لباسی که بر تن دارند با مواد قابل اشتعال از قبیل بنزین نمی باشند . در اینگونه موارد باید ابتدا لباس خود را از تن خارج و سپس در محل مناسب نسبت به نظافت و پاک سازی آن با مواد بی خطر مناسب اقدام گردد.
۳۹٫شاسی کشی نبشی ها برای اتاقک آسانسور باید حتماً توسط مجری ذیصلاح اجرا گردد.

نمونه قرارداد سفت کاری
این قرارداد در تاریخ ………….. فیمابین شرکت ……….. به نمایندگی ……………. به نشانی……………. تلفن ………….. که در این قرارداد کارفرما نامیده می شود از یکطرف و آقای ……………. فرزند…………… به شماره شناسنامه ……….. صادره از ……… و به نشانی………………… تلفن ……….که از طرف دیگر پیمانکار نامیده میشود مطابق با شرایط و مشخصات ذیل منعقد و لازم الاجراء میباشد.

ماده 1 -موضوع قرارداد :
موضوع قرارداد عبارتست از اجرای کلیه کرسی چینی ها ، دیوارهای بیرونی ، دیوارهای داخلی و پارتیشن ها ، نصب چهارچوب های فلزی ، ساخت و نصب نعل درگاهی ، نصب فریم های فلزی پنجره های ساختمان طبقه به آدرس دارای پروانه ساختمانی شماره
ماده 2 -مشخصات فنی :
به طور کلی مشخصات فنی بر اساس نقشه ها و دستورالعمل های صادره از جانب کارفرما و مهندس ناظر می باشد و همچنین کنترل و تایید کیفیت مصالح و کار اجرا شده مطابق با نقشه ها ، به عهده مهندس ناظر و کارفرما می باشد .
ماده 3 – اسناد و مدارک قرارداد
مدت اجرای این قرارداد به مدت ماه شمسی از تاریخ انعقاد قرارداد می باشد.
ماده 4 -تعهدات پیمانکار :
4-1- پیمانکار موظف است بلافاصله پس از ابلاغ قرارداد ، نسبت به تجهیزکارگاه و شروع عملیات اجرایی اقدام نماید .
4-2- پیمانکار موظف است کارهای موضوع قرارداد را شخصا انجام دهد و حق واگذاری تمام و یا قسمتی از موضوع پیمان را به دیگری ندارد.
4-3- پیمانکار مجاز به تعطیلی کار بدون اجازه کار فرما نمی باشد .
4-4- پیمانکار می بایستی کرسی چینی های زیرزمین را بر اساس ارتفاع و عرض اعلام شده از سوی کارفرما اجرا نماید .
4-5- سیمانکاری روی کرسی چینی و دیوارهای بیرونی در زیرزمین به عهده پیمانکار است .
4-6- جنس آجر دیوارهای زیرزمین از نوع آجر گری و در طبقات از آجرهای سفالی 7 ، 10 ، 15 و 20 سانتی متری می باشد .
4-7- پیمانکار موظف است که دیوارچینی را به شکلی اجرا نماید که حداکثر چفت و بست آنها رعایت گردد.
4-8- پیمانکار در کلیه دیوارچینی ها بایستی از ملات ماسه و سیمان با عیار استاندارد استفاده نماید .
4-9- کلیه دیوارچینی ها بایستی شاقول و امتداد آنها نیز مطابق نقشه ها باشد و گوشه های آن نیز بر اساس نقشه گونیا باشد .
4-10- پیمانکار بایستی قبل از اجرای دیوارچینی ابتدا کلیه دیوارهای یک طبقه را یک رگی نموده و پس از تایید کارفرما نسبت به اجرای کامل آنها اقدام نماید .
4-11- ساخت و نصب نعل درگاهی های فلزی مطابق دستور کار کارفرما به عهده پیمانکار است .
4-12-نصب چهارچوب های فلزی به عهده پیمانکار است و پیمانکار ملزم است که پشت کلیه چهارچوب ها را با ملات ماسه و سیمان پر نماید .
