اوست آن کسی که شب و روز و خورشید و ماه را پدید آورده است
هر کدام از این دو در مداری معین شناورند. سوره انبیاء آیه 33
به تنها بهانه هایم
محبوبه و سهراب
مقدمه:
نظر به پیشرفت سریع علوم و فنون در جهان امروز و اشتیاق بشر به کسب این علوم از طرفی و نبود امکانات و وسعت اطلاعات علمی برای عموم از طرفی دیگر باعث گردیده تا مشتاقان امروزی نتوانند آنطورکه شایسته است در علوم مورد علاقه خود به تحصیل و تحقیق بپردازند اما همچنان اشتیاق دانستن همانطور که در ضمیر او جاریست، شعله ور باقی مانده است.
به علت تخصصی بودن بیشتر کتابها و تحقیقات علمی و عدم درک آسان آن از جانب عموم، گردآورنده این مجموعه کوشیده است عمده اطلاعات مفیدی که در رابطه با ماهواره هاوجود دارد را به بضاعت خود در اختیار عموم قرار دهد گر چه ماهواره ها امروزه رل خود را به عنوان یک وسیله ارتباط جمعی بخوبی ایفا نموده اند تا ذهن جستجوگر آنانی را که خواهان دریافت اطلاعات از این دست هستند رااغناء نماید.
واگر چه ممکن است این اطلاعات باعث ترغیب عموم برای استفاده از گیرنده های ماهواره ای گردد اما نگارنده با این نیت همانطور که بزرگان علم و دین گفته اند خوب و بد را ببین و بخوان و بهترین را انتخاب کن این مجموعه را تدارک می بیند و هیچ سفارشی در خصوص استفاده از این نوع وسائل نمی کند و هدف از آن ترویج علم روز است که می تواند در بسیاری از امور راه گشا باشد، لذا صرف نظر از تاًثیرات خوب و بد، خوانندگان گرامی را به اطلاعات پایه(Basic) در زمینه ماهواره ها و… دعوت می کنیم با این امید که روزی ماهواره زهره ایران در مدار قرار گیرد و منابع مالی کشور این اجازه را بدهد که ما نیز چون دیگران بتوانیم مفاهیم و ایده های ارزشی خود را بصورت امواج به سرا سر دنیا منتقل کنیم و در این قرن، که قرن تورم انسان است ما برای انسان شدن و انسان ماندن تبلیغ نمائیم.(1)
ضمن اجازه از پیشتازان عرصه های علوم ارتباطات و صاحب نظران توانا در این خصوص شایان توجه است که این نوشتار جزوه گونه به صورت یک ضرورت اجتماعی و بطور خلاصه و کلی در سریعترین زمان ممکن نگاشته شده که بی شک کاستی های بیشماری دارد، اکتفا به این است که در جریان اطلاعات آزاد یک آگاهی عمومی متناسب با مصرف عمومی به جامعه تزریق شود و در این راه نه تنها ادعائی نیست بلکه نگارنده با آغوش باز انتقادها و اطلاعات شما را می پذیرد و در جهت تصحیح آن در چاپ های بعدی خواهد کوشید لذا امید است با راهنمائی های خود ما را در راهی که انتخاب نموده ایم مصمم تر سازید.
1: البته نباید غافل بود که سازمان صدا و سیما طی سالهای بعد از انقلاب و مشکلات ناشی از آن با راه اندازی شبکه ماهواره ای جام جم ، سحر و … وظائف خطیری را به انجام رسانیده است و توانسته است نظر مخاطبین منطقه ای و جهانی را تا حدود زیادی بخود جلب کند.
2: در این نوشتار سعی شده است از پرداختن به مسائل فنی مهندسی صرف و فرمولهای پیچیده آن خودداری گردد تامقبول عام واقع شود
تاریخچه ماهواره:
مدتها انسان در تلاش بود تا راه حل مناسب و اقتصادی برای ارتباطات بین المللی، منطقه ای و محلی بیابد تا اینکه در سال 1970 میلادی اولین ماهواره مخابراتی به فضا پرتاب شد ولی ارتباطات بین المللی از سال های قبل یعنی در سال 1850 بوسیله کابل تلگرافی زیر دریائی بین کشورهای فرانسه و انگلستان برقرار شد این روش ارتباط بیش از نیم قرن ادامه داشت تا در سال 1901 با استفاده از امواج و بهره گیری از امواج مخابراتی بی سیم آغاز گردید و 25 سال بعد کشور انگلستان تکنولوژی ارتباطات با استفاده از امواج کوتاه رادیوئی را تکمیل کرد و پس از پایان جنگ جهانی دوم سیستم های انتقال از طریق شبکه مایکروویو بطور سریع توسعه یافت در سال 1965 یک سیستم انتقال بنام کابل هم محور تلفنی با چندین کانال بین آمریکا و اروپا(انگلیس) برقرار شد که در واقع یک قدم مهم در توسعه مخابرات بین المللی(راه دور) از نقطه نظر کیفیت و کمیت محسوب می شد در همان سال سرویس ارتباطات ماهوره ایی بین آمریکا و اروپا و بالعکس برقرار شد که تا بحال بهترین و مدرن ترین ارتباط بین المللی شناخته شده است.
کاربرد ماهواره:
امروزه موارد استفاده از ماهواره های مخابراتی و تاُثیر فراوان آن بر زندگی انسانها گسترش قابل توجهی یافته است بطوریکه علاوه بر انتقال اطلاعات مختلف صدا و تصویر و . . . ، اخبار توسط ماهواره ها، کاربردهای وسیع آن در زمینه کشاورزی، تبلیغات، هواشناسی1، نجوم، ترافیک دریائی و هوائی، پست، عکس برداری فضائی، معادن، اکتشافات(نفت و گاز)، دور درمانی و مخابرات شامل تلفن و تلکس، اطلاعات کامپیوتری(data) و…. از همه مهمتر برنامه های آموزشی نیز به سرعت رو به پیشرفت بوده و در جهت اهداف زیر مطرح می باشد.
1-جهش بخشیدن به تعلیم و تربیت در گروه های مختلف سنی
2- ارتقاء سطح تحصیلات در دبیرستان ها، دانشگاههاوتوسعه دوره های کوتاه مدت تحصیلی در صورت لزوم
3-تربیت معلم و آموزش های جدید برای تقویت کادر شاغل در نظام آموزشی
4- آگاهی بخشیدن به مردم درباره مسئولیتهای اجتماعی و کشوری و تربیت یک جامعه مجهز به شناخت
5- به صورت سمینار در آوردن اخبار و اطلاعات ملی، بین المللی و مباحث ایدئولوژیک
6- کمک به فعالیتهای ملی در زمینه تولید، کشاورزی، عمرانی، بهداشتی و خانوادگی
7- تشویق مردم به سوادآموزی و حرفه ایی و کسب مهارتهای ضروری
8-وسعت دادن به سطح فکر، قضاوت درست درباره موقعیتهای زندگی و ایجاد رشد فکری با ایجاد تحرک برای بالا بردن آن
9- تمرکز توجه به مسائل ملی و اجتماعی و اقتصادی راجع به توسعه و تجدید سازمانهای ملی و بین المللی
لذا با کمی دقت می توان دریافت که انگیزه های ایجاد ارتباطات ماهواره ایی چقدر انسانی و با ارزش بوده است ولی می بینیم که حتی خود غربیان که مخترع و مبتکر آن بوده اند از ماهواره به عنوان بنگاه سخن پراکنی، انتشار بی بند باری و اعمال سیاستهای غلط و القاء فرهنگ مبتذل خود به دیگران استفاده می کنند و تمام این الگوهای زیباو فریبنده در حاشیه قرار گرفته است و ما و اغلب کشورهای جهان سوم درست در بسیاری از موارد نظر خود را معطوف به اراجیفی چون فیلم های مبتذل، مدل های لباس و به معنای کلی تقلید صرف نموده ایم و از برنامه هایی که در زمینه های گوناگون می تواند برای ما پر بار باشد بدور افتاده ایم.
انواع ماهواره ها از نظر کاربرد:
انواع ماهواره ها(یا قمرهای مصنوعی) از نظر نوع کاربرد در زیر آمده است اگر چه برخی از آنها مورد بحث ما نیست معذالک جهت آگاهی درج می گردد.
1- ماهوره های نظامی 7- ماهواره های اطلاعاتی
2- جاسوسی 8- رهگیری و جاسوسی مخابراتی
3- ماهواره های عکاسی 9- ناوبری
4- ماهوره های جاسوسی و نظارت دریائی 10- هواشناسی نظامی
5- جاسوسی هشدار دهنده 11- علمی و نظامی
6- استراق سمع الکتریکی 12- ماهواره های مخابراتی و نظامی…
ماهواره هایی نیز بعنوان تجاری و مخابراتی فعالیت می کنند که علاوه برانتقال کانال تلفنی، تلگرافی و … چند کانال تلویزیونی را نیزانتقال میدهند که بخشی از پهنای باند ترانسپوندر و ماهواره به این موضوع اختصاص دارد
ماهواره های غیرنظامی:
1- ماهواره های مخابراتی با سرویس ثابت(این سرویسهای ماهواره ایی بطور کلی شامل موارد زیر هستند):
ماهواره های شبکه جهانی اینتلست، شبکه جهانی اینترااسپوتینگ، شبکه جهانی اینمارست، ماهوره های منطقه ایی نظیر پالایا، عرب ست، اوتل ست، آیدان، نوردیک و سرویسهای منطقه ای محلی نظیر سی اس ژاپن(CS) آنیک کانادا، اینست هندوستان، زهره ایران(که متاَسفانه طرح پرتاب آن از سال 1372 مسکوت مانده است و اخیراً مسئولین ضرورت وجود ماهواره مستقل ایران را درک و با کشورهای آسیایی و منطقه ای طرح ساخت و پرتاب آن را تا سه سال دیگر وعده داده اند) ماهواره های محلی استرالیا، عربستان، الجزایر، فرانسه، آمریکا و شوروی سابق
2- ماهواره سیار هوانوردی
3- سیار دریانوردی
4- سیار زمینی
5- سیار به بخش صدا و تصویر
6- سرویسهای ماهواره ای دریایی
7- سرویسهای ماهواره ایی برای اکتشافات زمینی و دریایی نظیر land sat- sea sat و …
8- سرویسهای ماهواره ایی جهت مقیاس اندازه گیری
9- سرویس ماهواره ایی رادیو آماتوری
10- سرویس فرکانس های استاندارد
11- سرویس جهت یابی رادیوئی
12- سرویس سیگنال زمانی (syncronize)
13- سرویس تحقیقات فضائی
14- سرویس عملیات فضائی
15- سرویس رادیو نجومی
16- سرویس ماهواره به ماهواره
17- سرویس ژئوفیزیک
18- سرویس محیط زیست
19- هوا شناسی
20- سرویس اقیانوس شناسی
در سرویس هایی که ذکر شد ملاحظه می گردد که جهان چه استفاده گسترده ایی از سیستم های ماهواره ایی میکند و چه نقش انکار ناپذیری در زندگی بشرامروزی دارد و ما باید در تلاش باشیم این فاصله را به حداقل برسانیم امروزه کاربرد تکنولوژی فضائی بسیار وسیع شده و نمی توان آنرا در چند صفحه توضیح داد تا بحال هزاران ماهواره در زمینه های نظامی، جاسوسی، سری، هوائی . . . به فضا پرتاب شده و می شود که اخبار برخی از آنهادر رساناهای ارتباط جمعی منتشر نمی گردد.2
خدمات سیستمهای ماهواره ایی:
همانطور که گفته شد ماهواره ها در زمینه های مختلف مورد بهره برداری قرارمی گیرند بعضی از آنها مختص به انجام کاری مشخص و بقیه خدمات گوناگون را ارائه می دهند ممکن است ماهواره ایی برای خدمات مختلف، فرکانسهای مخصوص به خود را داشته باشد و یا اینکه از باند فرکانسی، بصورت مشترک با دیگر ماهواره ها استفاده نماید انواع اصلی خدمات مختلف ماهواره ایی که توسط اتحادیه بین المللی ارتباطات راه دور (ITU) در نظر گرفته شده به صورت زیر می باشد.
1- سرویس ارتباط سیار ماهواره ایی(اف، اس، اس): Fixed satellite service(f.s.s)
– سرویس ارتباطات رادیوئی بین ایستگاهای زمینی در نقاط مشخص و معین از طریق یک یا چند ماهواره
2- سرویس ارتباط سیار ماهواره ایی: mobile satellite service(m.s.s)
– بین ایستگاه های زمینی سیار با یک یا چند ایستگاه فضائی سیار، و ایستگاه های فضائی سیار که از این سرویس استفاده می کنند شامل:
الف- ماهواره و ایستگاه زمینی سیار
ب- ماهواره و ایستگاه سیار دریائی
ج- ماهواره و ایستگاه سیار هوائی
3- سرویس پخش تلویزیون به وسیله ماهواره (بی، اس، اس) Brodcosting satellite service (B.S.S)
سرویس ارتباط رادیوئی که در آن سیگنال صوتی و تلویزیونی از ایستگاه فضائی به طور مستقیم و برای استفاده عمومی دریافت می شود.
4- سرویس ماهواره ایی برای تعیین محل ایستگاه های فرستنده(آر، دی، اس اس)
Radio Determination satellite Service(R.D.S.S)
5- سرویس هدایت رادیوئی ماهواره (آر، ان، اس اس) Radio narigation satellite service
این ارتباط رادیوئی به منظور هدایت دستگاه های سیار نظیر کشتی، هواپیما و غیره بکار می رود.
6- سرویس زمین شناسی ماهواره ایی Earth Exploration satellite service(E.E.S.S)
سرویس ارتباطات رادیوئی که در آن گیرنده ای حساس و غیر فعال روی ماهواره ها اطلاعات مربوط به مشخصات و پدیده طبیعی زمین را جمع آوری می کنند از جمله هواشناسی
7- سرویس ماهواره ایی برای هماهنگی فرکانس و وقت: ارتباط رادیوئی برای هماهنگ کردن و استاندارد نگه داشتن فرکانس و وقت در نقاط مختلف جهان
8- سرویس ماهواره ایی برای تحقیقات فضائی: برای مطالعات فنی و علمی استفاده می شود
9- سرویس ماهواره ایی برای ارتباط آماتوری: به منظور خودآموزی ارتباطات داخلی برای بررسیها و مطالعات فنی که توسط افراد آماتور صورت می گیرد. این سرویس برای افرادیست که فقط به تکنیک رادیو با اهداف مشخص و معین و بدون منافع مالی علاقمندند
– علاوه بر تقسیم بندی های بالا سرویسها می توانند به دو گروه نظامی و غیر نظامی طبقه بندی گردند. برای ارتباطات نظامی از طریق ماهواره باند فرکانسی معین 7/8 گیگا هرتز توسط (ITU) در نظر گرفته شده است که برای تهیه سرویس در موارد استراتژی و تاکنیکی جاسوسی، تبادل اطلاعات و نظیر آن را در برمیگیرد، بد نیست یادآوری کنیم اولین ماهواره نظامی از نوع (D.S.C.S) بود که توسط نیروی دریائی آمریکا در سال 1966 م به فضا پرتاب شد( در اوایل 8 ماهواره هم زمان پرتاب شد)
بلاخره 30 ماهواره در نزدیکی مدار ثابت زمین قرار داده شدند این سیستم ها با پرتاب D.S.C.S-2,3 مدرنتر شد از جمله ماهواره های نظامی دیگر می توان از گالز(GalS) و گوریزونت(Gorizont) متعلق به شوروی سابق، اسکای نت (Sky net) انگلیس، ماهواره دفاعی ناتو(NATO) L.E.S آمریکائی، FLT وست کام (سیار)
متعلق به آمریکا نام برد و البته انواع دیگر آنها حتی در پهنای باند بیش از 23 گیگا هرتز نیز در اطراف زمین در حال گردش هستند که خارج از بحث اصلی در این مجموعه می باشد. ماهواره هایی که برای بخش تلویزیونی بکار می روند عبارتند از: STC- BSE- TV Sat-lotch- Unisat-moskva… TDF 1-
رده بندی سیستم های ماهواره ایی:
سیستم های ماهواره ایی را میتوان نسبت به آنچه مورد نظر است به طبقات مختلف دسته بندی کرد در این مجموعه این رده بندی بصورت زیر است.
الف: نوع ارتباط
ب: نوع مدار(orbit)
ج: نوع پوشش(covrage)
د: سرویس یا نوع کار(function service)
ذ: انواع ماهواره ها(types of satellite)
انواع لینک های ماهواره ایی:
از آنجا که ماهواره ها برای جمع آوری، دریافت و رله کردن اطلاعات به کار میروند خود نیز قسمتی از لینک خواهد بود. لینک های(خطوط) مختلف را می توان همان طور که در شکل زیر مشخص شده است در نظر گرفت(شکل شماره 1)
– فضا به فضا و بلعکس: ماهواره ها اطلاعات را از اطراف خود می گیرند و توسط وسائل موجود در خود به پایانه های روی زمین رله می کنند بعنوان مثال می توان از ماهواره های اطلاعاتی و تحقیقاتی فضائی کاسموس و سنجش از راه دور لندست نام برد البته ارسال پیام از زمین به این ماهواره ها به منظور رد یابی یا کنترل ماهواره ها و یا ارسال برنامه های تلویزیونی امکان پذیر است.
– فضا به فضا: در این حالت دو یا چند ماهواره میتوانند در فضا و بین خودشان ارتباط مشترک داشته باشند بعنوان مثال میتوان لینک ماهواره ایی اینتلست را ذکر کرد لینک فضا به فضا می تواند به صورت ارتباط بین یک ماهواره در حال گردش در مدار و یک هواپیمای در حال پرواز نیز صورت گیرد نظیر سیستم ماهواره ایی نظامی تک سات(tac. sat)
– زمین، فضا، زمین: در این حالت دو یا چند ایستگاه روی سطح زمین می توانند با یکدیگر از طریق ماهواره با هم در ارتباط باشند. این نوع لینک در ارتباطات مخابراتی، دریائی و بعضی سیستم های نظامی مورد استفاده قرار می گیرد.
انواع مدارهای ماهواره ایی:
1- مدار سنکرون: مهمترن و بهترین مدار ممکن ماهواره ایی و مخابراتی جهان می باشد که بصورت دایره ایی بوده و مسئله همزمانی گردش ماهواره با گردش زمین یکی است فاصله این مدار از خط استوا بین 000/35 تا 000/36 هزار کیلومتر تغییر می کند امروزه کلیه ماهواره های جهان در این مدار مخابراتی قرار می گیرند.
2- مدار قطبی(بیضوی): اوج این مدار یعنی بیشترین فاصله تا سطح زمین تقریباَ 000/1 کیلومتر و حضیض آن یعنی کمترین فاصله تا سطح زمین معادل 200 کیلومتر می باشد که ماهواره های هواشناسی در این مدار قرار داده می شوند(و نظیر آن)
3- مدار ایسنتریک: نقطه اوج در این مدار تا 000/250 کیلومتر و کمترین فاصله آن به 200 کیلومتر میرسد ماهواره های نظامی بیشتر در این مدار قرار میگیرند.(شکل شماره 2)
علاوه بر مدارات فوق مدارات دیگری نیز وجود دارند لکن مدارات فوق مهمترین و مطرح ترین مدارات موجود می باشند.
پوشش:
یکی از مهمترین مسائل طراحی سیستم های ماهواره ایی، دانستن مقدار سطح پوشش ماهواره بر روی زمین است. برای طراحی بخشهای مختلف سیستم ماهواره ایی نظیر تعداد ماهواره هایی که باید مورد استفاده قرار گیرد، انتخاب مدار و فرکانس همچنین دانستـن مقدار سطح زیــر پوشش در روی زمین از نظـر اقتصادی و غیره ضروریست، وسعت و پوشش ماهواره، اصولاَ با ارتفاع آن، حداقل زاویه ارتفاع مجاز برای دیدن ماهواره توسط آنتن ایستگاه زمینی و همچنین پهنای پرتو تششع آنتن ماهواره ارتباط دارد. برای درک بهتر مطلب ابتدا وسعت پوشش باید در نظر گرفته شود.