4-13-نصب فریم های فلزی پنجره ها بر اساس دیتیل تایید شده کارفرما به عهده پیمانکار است .
4-14- نصب میلگرد های اسکوپ به عهده پیمانکار است .
4-15- در هنگام کارگذاری چهارچوبهای فلزی پیمانکار بایستی چهار تراشی را در کمرکش چهارچوب فلز نصب نماید تا هنگام پر نمودن پشت آن چهارچوب ها قوس برندارد .
4-16- پیمانکار موظف است یک دستگاه بالابر برقی تک فاز و کلیه وسایل و ابزار کار جهت اجرای قرارداد از جمله شمشه ، تراز ، شاقول ، ریسمان ، دستکش لاستیکی ، ماله و …. را تهیه نموده و مسئولیت حفظ و نگهداری و تعمیرات وسایل مزبور نیز به عهده پیمانکار می باشد .
4-17- پیمانکار ملزم است باقیمانده مصالح را به صورت مرتب دسته بندی نموده و تحویل کارفرما نماید .
4-18- پیمانکار موظف است به طریقی عمل نماید تا پرت مصالح در حد متناسب و معقول بوده و در غیر این صورت هزینه پرت بیش از حد متعارف مصالح ، به حساب بدهکاری پیمانکار منظور خواهد شد.
4-19- حمل مصالح از جمله ماسه ، سیمان ، آجر ، سفال ، چهارچوب ، فریم فلزی ، نعل درگاه و …. از پای کار به طبقات به عهده پیمانکار است .
4-20- پیمانکار موظف است پس از اتمام کار محل را کاملا تمیز نموده و با نظارت کارفرما و مهندس ناظر اقدام به عمل نخاله از طبقات به محوطه تعیین شده در کارگاه نماید .
4-21- پیمانکار تایید می نماید که کلیه اسناد ، مدارک و نقشه های موضوع مندرج در ماده یک این قرارداد را کاملا مطالعه نموده و تایید می نماید که هنگام امضاء قرارداد ، هیچ نکته ای باقی نمانده است که بعدا بتواند در مورد آن استناد به جهل خود نماید .
4-22- پیمانکار تایید می نماید که محل کارگاه و محل اجرای پروژه مورد قرارداد را کاملا رویت نموده است .
4-23- پیمانکار بایستی کلیه آجرچینی ها را به سقف مهر نماید .
4-24- پیمانکار موظف کلیه صفحات فلزی ، وال پست ها و یا آهن آلات خاص دیگری را بر اساس دستور کار کارفرما کار بگذارد .
4-25- پیمانکار موظف به رعایت موارد حفاظتی و ایمنی کار و به طور کلی رعایت موارد مبحث 12 مقررات ملی ساختمانی ایران در کارگاه می باشد و استفاده از وسایل ایمنی در کارگاه اجباری است ، چنانچه در اثر عدم رعایت شرایط ایمنی کار توسط پیمانکار و یا قصور کارکنان وی ، خود یا افراد پیمانکار و یا دیگران دچار سانحه شوند ، جبران کلیه عواقب مالی ، حقوقی و جزایی به عهده پیمانکار می باشد و کارفرما هیچگونه مسئولیتی در این رابطه نخواهد داشت . وسایل ایمنی و حفاظتی شامل کلاه چانه دار ، کفش ایمنی ، کمربند ایمنی ، لباس ضخیم کار ، دستکش مناسب ، ماسک و عینک و ….. می باشد .
4-26- پیمانکار موظف است افراد دارای صلاحیت فنی را به کار گمارد در غیر این صورت کارفرمل و ناظر حق خواهند داشت طی نامه ای به پیمانکار اعلام و پیمانکار نیز بایستی نسبت به تعویض افراد فاقد صلاحیت اقدام نماید .
4-27- در صورتی که افراد پیمانکار به تشخیص کارفرما و مهندس ناظر و سرپرست کارگاه در داخل کارگاه به هر شکلی باعث بروز هر نوع خسارتی گردند ، پیمانکار موظف به جبران آن به هزینه خود بوده و در صورت استنکاف ، کارفرما مخیر خواهد بود راسا خسارت وارده را مرتفع و هزینه آن را به هر طریقی که صلاح بداند از پیمانکار وصول نماید .