بزرگترین مساحت زیر پوشش در روی زمین حدود 211 میلیون کیلومتر است. آنتن ایستگاه های زمینی داخل این دایره برای دیدن این ماهواره، زاویه ای با افق(ELEVATION) میسازد که حدود 5 الی7 درجه می باشد که زاویه ارتفاع نام دارد. (Azimoth)
اگر آنتن در نقطه زیرماهواره( نقطه زیر ماهواره محل برخورد خطی فرضی از ماهواره به مرکز زمین با سطح زمین) قرار داشته باشد زاویه ارتفاع آن برابر 90 درجه خواهد بود در این حالت آنتن دقیقاَ رو به بالاست ولی چون مقدار اغتشاش دریافتی در حالت زاویه ارتفاع کم ْ5EL زیاد است ایستگاه های زمینی معمولاً در زاویه بزرگتر از ْ5 درجه با ماهواره ها در ارتباط هستند و در نتیجه سطح پوشش را می توان چنین تعریف کرد.
سطح زیر پوشش سطح دایره ایست که ایستگاه زمینی بتواند در این سطح با زاویه ارتفاع بزرگتر از 5 درجه
با ماهواره در ارتباط باشند شکل زیر شعاع پوشش 5 درجه را برحسب ارتفاع ماهواره نشان داده است.
(عکس شماره 3)
ـ ماهواره های مدار ثابت زمین با تعداد کم امکان ایجاد پوشش زیادی را در روی زمین دارند بعنوان مثال سه اهواره بر روی این مدار برای پوشش اکثر نقاط سطح زمین به جزء قطبین(یعنی قطب شمال و جنوب) کافی هستند شکل زیر نشان دهنده سطح زیر پوشش جهانی ماهواره های اینتلست است که خود نمونه ایی از ماهواره هایی هستند که برای پوشش جهانی مورد استفاده قرار می گیرند همانطور که مشاهده می شود وضیت و موقعیت ماهواره در روی مدار استوائی طوری انتخاب شده است که حداکثر پوشش روی قاره ها را داشته با شد(شکل شماره 4)
– به طور کلی اندازه و شکل واقعی سطح زیر پوشش ماهواره توسط مشخصه پرتو تشعشعی آنتن ماهواره تعیین میشود و ممکن است برخی از نقاط همچون قطبین شمال و جنوب مستقیماً زیر پوشش ماهواره ها نباشند اما بصورت غیر مستقیم تحت پوشش قرار می گیرند بعنوان مثال قسمتی از یک کشور پهناور مستقیماَ در دید ماهواره نیست آن قسمت که مستقیم در دید است ارتباط خود را از طریق دید غیر مستقیم و از طریق لینک های زمینی ماکرویو ، دیگر قسمتها را تحت پوشش قرار می دهد در این مورد چند نوع پوشش ممکن توسط ماهواره های مدار ثابت زمین را میتوان بصورت زیر در نظر گرفت.
الف: پوشش عمومی: (Global Coverag): در اینصورت تشعشع بزرگترین منطقه در سطح زمین را در بر میگیرد(سطح چنین منطقه ایی برابر با 211 میلیون کیلومتر مربع است ولی با توجه به تعریف سطح پوشش که قبلاَ ذکر شد سطح پوشش مفید ،دارای مساحتی بالغ بر 195 میلیون کیلومتر مربع است که اگر یک ناحیه ماهواره ایی را بصورت یک نقطه در نظر بگیریم و در راَس یک مخروط قرار دهیم بدین شکل یک ناحیه گلوبالی ساخته ایم. که در شکل شماره (5و6) نمای واقعی آن نمایش داده شده است.
ب- پوشش جزئی (Partial Coverage): در این حالت تشعشع، محدود به قسمت معینی از سطح زمین است ماهواره اینتلست این نوع پوشش را نیم کره ایی(hemi sphere ) ومنطقه ایی(zone) و یا نقطه ای(spot) می نامد که در کل، آنالیز یک بخش گلوبانی را بصورت زیر نمایش میدهیم اگر یک ناحیه گلوبالی را به دو قسمت مساوی تقسیم کنیم به دو(hemi) تبدیل می گردد که به آن hemi چپ و hemi راست می گویندمثلاَ می گویند این ماهواره hemi پخش می کند و اگر هر (hemi) را به
دوقسمت مساوی تقسیم کنیم آنگاه دو زون(zone) چپ و راست ساخته ایم و اگر ارتباط درون یک زون از یک نقطه به نقطه دیگر باشد را می گویند اسپات spot پخش می کند.(نقطه به نقطه در درون یک zone) این قسمت بندی ها و نوع پخش برای تحت پوشش قرار دادن ماهواره های محلی برای یک کشورویا شهری خاص صورت میگیرد در شکل شماره 7 این موضوع به وضوح نشان داده شده است.
ماهواره های مخابراتی عموماً به دو صورت فعال(active) و غیر فعال تقسیم می گردند(pasive) ماهواره های غیر فعال برای نقاطی بکار میرود که نقاط کور هستند و دو آنتن فرستنده و گیرنده در دید یکدیگر نیستند مثلاَ بین آن دو نقطه، کوه بزرگی قراردارد که مانع دید مستقیم می باشد اینگونه ماهواره ها دارای موتور و … نیستند و فقط حالت منعکس کننده را دارند که در اینجا مورد بحث ما نیستند ماهواره های فعال مجهز به موتور، منبع تغذیه، ترانسپوندر و … هستند که سیگنال دریافتی از زمین را تقویت و آنرا بطرف زمین و یا مقصد ارسال مینمایند. در شکل های شماره 8 تعدادی از اشکال ماهواره های موجود از نسل اول اینتلست 1 تا اینتلست 7 به نمایش در آمده اند.
تاریخچه اینتلست:(INTELSAT Operation Center) سازمان جهانی ماهواره (Ioc):
در تاریخ 12 فوریه 1973 با تصویب 3/2 آراء اعضاء موافقتنامه های دائمی برطبق اصول مربوطه لازم الاجرا شد و اینتلست که در تاریخ ژوئیه 1964 به یک کنسرسیوم جهانی تبدیل شده بود به نام سازمان بین المللی مخابرات ماهواره ایی یا به اختصار اینتلست تغییر نام یافت و اعضای 11 نفری آن امروزه با عضوگیری جدید به بیش از 119کشور رسیده است در مورد ایران وزارت پست و تلگراف و تلفن از طرف وزارت خارجه وقت بعنوان نماینده دولت ایران در امضاء موافقت نامه معرفی شده است وشرکت مخابرات ایران بعنوان سیگناتوری درسازمان اینتلست است هدف از تشکیل سازمان اینتلست ارائه و پیشبرد طراحی، توسعه، ساخت، برقراری، بهره برداری و نگهداری قسمت فضائی سیستم مخابرات ماهواره ایی که مطابق مفاد موافقنامه موقتی و موافقنامه ویژه به تصویب رسیده است همچنین ایجاد قسمت فضائی لازم برای سرویس های ارتباط عمومی و بین اللمللی با کیفیت و قابلیت اطمینان زیاد براساس اصل عدم تبعیض برای تمام نقاط عالم و همچنین استفاده از ماهواره های اینتلست را در ارتباطات محلی امکان پذیر میسازد و کشورهائی که عضو این سازمان هستند به شرط اینکه برقراری چنین سرویسهای محلی ازطریق ماهواره اینتلست خللی درارائه سرویس بین المللی ارتباطات عمومی که هدف اصلی سازمان اینتلست است وارد نیاورد از ترانسپاندرهای عمومی اجاره ایی اینتلست استفاده کنند.
استفاده از سیستمهای ماهواره ایی:
سیستم های ماهواره ای غیر نظامی برحسب تعداد کشورهائی که از آنها استفاده میکنند طبقه بندی می شوند که شاخص ترین آنها عبارتند از:
*- بین المللی(International): برای سرویس دادن به تمام نقاط جهان است ، از جمله این سیستم ها، اینتلست، اینمارست و اینترااسپوتینک را می توان نام برد که اغلب در مدار سنکرون(000/36 کیلومتری از سطح زمین) هستند و دسترسی به آنها نیاز به تجهیزات زمینی گسترده است و دسترسی به آنها از طریق برخی ماهواره های خانگی موجود فعلاَ غیر ممکن است درباند های فرکانسی این سیستم ها مجموعه ای ازکانالهای تلویزیونی، تلگرافی، تلفنی، تلکس واطلاعات کامپیوتری (data) است که هر ایستگاه زمینی متناسب با سیستم خود و نوع آن
اطلاعات مربوط به خودرا فیلتر میکند مثلاَ اگراز سیستم v-sat استفاده میکند این سیستم برای انتقال (data) دیتا می باشد و فقط دیتاهای دریافتی را ساپورت می کند اگر چه قابلیت دریافت سیگنالهای تلویزیونی را نیز دارد اما فروشنده طبق قرارداد بخشی از سیستم را که مربوط به سیگنال تلویزیونی است را به ایران واگذار ننموده است ازاین نوع سیستم در بانکها. ادارات بیمه و … استفاده می گردد. این سیستم ساخت شرکت هیوز آمریکا ست ودر سالهای اخیر استفاده از آن در ایران رشد چشمگیری داشته است. (این سیستم دارای مزایای بی شماری است که در آن سرعت و حجم اطلاعات ارسالی و دریافتی بسیار بالا است)
*- منطقه ای(Area): بدینوسیله به تعدادی از کشورهای یک و یا چند منطقه سرویس داده میشود مانند ایی، سی، اس (ECS)، عربست و آفروست که با رسیورهای موجود در بازار غیررسمی و با دیش های(آنتن) موجود قابل دریافت و دسترسی است.
*-محلی(Local): برای استفاده در یک کشور به خصوص در نظر گرفته می شود و ممکن است بطور مختص، مربوط به یک کشور خاص باشد مانند ]ماهواره های محلی وستارآمریکا، کام استار، ست کام، اس بی اس (SBS) آنیک کانادا، اینست متعلق به عربستان، لوچ و مولینا متعلق به روسیه و ارث شوروی سابق[ همچنین ممکن است اجاره داده شود که برای سرویسهای محلی دریک کشوربا اجاره کردن بخشی از باند ترانسپوندر ماهواره بین المللی ویا منطقه ایی میتوان سرویس لازم راایجاد نمود.ودرکشورما با ترانسپاندرهای اجاره ای از اینتلست(IOC) سیستم Domestic ساخت شرکت آلکاتل این سرویس را به مشترکین داخلی ارائه می نماید شکل شماره(9)
همانطور که در شکل پیداست پیکانها نشان دهنده سرویس بین المللی گروه هاست به عبارت دیگر سیستمهای ماهواره ای برای ارتباطات بین المللی ممکن است برای سرویس های ناحیه ایی و یا محلی نیز بکار روند
سیستم های منطقه ایی هم می توانند در ارتباط با گروه بین المللی باشند وهم برای سرویس داخلی به کار گرفته شوند.
*- در بسیاری از کشــورهای مختلف بویژه کــشورهای جهان اول و صنعتی ارائــه خدمات ماهواره در اخــتیار شرکت های خصوصی است خواه این خدمات دررابطه با تلفن ماهواره ایی باشد یا انتقال دیتا(اطلاعات کامپیوتری) یا انتقال سیگنال تلویزیونی و یا خدمات مربـوط به تلویزیونهای کابلی اما در ایـران اینگونه خدمات منحصراَ در اختیار دولت و خاصه شرکت مخابرات می باشد3 و همانطور که در مجالس قانونگذاری تصویب شده گیرنده ها وتجهیزات مربوط به آن غیر مجاز و ممنوع می باشد و استفاده کنندگان غیر قانونی تحت پیگرد قرار می گیرند که عمدتاَ بعلت برخی از برنامه ها مستهجن و تبلیغات و القائات نادرست موجود در آن است و میتواند بخصوص برای جوانان از نظر فرهنگی، اخلاقی و اجتماعی آسیب رسان باشد و امید است فهم عمومی روزی به حدی برسد که بیشتر بتوان از برنامه های مفید آن استفاده نمود اگر چه در برخی از مراکز علمی این استفاده صورت می گیرد علیهذا شرکت مخابرات بادراختیارداشتن ایستگاهای زمینی متعدد ازجمله ایستگاه زمینی اصفهان، شهید قندی همدان(اسد آباد) سازمان سنجش از راه دور ایران و مرکز ارتباطات ماهواره ایی بومهن با ماهواره اینتلست 6و5و4 در ارتباط بوده و از سازمان اینتلست (IOC) ترانسپوندر اجاره نموده است که بصورت خلاصه موقعیت مرکز ارتباطات ماهواره ای بومهن، وابسته به شرکت مخابرات و متولی این امور بصورت زیر توصیف میگردد.
مرکز ارتباطات ماهواره ایی بومهن
این مرکز از نظر موقعیت جغرافیائی در فاصله 6 کیلومتری رودهن و بفاصله 2 کیلومتری بومهن و در کل نسبت به تهران در فاصله 40 کیلومتری قرار گرفته است این ایستگاه به جهت جغرافیائی به درستی انتخاب گردیده به طوریکه از منابع نویزآلود شهری همچون کارخانجات، فرودگاه ها و … به دور افتاده و بهترین دید را نسبت به دو ناحیه ماهواره ایی دارا می باشد( گفته میشود انتخاب این فاصله از جانب کارشناسان آمریکائی در زمان پیش از انقلاب صورت گرفته بود) این مرکز با ماهواره اینتلست پنج در ارتباط است که در طول جغرافیائی 342 درجه قرار گرفته و در فاصله زاویه ای دید افقی 7 درجه می باشد(Elevation) و توسط دو کاریر (carrier) با کشورهای آمریکا، کانادا، اسپانیا، امارات، سوئد، بلژیک و فرانسه و . . . چندین ایستگاه زمینی دیگر ارتباط دارد ظرفیت این ایستگاه بیش از 500 کانال تلفنی و بیش از دو کانال تلویزیونیست و همینطور با ایستکاههائی که در لینک هستند از طریق اوردروایر( (order wire با تلفن و تلکس مرتبط است(که اکنون با نصب و راه اندازی سیستم های مختلف اینمارست A و اینمارست 30 که ساخت شرکتهای الکاتل فرانسه و NEC ژاپن هستند ظرفیت آن افزایش یافته است در باند C فرکانس ارسال (Tx ) شش گیگا هرتز و فرکانس دریافتیRx)) چهار گیگا هرتز می باشد و از طریق آنتن های استاندارد بی(B) این ارتباط برقرار است هم اکنون ارتباط از B به اینمارست A انتقال یافته و تقریباَ آنتن استاندارد B بلا استفاده مانده است در جمع بندی مسائل ارتباطات به این نتیجه
می رسیم که به دلیل طولانی بودن مسافت مابین ایستگاههای زمینی و ماهواره ای(000/36 کیلومتر) از جهت به حداقل رساندن هر چه بیشتر نویز محیط موقعیت ایستگاههای زمینی طوری انتخاب می شوند که از عوامل گوناگونی که ایجاد نویز می کند بطور زیادی بدور باشند که از این نوع عوامل می توان فرودگاه ها، نیروگاه های برق، کارخانجات و ….. رانام برد شبکه اینتلست به سه ناحیه مخابراتی و ماهواره ایی تقسیم میشوند که بیشتر برای ارسال و دریافت کریرهای مخابرات استفاده می شود و ارسال برنامه های تلویزیونی مستقیم مثل بازی های فوتبال نیز از این طریق است اما یقیناَ رسیورهای خانگی برخی از برنامه های خود را از ماهواره هائی می گیرند که در مدار سنکرون نیستند و فاصله آنها با زمین کمتر است که میتواند این فاصله 100 کیلومتر باشد این سه ناحیه ماهواره ایی که در مدار سنکرون قراردارند برروی اقیانوس ها واقع شده اند.
یکی از این نواحی، بالای اقیانوس هند است که موسوم به(IOR) Indiana Ocion Regen (ناحیه اقیانوس هند) و دیگری در بالای اقیانوس اطلس واقع شده که موسوم به(POR) pacefic ocion regen می باشد و ناحیه سوم بالای اقیانوس آتلانتیک است(AOR) Atlantic Ocion Regen (ناحیه اقیانوس آتلانتیک) که در عرض جغرافیائی صفردرجه و روی خط استوا می باشد که نمای کلی آن در زیر آمده است. (شکل شماره 10)
– ماهوارها بوسیله صفحات سلولزی که در بدنه آنها قراردارد تغذیه می شوند این صفحات انرژی لازم را از خورشید می گیرند و در اینتلست 5 این صفحات سلولزی مثل دو بال کناری می باشد که انرژی لازم برای موتور و …… را تامین مینماید و در زمان اینترفرنس که ماهواره از خورشیدودیدمستقیم آن خارج و در سایه زمین قرار میگیرد از باتری های خود استفاده میکند و برای ارتباطات مختلف خود از جمله گلوبال، زون و… بصورت مجزا از آنتن های مخصوص به هر یک استفاده می کند نوع ارتباط ایستگاه زمینی بومهن FDM می باشد که سیگنال دریافتی از طرف بخش مالتی پلکس بصورت اف ام (FM) به ماهواره ارسال میشود این سیگنال بعلت اینکه به چند نقطه مختلف ارسال میشود FDMA خوانده میشود.
(Frequency division multiplexing accese)
مرکز ارتباطات بومهن در بدو آغاز بکار با یک آنتن با استاندارد B شروع بکار کرد و این زمان درست وقتی بود که دشمن ایستگاه زمینی اسد آباد همدان را مورد تعرض هوایی قرار داده بود و آنتن و بخشی از تاسیسات آن صدمه کلی دیده بود و افتتاح اولین آنتن بیش از بیش ضروری شده بود. پس از آن در برنامه های توسعه دوم و سوم ، دولت با خرید سیستم های دیگری از ژاپن، فرانسه، و هیوز آمریکا (برای ارتباط دیتا ) موسوم به V- Sat ((Very small aperture terminal گنجایش و ظرفیت ایستگاه افزایش یافت بطوری که هم اکنون به مدرن ترین ایستگاه زمینی خاورمیانه بدل گشته است.همانطور که در شکل شماره 10 نشان داده شده است در هر یک از نواحی ماهواره ای تعدادی ماهواره به فاصله 5 درجه از یکدیگر قرار گرفته اند که با یکدیگر برخورد ننمایند و.تعدادی مرکز کنترل تحت پوشش IOC است که وظیفه کنترل و هدایت این ماهواره ها را به عهده دارند تا در مدار باقی مانده و از آن خارج نگردند یا با یکدیگر تصادم ننمایند که عبارتند از:
– مرکز اصلی کنترل ماهواره ها موسوم به SCC واقع در واشنگتن آمریکا
– – مرکز فرعی کنترل ماهواره ها موسوم به TTC8m -IOT واقع در یاماگوچی و فوچینو
– – مرکز فرعی کنترل ماهواره ها موسوم به TTC8m واقع در آندورا، یاومالو، کارناروون، استرالیا
– – مرکز فرعی کنترل ماهواره ها واقع در زمنگوئه ، تانگوا، فوچینو، پلومربودو
– – مرکز فرعی کنترل ماهواره ها (IOT) واقع در فوچینو ایتالیا
– – مرکز فرعی کنترل ماهواره ها موسوم به CSM واقع در اتام، برسینه، ان، اوت
شکل شماره 11 گویای نقاط استقرار این ایستگاه هاست
عمر متوسط ماهواره ها 7 سال می باشد (بین 5 الی 10 سال) که پس از آن ماهواره ها را شوت کرده و از مدار خارج می کنند و ارتباطی را که بر روی آن بوده به ماهواره مجاور انتقال می دهند (در برخی موارد علاوه بر انتقال باند از یک ماهواره به ماهوراه دیگر ممکن است باند فرکانسی تغییر کند که در ارتباط مخابراتی زمان این انتقال و فرکانس های جدید کتباَ اطلاع داده می شود اما در ماهواره های تلویزیونی اگر چه اطلاع می دهند و در کشور مقصد مطرح می کنند که مثلاً از تاریخ فلان برنامه های این شبکه روی باند فرکانسی جدید پخش خواهد شد ولی در کشور ما بعلت نبود اطلاعات و جریان آزاد اطلاعات در این زمینه بخصوص گیرندگان اینگونه فرکانسها را تا مدتی سردرگم می کند و این عامل باعث دستکاریهای بیهوده از طرف کاربر در تلاش برای ارتباط مجدد مینماید که در کل ممکن است باعث خرابی دستگاه ها گردد.