4-28- مسئولیت کشف هرگونه فساد ، فحشا ، کلاهبرداری ، درگیری و مشابه آن توسط افراد پیمانکار در طول مدت اجرای پروژه به عهده پیمانکار می باشد .
4-29- پرداخت هایی مانند عیدی ، انعام ، پاداش و …. به کارگران خود به عهده پیمانکار می باشد .
4-30- پیمانکار موظف است ایام و ساعات کاری کارگاه را رعایت نموده و ترتیبی اتخاذ نماید تا سر و صدای اجرای عملیات باعث مزاحمت همسایگان نگردد . در صورت نیاز به اضافه کاری با کسب مجوز از کارفرما ، مجاز خواهد بود .
4-31- کارفرما در هیچیک از موارد احتمالی مورد اختلاف پیمانکار و کارکنان او دخالتی نداشته و مسئولیت هر گونه عوارض ناشی از درخواستهای حقوق و موضوعات رفاهی کارکنان پیمانکار به عهده خود پیمانکار است .
4-32- پیمانکار موظف است که کلیه مقررات قانون کار و سایر قوانین موضوعه کشور را رعایت نماید و تاکید می گردد حق بکارگیری اتباع خارجی و مخصوصا نیروهای افغانی را ندارد .
4-33- پیمانکار موظف است جهت تهیه صورت وضعیت با نماینده قانونی کارفرما نسبت به متراژ و احجام عملیات اجرایی اقدام نماید .
4-34- پیمانکار بایستی پس از اجرای کامل هر طبقه نسبت به تحویل آن به نماینده کارفرما اقدام نماید .
4-35- اشکالات فنی کار ناشی از قصور پیمانکار که منجر به دستور تخریب یا اصلاح گردد متوجه پیمانکار بوده و موظف است مورد اشکال را به هزینه خود رفع نماید .
4-36- پیمانکار موظف است کلیه لغازهای آجری ساختمان را با میلگرد های داخل ملات آن اجرا نماید .
4-37- دیوار چینی باید کاملا قائم و شاقولی بوده ، امتداد رجها کاملا افقی باشد و بندهای قائم یک رج در میان دقیقا در مقابل هم قرار گرفته و شاقولی باشند ضخامت بند آجرها باید طبق نقشه های اجرایی باشد . ضخامت این بندها ، نباید کمتر از 10 میلی متر و بیشتر از 12 میلی متر باشد .آجر چینی باید با رعایت اصول صورت پذیرد ، به نحوی که قفل و بست کامل بین آجرها ایجاد شود .
4-38- قبل از اجرای آجر چینی با آجرگری و با توجه به شرایط آب و هوایی و دستورات دستگاه نظارت آجرها بایستی به مدت 60 دقیقه در آب خیسانده و بلافاصله به کار برده شوند . ریختن آب بر روی آجر مجاز نمی باشد .
4-39- عرض کرسی چینی باید حداقل نیم آجر از دیوار بالای آن بیشتر اختیار شود و محور کرسی چینی حتی الامکان بر محور دیوار منطبق باشد . نقش عمده کرسی چینی ، تامین سطح اتکای بیشنر برای دیوار و تامین ارتفاع تا رقوم کف سازی می باشد . به دلیل تماس مستقیم و دائم کرسی چینی با رطویت ، آجرهای به کار رفته در کرسی چینی ، باید از میان آجرهای مقاوم با میزان کم جذب آب انتخاب شوند .
4-40- به منظور تامین حداکثر مقاومت و قفل و بست کامل ، نحوه چیدن آجر ، باید طبق نقشه های اجرایی و دستورالعمل های دستگاه نظارت باشد .
4-41- سوراخ ها و محل های باز برای کارگذاری چهارچوب ها ، درها ، پنجره ها ، مجراهای تهویه ، عبور لوله ها و کابل های توکار و نظایر آن ، باید قبلا بر اساس نقشه های اجرایی کاملا مشخص و هنگام آجر چینی تعبیه گردند تا نیازی به کندن و تخریب دیوارها به منظور تامین فضاهای باز وجود نداشته باشد .
4-42- آجر چینی در درجه حرارت کمتر از 5 درجه سانتی گراد مجاز نیست ، در شرایط آب و هوایی سرد دیوارهای تازه چیده شده ، باید با پوشاندن و گرم کردن محافظت شوند ، در شرایط متعارف آجرکاری با ملات ماسه سیمان باید حداقل 3 روز مرطوب نگه داشته شود و از خشک شدن آن جلوگیری به عمل آید .
4-43- اجرای رنگ سرنج به عهده پیمانکار است .
4-44- جوش کاری کلیه میلگردهایی که بر طبق نقشه در داخل آجر چینی ها کار گذاشته می شود به عهده پیمانکار است .
4-45- تهیه و پرداخت هزینه های بیمه ، ایاب و ذهاب ، مسکن و غذای افراد پیمانکار ، به عهده ی وی می باشد .
ماده 5 – تعهدات کارفرما :
5-1-آب و برق مورد نیاز پیمانکار ، جهت اجرای عملیات در محل کارگاه و هر طبقه به طور مجزا با کارفرما می باشد.
5-2- ابزار و وسایل زیرتوسط کارفرما تهیه و در اختیار پیمانکار قرار داده می شود :
استانبولی ، نردبان ، طناب ، سطل ، شیلنگ آب ، بشکه ، تخته زیرپایی ، کابل برای روشنایی ، آهن آلات نعل درگاهی و وال پست ها ، چهارچوب و فریم های فلزی ، آجرهای گری و سفالی ، ماسه و سیمان .
5-3- کلیه چهارچوب ها و فریم های فلزی توسط عوامل کارفرما ساخته می شوند و پس از آن تحویل پیمانکار داده می شود .
5-4- کلیه رقوم های ارتفاعی در هر طبقه توسط نماینده کارفرما به پیمانکار تحویل داده می شود.
5-5- عایق کاری روی دیوار های بیرونی و کرسی چینی ها به عهده عوامل کارفرما است .
5-6- کارفرما از بابت مواردی که بایستی در اختیار پیمانکار بگذارد ، حق دریافت هیچگونه وجهی را ندارد.
5-7- کارفرما موظف است مکانی جهت استراحت و غذا خوری برای کارگران مهیا نماید .
5-8- کارفرما بایستی سرویس بهداشتی مناسب و کافی برای کارگران احداث نماید .
5-9- کارفرما بایستی کارگاه را در مقابل حوادث کارگاهی بیمه نماید این بیمه شامل بیمه ساختمان در حال احداث ، ساختمان های اطراف ، و اشخاصی است در آن مشغول بکار می شوند .
5-10- کارفرما مخیر می باشد که حجم قرارداد را تا میزان 25 درصد افزایش یا کاهش دهد و پیمانکار از این بابت هیچگونه اعتراضی نخواهد داشت و مبالغ واحد قرارداد هیچ تغییری نخواهد کرد.
تبصره ( 1 ) پیمانکار می تواند در حد بیمه مسئولیت کارگاه در صورت حادثه از محل بیمه استفاده نماید .
ماده 6 -مبلغ قرارداد :
مبلغ موضوع ماده یک بر اساس متر مربع زیر بنای ساختمان از قرار هر متر مربع ریال معادل ریال است .
تبصره ( 2 ) به قیمتهای مندرج در ماده شش این قرارداد هیچگونه تعدیل یا به عبارت دیگر افزایش نرخی تعلق نخواهد گرفت .
تبصره ( 3 ) هیچگونه اضافه بها مانند سختی کار ، ارتفاع زیاد ، انحنا ، دوجداره بودن ، زاویه داشتن و سایر صعوبت هایی که اجرای کار را مشکل تر می کند ، قابل پرداخت نیست .
تبصره ( 4 ) قیمت واحد در ماده شش تعیین کننده مشخصات نیست بلکه این قیمت در صورتی قابل اعمال می باشد که کارهای انجام شده بر طبق نقشه و مشخصات فنی باشد .