در این مدت کم که از تاریخ پرتاب اولین ماهواره به فضا می گذرد تاکنون تعداد بی شماری ماهواره از مدار زمین خارج و یا شوت شده اند که الآنه فضا تبدیل به زباله دانی ماهواره شده است (بعلت مخارج زا بودن برگشت ماهواره ها به زمین) بیم آن میرود که این ماهواره ها ی سرگردان که در حال گردش در فضا هستند تغییر مسیر داده و با ماهواره های دیگرتصادم نماید و یا از جو زمین خارج و با زمین برخورد کنند و این
موضوع محافل ماهواره ای را نگران ساخته است و صحبت بر این است که فضااز این آلودگی پاک گردد که تاکنون بعلت پرهزینه بودن، کار ملموسی صورت نگرفته است
و اگر همانند ژول ورن فکر و تخیل ارائه دهیم می توانیم تشبیه کنیم که همانطور که ملخ ها، زنبورهاو … به یکباره به زندگی عمومی حمله و بسیاری از مظاهر زندگی را نابود می کنند رشد بی رویه ماهواره ها و حمله فرکانسی آنها به زمین زمانی به حمله و سقوط فیزیکی آنها به زمین منجر شود که بدون شک وقوع چنین عملی نابودی بی حد و حصری را بدنبال خواهد شد.همانطور که در شکل ظاهری ماهواره ها مشخص است
در ماهواره ها آنتن های بشقابی و نمونه های دیگر آنتن وجود دارد که هر کدام به منظور خاص تعبیه گردیده است مثلاَ یک آنتن برای باند KU) ) دیگری برای باند سی( C ) یکی برای فرستنده دیگری گیرنده و … مهمترین بخش یک ماهواره ترانسپوندرآن است (رسپوند انتقالی) بدین صورت که سیگنال دریافتی را گرفته و بعد از یک تقویت شدید آنرا بسمت مقصد شوت می نماید تقریباَ همانند فشنگهای دو زمانه عمل می کند، ترانسپاندر دارای یک پهنای باند محدودیست و ممکن است یک ماهواره شامل چند ترانسپوندر باشد(سیگنالی را که یک ترانسپوندر دریافت میکند بعلت برخورد با لایه های یونسفر زمین بسیار تضعیف میشود و به همین علت دوباره آنرا تقویت میکند وبه سمت زمین ارسال میکند این سیگنال مجدداً با لایه های یونسفر برخورد نموده و هنگامیکه به گیرنده زمینی میرسد به شدت تضعیف می گردد لذا به همین خاطر در گیرنده های مخابراتی بعد از دریافت سیگنال از آنتن وارد LNA می شود که یک تقویت کننده با نویز بسیار پائین است واین تقویت کننده مجدداً سیگنال دریافتی را تقویت وبعد وارد بخشهای دیگر می کند اما در رسیورهای معمول در بازار(خانگی) سیگنال دریافتی بعد از عبور از LNB وارد رسیور می گردد واین برای رسیورهای معمولی ضروری نیست که یک LNA مجزا داشته باشد مگر اینکه سیگنال را با تضعیف بیش ازحد دریافت کنند. اما هنگامی که از دو یا چند رسیور استفاده می گردد وجود LNA ضروری به نظر میرسد (به شکل نصب و توضیحات بیشتر آن در بخش شرح قطعات ماهواره های خانگی مراجعه شود.)
گر چه فضا و استفاده از آن برای همه آزاد است اما پرتاب ماهواره باید با نظر مثبت و اجازه رسمی از IOC منوط باشد و تکنولوژی ساخت و پرتاب ماهواره فقط در اختیار چند کشور انگشت شماراست و بقیه کشورها بعلت هزینه زیاد ماهواره های شخصی تر لزوماَ ترجیح می دهند ترانسپاندر برای رفع نیازهای ارتباطی خود اجاره نمایند و اگر چه اجاره آن نیز هزینه زیادی را مصروف میکند اما در مقایسه با سیستمهای دیگر بسیار مقرون به صرفه تر است. درحال حاضر ایران با چند کشور از جمله پاکستان، مالزی و چین در تدارک ساخت و پرتاب ماهواره می باشند که سهم ایران ظاهراً 15 درصد از آن است.(در سالهای اخیر به علیت نداشتن ماهواره اختصاصی سازمان ماهواره ایران پهنای باندی رااز IOC اجاره نمود که سالهای بدون استفاده مانده و هیچگونه ارتباطی بر روی آن نبود و یا شاید نیازی نبود اما ما مجبور بودیم سالانه بیش از نیم میلیون دلار بابت اجاره پهنای باند بپردازیم و توجیه آن در آن زمان بخصوص بدین علت بود که دشمنی های روز افزون قدرتهای برتر باعث گردد در آینده پهنای باندی را در اختیار ما گذارده نشود . و از این دستاورد بشری محروم شویم اگر چه ممکن است تصمیم درستی اتخاذ شده باشد اما در مجموع اگر تمام این هزینه ها را می توانیم مصروف پرتاپ ماهواره اختصاصی کنیم موفقتر عمل نموده بودیم و به استقلال ارتباطی بیشتری دست یازیده بودیم .
–
در جدول زیر مشخصات عمده ایی از ماهواره های اینتلست درج شده است.
مشخصه ماهواره
اینتلست 1
اینتلست 2
اینتلست 3
اینتلست 4
اینتلست 4-آ
اینتلست 5
اینتلست 6
سال اولین پرتاب
1965
1967
1968
1971
1975
1979
1986
طول ماهواره(به سانتیمتر)
60
67
104
528
590
1570
1180
وزن ماهواره به کیلو در مدار
38
86
152
700
790
967
1670
توان منبع تغذیه قدرت(به کیلووات)
04/0
075/0
12/0
4/0
5/0
2/1
264/2
ظرفیت مکالمه تلفنی
240
240
1200
4000
600
12000
33000
عمر مفید (به سال)
5/1
3
5
7
7
7
7
مخارج سرمایه گذاری سالانه مکالمه به دلار
32500
11400
2000
1200
1100
800
662
مخارج ماهواره از ابتدا تا در مدار(میلیون دلار)
7/11
2/8
2/12
6/33
2/46
2/67
153
مخابرات علیرغم سالها تحریم و … با تریت نیروی متخصص و کارآمد این بخش گامهای بلندی را به سمت خودگران برداشته است چیزیکه ما آن را در ابتدای انقلاب به نام صنایع مونتاژ می خواندیم امروز بعد از گذشت سالهای بسیار به نظر می رسد دولت در راه صحیح گام برداشته و چاره ای جز سوق دادن کشور به سمت صنعتی شدن ندارد و یا شاید تنها راه باشد لذا با خرید صنایع و فن آوریهای نوین رشد ارزنده ای را در این بخش موجب کشته و با تغییر نگرش در مدیریت ها به ویژه از نیمه دوم سال 73 به بعد جو مسمومی را که سالها پیکره مدیریت این بخش از آن را فرا گرفته بود پایان داد و باعث انفجاری پیشرفت و ترقی قرار گرفت و پس از حادثه ناگوار مردادماه سال 74 که رییس جمهور وقت دو ماه قبل از آن رسماً بخش هایی از ماهواره را افتتاح کرده بود در پی توطئه بسیار پیچیده ای که ابعاد حقیقی آن هرگز روشن نشد فرد و یا افرادی قربانی اخلاقی این تغییرو تحول قرار گرفتند این دگرگونی شتاب بیشتری به خود گرفت بخصوص در بعد مدیریتی، ممیزی، بازرسی و ایمنی نمود بیشتری یافت و اینکه چنین شرکت هایی بتوانند در ابعاد حراستی ، اطلاعاتی بر جریان هایی که جنبه مافیایی و اقتصادی و یا حتی منشاء سیاسی دارند خود را مجهز نمایند و قبلاز نشر و گسترش قضایای پیچیده ای را در امور واگذاری و برگزاری مناقصات و خرید سیستم ها و مسائل حاشیه ای فائق آیند. موضوعی است که باید در روی آن تعمق کرد .
هدف از گفتار فوق بیان ضعف ها و عملکردها و یا زیر سوال بردن شرکت عریض و طویلی چون مخابرات که به حق بزرگترین شرک ایرانی است نیست و یا حتی یک نظر انتقادی نیست اگرچه انتقاد جزئی از هویت انسانی باشد.
در این وقایع تلخ اگرچه ظاهراً مخابرات به ضررها و خسارت بی شماری از جنبه های گوناگون دچار شد و باعث شد بهار را به خانه های بسیاری ببرد اما در ابعاد بسیار وسیع و بعدها دچار دگرگونی گردید و شاید بتوان گفت در یک مورد برای همیشه واکسینه گردید.
این تغییر و تحولات به همراه تحولات کشوری و منطقه ای باعث گردید تا مخابرات با تسویه حسابهای خاموش و با پاک نمودن محیط از آلودگی و سالم سازی محیط بکوشد و ضمن فائق آمدن به بحران ایجاد شده بر چیرگی خود بکوشد و با بکار گیری روشهای جدید مدیریتی و بویژه با برگزاری سمینار Tmn (مورخه 20/12/76) و اعمال آن که متناسب با معیارهای روز جهان پیشرفته به شمار می رود ضمن تشکل یافتن بر اساس وظایف مدیریتی Tmn ، در مسیر درست تر به راه خود ادامه دهد و با شرکت در مناقصات منطقه ای و بین المللی در حالیکه خود افراد تابعه را جهت دوره های آموزشی به خارج از کشور ارسال می داشت با آوردن متخصصین از خارج کشور و پس از آن با تکیه بر توانمندیهای کسب شده در بخش فن آوری مبادرت به اعزام کارشناسان و تکنسین های خود به منطقه جهت اجرای مفاد مناقصات و نصب و راه اندازی سیستم ها نماید که از جمله این کشورها ترکمنستان می باشد . امید است این روند همچنان ادامه یابد تا مردم ما نیز همگام با جهان امروزاز انتقال دست آوردهای بشری عقب نماند در تصویر زیر نمایی از ایستگاه زمینی ماهواره بومهن مرسوم به THE-4Bو THE-5B نشان داده شده است.
1- مدیریت عملکرد PerFormance management
2- مدیریت خرابی Fault management
3- مدیریت پیکربندی Configuratoin management
4- مدیریت حسابرسی Accounting management
5- مدیریت امنیتی Security (که همان مدیریت حفاظتی است و وظیفه آن ایجاد حفاظت لازم درشبکه به منظور جلوگیری از دسترسی غیرمجاز به قسمت های مختلف می باشد که خود شامل امنیت دسترسی افقی امنیت دسترسی عمودی- مسیرهای جستجو- آلارم های حفاظتی – آزمایش مکانیزم مسیر جستجو- مدیریت مسیرهای جستجو- درخواست و ارسال اطلاعات مربوط به اعتبار امنیتی- گزارش نتایج اثبات صحت هویت و … می باشد .
قلو نخواهد بود اگر بگوییم اصلاحات که امروز در جریان است (حال در صحبت و عمل ) زایده همان حرکت و و حرکتهاست که با شیوه بسیار بد اتقاق افتاد اما نقطه عطفی بود تا مسئولین دید خود را نسبت به مردم و شیوه مدیریتی تغییر دهند (ریز وقایع فوق که تبعات منفی و مثبت فراوانی را در خود جای داده است در مجال آتی بصورت مجزا و مستند و خواندنی در دست تهیه و انتشار است . )
مسئولین وقت مخابرات با تکیه بیش از حد به سیاستهای ریش سفیدی و ظاهراً بدون درک پیام این واقعه ناگوار متاسفانه برای غیر سیاسی کردن این موضوع به طرح اتهامات واحی و غیر واقعی موضوع را به قوه ادلیه سپرد و این قوه که در ابتدا با تشکیلات سازمانی بسیار مثبت و پر بار پایه گذاری بعدها در اواسط کار و عدم انتباق کار و عمل با چالشهای فراوانی گشته بود در مقابل آزمونی بزرگ قرار گرفت اگر چه توانست حق مطلب را صریحاً بیان دارد اما در عمل نتوانست از ابعاد این فاجعه بکاهد اما در یک پروسه خاموش پی به ضعفهای در قانون و عمل پی برد و این قربانی شدن را در پی سالهای پذیرفت تا این موضوع و موضوعات پیش آمده ملی دیگر ، انقلابی را در این قوه بوجود آورد که هماکنون و به سرعت در جریان تا به تمام مظلومین که 1440 سال است در انتظار عدالت به سر می برد موجع امیدی می باشد . *
تعریف یک خط ماهواره ایی:
مدار شامل یک مسیر زمین – ماهواره زمین، است که درآن ممکن است ماهواره یک یا چند مسیرماهواره ای
باشد بدین ترتیب اطلاعات ایجاد شده(صوت + تصویر) در دستگاه های زمینی توسط دستگاه مدلاتور در ایستگاه زمینی آ(A) روی فرکانس IF (فرکانس میانی Intermediat frequency) که در باند سی(C) 70 مگا میباشد و در باند KU برابر 140 مگا می باشد مد له می شود(مدله یعنی ضرب یک سیگنال در یک فرکانس کاریر) و پس از ترکیب تبدیل به کد می گردد و بعد به RF تبدیل و نهایتاَ توسط فرستنده به طرف ماهواره ارسال می شود این مسیر را UP LINK یا بالارونده مینامند و ماهواره بعد از دریافت و تقویت شدید به طرف گیرنده های زمینی ارسال میکند گیرندهای زمینی آن را دریافت نموده و عکس اعمال رفت(ارسال) را که شامل دمدلاسیون است بر روی آن انجام می دهد و RF دریافتی را به IF تبدیل و بعد عمل آشکار سازی انجام می گیرد، نمای بسیار کلی آن در شکل زیر آمده است مسیر برگشت به زمین را Down link می نامند (یا لینک پائین آورنده) شایان توجه است در یک سیستم مخابراتی صدا+ تصویر+ تلفن+ تلگراف+ تلکس+ کانالهای تلویزیونی همه در یک باند قرار گرفته و ارسال میشوند و هر گیرنده آن قسمت از باند را که نیاز دارد فیلتر می کند مثلاَ رسیورهای خانگی متناسب با آنتن و ال ان بی خود یک پهنای باندی را دریافت می کند که ممکن است پراز اطلاعات باشد ولی فقط می تواند بخش تلویزیونی را فیلتر نموده و آشکار می نماید . (شکل شماره 13)
بعد از شرح کلی مسائل مربوط به ماهواره ها و قبل از پرداختن به موضوع فرکانس ها و آنتن ها ی بشقابی ضروریست برخی از واژه های لازم فنی و مخابراتی و ماهواره ای جهت هر چه بهتر هضم شدن مسئله مطرح گردد که ممکن است این تعاریف ساده برای عموم مثمرالثمر واقع گردد و امیدواریم که اینچنین باشد.
تعاریف ساده فنی مهندسی:
سیگنال: ولتاژ یا جریانی است که نسبت به زمان تغییر می کند و به منظور حمل پیام از نقطه ای به نقطه دیگر بکار میرود و یا به عبارتی سیگنال ولتاژ و یا جریانیست که حاوی اطلاعات باشد.
سیگنال آنالوگ: سیگنالی است که از نظر زمانی پیوستگی دارد و کمتر قطع وصلی در آن دیده می شودسیگنالی که از دو سر یک میکروفن یا دوربین تلویزیونی گرفته میشود یک سیگنال آنالوگ محسوب
میگرددو یا به عبارتی سیگنال آنالوگ کمیت فیزیکی است که معمولاَ به صورت پیوسته و نامحدود با گذشت زمان تغییر می کند و سیستمهائی که با این نوع تکنیک کار می کنند را سیستم های آنالوگ می گویند که با ظهور سیستمها ی دیجیتالی حضور آنها روز به روز کمرنگ تر می گردد.
پالس(Pulse): تغییرات یک کمیت نسبتاَ ثابت مثل ولتاژ و یا جریان برای یک مدت کوتاهی را پالس می گویند که ممکن است بصورت مختلف مثلثی، چهار گوش و یا ذوزنقه و یا هر طور دیگری باشد. ضربان نبض انسان، تیک تیک ساعت، صدای چک چک آب و … تماماَ نمایشگر تغییراتی هستند که در مدت کوتاهی وجود داشته باشند و سپس قطع شوند این تغییرات را پالس می گویند که منحنی های آن رسم شده است.
سیکنال دیجیتالی: توالی منظم از نمادهایی هستند که در حوضه زمان بصورت گسسته و محدود تغییر می کنند و اگر سیگنال از مجموعه ای پالس تشکیل شده باشد به طوریکه یک پالس معرف یک و نبود پالس معرف صفر باشد بدان سیگنال دیجیتالی می گوئیم و سیستم هائی که از این نوع تکنیک پیروی می کنند را سیستمها ی دیجیتالی می نامند پس به صورت ساده می توان به فرق سیستمهای آنالوگ و دیجیتالی پی برد.
یک باند فرکانسی به آدرس های گوناگون تقسیم می گردد مثل خیابانی که به کوچه و خانه های گوناگون تقسیم
می شوند باندهای فرکانسی به علت عدم تداخل تقسیم بندی شده اند و همانطور که کمیت طول به اجزاء کوچکتر متر، سانتی متر، میلیمتر تقسیم شده اند فرکانس نیز همین طور است که کوچکترین جزء آن هرتز و به نام کاشف آن می باشد تقسیم بندی آن به شکل زیر است.
– هر هزار هرتز برابر یک کیلو هرتز است. 1000HZ = 1 KHZ
– هر هزار کیلو هرتز برابر یک مگا هرتز می باشد. 1000 KHZ = 1MHZ
– هر هزار مگا هرتز برابر یک گیگا هرتز می باشد , 1000 MHZ = 1 GHZ
نتیجه می گیریم هر یک گیگا هرتز برابر 1/000/000/000 هرتز است خطوط مخابرات رادیوئی را با توجه به باند فرکانسی آنها می توان به بخشهای زیر تقسیم نمود که اغلب در طول روزمره سروکار داریم(در پخش تلویزیون)
باند اچ اف (HF)از 000/3 تا 000/30 کیلو هرتز (High frequency )
– باند وی اچ اف(VHF) از 000/30 تا 000/300 کیلو هرتز (Very High Frequency)
– باند یو اچ اف(UHF) از 300 تا 000/3 کیلو هرتز که از 000/3 کیلوهرتز به بالا را مایکروویو می گویند. (Ultra high Frequency)
فرکانس های مختلف مورد استفاده در ماهواره بصورت زیر است
*- باند (L) 1 تا 2 گیگا هرتز
*- باند (S) 2 تا 4 گیگا هرتز
*- باند (C) 4تا 8 گیگا هرتز که (همان 4/6 است یعنی 6 گیگا ارسال و 4 گیگا دریافت آنست
*- باند (X) 8 تا 12 گیگا هرتز
*- باند (KU) 12 تا 18 گیگا هرتز معروف به 11/14 است که 14 گیگا ارسال و 11 گیگا دریافت آنست
بقیه باندها (K) و (KA) میلیمتر یک باند هستند که تا 23 گیگا برای ماهواره های نظامی است و این باندها تا
300 گیگا موجود است که دریافت آنها نیاز به آنتن ها ی با قطر بزرگتر و تجهیزات بخصوص است که از بحث
ما خارج است در رسیورهای معمول در بازار(خانگی) فقط از باند C,KU استفاده می شود.