تبصره ( 5 ) پیمانکار نمی تواند به استناد و شرح قیمت ماده شش و مقایسه آن با قیمت های روز وجوه دیگری را مطالبه نماید .
تبصره ( 6 ) از هر پرداخت 10 % بابت حسن انجام کار کسر خواهد شد.
ماده 7 -کسورات قانونی :
کسورات این قرارداد شامل 5 % بیمه و 5 % مالیات می باشد .
ماده 8- نحوه پرداخت :
پرداخت های موقت بر اساس سطح طبقات در پایان هر طبقه به پیمانکار پس از کسر کسورات و 10 % حسن انجام کار پرداخت می گردد ، 10% حسن انجام کار پس از اتمام دوره تضمین و تایید کارفرما و مهندس ناظر آزاد خواهد شد.
ماده 9- تغییر مدت قرارداد
تغییر مدت قرارداد در شرایط زیر می باشد .
9-1- با توافق طرفین
9-2- در صورتی که تمام یا بخشی از نقشه های تهیه شده توسط کارفرما تغییر نماید .
9-3- در صورتی که قوانین و مقررات جدیدی از طرف مراجع قانونی مرتبط وضع شود که در مدت اجرای قرارداد موثر باشد.
9-4- موارد فورس ماژور مانند زلزله ، سیل ، آتش سوزی ، آتشفشان ، انقلاب ، جنگ و غیره .
ماده 10- حل اختلاف :
هرگاه در اجرای مفاد قرارداد بین طرفین اختلافی رخ دهد و این اختلاف را نتوان از طریق مذاکره حل و فصل نمود ، اختلاف حاصله از طریق ارجاع به داور مرضی الطرفین حل و فصل خواهد شد . آقای به عنوان داور مرضی الطرفین انتخاب گردیدند و داوری ایشان برای طرفین لازم الاجرا است .
ماده 11- فسخ :
11-1- در صورتی که پیمانکار بیش از 4/1 برنامه زمان بندی تاخیر داشته باشد کارفرما می تواند قرارداد را فسخ نماید .
11-2- در صورت عدم حسن اجرا یا عدم اجرای کامل یا قسمتی از هر یک از مراحل این قرارداد کارفرما می تواند قرارداد را فسخ نماید .
11-3- در صورت بروز هرگونه حوادث فورس ماژور و قهریه قرارداد می تواند فسخ گردد .
ماده 12-جریمه
در صورت تاخیر در اجرای عملیات به شرطی که میزان تاخیر موجبات فسخ را فراهم نیاورد پیمانکار به ازاء هر روز تاخیر غیر مجاز معادل ریال جریمه خواهد شد . تشخیص مجاز یا غیر مجاز بودن تاخیر با مهندس ناظر و کارفرما است .
ماده 13- دوره تضمین کارها :
حسن انجام کلیه عملیات موضوع قرارداد از تاریخ تحویل به مدت ماه شمسی از طرف پیمانکار تضمین می گردد و این مدت دوره تضمین نامیده می شود و چنانچه در دوره تضمین معایب و نقایصی در کارها دیده شود که ناشی از عدم رعایت مشخصات فنی و عملکرد پیمانکار باشد ، کارفرما موارد را با ذکر معایب و نقایص و محل آن کتبا به پیمانکار ابلاغ و پیمانکار مکلف است به هزینه خود حداکثر 5 روز بعد از ابلاغ مراتب ، شروع به رفع معایب و نقایص کند و آنها را طی مدتی که با تراضی کارفرما معین شود رفع نماید .
تبصره ( 7 ) هرگاه پیمانکار در انجام تعهد خود قصور ورزد کارفرما حق دارد وکالتا آن معایب و نقایص را راسا و یا به هر ترتیب که مقتضی بداند رفع و هزینه آن را به اضافه 15 درصد بالاسری از محل مطالبات پیمانکار برداشت نماید .

این قرارداد در 13 ماده و 7 تبصره در دو نسخه متحدالمتن که هر یک حکم واحد را دارند در تاریخ تنظیم گردیده است .

اصول سفت کاری و نازک کاری ساختمان

1