تعریف سیستم
هر دستگاه که یک یا چند ورودی و یک یا چند خروجی داشته باشد بدان سیستم می گوئیم اگر در درون سیستم اجزائی از قبیل لامپ، ترانزیستور ودیود، بکار رود به سیستم فعال و اگر از عناصری مانند خازن، سلف و مقاومت بکار رفته باشد به آن سیستم غیر فعال میگویند بعنوان مثال یک تقویت کننده صوتی یک سیستم فعال میباشد و یک مقاومت و خازن که بعنوان فیلتر عمل میکند یک سیستم غیر فعال است به شماتیک ساده آن توجه کنید
عوامل تاًثیرگذار بر روی سیگنال
حال که با مفاهیم اولیه فنی تا حدودی بسیار کم اما کافی آشنا شدیم و با مسائل مربوط به ماهواره هاو باند های فرکانسی ارتباط برقرار نمودیم به مسائل تاثیرگذار برروی سیگنال می پردازیم و اینکه چگونه یک دریافت کننده خوبی داشته باشیم و عوامل کوچک و در عین حال تاثیرگذار برروی سیگنال را به کلی برطرف و یا از میزان حدّت و شدّت آن بکاهیم که مهمترین آن نویزهای مختلف است که قبل از آن به تعریفی از اعوجاج
می پردازیم.
اعوجاج: زمانیکه سیگنال از درون یک سیستم عبور می کند بدیهی است که به علت اثرات سیستم روی سیگنال ورودی ،سیگنال خروجی شبیه سیگنال ورودی نبوده و کج و معوج شده در اینجاست که می گوئیم سیگنال
اعوجاج یافته است.
نویز(Noise): یکی از مهمترین عوامل محدود کننده سیستم های ارتباطی اعم از رادیوئی و یا ماهواره ای نویز است چون به نحو قابل ملاحظه ایی محدودیت ایجاد می کند و نیز چون می تواند اثر آنرا در طرح و استفاده از مدارات کاهش داد بدون شک می بایست آنچه به فن ارتباط منوط و مربوط میگردد بخوبی در زمینه نویز مطالعه گردد، از نظر الکتریکی نویز را می توان چنین تعریف نمود: هر گونه انرژی اضافی و سیگنال ناخواسته که وارد سیگنال مطلوب و مورد نظر شود بدان نویز اطلاق میشود، پس نتیجه می گیریم نویز سیگنال
ناخواسته ایست که در هر صورت با سیگنــال مطلوب ما بستــگی نداشته، در ایــن جزوه ما نظر خود را بــیشتر معـــطوف به سیگنال های ناخواسته که در طبیعت غیر قابل پیشگوئی هستند و یا به عبارتی
تصادفی اند (Random) می کنیم.با توجه به تعریف ما از نویز، هر منبع یا منابع تغذیه گیرنده های رادیوئی،(خاصه رسیور) نوسان حاصل از فیدبک سیستمی و غیره نیز نوعی نویز محسوب می شود ولی آنها را نمی توان تصادفی خواند زیرا قابل پیش بینی بوده و با طرح مناسب میتوان آنها را از بین برد اکثر اغتشاشاتی که از یک منبع الکتریکی سرچشمه می گیرند در گیرنده سبب خش خش در بلندگو یا در گیرنده تلویزیونی ایجاد برفک می کند که بر روی تصویر سوار است در یک سیستم ارتباطی که از طریق پالس کار می کند(یعنی سیستم دیجیتالیست) نویز ممکن است جانشین یک پالس و یا شاید هم آنرا کاملاً حذف و محو نماید در هر صورت این یک خطای مهم سیستم محسوب می شود، نویز قادر است برای قدرت مهم و مشخص فرستنده با اثر گذاشتن بر روی حساسیت گیرنده ها و نیز کاهش پهنای باند، سیستم ها را محدود کند چندین روش برای طبقه بندی و مشخص کردن نویز موجود است که در کل به نویز داخلی و خارجی تقسیم می گردد یعنی نویزی که منبع آن خارج از گیرنده هاو یا داخل گیرنده ها قرار دارد. که در زیر به شرح هر یک پرداخته شده است.
الف: نویز خارجی: این نویز به صورت مختلف در خارج از گیرنده ها تولید می شود و از آن جمله میتوان نویز جوّی، نویز ساخت بشر و یا نویز مصنوعی(man-mode-noise) و نویز ماوراء زمینی را نام برد.
1-نویز جوی(atmospheric noise):
مهمترین راه آشنا شدن با این نویز استماع امواج کوتاه میباشد زیرا گیرنده کاملاَ نمی تواند آنرا بگیرد دراینصورت صدای ناهنجار و متغیریکه با برنامه تداخل نموده است شنیده خواهد شد اکثر این اصوات نتیجه امواج رادیوئی ناخواسته هستند که در آنتن ولتاژی القاء کرده اند و غالب این گونه امواج از اغتشاش و آشوب های منابع طبیعی سرچشمه می گیرند وبه نویز جوی و یا به طور کلی به نویز استاتیک موسومند، نویز جوی از تخلیه الکتریکی بین ابرها یا ابر و زمین(برق و صاعقه)و سایر آشفتگی ها که بطور طبیعی در جو اتفاق
می افتد ناشی میشودو برحسب آنکه مبداء آن کجا باشد بصورت یک ضربان بسیار باریک ظاهر گشته و بطور کلی تحول تصادفی آن در طبیعت در تمام طیف فرکانس های امواج رادیوئی که در ارتباطات بکار می روند گسترده است.
1- نویز خورشیدی:
خورشید خیلی چیزها به سوی زمین ارسال می دارد و گفتن تمام آنها اغراق آمیز جلوه می کند معذالک به دو نوع نویز خورشیدی اکتفا می گردد تحت شرایط عادی بعلت دمای عظیم خورشیدی(حدود 6000 درجه سانتیگراد) نویز تشعشعی در تمام طیف فرکانس که در مخابرات استفاده می شود ازسطح آن ساطع میشود
علاوه بر این تقریباَ هر 11 سال یکبار طوفان و آشوب های خورشیدی نیز رخ می دهد و ارتباطات رادیوئی را مختل می کند اگر ماکزیمم دوره فعالیتها ی خورشیدی را ترسیم کنیم خواهیم دید که هر صد سال یکبار به حداکثر مقدار خود می رسد.
نویز کیهانی:
چون در کائنات منظومات دیگر و نیز خورشیدهای دیگر در فعالیت هستند لذا نویز دیگری بنام نویز کیهانی خواهیم داشت بطور خلاصه میتوان گفت نویز فضائی در طیف فرکانس های(1.436 MHZ ~ 8MHZ) جادارد و مقدار حداکثر نویز فضائی در بین فرکانس های 20 تا 120 مگا هرتز واقع می باشند(20 ~120 MHZ)
4الف-نویز ساخت بشر: تقریباَ بین فرکانس های یک تا600 مگا هرتز، خواه در شهرها یا در هر منطقه صنعتی نویز مصنوعی بیش از سایر منابع نویز به گیرنده ها اثر میگذارد نویز مزبور از دستگاه هائی از قبیل دستگاه های افروزش اتومبیل، هواپیما(شمع ها)، موتورهای الکتریکی، نشت خطوط انتقال قدرت و سایر ادوات الکتریکی دیگر تولید می گردد ضمناَ لامپ فلورسنت نیز یکی از منابع نویز مصنوعی بشمار میآید و میبایست آنرا از دستگاه های گیرنده حساس دور نمود بطور کلی این نویز از جرقه وتخلیه الکتریکی تمام ادوات فوق الذکر ایجاد گشته وهمانطورکه حدس میزنید در مناطق صنعتی بیشتر وجود دارد هر قدر پهنای باند گیرنده ها بیشتر باشد نویز جذب شده نیز بیشتر خواهد بود.
ب: نویز داخلی: تحت عنوان فوق تمام نویزهائی که توسط عناصر فعال و غیر فعال در داخل گیرنده ها تولید میگردد را بحث خواهیم کرد عموماَ این گونه نویزها بطور تصادفی و اتفاقی ایجاد گشته و از قوانین احتمالات و آمار پیروی میکند.
1- نویز حرارتی: در هر هادی تعدادی الکترون آزاد وجود دارد که با دریافت انرژی حرارتی متحرک شده و دارای یک حرکت نامنظم و تصادفی میشوند گر چه در هر لحظه اززمان تعداد بیشماری از الکترونها در دوانتهای هادی ظاهر می شوند لکن ولتاژ متوسط آنها صفر بوده در صورتیکه قدرت متوسطشان صفر نخواهد بود(درست شبیه قدرت متوسط یک سیگنال سینوسی که ولتاژ متوسط آن صفر است) قدرت نویزی که از حرکت این الکترونها ناشی می شود به نویز حرارتی معروف است وقدرت متوسط نویز با فرمول زیر بیان می شود.
در نمودار زیر ولتاژ لحظه ای نویز و طیف چگالی قدرت نویز نشان داده است.
* KT یک مقدار ثابت برای نویز می باشد
2-نویز ساچمه ای:
دومین منبع اساسی نویز، نویز های ساچمه ای(shot noise) است که در اصل نویز جریان صفحه(صفحه به لامپ ها ی الکترنیکی گفته میشود در این نویز در اثر حرکت نامنظم ورود الکترون ها به صفحه لامپ های الکترونیکی
یا به کلکتور ترانزیستورها بوجود می آید و .. ) هنگام ارسال و یا دریافت تصویر و صدا در گیرنده ها ی مخابراتی(ماهواره و صدا و سیما بصورت مستقیم مثل بازی فوتبال) و هنگام تنظیم پترن(Patern) اولیه، گاهی این نوع نویز ظاهر می شود که تکنسین های بخش دریافت در ارتباط مستقیمی که با ارسال کننده دارند این موضوع را مطرح و اقدامات مقتضی را جهت رفع آن انجام می دهند تا دریافت ایده آلی داشته باشند دراین گونه مواقع که(IOC) ناظر است دریافت کننده با تناسب به کیفیت صدااو تصویر یک نمره سمبلیک را اعلام میکند که در حالت ایده آل 4-4 است یعنی کیفیت صدا 4 و کیفیت تصویر4 است که بهترین نمره است و در شرایط بد نمره ها پائین میآید 1-3/1-1/2-1/3-3و .. علهذا بحث نویز بسیار گسترده و در ارتباطات امروزی ضروری ترین چالشی است که شرکتهای سازنده، طراحان شرکتهای مخابراتی، مهندسین مخابرات و حتی مصرف کنندگان خدمات تلویزیونی ماهواره را به خود مشغول داشته که علاوه برعوامل مختلفی که در بالا ذکر شد به انواع
دیگری نیز شامل میگردند که از جمله آنها می توان به نویز مقسم(Partition noise)، نویز و فرکانس های پائین یا فلیکر نویز(Flicker noise)، نویز فرکانس های زیاد یا نویز زمان گذر(High frequ or transit Time noise)، نویز تولید و دوباره ترکیب(Generation Recombination noise) اشاره نمود که از دیگر منابع تولید پارازیت و آلودگیهای فرکانسی در رسیورهای خانگی هستند که برخی را می توان با تهیه قطعات ، لوازم ، کانکتورها ، کابلهای استاندارد و مرغوب از بین برد و برخی را از طریق فیلترینگ از میان برداشت لذا استفاده کنندگان ازاین گیرنده ها(رسیور) که روز بروز تعداد آنها بیشتر میشود (که از جمله آنها علاوه برسازمانها و مراکز علمی تحقیقاتی به هتل های دولتی نیز تسری یافته بود اخیراَ از طرف وزارت ارشاد هتل های خصوصی نیز، مجوز استفاده صادر شده است همشهری سال دهم مورخه 16 تیر 81 شماره 2772)سفارش میگردد که علاوه بر در نظر گرفتن مسائل مطروحه و انتخاب لوازم و دستگاههای جانبی اصلح و آنتن مناسب که در بخش بعدی به آن پرداخته شده است سعی نمایند آنتن را در قسمتی نصب (Point) نمایند که از آلودگی های فرکانسی دور بوده و طول کابل اتصالی را در حد امکان به حداقل برسانند چرا که هر چه طول کابل بیشتر گردد امکان ایجاد افت، یعنی تضعیف بیشتر خواهد بود که در بخش های دیگر بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت.
نسبت سیگنال به نویز : یا به عبارت اختصاری ، عبارت بسیار مهمی است که از مشخصه های بارز یک سیستم ماهواره ایست که ملاک انتخاب یک سیستم مخابرات ماهواره ایست و در گیرنده های عمومی (رسیورهای خانگی) بر روی برخی LNA ها درج شده است و اغلب برای عموم مورد سوال است، در سیستم های ارتباطی قدرت سیگنال به نویز فوق العاده اهمیت دارد و بهترین معیار انتخاب یک سیستم می باشد که هر چه مقدار این دو نسبت مثبت تر و یا بیشتر باشد سیستم مرغوبتر است (اگر چه به واسطه
رسمی نبودن داد و ستد این مسئله خریدار حق انتحاب ندارد و هر چه باشد را مورد استفاده قرار می دهد تا به یک ارتباط مطمئن دست یازد) یعنی هر چه قدرت سیگنال نسبت به نویز از نظر عددی بیشتر باشد نویز اصلاً به حساب نمی آید و در کیفیت صدا و تصویر نقشی را نمی تواند داشته باشد که اگر بر حسب دسی بل ]واحدیست که
برای پارامترهای مخابراتی استفاده می شود که بعلت عدم طولانی شدن مبحث و اجتناب از مسائل فنی مطرح نمی گردد ولی در چاپ های بعدی به این موضوع و انواع مسائلی که مطرح نشد بیشتر و به طور مفصل تر پرداخت خواهد شد[ بیان گردد خواهیم داشت.(1) (S/N)db= 10 log 11.95 = 10.77db
– در سیستم های ایده آل C/N ورودی با S/N خروجی برابر است یعنی ضریب نویز برابر یک است.
(ورودی) S/N
(خروجی) S/N
و قابل به ذکر است که S/N مخصوص سیگنالهای مدوله نشده است و در مورد سیگنالهای مدوله شده پارامتر S/N را در نظر می گیرند که در آن قدرت کاریر به میزان و قدرت نویز سنجیده می شود که در بحث های آتی
به آن نیز خواهیم پرداخت. علیهذا به فرمول ضریب نویز اکتفا می کنیم که در حالت ایده آل این ضریب برابر یک خواهد بود. نسبت قدرت I (S/N) ورودی
در حالت ایده آل 1 = برابر F= ضریب نویز
نسبت قدرت O (S/N) خروجی
پدیده سان اینترفرنس (Suninter frence) :
یکی از پدیده های طبیعی مهم دیگر که باعث نویزی شدن و اغتشاش و … و در نهایت باعث قطع ارتباط برای مدت زمان کوتاه می گردد همین پدیده می باشد که البته ممکن است در مواقعی بعلت کوتاه بودن مدت آن در رسیورهای خانگی این قطعی محسوس نباشد ولی در سیستم های ارتباطات رادیوئی و ماهواره ایی به شدت محسوس بوده و باعث قطعی ارتباط می گردد. فلذا توسط(IOC) دقیقاً زمانهای این پدیده محاسبه و در اختیار تمام کشورهای عضو قرار می گیرد که در طول سال و در زمانهای کاملاً دقیق و مشخص این پدیده اتفاق میافتد و به هیچ وجه لازم نیست اپراتورها و تکنسین هایی که مستقیماً با سیستم ها کار می کنند به سیستم های خود دست زده و یا مبادرت به دست کاریهای غیر معمول کنند چرا که این پدیده به شدت گذراست و دستکاری موجب برهم زدن تنظیمات دستگاه می گردد که بازگرداندن آن به حالت اول علاوه بر اتلاف وقت موجب قطعی ارتباط برای یک مدت طولانی است حال می پردازیم به مفهوم این پدیده، سان اینترفرنس، مدت زمانی است که ماهواره بین زمین و خورشید قرار می گیرد و نویز خورشید باعث قطعی ارتباط می شود و در زمانهایی که ماهواره بین سایه زمین قرار می گیرد از دید مستقیم خورشید بدور است در این زمان ماهواره ها جهت تغذیه از با طریهای خود که قبلاً از طریق صفحات سلولزی شارژ شده است استفاده می کند در بقیه موارد از انرژی خورشیدی بهره می برند.در شکل شماره 14 موقعیت مدار ماهوراه نسبت به خورشید و زمین را در ساعات معینی بیان می دارد.
(1): S/N (نسبت سیگنال به نویز ) را نباید با S/N که شماره سریال (SERIAL NUMBER) است و بر روی برخی از LNBها درج شده است اشتباه نمود.
1 گروهی از محققان دانشگاه دمنونت فورت در لستر انگلیس با بررسی تصاویر ماهواره ای از سطح آب رودخانه های جهان به تعین علل عمده جاری شدن سیل می پردازند در این بررسی تصاویر ثبت شده از طریق ماهواره از روخانه ها و دریاچه های زمین به یک برنامه رایانه ای منتقل می شود و این برنامه با تغییر اطلاعات جمع آوری شده می تواند تغییرات سطح آب رودخانه ها را با توجه به تغییرات آب و هوایی و گرم شدن زمین دنبال کرده و مناطقی که با خطر شدید بروز سیل مواجه هستند را مشخصی می کند .
2- دست دادن از فاصله 5.000 کیلومتری : دانشمندان در بریتانیا و ایالات متحده سعی خواهند کرد که با هم دست بدهند ممکن است تصور شود این کار مهمی نیست اما این کار از طریق اینترنت امکان پذیر است آنها برای این کار از وسایلی به اندازه یک مداد به نام (فانتم ) برای خلق مجدد حس لامسه میان دو بخش اقیانوس اطلس استفاده می کنند فانتمها ضربه های کوچکی در فرکانس بسیار بالا در اینترنت می فرستند . احساس بشر به این طریق به هم منتقل می شوند . (11/8/81 روزنامه اطلاعات )
2 آزاد کردن نقش ماهواره در میان مردم دردستور کار مجلس قرار گرفته و از تصویب کمیسیون فرهنگی مجلس گذشته است این تصویب اگرچه برای مردم ایران نویدبخش ارتباط بادنیای آزاد اطلاعات است اما همچنان دغدغه و نگرانی در حاشیه و هامش آن موجود است اما در این بین آنچه که مهم است نمی توان در عصر شاهراه های اطلاعاتی ماهواره ها را نادیده گرفت هرچند به گمان عده ای آسیب هایی که ماهواره می تواند بر فرهنگ دلخواه ما وارد آ آورد فاصله زیاد و عمیق نسل ایرانی بادیگران است. (روزنامه صدای عدالت 9/8/81 سال دوم شماره 313) علیهذا این مصوبه در شورای نگهبان رد گردید و اینک استفاده از تجهیزات ماهواره ای برای عموم غیر مجاز است .
3 البته ناگفته نماند روند خصوصی سازی بویژه در بخشهای تولیدی و خدماتی فنی در سالهای اخیر روند رو به رشد داشته است اما در بخش سیگنالهای رادیویی و تلویزیونی باید گفت همچنان در انحصار دولت است
* TMN : اگر چه وظایف مدیریتی TMN در بخش ایمنی مطابق با استانداردهای روز جهانی پیش رفته و اجتناب ناپذیر اما باید بدانیم مدت زمانی حدود بیست چند سال است که ظاهراً ما راه خود را از دیگران جدا نموده ایم و بنای یک حقیقت مدرن را بنیان گذاشته ایم و لذا از استانداردهای روز دنیا به کلی دور گشته ایم و آنچه را که در اجتماعات و ادرات ما می گذرد و مسائل و مشکلات ما مشترک با دیگران نیست که بتوانیم برای حل مشکلاتمان به پی روی از اصول دیگران به حل آنها بپردازیم و لذا TMN در بسیار امور نمی تواند پاسخگو مسائل ما باشد مگر اینکه ما در تمام زمینه ها خود را با دیگران هماهنگ کنیم و این عملی نیست و ما را به پی روی و پذیرش از تئوری و فرهنگ دیگران وا می دارد علیهذا با تلفیقی کوچک حرکتی بزرگ ابتدا این انتباق می بایست صورت پذیرد . (ادامه در صفحه بعد)
امروزه حراست فیزیکی کمترین کاربرد را در قبال حراست ماشینی و یا الکترونیکی دارا است و با حذف بسیاری از مشاغل زائد در حراست و جایگزینی ماشینهای الکترونیکی و کامپیوتری و به صورت نامحسوس می توان محیطهای وسیع و ادارات متعددی را در یک زیر مجموعه و حتی از مسافتهای دور و کنترل و به آنها اشراف داشت و از هزینه ها کاشت و محیطی امن و سالم را به وجود آورد و شمای ظاهری و باطنی آراست و مطمنی را ظاهر نمود.
—————
————————————————————
—————
————————————————————
11
1